Samenvatting Lesnotities Inrichting en deontologie van het notariaat

INRICHTING EN DEONTOLOGIE VAN HET NOTARIAAT
LEERSTOF

 L. WEYTS, Algemeen deel. De Notariswet, 2023, Wolters Kluwer (via Jura raadpleegbaar)  mag
mee naar examen
 Slides en eigen notities
o Inclusief PO’s over boekhouden en de witwaswetgeving + bezoek Notarishuis
 Codex: niet geannoteerd (Larcier-Intersentia, Wolters Kluwer…)
 Zie ook toelichtingsdocument op UFORA

MONDELING EXAMEN

 Deel 1: Zelfgekozen, originele vraag (5 + 5 min)
o +- twee dagen voorbereidingstijd in de bib
o Naar de leerstof kijken en iets wat je aanspreekt dieper uitwerken  tijdens examen
presentatie geven over wat prof nog niet verteld heeft en niet in de cursus staat
 Erna gaat ze daar dieper vragen over instellen
 Bv. Hoe staan cliënten met fysieke beperking in het notariaat?
 Kan patiënt met rolstol in het notariaat binnen? Is er een lift?
Aangepaste wc?
 Gedurende het jaar als je leerstof verwerkt, blad papier bijhouden met
ideetjes om dan tijdens de blok het uit te werken
 Lexnow = vervanger Jurisquare  alleen in bib raadpleegbaar

 Deel 2: ‘Klassiek”: over leerstof
o In de les behandeld = parate kennis
o Niet in de les = kunnen opzoeken
 niet van buiten blokken, als we zo een vraag krijgen, mag je cursus of wetboek
bekijken


H1. INLEIDING

1. DENKBEELDEN ROND “DE NOTARIS”

 Juridisch expert  iemand waarop je kan vertrouwen op het
kunnen
 Er is toch wel vertrouwen bij de notaris (bv. in vergelijking met de
vastgoedmakelaars)
 Notarissen verdienen goed




2. CIJFERS




1

,  In 1999 was minder dan 10% van de notarissen vrouw (gek want
vrouwen kunnen sinds 1958 notaris worden in België)
 Aan Ugent is 2/3-3/4e van de afgestudeerden in de Manama vrouw

 500 associaties = meerdere notarissen die in hetzelfde kantoor
samenwerken
 MSK’s = Meer Standplaatsen kantoor = notariaten die niet in
dezelfde standplaats zijn maar die gaan fusioneren 
schaalvergroting: bv. 1 office manager

 Het aantal notariskantoren stijgt steeds, maar er zijn ook
veel meer associaties met meer dan 1,5 notarissen per
kantoor



H2. ORGANIEKE WET NOTARIAAT EN ANDERE REGELGEVING

2.1. IN WELKE TAKKEN VAN HET RECHT IS DE NOTARIS ACTIEF?

 Familiaal vermogensrecht
o Trouwen  huwelijksovereenkomst
o Schenking
o MAAR ook advocaten en bankdirecteurs doen bv. aan successieplanning
 De rechtstakken betreffende het onroerend goed
o Huis kopen
o Ook vastgoedmakelaars treden hier op en gaan bv. de compromis maken
 Vennootschappen- en verenigingsrecht
o Vaak eerst boekhouder, accountant die optreedt & nadien notaris voor de authentieke
akte (betekent niet dat notaris de inhoud er niet van moet kennen  notaris moet er
zelf achter staan vooraleer hij zijn handtekening eronder zet)

2.2. WAT DOET EEN NOTARIS?


2.2.1. NOTARIËLE AKTEN VERLIJDEN
(A) Soms MOET een notariële akte opgemaakt worden

 a. Plechtige akten: alle rechtshandelingen die voor geldige totstandkoming nood hebben aan een
notariële akte  notariële vorm is voorgeschreven op straffe van vernietigbaarheid
o Als die geldigheidsvereiste niet is nageleefd, bestaat de rechtshandeling, maar iemand
kan naar de rechtbank gaan en nietigheid vorderen
o Notariële vorm is soms voorgeschreven op straffe van absolute nietigheid, soms relatieve
 Relatief: enkel degene die beschermd wordt kan de nietigheid inroepen (bv.
vervroegde beëindiging handelshuur)
 Absoluut: iedereen kan de nietigheid inroepen (bv. erfovereenkomst =
overeenkomst van nalatenschap die nog niet is opengevallen  je kan erfovk
sluiten maar ALLEEN bij notariële akte  die vorm om het geldig tot stand te



