Samenvatting boek de Bruyn
Hoofdstuk 1 : referentiekader
Informatie verzameld over de cliënt en diens omgeving met het oog op het
ontwerpen van de meest adequate aanpak van de problemen die door de
cliënt zelf of door diens omgeving zijn gesignaleerd
Handleiding richt zich op de diagnostische besluitvorming binnen de
jeugdhulpverlening in ruime zin
Doelstelling 3delig: 1) bieden leidraad 2) praktiserende diagnosticus voor
te lichten over de wijze waarop momenteel aankomende collega’s
opgeleid worden 3) praktiserende diagnosticus als hulpmiddel verschaffen
Het onderscheiden van personen naar hun individuele psychische
kenmerken, zoals die zich manifesteren in hun typische gedrag en
uitingsvormen
(vroeger deed diagnosticus vaak beroep op eigen intuïtie= klinisch
oordeel ookwel ongewapend oordeel (oordelen doen zonder beroep te
doen op methodologische principes)
opleiding belangrijk voor 3 dingen
1) onderzoek naar kwaliteit ongewapende oordeel > leidt vaak tot
tekorten en vertekeningen
2) ontwikkelingen in de besliskunde > procedures vastgesteld
3) het ontwikkelen van perspectieve kaders ten behoeve van de
professionele diagnostiek > moet een duidelijke visie bestaan over
wat wel en niet bestaat
pretenties en beperkingen :
afhankelijk van de hulpmiddelen > inhoudelijke theorieën , kennis
ontwikkelingspatronen , instrumenten om het in kaart te brengen en
technieken om gegevens te verwerken
omgaan met de basale spanning door procedures en vuistregels aan te
reiken een gedisciplineerde vak beoefening (volgens de regels) ten goede
komen
hoofdstuk 2 : uitgangspunten van de wetenschappelijke
gefundeerde diagnostiek
wetenschappelijke diagnostiek
– probleemoplossend ondersteunen met empirische data
veronderstelling over de werkelijkheid wordt getoetst
o radicalisering hiervan : de wetenschappelijkheid van een
uitspraak ligt in de intentie ervan
– diagnostiek kan niet aan alle eisen voldoen. Bovendien vereist ze als
toepassingsgebied van de gedragswetenschap enerzijds en als
onderdeel van de hulpverlening anderzijds, een aantal denk
activiteiten die niet tot de wetenschappelijke onderzoeker behoren
, o wel altijd transparantie
– verwetenschappelijking van de diagnostische praktijk :
o werkt met theorieen en verschillende niveau’s gelijk in kaart
brengt
o weten in welke geval je voor welke theorie kiest
o duidelijke denkstappen
o waarde van de theorieen onderzoeken en kijken naar de
effecten
o resultaten uitwisselen
foutenbronnen:
– oordelen en beslissen in onzekerheid >regel ipv. uitzondering
– het belang van dit onderzoek naar fouten bronnen
o onderzoek naar de wijze waarop mensen met kansen en
waarschijnlijkheden omgaan
o onderzoek naar vuistregels en heuristieken die mensen
geneigd zijn om te volgen
leidt vaak tot vertekening
beschikbaarheid hereutiek ; de kans van het optreden
van een verschijnsel hoger in schatten naarmate zij
minder moeite hebben met voorbeelden voor de geest
halen
daarnaast zoeken mensen vooral info die de eigen
opvatting ondersteunt
o onderzoek naar de kwaliteit van professionele diagnostiek
– schatten afwegen en herzien van kansen
besliskundige ondersteuning :
– normatieve beslissingstheorie : gaat verder dan beschrijven en
verklaren en schrijft ook voor hoe de beslisser formeel te moet gaan
op basis van een aantal rationele axioma’
o besliskunde: hoe je het best kan handelen met oog op het te
bereiken doel
prescriptieve diagnostiek : leer van de diagnostiek
– formele status van de stel en spelregels van de diagnostiek is
vergelijkbaar met die van de voorschriften die men aantreft in de
algemene methodologische beschouwingen over het inrichten van
empirisch onderzoek
o regels fungeren als normen waaraan de kwaliteit wordt
gemeten
o normatieve diagnostiek : houdt zich bezig met het vormen van
deze regels
waarom gekozen voor prescriptief?: 1) wel een
heuristieken betekenis 2)normatief wordt ook als
algoritmisch gebruikt 3) gaat om complexe
