Financial Accounting
Hoofdstuk 1 externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden en ontwikkeling
Hoofdstuk 2 waarde en winst
Hoofdstuk 3 verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en winstbepaling
Hoofdstuk 4 regelgevers en toezichthouders
Hoofdstuk 5 regelgeving: materiële en formele aspecten van de publicatieplicht
Hoofdstuk 6 vaste activa
Hoofdstuk 7 vlottende activa
Hoofdstuk 8 eigen vermogen
Hoofdstuk 9 vreemd vermogen
Hoofdstuk 10 resultatenrekening
Hoofdstuk 11 kasstroomoverzicht
Bibliografie
Hoofdstuk 1 Externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden en ontwikkeling
1
,Organisatie Een samenwerkingsverband van mensen en middelen gericht op het realiseren van
bepaalde doelstellingen.
Doelstellingen organisaties
- Het behalen van winst;
- Het verkrijgen van een bepaalde marktpositie;
- Het leveren van een bijdrage aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheden, zoals het
verschaffen van werkgelegenheid en de zorg voor een schoon milieu.
Belanghebbende
- De leiding en werknemers;
- Eigenaren, bijvoorbeeld aandeelhouders;
- Vermogenverschaffers, zoals banken en beleggers;
- Afnemers en leveranciers;
- De overheid, met name de fiscus;
- Vakbonden.
Interne informatieverschaffing Helpt de leiding beslissingen nemen en het bedrijfsproces beheersen.
Snelheid is belangrijk dan volledige accuraatheid maar wel zeer
gedetailleerd. Management accounting.
Externe informatieverschaffing Helpt alle andere belanghebbenden bij hun oordeelsvorming of
besluitvorming en legt verantwoording af over het gevoerde beleid,
globaal. Dit is wettelijk verplicht, te vinden in Titel 9, Boek 2 van het
Burgerlijk Wetboek. Financial accounting.
Jaarrekening Een geheel van de balans en winst- en verliesrekening en toelichting op beide
stukken.
Soorten jaarrekeningen
- De interne jaarrekening ten behoeve van de leiding;
- De externe jaarrekening ten behoeve van externe belanghebbenden;
- De fiscale jaarrekening ten behoeve van de fiscus.
Samenhang met andere vakgebieden
- Bedrijfsadministratie;
- Administratieve organisatie;
- Ondernemingsrecht;
- Belastingrecht;
- Financiering.
Materiële activa Bij materiële activa als duurzame productiemiddelen en voorraad gaat het
om de hoeveelheden die – door vermenigvuldiging met een prijsgrondslag –
moeten worden vertaald in geld.
Monetaire posten Bij monetaire posten als vorderingen en liquide middelen en schulden en
voorzieningen hoeft geen vertaalslag naar geld worden gemaakt, omdat die
al in een geldbedrag luiden.
Opbrengsten Een reflectie van de economische prestaties die een onderneming in de
betreffende periode heeft geleverd.
Kosten De waarde van de verbruikte productiemiddelen in de betreffende periode.
Rentabiliteit van het totale vermogen (RTV)
2
,De RTV dient ter beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces; de wijze van
financiering van de activa speelt hierbij geen rol.
Totale vermogensopbrengsten (winst voor interest en belasting) x 100%
Gemiddeld totaal vermogen
Rentabiliteit van het eigen vermogen na belasting (REV n.b.)
Nettowinst x 100%
Gemiddeld eigen vermogen
Rentabiliteit van het eigen vermogen voor belasting (REV n.b.)
Winst voor belasting x 100%
Gemiddeld eigen vermogen
Rentabiliteit van het vreemd vermogen (RVV)
Interest x 100%
Gemiddeld vreemd vermogen
Financiële hefboomwerking
De rentabiliteit van het totale vermogen wordt ‘verdeeld’ onder de eigenvermogenverschaffers en
de vreemdvermogenverschaffers. Kenmerkend hierbij is dat de RVV in principe vastligt (doordat de
interestvergoeding van tevoren is vastgelegd) en dat de REV afhankelijk is van het presteren van de
onderneming, dus van de RTV. Indien de RTV hoger is dan de RVV, komt dit verschil dan ook ten
goede aan de eigenvermogenverschaffers en zal de REV vóór aftrek van belasting hoger zijn dan de
RTV.
