1. 1e levensjaar: geboorteschreeuw & schreien, vocaliseren, vocaal spel, brabbelen
Belangrijke begrippen
Begrip Definitie Leeftijd
Geboorteschreeuw Het eerste geluid dat de baby zelf produceert, als Geboorte
dit niet gebeurt functioneert het adem en stem
systeem niet goed.
Sociale glimlach Dit is een belangrijke vroege sociale interactie 6 – 8 weken
waarin de baby bewust begint te reageren op
gezichten, vooral van bekende personen, zoals
ouders. De sociale glimlach is een cruciaal moment
omdat het de eerste tekenen laat zien van
communicatie en emotionele ontwikkeling
Foneemherkenning Een kind kan herkennen dat er verschillende klanken 6 maanden
zijn
Woordgrenzen Het herkennen waar individuele woorden eindigen 6 maanden
Reduplicatie Reduplicatie in taalontwikkeling is wanneer een 6–9
kind een klank of lettergreep herhaalt in een woord, maanden
zoals "mama" of "dada". Het is een vroege stap in
de spraakontwikkeling en helpt kinderen om de
structuur van woorden te leren.
Moedertaalfilter Een baby ontwikkelt een voorkeur voor de 9 maanden
moedertaal
Joint attention Voorwerp van aandacht dat door spreker en 9 – 12
luisteraar gedeeld wordt maanden
Gezamenlijke aandacht is belangrijk voor de
interactie.
Joint attention is cruciaal voor de ontwikkeling van
taal en sociale interacties, omdat het kinderen helpt
om woorden en betekenissen te koppelen aan hun
omgeving en communicatie
Expressief jargon Baby’s een gevorderde brabbelen, dit klinkt een 10 – 12
beetje als een echte taal maanden
Proto woord Onomatopeeën, in de één woord fase, het zijn 10 – 12
eigenlijk brabbels maanden
Een protowoord is een vroeg-woord dat een kind
gebruikt met een specifieke betekenis, maar dat
nog niet overeenkomt met de volwassen uitspraak
, van het woord. Dit is een belangrijke fase in de
ontwikkeling van betekenisvolle taalproductie,
waarin kinderen hun eerste stappen zetten richting
volwaardige woordvorming.
Taalperceptie Het waarnemen van taal
Taalproductie Het produceren van taal
Conversationele stijl Een gesprek goed op gang brengen en deze op
gang te houden. Vaak open vragen, zoals: “oh ja?”
“Wil jij me meer vertellen?”. Dit worden ook wel
‘turn abouts’ genoemd om het gesprek op gang te
houden.
Intrusieve stijl Om het kind te sturen, vaak met gebiedende wijs
“geef dat boekje” “eet je bord leeg”. Vaak ook
dichte vragen
Didactische stijl De inhoud van het gesprek is belangrijker dan het
gesprek zelf. Er worden ook meer beweringen
gedaan
Turn-abouts Vragen om het gesprek op gang te houden
Sequenties Build-ups/break-downs = herhalingen die langere
zinnen vereenvoudigingen of juist andersom
Modeling Een betekenis toekennen aan een uiting van een
kind
Impliciete feedback Verbetering van taaluiting door te herhalen en nadruk
te leggen op fout door bijv. articulatie.
Expliciete feedback Het daadwerkelijk corrigeren van de uiting. Dit wordt
meestal gebruikt bij onjuiste inhoud, en niet zo zeer op
onjuiste vorm.
Vocale ontwikkeling
Schreien 4 weken
Vocaliseren 6 weken tot 4 maanden
Vocaal 4 - 7 maanden
spel
Brabbelen 7 - 12 maanden
, 2. Fonologische ontwikkeling: leren herkennen en maken van de klanken van de taal.
Begrip Definitie
Consonant Medeklinker
Vocaal Klinker
Initiaal Vooraan
Mediaal Midden
Finaal Einde
Cluster 2 of meer medeklinkers (C)
Fonologisch proces 1. klankverandering
2. substitutie
3. assimilatie
Templaat CVC
CCVVCC
LET OP: VOORBEELD: STROOP = CCCVC
ONDANKS DE TWEE O’S, IS HET 1 KLANK
Reduplicatie Herhaling
Clusterreductie Een consonant weglaten van een cluster
Bijvoorbeeld: CVCC à CVC
Devoicing Van stemhebbend naar stemloos
Voorbeeld: B > P
Weglaten eindconsonant CVC à CV
Syllabe Herhaling van een lettergreep of een woorddeel in een
woord
Deletie van olifant à ofant
onbeklemtoonde gekregen à kregen
lettergrepen gevonden à vond
Belangrijke begrippen
Begrip Definitie Leeftijd
Geboorteschreeuw Het eerste geluid dat de baby zelf produceert, als Geboorte
dit niet gebeurt functioneert het adem en stem
systeem niet goed.
