1 Soorten recht
Objectief recht = geheel van gedragsregels (niet door rood rijden, inschrijvingsgeld
betalen,…) die tot doel hebben het maatschappelijk verkeer te ordenen en waarvan de
naleving door de overheid wordt afgedwongen
Subjectief recht = het objectief recht geconcretiseerd op een individueel geval. Stel je
betaald de huur niet dan heeft de verhuurder subjectief recht en kan naar de rechtbank.
Verliefd zijn op iemand maar die is niet verliefd op jou is geen subjectief recht. Het
rechtssubject of rechtspersoon is de drager van de subjectieve rechten. Hond =
eigendom -> objectief recht rond schade van eigendommen dus kan je met subjectief
recht naar rechtbank (hond is geen drager).
Privaat recht = 2 rechtspersonen of groepen hebben een geschil (schade na ongeval,
contract, scheiding, testament,…) waarbij het rechtssubject wiens rechten geschonden
zijn het initiatief moet nemen voor een burgerrechtelijke veroordeling (rechter
oordeelt over gelijk/ongelijk op basis van voorgebracht bewijs door de eisende partij).
Publiek recht = rechtspersoon wordt beschuldigd door overheid van overtreden van de
wet (diefstal, vandalisme, overval, drugs). Parket zal je dan rechtvaardigen voor een
strafrechtelijke veroordeling (rechter oordeelt over schuld of onschuld op basis van
bewijzen in het dossier van het parket)(boete, gevangenis) omdat je niet mag afwijken
van de regels die de maatschappij ordenen.
2 Rechtscolleges (examen)
Zijn onderverdeeld in 3 lagen: de eerste aanleg, beroep en het Hof van Cassatie. De
verschillende colleges bij eerste aanleg en hun functie:
1) Vredegerecht is een burgerlijke rechtbank en houdt zich dus bezig met
geschillen < 5000 euro en huurgeschillen ongeacht de waarde.
2) Politierechtbank is burgerlijk en strafrechtelijk, houdt zich bezig met
verkeersongevallen (burgerlijk) en zaken rond het wegverkeer.
3) Ondernemingsrechtbank is voor bedrijven ongeacht de waarde van vorderingen.
, 4) Arbeidsrechtbank doet geschillen rond sociale zekerheid (werkgever vs
werknemer) zoals geen ziekte uitkering, werknemer die iets doet tegenover de
werkgever,…
5) Rechtbank van eerste aanleg krijgt alle andere zaken en bestaat uit 3 secties:
- Burgerlijk (> 5000 euro)
- Correctioneel (strafrecht zoals seksuele misdrijven, fraude, drugs,…)
- Familie (adoptie, minderjarigen, testamenten,…)
Als je een zaak verliest kan je hoger beroep aantekenen, maar dit heeft bepaalde
voorwaarden:
- Vredegerecht naar burgerlijke rechtbank kan enkel naar eerste aanleg
bij een geschil > 2000 euro;
- Politie naar correctionele altijd bij opleg van een boete, naar burgerlijk
enkel bij >2000 euro;
- Ondernemingsrechtbank naar hof van beroep kan enkel maar bij een
geschil > 2500 euro;
- Arbeidsrechtbank naar arbeidshof kan altijd;
- Vanuit familie en correctioneel kan altijd naar hof van beroep, bij
burgerlijk enkel bij > 2500 euro.
Als laatste gaat het Hof van Cassatie na of de rechter die het laatst uitspraak heeft
gedaan de wet gerespecteerd heeft. Is dit niet zo, dat verbreekt het hof de uitspraak en
wordt de zaak naar een andere rechter verwezen voor een andere uitspraak. Je kan hier
altijd naartoe gaan, zelfs als hoger beroep niet mogelijk is (bv. ondernemingszaak van
2000 euro waarbij geen beroep mogelijk is). Je kan ook maar 1 keer beroep aantekenen!
, 3 Algemene termen
Een vonnis is een uitspraak van de rechtbank, een arrest van het hof. De
ondernemingsrechtsbank, de arbeidsrechtbank en het arbeidshof bevat een
beroepsrechter en 2 lekenrechters die dus ofwel de werknemers of werkgevers
vertegenwoordigen of mensen die sporen hebben in de onderneming en die dus de
beroepsrechter adviseren wat gebruikelijk is in de sector.
Procesrecht = spelregels hoe een proces verloopt (hoe een procedure opstarten,
wanneer hoger beroep aantekenen,…) wat is voor zowel burgerlijk als strafrecht.
Burgerlijk procesrecht = zie verder, spelregels voor burgerlijke zaken waarin
rechtssubjecten subjectieve rechten inroepen.
Behoorlijke rechtsbedeling = kwaliteitseisen aan spelregels (bv. rechter moet
onpartijdig zijn, zijn uitspraak motiveren, recht op tegenspraak).
