gestructureerde samenvatting van alle psychopathologieen van Humane 2

1

Angststoornis
 Toestand buitensporigheid (niet in verhouding tot werkelijkheid) + gevoelens van vrees,
onzekerheid en angst
 Angst: adaptieve emotie  noodzakelijk (voorbereiding bedreiging/uitdaging  verhogen
arousal
 Angst binnen angststoornis =
o Buitenproportioneel
o Constant in toestand spanning
o Enorm lijden normaal functioneren
 Prevalentie: 30-40%
Kenmerken angststoornis
 Fysiologische
o Spierspanning
o Droge mond
o Zweten
o Hartslag
 Cognitieve biases
o Selectieve aandacht voor negatieve info
 Dysfunctionele oncontroleerbaarheid gedachten/gedrag
 Specifieke gebeurtenissen in kindertijd (niet noodzakelijk)
 Comorbiditeit




Sociale angststoornis
 Angst voor sociale situaties (mogelijke kritische beoordeling)
 DSM-5
o Duidelijke angst voor sociale situaties met blootstelling mogelijke kritische beoordeling
door andere
o Vrees gedrag/angstverschijnselen vertoont dat andere negatief oordelen
o Bijna altijd angst
o Vermijden
o Buiten proportie tiv werkelijke situatie
o Persisterend + 6 maanden aanwezig
o Veroorzaakt lijdensdruk + beperkingen functioneren
o Angst niet toegeschreven aan fysiologische effecten (drugs)
 Prevalentie: 4-13% (vrouw, tieners, laagste hervalpercentage)
 Etiologie
o Genetische factoren
 Tweelingonderzoek
 Erfelijkheid 30-50%
o Familiale en ontwikkelingsfactoren
 Moeder
 Sociale inhibitie in kindertijd
 Vroege ouder-kind interacties
 Gedraginhibitie: karaktereigenschap, terughoudend zijn
o Cognitieve factoren
 Bias: infoverwerking + interpretatie + aandacht (verhoogd zelfbewustzijn)
o Behandeling
 Cognitieve gedragstherapie
 Exposure + herstructureren negatieve interpretaties (niet-helpend -> helpend
denkpatroon)

, 2


Fobieën
 Definitie: buitensporige, voortdurende angst getriggerd door een specifieke situatie/object
 Vermijdingsgedrag
 Door dysfunctionele angstige overtuigingen  houden angst in stand
 Prevalentie 20% (2x vrouw)
 DSM-5
o Duidelijke angst voor specifiek object/situatie
o Bijna altijd onmiddellijke angst
o Bewust vermijden OF verdragen met intenste angst
o Buiten proportie tov werkelijk gevaar
o Persisterend + langer dan 6 maanden aanwezig
o Veroorzaakt lijdensdruk + beperkingen functioneren
 Subgroepen
o Dier
o Natuurlijke omgeving
o Bloed – injectie – verwondingen
o Situationeel
o Overige
 Etiologie
o Psychoanalytische benadering
 Door onderdrukte ID (behoeften) impulsen : onbewust
o Klassieke conditionering
 Angstgeneralisatie: bang alle honden ipv ras gebeten
 Geen link met specifieke traumatische gebeurtenis (slang/spin)
 Niet iedereen met traumatische gebeurtenis ontwikkelt fobie
 Geen verklaring voor incubatie (angst steeds groter worden)
o Biologische benadering
 Biological perparadness: natuurlijke selectie: biologische predispositie
(voorouders)
 Non-associative fear acquisition model: vroege ervaringen in ontwikkelingsstadia
 Rol amygdala: opslaan herinneringen geassocieerd met emotie, hoe meer angst,
grotere activatie
o Walging: geen bang, maar haren omhoog staan
 Behandeling
o Exposure therapie (inhibitorisch leermodel)
 Belang inperken vermijdingsgedrag, achterliggende betekenis, eerst trauma
verwerken
o Cognitieve technieken

, 3


Paniekstoornis en agorafobie
 DSM-5 paniekaanval (prevalentie: 1,5 – 3%)
o Recidiverende onverwachte paniekaanvallen (plotselinge golf intense angst, piek met minstens
4 symptomen
 Hartkloppingen + Pijn op borst
 Zweten
 Trillen
 Ademnood + Gevoel flauwvallen
 Misselijkheid
o Aanval gevolgd door minstens 1 maand
 Bezorgdheid over nieuwe paniekaanval
 Maladaptieve gedragsverandering (vermijden)
o Niet kunnen toeschrijven aan fysiologische effecten
 DSM-5 agorafobie (prevalentie: 0,4 – 3%)
o Duidelijke angst voor minstens 2 situaties
 Gebruik van vervoer (auto, trein, vliegtuig, …)
 Open ruimte
 Afgesloten ruimte
 Menigte – in rij staan
 Alleen buitenshuis zijn
o Vrees vanwege gedachten ontsnappen moeilijk is tijdens paniekaanval/ gênante symptomen
o Agorafobische situatie roept bijna altijd angst op
o Bewust vermijden of met aanwezigheid van begeleidende persoon
o Angst is buiten proportie
o Persisterend + langer dan 6 maanden aanwezig
o Veroorzaakt lijdensdruk + beperkingen functioneren
 Etiologie
o Biologische theorieën
 Hyperventilatie
 Overmatige alveolaire ventilatie -> meer CO2 uitademen dan wordt aangemaakt

-> CO2 daalt in bloed -> lichamelijke gewaarwording (paniekaanval)
 Evidentie: mensen nog nooit paniekaanval = niet kunnen opwekken
o Psychologische theorieen
 Klassieke conditionering
 Sensitiviteit voor angst
 overtuiging symptomen schadelijk zijn
 catastrofale misinterpretaties
 cognitieve bias: vicieuze cirkel (hypervigilantie)
 rol veiligheidsgedrag
 instandhouder angst en dysfunctionele catastrofale overtuigingen
o meenemen medicatie, houvast zoeken, aan uitgang zitten,…
 behandeling
o medicamenteuze therapie: geen voorkeur (antidepressiva + anxiolytica)
o cognitieve gedragstherapie
 interoceptieve exposure: blootstelling lichamelijke sensatie zoals in paniekaanval
 cognitieve techniek: vicieuze cirkel doorbreken (niet-helpend -> helpend denkpatroon)
o doel ≠ geen angst meer hebben (adaptief, iedereen wel eens angstig)
o doel = op gezonde manier omgaan + preventief werken