Sociale glimlach Dit is een belangrijke vroege sociale interactie 6 – 8 weken
waarin de baby bewust begint te reageren op
gezichten, vooral van bekende personen, zoals
ouders. De sociale glimlach is een cruciaal moment
omdat het de eerste tekenen laat zien van
communicatie en emotionele ontwikkeling
Foneemherkenning Een kind kan herkennen dat er verschillende klanken 6 maanden
zijn
Woordgrenzen Het herkennen waar individuele woorden eindigen 6 maanden
Reduplicatie Reduplicatie in taalontwikkeling is wanneer een 6–9
kind een klank of lettergreep herhaalt in een woord, maanden
zoals "mama" of "dada". Het is een vroege stap in
de spraakontwikkeling en helpt kinderen om de
structuur van woorden te leren.
Moedertaalfilter Een baby ontwikkelt een voorkeur voor de 9 maanden
moedertaal
Joint attention Voorwerp van aandacht dat door spreker en 9 – 12
luisteraar gedeeld wordt maanden
Gezamenlijke aandacht is belangrijk voor de
interactie.
Joint attention is cruciaal voor de ontwikkeling van
taal en sociale interacties, omdat het kinderen helpt
om woorden en betekenissen te koppelen aan hun
omgeving en communicatie
Expressief jargon Baby’s een gevorderde brabbelen, dit klinkt een 10 – 12
beetje als een echte taal maanden
Proto woord Onomatopeeën, in de één woord fase, het zijn 10 – 12
eigenlijk brabbels maanden
Een protowoord is een vroeg-woord dat een kind
gebruikt met een specifieke betekenis, maar dat
nog niet overeenkomt met de volwassen uitspraak
, van het woord. Dit is een belangrijke fase in de
ontwikkeling van betekenisvolle taalproductie,
waarin kinderen hun eerste stappen zetten richting
volwaardige woordvorming.
Taalperceptie Het waarnemen van taal
Taalproductie Het produceren van taal
Conversationele stijl Een gesprek goed op gang brengen en deze op
gang te houden. Vaak open vragen, zoals: “oh ja?”
“Wil jij me meer vertellen?”. Dit worden ook wel
‘turn abouts’ genoemd om het gesprek op gang te
houden.
Intrusieve stijl Om het kind te sturen, vaak met gebiedende wijs
“geef dat boekje” “eet je bord leeg”. Vaak ook
dichte vragen
Didactische stijl De inhoud van het gesprek is belangrijker dan het
gesprek zelf. Er worden ook meer beweringen
gedaan
Turn-abouts Vragen om het gesprek op gang te houden
Sequenties Build-ups/break-downs = herhalingen die langere
zinnen vereenvoudigingen of juist andersom
Modeling Een betekenis toekennen aan een uiting van een
kind
Impliciete feedback Verbetering van taaluiting door te herhalen en nadruk
te leggen op fout door bijv. articulatie.
Expliciete feedback Het daadwerkelijk corrigeren van de uiting. Dit wordt
meestal gebruikt bij onjuiste inhoud, en niet zo zeer op
onjuiste vorm.
Vocale ontwikkeling
Schreien 4 weken
Vocaliseren 6 weken tot 4 maanden
Vocaal 4 - 7 maanden
spel
Brabbelen 7 - 12 maanden
, 2. Fonologische ontwikkeling: leren herkennen en maken van de klanken van de taal.
Begrip Definitie
Consonant Medeklinker
Vocaal Klinker
Initiaal Vooraan
Mediaal Midden
Finaal Einde
Cluster 2 of meer medeklinkers (C)
Fonologisch proces 1. klankverandering
2. substitutie
3. assimilatie
Templaat CVC
CCVVCC
LET OP: VOORBEELD: STROOP = CCCVC
ONDANKS DE TWEE O’S, IS HET 1 KLANK
Reduplicatie Herhaling
Clusterreductie Een consonant weglaten van een cluster
Bijvoorbeeld: CVCC à CVC
Devoicing Van stemhebbend naar stemloos
Voorbeeld: B > P
Weglaten eindconsonant CVC à CV
Syllabe Herhaling van een lettergreep of een woorddeel in een
woord
Deletie van olifant à ofant
onbeklemtoonde gekregen à kregen
lettergrepen gevonden à vond
