Summary
Samenvatting Taal & didactiek Taalbeschouwing, ISBN: 9789001407254 Nederlands
- Course
- Institution
- Book
De hoofdstukken die worden getoetst op de PABO zijn in dit document samengevat.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
cynthiadings-98
Reviews received
Content preview
Nederlands taalbeschouwingH1 Taal en taalvariatie
1.1 Het taalsysteem
Taalbeschouwing = het analyseren van de taal en het reflecteren op het taalgebruik
2 essentiële kenmerken van taal:
- Taal is gebonden aan bepaalde regels
- Taal heeft een communicatieve functie
6 verschillende niveaus van taal:
- Fonologisch niveau (regels voor uitspraak) (letter niveau)
Klankaspecten uitspraak, regels voor de volgorde van spraakklanken, intonatie of
woordaccent.
3 typen spraakklanken
Klinkers
Medeklinkers
Tweeklanken
Assimilatie (=spellingsuitspraak) = als spraakklanken na elkaar uitgesproken worden,
kunnen ze elkaar beïnvloeden
Vb. angstschreeuw je zegt angschreeuw. (sommige spraakklanken vallen weg)
Tongval als iemand een bepaalde regionaal gekleurde uitspraak heeft.
We spreken van twee verschillende fonemen als twee spraakklanken ook verschil in
betekenis teweeg brengen.
Vb. been en beer je hebt de n en de r en die zorgen voor andere betekenis
Klemtoon of woordaccent in bepaalde situaties kan de manier waarop woorden
en zinnen worden uitgesproken juist heel bepalend zijn voor de betekenis.
Vb. kantelen of negeren
Zinsaccent als je in een zin de nadruk legt op een woord, dan geeft dat een
bepaalde betekenisnuancering.
Zinsmelodie intonatie waarmee een zin wordt uitgesproken.
Alliteratie (=beginrijm) als alle woorden met dezelfde klank beginnen
Vb. zijn zeven zonen zongen zachtjes zoete zeemansliedjes
- Morfologisch niveau (regels voor opbouw van woorden) (kleine stukjes uit een woord)
Elementen in een taal die wel een duidelijke betekenis hebben, maar die je geen
woord kunt noemen.
Morfemen = kleinste betekenisdragende element van een taal
Vb. de elementen –en, -je, -ig en –ste kom je niet als woord tegen. Wel zitten ze in de
woorden paarden en huisje.
2 soorten morfemen
, Vrije morfemen morfemen die als los woord kunnen voorkomen,
zoals paard, huis, meel en klein
Gebonden morfemen morfemen die je niet als woord kunt
gebruiken, maar die altijd gekoppeld zijn aan een ander woord, zoals
–ig of –heid.
o Vooraan in een woord voorvoegsels (vb. be- of ver-)
o Achteraan in een woord achtervoegsels
3 typen woordvormingsregels:
Samenstelling als twee vrije morfemen worden samengevoegd tot één
woord vb. kampeer en auto kampeerauto
Afleiding gebonden morfeem wordt toegevoegd aan een vrij morfeem,
zodat er een nieuw woord ontstaat.
vb. –ig + nat nattig
Verbuiging en vervoeging gebonden morfeem wordt toegevoegd aan een
vrij morfeem, maar er ontstaat géén nieuw woord.
Meervoud beesten, anjers
Verkleinwoord huisje, boompje, beestje, woninkje, weggetje
Vergelijking kleiner, kleinst
Buigings-s (iets) leuks
Buiging-e mooie
- Syntactisch niveau (regels voor volgorde van woorden)
We beschrijven de regels voor het combineren van woorden
Je kunt letten op:
Woorden
Woordgroepen
Zinsdelen verschillende functies
Zinstypen let op de zin als geheel
10 woordsoorten:
Zn, bn, telwoord, ww, lidwoord, voornaamwoord, bw, vz, voegwoord, tussenwerpsel
Gebaseerd op drie verschillende criteria:
Vorm van een woord
Betekenis van een woord
Combinatiemogelijkheden met andere woorden
Functies zinsdelen:
Onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp,
voorzetselvoorwerp, bijwoordelijke bepaling, bepaling van gesteldheid.
Onderscheidingen in zinstypen:
Mededelende zin
Vragende zin
Gebiedende zin
Actieve of bedrijvende zinnen handelende persoon valt samen
met het onderwerp
, Passieve of lijdende zinnen handelende persoon wordt niet
genoemd in het onderwerp, maar in een bepaling die met ‘door’
begint.
Directe rede door de woorden letterlijk te citeren (tussen
aanhalingstekens)
Vb. Hij zei: ‘Het sneeuwt buiten.’
Indirecte rede iemands woorden weergeven door ze wat meer te
omschrijven
Vb. Hij zei dat het buiten sneeuwde
Homozin = een zin die twee betekenissen heeft
Vb. Wie heeft de president vermoord?
- Semantisch niveau (regels voor betekenis)
Niet alleen woorden hebben betekenis, maar ook de intonatie of de manier waarop
woorden met elkaar gecombineerd worden, dragen bij aan de betekenis van taal.
Lexicale betekenis is vaak te vinden in het woordenboek of het lexicon en wordt
vaak duidelijk gemaakt met omschrijvingen, kenmerken of eigenschappen.
Grammaticale betekenis de functie die een woord in een zin heeft.
Vb. van, de, er, want en iets woorden die relaties aangeven
je vindt ze wel in het woordenboek, maar je zult er geen duidelijk
omschreven betekenis aantreffen.
Gevoelswaarde van een woord de positieve of negatieve lading die een
taalgebruiker aan een woord toekent.
o Antoniemen = woorden die een tegengestelde betekenis hebben
o Synoniemen = wanneer twee woorden dezelfde betekenis hebben
Eufemismen = verzachtende, versluierende of minder pijnlijk klinkende
woorden
Vb. transpireren klinkt vriendelijker dan zweten ; we hebben het liever over
minder validen dan over invaliden.
o Hyponiemen = woorden waarvan de betekenis ook door een ander woord wordt
uitgedrukt
Het gaat altijd om categorieën en subcategorieën
Vb. de betekenis van mango wordt ook uitgedrukt door het begrip vrucht.
o Polysemie = verschijnsel dat een woord meerdere betekenissen heeft
Vb. ‘kop’ kent meerdere betekenissen
Homonymie = als er geen relatie is tussen de verschillende betekenissen van
een en dezelfde woordvorm
In woordenboeken worden homoniemen altijd aangegeven als twee
verschillende woorden, terwijl polysemie onder één bepaalde hoofdbetekenis
wordt behandeld.
Om de betekenis van woorden aan kinderen duidelijk te maken wordt
gebruikgemaakt van de betekenisrelaties.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cynthiadings-98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72964 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now