Inleiding Goederenrecht
Inhoudsopgave
Algemene begrippen...................................................................................................................................... 3
Goederenrecht vs verbintenissenrecht...........................................................................................................3
Absolute rechten vs relatieve rechten.............................................................................................................3
Goederen.........................................................................................................................................................3
Goederen & zaken...........................................................................................................................................3
Stoffelijke objecten..........................................................................................................................................4
Vermogensrechten...........................................................................................................................................4
Onroerende zaken............................................................................................................................................4
Roerende zaken................................................................................................................................................4
Registergoederen.............................................................................................................................................5
Bestanddelen...................................................................................................................................................5
Vruchten...........................................................................................................................................................5
Vordering aan order.........................................................................................................................................5
Vordering aan toonder.....................................................................................................................................5
Eigendom...................................................................................................................................................... 6
Eigendomsrecht...............................................................................................................................................6
Bevoegdheden eigenaar..................................................................................................................................6
Rechtspositie eigenaar.....................................................................................................................................6
Eigendomsverkrijging...........................................................................................................................................7
1. Eigendomsverkrijging onder algemene titel................................................................................................7
2. Eigendomsverkrijging onder bijzondere titel...............................................................................................7
1. Derivatieve verkrijging.................................................................................................................................7
2. Originaire verkrijging...................................................................................................................................7
1. Natrekking roerende zaken..........................................................................................................................8
2. Natrekking onroerende zaken (door de grond)...........................................................................................8
3. Vermenging..................................................................................................................................................8
4. Zaaksvorming...............................................................................................................................................8
Beperkte rechten........................................................................................................................................... 9
Beperkte rechten.............................................................................................................................................9
Genotsrechten......................................................................................................................................................9
Vruchtgebruik..................................................................................................................................................9
(Gebruik en bewoning...................................................................................................................................10
Erfdienstbaarheid..........................................................................................................................................10
Erfpacht..........................................................................................................................................................10
Recht van opstal.............................................................................................................................................10
Zekerheidsrechten..............................................................................................................................................11
Pandrecht.......................................................................................................................................................11
Hypotheekrecht.............................................................................................................................................11
Zaaksvervanging.............................................................................................................................................11
Afhankelijke en beperkte rechten.......................................................................................................................11
Afhankelijk recht............................................................................................................................................11
Beperkt recht.................................................................................................................................................11
Tenietgaat beperkte rechten.........................................................................................................................12
Afhankelijkheid en zaaksgevolg.....................................................................................................................12
Bezit & houderschap.................................................................................................................................... 12
1
, Bezitter...........................................................................................................................................................12
Houder...........................................................................................................................................................13
Wanneer bezitter en wanneer houder?........................................................................................................13
Functies van bezit..........................................................................................................................................13
Verlies en verkrijging van bezit..................................................................................................................... 13
Verkrijging van bezit.......................................................................................................................................13
Bezitsverlies...................................................................................................................................................14
Overdracht van eigendom............................................................................................................................ 14
Wanneer wordt je eigenaar?.............................................................................................................................14
Stappenplan overdraagbaarheid.......................................................................................................................14
Stap 1: overdraagbaarheid............................................................................................................................14
Stap 2: geldige titel........................................................................................................................................14
Stap 3: beschikkingsbevoegdheid..................................................................................................................14
Stap 4: levering zaken....................................................................................................................................14
Levering CP....................................................................................................................................................15
Levering brevi manu......................................................................................................................................15
Levering longa manu......................................................................................................................................15
Levering vorderingen..........................................................................................................................................16
Levering vordering op naam..........................................................................................................................16
Beperkte rechten ‘overdragen’ (vestigen).....................................................................................................16
Stappenplan levering.....................................................................................................................................16
Overdracht................................................................................................................................................... 17
Beschikkingsonbevoegd.................................................................................................................................17
Wegwijsplicht.................................................................................................................................................17
Derdenbescherming......................................................................................................................................17
Wat is de rechtspositie van de ‘eigenaar’ bij art. 3:86 BW?..........................................................................18
2
, Algemene begrippen
Goederenrecht vs verbintenissenrecht
Vermogensrecht =
Economische waarde
Goederenrecht =
Gesloten stelsel, absolute rechten, eigendom & beperkte rechten met derdenwerking
Verbintenissenrecht =
Open stelsel, relatieve rechten (Quint/Te Poel??)
Absolute rechten vs relatieve rechten
Vermogensecht geeft hoofdzakelijk regels ten aanzien van eigendom en vorderingsrechten.
Absoluut recht
1. Jegens iedereen inroepbaar
2. Zaaksgevolg (droit de suite): absolute rechten blijven bestaan, ook al bevindt dat
goed zich niet meer in de macht van de rechthebbende. Het absolute recht volgt
het goed waarop het rust.
3. Prioriteitsbeginsel (droit de priorite): ingeval er meer dan één absoluut recht op
een goed rust, dan gaan het eerder gevestigde absolute recht voor een later
gevestigd absoluut recht.
Relatief recht =
Tussen personen (vorderingsrecht)
Goederen
Goederen & zaken
Goederen
Goederen zij voor alle zaken en alle vermogensrechten. Goederen vormen de voornaamste
actieve bestanddelen van iemand vermogen Artikel 3:1 BW.
Zaken
Zaken zijn voor de menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten Artikel 3:2 BW. Het is
niet vereist dat een zaak aan iemand toebehoord (‘res nullius’) = een aan niemand
toebehorende zaak, zoals een achtergelaten fiets of het vuilnis op straat.