naturalistische situaties
– empirische cyclus grondtoon voor de ontwikkelingen in de
prescriptieve diagnostiek
, hoofdstuk 3 : de diagnostische cyclus :
van hulpvraag tot cyclus
– diagnostisch proces start als cliënt zich aanmeld (elke hulpvraag is
diagnostische hulpvraag)
o verband type vraagstelling en type diagnostisch onderzoek
o hulpvraag C type diagnostische hulpvraag D type
vraagstelling C+D type onderzoek D
diagnostische hulpvraag en diagnostisch scenario :
– kan ook een combinatie plaatsvinden
– hoofddoel : optimaal antwoord vinden op de hulpvraag van de cliënt
– onderkenning voor indicatie nooit willekeurige volgorde bij
beantwoorden vragen
– 0-scenario : geen overgang naar vervolgonderzoek
– 1 scenario : een keer overgang van het ene type onderzoek naar de
andere
– ideaal is 3-scenario : verheldering leidt tot goede onderkenning, wat
dan pas kan leiden tot goede verklaring. Voor een indicatie van de
interventie moeten we beschikken over antwoorden bij de vorige
vraagstellingen
verschillende type diagnose en typen diagnostische hypothesen:
– diagnose = onderkenning + verklaring
– hypothesen : verhelderend, onderkennend, verklarend en
indicerende
diagnostische cyclus :
– bij elke stap worden de veronderstellingen getoetst
– cyclus is prescriptief: schrijft de te doorlopen stappen voor
o stappen kunnen herhaald worden, er kan worden teruggegaan
enz.
– elke stap levert een conclusie op
– aanmelding,
– klachtanalyse:
o klachten van de cliënt (ook de omgeving bedoeld)
o verhelderende diagnose
– probleemanalyse:
o situaties of gedragingen van de cliënt waarover de
diagnosticus op empirische of theoretische gronden kan
aannemen dat er sprake is van een voor de client ongunstige
toestand
o verband klachten en problemen
o onderkende diagnose
– verklaringsanalyse :
o getoetste uitspraken over condities, die afzonderlijk of in
samenhang het probleem hebben doen ontstaan dan wel in
stand houden
o verklarende diagnose
Hoofdstuk 1 : referentiekader
Informatie verzameld over de cliënt en diens omgeving met het oog op het
ontwerpen van de meest adequate aanpak van de problemen die door de
cliënt zelf of door diens omgeving zijn gesignaleerd
Handleiding richt zich op de diagnostische besluitvorming binnen de
jeugdhulpverlening in ruime zin
Doelstelling 3delig: 1) bieden leidraad 2) praktiserende diagnosticus voor
te lichten over de wijze waarop momenteel aankomende collega’s
opgeleid worden 3) praktiserende diagnosticus als hulpmiddel verschaffen
Het onderscheiden van personen naar hun individuele psychische
kenmerken, zoals die zich manifesteren in hun typische gedrag en
uitingsvormen
(vroeger deed diagnosticus vaak beroep op eigen intuïtie= klinisch
oordeel ookwel ongewapend oordeel (oordelen doen zonder beroep te
doen op methodologische principes)
opleiding belangrijk voor 3 dingen
1) onderzoek naar kwaliteit ongewapende oordeel > leidt vaak tot
tekorten en vertekeningen
2) ontwikkelingen in de besliskunde > procedures vastgesteld
3) het ontwikkelen van perspectieve kaders ten behoeve van de
professionele diagnostiek > moet een duidelijke visie bestaan over
wat wel en niet bestaat
pretenties en beperkingen :
afhankelijk van de hulpmiddelen > inhoudelijke theorieën , kennis
ontwikkelingspatronen , instrumenten om het in kaart te brengen en
technieken om gegevens te verwerken
omgaan met de basale spanning door procedures en vuistregels aan te
reiken een gedisciplineerde vak beoefening (volgens de regels) ten goede
komen
hoofdstuk 2 : uitgangspunten van de wetenschappelijke
gefundeerde diagnostiek
wetenschappelijke diagnostiek
– probleemoplossend ondersteunen met empirische data
veronderstelling over de werkelijkheid wordt getoetst
o radicalisering hiervan : de wetenschappelijkheid van een
uitspraak ligt in de intentie ervan
– diagnostiek kan niet aan alle eisen voldoen. Bovendien vereist ze als