Nietigheid = als er een bepaalde regel niet gerespecteerd wordt dan is de handeling
nietig (bv. deskundige moet een verslag ondertekenen want anders kan je het niet
gebruiken).
Wachttermijn = binnen de termijn mag je niets doen.
Vervaltermijn = hierbinnen wel iets doen (bv. voorverslag opmerkingen doorgeven van
beide partijen binnen 6 weken, anders te laat). Hoger beroep aanvragen binnen 1 maand
bij burgerlijk bijvoorbeeld.
Art 11 = rechter bepaald wie gelijk en ongelijk heeft + Art 962 = wanneer hij
geconfronteerd wordt met iets technisch dat hij niet kan oplossen (bv. DNA onderzoek)
dan kan hij een deskundige erbij roepen die enkel ADVIES mag geven en niets beslissen.
-> belangrijk!
Rechter is onafhankelijk en onpartijdig, elk element in een debat moet aan
tegenspraak onderworpen worden (iedereen mag er iets over zeggen) en de rechter is
altijd verplicht zijn uitspraak te motiveren (waarom gelijk of ongelijk).
Beschikkingsbeginsel (EXAMEN) = partijen bepalen de grenzen van een geschil (het
speelveld) in het proces, de rechter heeft hier niets over te zeggen. Zij bepalen bv. tegen
wie er een procedure wordt opgesteld (bv. tegen A en niet B) en ook waarvoor (factuur 3
niet en 1 en 2 wel). Eens uitgetekend, kan de rechter vrij opzoek gaan naar bewijs bv.
onderzoeksmaatregelen (deskundige aanstellen).
Hof van Cassatie stelt geen deskundigen aan, de anderen kunnen dit wel doen.
4 Verloop burgerlijk proces (geschil rechtssubjecten onderling)
1) Voorbereiding/inleiding = dagvaarding wordt opgesteld door openbaar
ambtenaar/gerechtsdeurwaarder en verkondigt dit exploot aan de tegenpartij OF
de partij stelt een verzoekschrift op, geeft dit aan de rechtbank welke dit verstuurt
naar de tegenpartij goedkoper en geen tussenkomst gerechtsdeurwaarder, is voor
laagdrempelige zaken bv. alle huurzaken bij vrederechter, alle zaken
arbeidsrechtbank en familierechtbank OF beide partijen verschijnen vrijwillig voor
de rechtbank en leggen hun geschil voor.
Objectief recht = geheel van gedragsregels (niet door rood rijden, inschrijvingsgeld
betalen,…) die tot doel hebben het maatschappelijk verkeer te ordenen en waarvan de
naleving door de overheid wordt afgedwongen
Subjectief recht = het objectief recht geconcretiseerd op een individueel geval. Stel je
betaald de huur niet dan heeft de verhuurder subjectief recht en kan naar de rechtbank.
Verliefd zijn op iemand maar die is niet verliefd op jou is geen subjectief recht. Het
rechtssubject of rechtspersoon is de drager van de subjectieve rechten. Hond =
eigendom -> objectief recht rond schade van eigendommen dus kan je met subjectief
recht naar rechtbank (hond is geen drager).
Privaat recht = 2 rechtspersonen of groepen hebben een geschil (schade na ongeval,
contract, scheiding, testament,…) waarbij het rechtssubject wiens rechten geschonden
zijn het initiatief moet nemen voor een burgerrechtelijke veroordeling (rechter
oordeelt over gelijk/ongelijk op basis van voorgebracht bewijs door de eisende partij).
Publiek recht = rechtspersoon wordt beschuldigd door overheid van overtreden van de
wet (diefstal, vandalisme, overval, drugs). Parket zal je dan rechtvaardigen voor een
strafrechtelijke veroordeling (rechter oordeelt over schuld of onschuld op basis van
bewijzen in het dossier van het parket)(boete, gevangenis) omdat je niet mag afwijken
van de regels die de maatschappij ordenen.
2 Rechtscolleges (examen)
Zijn onderverdeeld in 3 lagen: de eerste aanleg, beroep en het Hof van Cassatie. De
verschillende colleges bij eerste aanleg en hun functie:
1) Vredegerecht is een burgerlijke rechtbank en houdt zich dus bezig met
geschillen < 5000 euro en huurgeschillen ongeacht de waarde.
2) Politierechtbank is burgerlijk en strafrechtelijk, houdt zich bezig met
verkeersongevallen (burgerlijk) en zaken rond het wegverkeer.
3) Ondernemingsrechtbank is voor bedrijven ongeacht de waarde van vorderingen.