Positieve hefboomwerking RTV > RVV en REV v.b. > RTV
Negatieve hefboomwerking RTV < RVV en REV v.v. < RTV
Solvabiliteit De mate waarin de onderneming in staat is aan haar verplichtingen jegens de
schuldeisers te voldoen.
Garantievermogen Het eigen vermogen en de achtergestelde leningen, omdat deze bij
faillissement als laatste terug betaald worden.
Bufferfunctie Garantievermogen dat pas als laatste terug betaald wordt als er sprake is van een
faillissement.
Liquiditeit De mate waarin de onderneming in staat is aan haar lopende betalingsverplichtingen
te voldoen.
Dynamische liquiditeit Liquiditeit berekent naar aanleiding van een prognose van de verwachte
ontvangsten en uitgaven voor de komende periode.
Statische liquiditeit Liquiditeit berekent vanuit de balans.
3
, Ontwikkeling van de externe verslaggeving
1494 Eerste publicatie over boekhouding.
1602 De VOC is de eerste ‘nv’. Door de opkomst van moderne ondernemingsvormen komt
er meer behoefte aan externe verslaggeving en jaarwinstbepaling om te kunnen
beslissen om aandelen te (ver)kopen of dividend toe te kennen.
Industriële revolutie Vaker noodzaak voor vermogen van buiten de familie via nv’s met publieke
aandelen en obligaties en openbare jaarrekeningen.
1928 Wettelijke publicatieplicht van beurs-nv’s.
Na WO II Vermaatschappelijking van ondernemingen, ondernemingen krijgen meer invloed op
de maatschappij.
1971 Wet op de jaarrekening van Ondernemingen geeft regels voor de externe
jaarrekening van onder meer nv en bv.
Europese harmonisatie
In 2005 werden in de EU beursgenoteerde ondernemingen verplicht hun jaarrekening op te stellen
op basis van International Financial Reporting Standards (IFRS) opgesteld door International
Accounting Standards Board (IASB). Niet-beursgenoteerde ondernemingen vallen onder de nationale
wetgeving.
Kwaliteitskenmerken jaarrekening
- Relevantie: een jaarrekening moet cijfers opleveren waar de lezer iets mee kan. Hij moet er
waardevolle informatie aan kunnen ontlenen.
- Betrouwbaarheid: De lezer van de jaarrekening moet erop kunnen vertrouwen dat de erin
verstrekte cijfers een ‘getrouw beeld’ geven van de financiële positie van de onderneming.
Functies jaarrekening
- Het bezitsmodel: bij het bezitsmodel is er geen sprake van scheiding tussen leiding en
eigendom. Het doel van de onderneming beperkt zich voornamelijk tot het vergroten van het
kapitaal van de onderneming. In Nederland vallen bijvoorbeeld de eenmanszaken en de
vennootschappen onder firma onder dit model.
- Het klassieke of gesloten model: door de scheiding van leiding en eigendom zijn vele
ondernemingen in het gesloten model terechtgekomen. Naast de eigenaar
(kapitaalbeheerder) heeft nu ook de kapitaalverschaffer belang bij een goed draaiende
onderneming.
- Het moderne of open model: door het proces van vermaatschappelijking zijn vele
ondernemingen in het open model terechtgekomen. Dit geldt in ieder geval voor
beursgenoteerde ondernemingen, die voor hun kapitaalbehoefte een beroep doen op een
grote kring van beleggers. In het open model wordt de onderneming gezien als een coalitie
van meerdere partijen, zoals kapitaalverschaffers, kapitaalbeheerders, werknemers,
vakbonden, overheid, potentiële beleggers en publiek.
Stelselwijziging Het overstappen van het ene op het andere verslaggevingsalternatief. Dit kan
ervoor zorgen dat winstcijfers veranderen.