toepassingsgebied van de gedragswetenschap enerzijds en als
onderdeel van de hulpverlening anderzijds, een aantal denk
activiteiten die niet tot de wetenschappelijke onderzoeker behoren
, o wel altijd transparantie
– verwetenschappelijking van de diagnostische praktijk :
o werkt met theorieen en verschillende niveau’s gelijk in kaart
brengt
o weten in welke geval je voor welke theorie kiest
o duidelijke denkstappen
o waarde van de theorieen onderzoeken en kijken naar de
effecten
o resultaten uitwisselen
foutenbronnen:
– oordelen en beslissen in onzekerheid >regel ipv. uitzondering
– het belang van dit onderzoek naar fouten bronnen
o onderzoek naar de wijze waarop mensen met kansen en
waarschijnlijkheden omgaan
o onderzoek naar vuistregels en heuristieken die mensen
geneigd zijn om te volgen
leidt vaak tot vertekening
beschikbaarheid hereutiek ; de kans van het optreden
van een verschijnsel hoger in schatten naarmate zij
minder moeite hebben met voorbeelden voor de geest
halen
daarnaast zoeken mensen vooral info die de eigen
opvatting ondersteunt
o onderzoek naar de kwaliteit van professionele diagnostiek
– schatten afwegen en herzien van kansen
besliskundige ondersteuning :
– normatieve beslissingstheorie : gaat verder dan beschrijven en
verklaren en schrijft ook voor hoe de beslisser formeel te moet gaan
op basis van een aantal rationele axioma’
o besliskunde: hoe je het best kan handelen met oog op het te
bereiken doel
prescriptieve diagnostiek : leer van de diagnostiek
– formele status van de stel en spelregels van de diagnostiek is
vergelijkbaar met die van de voorschriften die men aantreft in de
algemene methodologische beschouwingen over het inrichten van
empirisch onderzoek
o regels fungeren als normen waaraan de kwaliteit wordt
gemeten
o normatieve diagnostiek : houdt zich bezig met het vormen van
deze regels
waarom gekozen voor prescriptief?: 1) wel een
heuristieken betekenis 2)normatief wordt ook als
algoritmisch gebruikt 3) gaat om complexe
naturalistische situaties
– empirische cyclus grondtoon voor de ontwikkelingen in de
prescriptieve diagnostiek
, hoofdstuk 3 : de diagnostische cyclus :
van hulpvraag tot cyclus
– diagnostisch proces start als cliënt zich aanmeld (elke hulpvraag is
diagnostische hulpvraag)
o verband type vraagstelling en type diagnostisch onderzoek
o hulpvraag C type diagnostische hulpvraag D type
vraagstelling C+D type onderzoek D
diagnostische hulpvraag en diagnostisch scenario :
– kan ook een combinatie plaatsvinden
– hoofddoel : optimaal antwoord vinden op de hulpvraag van de cliënt
– onderkenning voor indicatie nooit willekeurige volgorde bij
beantwoorden vragen
– 0-scenario : geen overgang naar vervolgonderzoek
– 1 scenario : een keer overgang van het ene type onderzoek naar de
andere
– ideaal is 3-scenario : verheldering leidt tot goede onderkenning, wat
dan pas kan leiden tot goede verklaring. Voor een indicatie van de
interventie moeten we beschikken over antwoorden bij de vorige
vraagstellingen
verschillende type diagnose en typen diagnostische hypothesen:
– diagnose = onderkenning + verklaring
– hypothesen : verhelderend, onderkennend, verklarend en
indicerende
diagnostische cyclus :
– bij elke stap worden de veronderstellingen getoetst
– cyclus is prescriptief: schrijft de te doorlopen stappen voor
o stappen kunnen herhaald worden, er kan worden teruggegaan
enz.
– elke stap levert een conclusie op
– aanmelding,
– klachtanalyse:
o klachten van de cliënt (ook de omgeving bedoeld)
o verhelderende diagnose
– probleemanalyse:
o situaties of gedragingen van de cliënt waarover de
diagnosticus op empirische of theoretische gronden kan
aannemen dat er sprake is van een voor de client ongunstige
toestand
o verband klachten en problemen
o onderkende diagnose
– verklaringsanalyse :
o getoetste uitspraken over condities, die afzonderlijk of in
samenhang het probleem hebben doen ontstaan dan wel in
stand houden
o verklarende diagnose