, 4) Arbeidsrechtbank doet geschillen rond sociale zekerheid (werkgever vs
werknemer) zoals geen ziekte uitkering, werknemer die iets doet tegenover de
werkgever,…
5) Rechtbank van eerste aanleg krijgt alle andere zaken en bestaat uit 3 secties:
- Burgerlijk (> 5000 euro)
- Correctioneel (strafrecht zoals seksuele misdrijven, fraude, drugs,…)
- Familie (adoptie, minderjarigen, testamenten,…)
Als je een zaak verliest kan je hoger beroep aantekenen, maar dit heeft bepaalde
voorwaarden:
- Vredegerecht naar burgerlijke rechtbank kan enkel naar eerste aanleg
bij een geschil > 2000 euro;
- Politie naar correctionele altijd bij opleg van een boete, naar burgerlijk
enkel bij >2000 euro;
- Ondernemingsrechtbank naar hof van beroep kan enkel maar bij een
geschil > 2500 euro;
- Arbeidsrechtbank naar arbeidshof kan altijd;
- Vanuit familie en correctioneel kan altijd naar hof van beroep, bij
burgerlijk enkel bij > 2500 euro.
Als laatste gaat het Hof van Cassatie na of de rechter die het laatst uitspraak heeft
gedaan de wet gerespecteerd heeft. Is dit niet zo, dat verbreekt het hof de uitspraak en
wordt de zaak naar een andere rechter verwezen voor een andere uitspraak. Je kan hier
altijd naartoe gaan, zelfs als hoger beroep niet mogelijk is (bv. ondernemingszaak van
2000 euro waarbij geen beroep mogelijk is). Je kan ook maar 1 keer beroep aantekenen!
, 3 Algemene termen
Een vonnis is een uitspraak van de rechtbank, een arrest van het hof. De
ondernemingsrechtsbank, de arbeidsrechtbank en het arbeidshof bevat een
beroepsrechter en 2 lekenrechters die dus ofwel de werknemers of werkgevers
vertegenwoordigen of mensen die sporen hebben in de onderneming en die dus de
beroepsrechter adviseren wat gebruikelijk is in de sector.
Procesrecht = spelregels hoe een proces verloopt (hoe een procedure opstarten,
wanneer hoger beroep aantekenen,…) wat is voor zowel burgerlijk als strafrecht.
Burgerlijk procesrecht = zie verder, spelregels voor burgerlijke zaken waarin
rechtssubjecten subjectieve rechten inroepen.
Behoorlijke rechtsbedeling = kwaliteitseisen aan spelregels (bv. rechter moet
onpartijdig zijn, zijn uitspraak motiveren, recht op tegenspraak).
Nietigheid = als er een bepaalde regel niet gerespecteerd wordt dan is de handeling
nietig (bv. deskundige moet een verslag ondertekenen want anders kan je het niet
gebruiken).
Wachttermijn = binnen de termijn mag je niets doen.
Vervaltermijn = hierbinnen wel iets doen (bv. voorverslag opmerkingen doorgeven van
beide partijen binnen 6 weken, anders te laat). Hoger beroep aanvragen binnen 1 maand
bij burgerlijk bijvoorbeeld.
Art 11 = rechter bepaald wie gelijk en ongelijk heeft + Art 962 = wanneer hij
geconfronteerd wordt met iets technisch dat hij niet kan oplossen (bv. DNA onderzoek)
dan kan hij een deskundige erbij roepen die enkel ADVIES mag geven en niets beslissen.
-> belangrijk!
Rechter is onafhankelijk en onpartijdig, elk element in een debat moet aan
tegenspraak onderworpen worden (iedereen mag er iets over zeggen) en de rechter is
altijd verplicht zijn uitspraak te motiveren (waarom gelijk of ongelijk).
Beschikkingsbeginsel (EXAMEN) = partijen bepalen de grenzen van een geschil (het
speelveld) in het proces, de rechter heeft hier niets over te zeggen. Zij bepalen bv. tegen
wie er een procedure wordt opgesteld (bv. tegen A en niet B) en ook waarvoor (factuur 3
niet en 1 en 2 wel). Eens uitgetekend, kan de rechter vrij opzoek gaan naar bewijs bv.
onderzoeksmaatregelen (deskundige aanstellen).
Hof van Cassatie stelt geen deskundigen aan, de anderen kunnen dit wel doen.
4 Verloop burgerlijk proces (geschil rechtssubjecten onderling)
1) Voorbereiding/inleiding = dagvaarding wordt opgesteld door openbaar
ambtenaar/gerechtsdeurwaarder en verkondigt dit exploot aan de tegenpartij OF
de partij stelt een verzoekschrift op, geeft dit aan de rechtbank welke dit verstuurt
naar de tegenpartij goedkoper en geen tussenkomst gerechtsdeurwaarder, is voor
laagdrempelige zaken bv. alle huurzaken bij vrederechter, alle zaken
arbeidsrechtbank en familierechtbank OF beide partijen verschijnen vrijwillig voor
de rechtbank en leggen hun geschil voor.