3
Inhoudsopgave
Algemene begrippen...................................................................................................................................... 3
Goederenrecht vs verbintenissenrecht...........................................................................................................3
Absolute rechten vs relatieve rechten.............................................................................................................3
Goederen.........................................................................................................................................................3
Goederen & zaken...........................................................................................................................................3
Stoffelijke objecten..........................................................................................................................................4
Vermogensrechten...........................................................................................................................................4
Onroerende zaken............................................................................................................................................4
Roerende zaken................................................................................................................................................4
Registergoederen.............................................................................................................................................5
Bestanddelen...................................................................................................................................................5
Vruchten...........................................................................................................................................................5
Vordering aan order.........................................................................................................................................5
Vordering aan toonder.....................................................................................................................................5
Eigendom...................................................................................................................................................... 6
Eigendomsrecht...............................................................................................................................................6
Bevoegdheden eigenaar..................................................................................................................................6
Rechtspositie eigenaar.....................................................................................................................................6
Eigendomsverkrijging...........................................................................................................................................7
1. Eigendomsverkrijging onder algemene titel................................................................................................7
2. Eigendomsverkrijging onder bijzondere titel...............................................................................................7
1. Derivatieve verkrijging.................................................................................................................................7
2. Originaire verkrijging...................................................................................................................................7
1. Natrekking roerende zaken..........................................................................................................................8
2. Natrekking onroerende zaken (door de grond)...........................................................................................8
3. Vermenging..................................................................................................................................................8
4. Zaaksvorming...............................................................................................................................................8
Beperkte rechten........................................................................................................................................... 9
Beperkte rechten.............................................................................................................................................9
Genotsrechten......................................................................................................................................................9
Vruchtgebruik..................................................................................................................................................9
(Gebruik en bewoning...................................................................................................................................10
Erfdienstbaarheid..........................................................................................................................................10
Erfpacht..........................................................................................................................................................10
Recht van opstal.............................................................................................................................................10
Zekerheidsrechten..............................................................................................................................................11
Pandrecht.......................................................................................................................................................11
Hypotheekrecht.............................................................................................................................................11
Zaaksvervanging.............................................................................................................................................11
Afhankelijke en beperkte rechten.......................................................................................................................11
Afhankelijk recht............................................................................................................................................11
Beperkt recht.................................................................................................................................................11
Tenietgaat beperkte rechten.........................................................................................................................12
Afhankelijkheid en zaaksgevolg.....................................................................................................................12
Bezit & houderschap.................................................................................................................................... 12
1
, Bezitter...........................................................................................................................................................12
Houder...........................................................................................................................................................13
Wanneer bezitter en wanneer houder?........................................................................................................13
Functies van bezit..........................................................................................................................................13
Verlies en verkrijging van bezit..................................................................................................................... 13
Verkrijging van bezit.......................................................................................................................................13
Bezitsverlies...................................................................................................................................................14
Overdracht van eigendom............................................................................................................................ 14
Wanneer wordt je eigenaar?.............................................................................................................................14
Stappenplan overdraagbaarheid.......................................................................................................................14
Stap 1: overdraagbaarheid............................................................................................................................14
Stap 2: geldige titel........................................................................................................................................14
Stap 3: beschikkingsbevoegdheid..................................................................................................................14
Stap 4: levering zaken....................................................................................................................................14
Levering CP....................................................................................................................................................15
Levering brevi manu......................................................................................................................................15
Levering longa manu......................................................................................................................................15
Levering vorderingen..........................................................................................................................................16
Levering vordering op naam..........................................................................................................................16
Beperkte rechten ‘overdragen’ (vestigen).....................................................................................................16
Stappenplan levering.....................................................................................................................................16
Overdracht................................................................................................................................................... 17
Beschikkingsonbevoegd.................................................................................................................................17
Wegwijsplicht.................................................................................................................................................17
Derdenbescherming......................................................................................................................................17
Wat is de rechtspositie van de ‘eigenaar’ bij art. 3:86 BW?..........................................................................18
2
, Algemene begrippen
Goederenrecht vs verbintenissenrecht
Vermogensrecht =
Economische waarde
Goederenrecht =
Gesloten stelsel, absolute rechten, eigendom & beperkte rechten met derdenwerking
Verbintenissenrecht =
Open stelsel, relatieve rechten (Quint/Te Poel??)
Absolute rechten vs relatieve rechten
Vermogensecht geeft hoofdzakelijk regels ten aanzien van eigendom en vorderingsrechten.
Absoluut recht
1. Jegens iedereen inroepbaar
2. Zaaksgevolg (droit de suite): absolute rechten blijven bestaan, ook al bevindt dat
goed zich niet meer in de macht van de rechthebbende. Het absolute recht volgt
het goed waarop het rust.
3. Prioriteitsbeginsel (droit de priorite): ingeval er meer dan één absoluut recht op
een goed rust, dan gaan het eerder gevestigde absolute recht voor een later
gevestigd absoluut recht.
Relatief recht =
Tussen personen (vorderingsrecht)
Goederen
Goederen & zaken
Goederen
Goederen zij voor alle zaken en alle vermogensrechten. Goederen vormen de voornaamste
actieve bestanddelen van iemand vermogen Artikel 3:1 BW.
Zaken
Zaken zijn voor de menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten Artikel 3:2 BW. Het is
niet vereist dat een zaak aan iemand toebehoord (‘res nullius’) = een aan niemand
toebehorende zaak, zoals een achtergelaten fiets of het vuilnis op straat.
3