4
Hoofdstuk 1 externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden en ontwikkeling
Hoofdstuk 2 waarde en winst
Hoofdstuk 3 verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en winstbepaling
Hoofdstuk 4 regelgevers en toezichthouders
Hoofdstuk 5 regelgeving: materiële en formele aspecten van de publicatieplicht
Hoofdstuk 6 vaste activa
Hoofdstuk 7 vlottende activa
Hoofdstuk 8 eigen vermogen
Hoofdstuk 9 vreemd vermogen
Hoofdstuk 10 resultatenrekening
Hoofdstuk 11 kasstroomoverzicht
Bibliografie
Hoofdstuk 1 Externe verslaggeving: relaties met andere vakgebieden en ontwikkeling
1
,Organisatie Een samenwerkingsverband van mensen en middelen gericht op het realiseren van
bepaalde doelstellingen.
Doelstellingen organisaties
- Het behalen van winst;
- Het verkrijgen van een bepaalde marktpositie;
- Het leveren van een bijdrage aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheden, zoals het
verschaffen van werkgelegenheid en de zorg voor een schoon milieu.
Belanghebbende
- De leiding en werknemers;
- Eigenaren, bijvoorbeeld aandeelhouders;
- Vermogenverschaffers, zoals banken en beleggers;
- Afnemers en leveranciers;
- De overheid, met name de fiscus;
- Vakbonden.
Interne informatieverschaffing Helpt de leiding beslissingen nemen en het bedrijfsproces beheersen.
Snelheid is belangrijk dan volledige accuraatheid maar wel zeer
gedetailleerd. Management accounting.
Externe informatieverschaffing Helpt alle andere belanghebbenden bij hun oordeelsvorming of
besluitvorming en legt verantwoording af over het gevoerde beleid,
globaal. Dit is wettelijk verplicht, te vinden in Titel 9, Boek 2 van het
Burgerlijk Wetboek. Financial accounting.
Jaarrekening Een geheel van de balans en winst- en verliesrekening en toelichting op beide
stukken.
Soorten jaarrekeningen
- De interne jaarrekening ten behoeve van de leiding;
- De externe jaarrekening ten behoeve van externe belanghebbenden;
- De fiscale jaarrekening ten behoeve van de fiscus.
Samenhang met andere vakgebieden
- Bedrijfsadministratie;
- Administratieve organisatie;
- Ondernemingsrecht;
- Belastingrecht;
- Financiering.
Materiële activa Bij materiële activa als duurzame productiemiddelen en voorraad gaat het
om de hoeveelheden die – door vermenigvuldiging met een prijsgrondslag –
moeten worden vertaald in geld.
Monetaire posten Bij monetaire posten als vorderingen en liquide middelen en schulden en
voorzieningen hoeft geen vertaalslag naar geld worden gemaakt, omdat die
al in een geldbedrag luiden.
Opbrengsten Een reflectie van de economische prestaties die een onderneming in de
betreffende periode heeft geleverd.
Kosten De waarde van de verbruikte productiemiddelen in de betreffende periode.
Rentabiliteit van het totale vermogen (RTV)
2
,De RTV dient ter beoordeling van de winstgevendheid van het transformatieproces; de wijze van
financiering van de activa speelt hierbij geen rol.
Totale vermogensopbrengsten (winst voor interest en belasting) x 100%
Gemiddeld totaal vermogen
Rentabiliteit van het eigen vermogen na belasting (REV n.b.)
Nettowinst x 100%
Gemiddeld eigen vermogen
Rentabiliteit van het eigen vermogen voor belasting (REV n.b.)
Winst voor belasting x 100%
Gemiddeld eigen vermogen
Rentabiliteit van het vreemd vermogen (RVV)
Interest x 100%
Gemiddeld vreemd vermogen
Financiële hefboomwerking
De rentabiliteit van het totale vermogen wordt ‘verdeeld’ onder de eigenvermogenverschaffers en
de vreemdvermogenverschaffers. Kenmerkend hierbij is dat de RVV in principe vastligt (doordat de
interestvergoeding van tevoren is vastgelegd) en dat de REV afhankelijk is van het presteren van de
onderneming, dus van de RTV. Indien de RTV hoger is dan de RVV, komt dit verschil dan ook ten
goede aan de eigenvermogenverschaffers en zal de REV vóór aftrek van belasting hoger zijn dan de
RTV.