2

, laten komen bij notariële akte is voorschreven op straffe van absolute
nietigheid)
o Voorbeelden vormelijke akten:
 Erfovereenkomsten
 Huwelijksovereenkomsten (bv. scheiding van goederen  moet notarieel
vastgelegd worden op straffe van nietigheid  indien niet notarieel worden ze
geacht getrouwd te zijn onder het wettelijk stelsel)
 Wettelijke samenwoning
 Zorgvolmachten: wat moet met je vermogen geburen als je er zelf niet meer ka
over beslissen?
 Nalatenschap aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving
 Verwerping nalatenschap
 Notarieel testament
 Als iets mis is met notarieel testament kan geherkwalificeerd worden
naar internationaal testament
o MAAR probleem: internationaal testament vereist 2 getuigen
en die vereiste is geschrapt bij notariële testamenten (Art. 490,
lid 2 BW)
 Schenking is ook een plechtige akte
 MAAR je moet niet voor elke schenking naar de notaris: geen plechtig
karakter van de rechtshandeling:
o Handgift: je gaat. Iets overdragen aan iemand anders (bv. ring)
o Onrechtstreekse schenking: bv. bankgift
 Onderlinge beëindiging van pacht (kan bij notaris of bij de rechter)

 Moeten dus notarieel verleden worden
 Eerste reden waarom cliënt verplicht bij notaris moet passeren

 b. Akten die een notariële vorm nodig hebben om de rechtshandeling tegenstelbaar te maken
aan anderen
o Bv. verkoop  iemand koopt een huis en het wordt neergeschreven op achterkant ticket
= geldige overeenkomst. Maar als de verkoper grote schulden heeft, heeft de koper er
alle belang bij om het niet bij een compromis te laten, maar om naar de notaris te gaan
om de verkoop in een notarieel akte te gieten zodat het kan worden overgeschreven op
het AAPD. Het is pas als het overgeschreven is dat de verkoop tegenstelbaar is aan
derden (bv. SE van VK wil nog beslag leggen op het huis, maar als het overgeschreven is
kan koper zeggen dat het huis van hem is en dat SE daar geen verhaal mag op nemen,
maar naar de VK moet gaan)
o Bv. bij echtscheiding waarbij een regeling wordt getroffen over het huis  voor EOT heb
je notariële akte nodig, net omdat het moet worden overgeschreven


(B) Akten die notarieel KUNNEN worden opgemaakt

 Cliënten kunnen er ook voor kiezen iets in een notariële akte te gieten  waarom zou je dat
doen? Er zijn voordelen aan het feit dat je overeenkomst in een notariële akte staat:
o a) Notariële akte op zich heeft uitvoerbare kracht



3

,  Bv. 2 mensen willen scheiden, maar komen nog overeen  ze hebben geen huis,
ze huren een appartement waar ze overeen zijn gekomen  ze hebben op
geldige wijze een overeenkomst over de ES in een onderhands document
geschreven
 Als ze overeengekomen zijn dat er een alimentatie wordt betaald, zou
men ervoor kunne kiezen dit in NA te gieten omwille van de uitvoerbare
kracht
o Als gestopt wordt met alimentatie te betalen heb je de
uitvoerbare titel en kan je direct naar rechter gaan
o Als je het gewoon bij onderhands document had gelaten 
onderhandse akte heeft geen uitvoerbare kracht  eerst naar
beslagrechter om titel te krijgen om daarna de gedwongen
uitvoering te krijgen
o b) Authentieke bewijswaarde notariële akte
 Alles wat de notaris zelf heeft vastgesteld (de visu de auditu) wordt geacht waar
te zijn
 Als notaris in notariële verkoopakte heeft opgetekend dat verkoper
verklaard heeft dat er geen verborgen gebreken zijn, wordt dat voor
waar aangenomen dat de verkoper dat gezegd heeft
 Dit is nog iets anders dan dat er authentieke bewijswaarde zou zijn over
de waarheid van de stelling dat er geen verborgen gebreken zijn  er
kunnen nog altijd verborgen gebreken zijn, want dat heeft de notaris
niet kunnen vaststellen

 De verklaring op zichzelf, de waarachtigheid ervan, heeft geen
authentieke bewijswaarde

o c) Vaste datum verkrijgen
 Notariële akten worden geregistreerd dus de datum die de notaris heeft
opgeschreven is vast


2.2.2. ADVIESVERLENING

 Notaris als juridisch expert moet het zo aanpakken dat als cliënten komen, goed luisteren wat die
mensen willen & nadenken hoe het doel zo goed mogelijk bereikt kan worden + uitleggen wat het
allemaal betekent zodat ze het snappen


2.2.3. AANGIFTES VAN NALATENSCHAP EN REGELING VAN NALATENSCHAPPEN

 Als iemand sterft moetje aan de fiscus aangeven wat het vermogen van de overledene was en
wie wat krijgt zodat de erfbelasting kan worden berekend
o Document moet ten laatste 4 maanden na overlijden ingediend worden
o Je kan dat zelf doen, maar veel mensen doen daarvoor een beroep op de notaris omdat
het niet gemakkelijk is voor iemand die geen kaas gegeten heeft van erfrecht + als je iets
vergeet kan de fiscus zeggen dat je dat expres hebt gedaan en dan kan je een boete
opgelegd worden
 Als notaris dit opmaakt doet die dat NIET in de hoedanigheid van openbaar
ambtenaar  hij kan dus zeggen dat hij het niet doet

4