Positieve hefboomwerking RTV > RVV en REV v.b. > RTV
Negatieve hefboomwerking RTV < RVV en REV v.v. < RTV
Solvabiliteit De mate waarin de onderneming in staat is aan haar verplichtingen jegens de
schuldeisers te voldoen.
Garantievermogen Het eigen vermogen en de achtergestelde leningen, omdat deze bij
faillissement als laatste terug betaald worden.
Bufferfunctie Garantievermogen dat pas als laatste terug betaald wordt als er sprake is van een
faillissement.
Liquiditeit De mate waarin de onderneming in staat is aan haar lopende betalingsverplichtingen
te voldoen.
Dynamische liquiditeit Liquiditeit berekent naar aanleiding van een prognose van de verwachte
ontvangsten en uitgaven voor de komende periode.
Statische liquiditeit Liquiditeit berekent vanuit de balans.
3
, Ontwikkeling van de externe verslaggeving
1494 Eerste publicatie over boekhouding.
1602 De VOC is de eerste ‘nv’. Door de opkomst van moderne ondernemingsvormen komt
er meer behoefte aan externe verslaggeving en jaarwinstbepaling om te kunnen
beslissen om aandelen te (ver)kopen of dividend toe te kennen.
Industriële revolutie Vaker noodzaak voor vermogen van buiten de familie via nv’s met publieke
aandelen en obligaties en openbare jaarrekeningen.
1928 Wettelijke publicatieplicht van beurs-nv’s.
Na WO II Vermaatschappelijking van ondernemingen, ondernemingen krijgen meer invloed op
de maatschappij.
1971 Wet op de jaarrekening van Ondernemingen geeft regels voor de externe
jaarrekening van onder meer nv en bv.
Europese harmonisatie
In 2005 werden in de EU beursgenoteerde ondernemingen verplicht hun jaarrekening op te stellen
op basis van International Financial Reporting Standards (IFRS) opgesteld door International
Accounting Standards Board (IASB). Niet-beursgenoteerde ondernemingen vallen onder de nationale
wetgeving.
Kwaliteitskenmerken jaarrekening
- Relevantie: een jaarrekening moet cijfers opleveren waar de lezer iets mee kan. Hij moet er
waardevolle informatie aan kunnen ontlenen.
- Betrouwbaarheid: De lezer van de jaarrekening moet erop kunnen vertrouwen dat de erin
verstrekte cijfers een ‘getrouw beeld’ geven van de financiële positie van de onderneming.
Functies jaarrekening
- Het bezitsmodel: bij het bezitsmodel is er geen sprake van scheiding tussen leiding en
eigendom. Het doel van de onderneming beperkt zich voornamelijk tot het vergroten van het
kapitaal van de onderneming. In Nederland vallen bijvoorbeeld de eenmanszaken en de
vennootschappen onder firma onder dit model.
- Het klassieke of gesloten model: door de scheiding van leiding en eigendom zijn vele
ondernemingen in het gesloten model terechtgekomen. Naast de eigenaar
(kapitaalbeheerder) heeft nu ook de kapitaalverschaffer belang bij een goed draaiende
onderneming.
- Het moderne of open model: door het proces van vermaatschappelijking zijn vele
ondernemingen in het open model terechtgekomen. Dit geldt in ieder geval voor
beursgenoteerde ondernemingen, die voor hun kapitaalbehoefte een beroep doen op een
grote kring van beleggers. In het open model wordt de onderneming gezien als een coalitie
van meerdere partijen, zoals kapitaalverschaffers, kapitaalbeheerders, werknemers,
vakbonden, overheid, potentiële beleggers en publiek.
Stelselwijziging Het overstappen van het ene op het andere verslaggevingsalternatief. Dit kan
ervoor zorgen dat winstcijfers veranderen.
4
