Inhoud
1 Historisch overzicht........................................................................................................................4
1.1 Overzicht van de evolutie.................................................................................................................4
2 Domein van de sociale wetgeving...................................................................................................5
3 Inleiding..........................................................................................................................................7
3.1 Evolutie.............................................................................................................................................7
3.2 Bronnen van de verbintenissen........................................................................................................7
3.3 Gelijke behandeling van de WN’s bij de sollicitatie en gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie.8
3.4 Taalgebruik in de sociale betrekkingen in de onderneming.............................................................9
4 Algemene begrippen in verband met de wet op de arbeidsovereenkomsten...............................10
4.1 Begrip arbeidsovereenkomst..........................................................................................................10
4.2 Schijnzelfstandige- schijnwerknemer.............................................................................................10
4.3 Ontstaan & duur van de AO............................................................................................................11
4.4 Soorten AO’en................................................................................................................................12
4.5 Belangrijke bepalingen met betrekking tot de AO’en.....................................................................13
4.6 Vragen & toepassingen...................................................................................................................14
5 Verplichtingen van de partijen......................................................................................................15
5.1 Gemeenschappelijke verplichtingen...............................................................................................15
5.2 Verplichtingen van de WN..............................................................................................................15
5.3 Verplichtingen van de WG..............................................................................................................15
5.4 Vragen en toepassingen.................................................................................................................16
6 AO gesloten door minderjarigen...................................................................................................17
6.1 Sluiten & beëindigen van de AO.....................................................................................................17
6.2 Betaling van het loon......................................................................................................................17
7 Scholingsbeding............................................................................................................................17
7.1 Geldigheidsvoorwaarden................................................................................................................17
7.2 Verplichte vermeldingen................................................................................................................17
7.3 Begrenzing van het terug te betalen bedrag..................................................................................17
7.4 Begrenzing van de duur van het scholingsbeding...........................................................................17
7.5 Gevallen waarbij het scholingsbeding geen uitwerking heeft.........................................................17
7.6 Gevallen waarbij het scholingsbeding beschouwd wordt als onbestaande....................................18
8 Scheidsrechterlijke beding............................................................................................................19
8.1 Geldigheidsvoorwaarden................................................................................................................19
9 Concurrentiebeding......................................................................................................................19
9.1 Geldigheidsvoorwaarden................................................................................................................19
9.2 Gevallen waarin het concurrentiebeding geen uitwerking heeft....................................................19
9.3 Toepassing......................................................................................................................................19
10 Schorsing v/d uitvoering van de AO............................................................................................20
10.1 Begrip schorsing...........................................................................................................................20
10.2 Oorzaken van schorsing................................................................................................................20
10.2.1 Overmacht.................................................................................................................................20
10.2.2 Staking.......................................................................................................................................20
10.2.3 Andere oorzaken.......................................................................................................................20
10.2.4 Gebeurtenissen die niet beschouwd worden als gevallen van overmacht die een einde maken
aan de overeenkomst...........................................................................................................................20
10.2.5 Onvolledige arbeidsdag = gewaarborgd dagloon (GDL).............................................................20
10.2.6 Jaarlijkse vakantie (wettelijk bepaald, geen overmacht)...........................................................20
10.2.7 Zetelen in arbeidsrechtbank/arbeidshof...................................................................................21
10.2.8 Sociale promotie en betaald educatief verlof............................................................................21
10.2.9 Uitoefening van een politiek mandaat.......................................................................................21
1
,Samenvatting arbeidsrecht, sociale zekerheid & HR Natalia Salakhova
10.2.10 Voorlopige vrijheidsberoving (hechtenis)................................................................................21
10.2.11 Kort verzuim (klein verlet).......................................................................................................21
10.2.12 Vragen en toepassingen..........................................................................................................22
10.2.13 Ziekte en ongeval.....................................................................................................................23
10.2.14 Gewaarborgd loon...................................................................................................................23
10.2.15 Moederschapsverlof................................................................................................................25
10.2.16 Profylactisch verlof..................................................................................................................26
10.2.17 Borstvoedingsverlof.................................................................................................................26
10.2.18 Borstvoedingspauzes...............................................................................................................26
10.2.19 Geboorteverlof (vroegere vaderschapsverlof).........................................................................26
10.2.20 Adoptieverlof...........................................................................................................................27
10.2.21 Pleegzorgverlof........................................................................................................................27
10.2.22 Vragen & toepassingen............................................................................................................27
10.2.23 Verlof om dwingende reden....................................................................................................28
10.2.24 Tijdelijke werkloosheid............................................................................................................28
10.2.25 Thematische verlofstelsels.......................................................................................................28
10.2.26 Tijdskrediet..............................................................................................................................29
11 Beëindiging van de AO................................................................................................................30
11.1 Burgerrechtelijke wijzen...............................................................................................................30
11.2 Specifieke arbeidsrechtelijke wijzen.............................................................................................30
11.2.1 Ontslag dringende reden...........................................................................................................30
11.2.2 De opzegging.............................................................................................................................30
11.3 Beëindiging ABT/ADOW................................................................................................................32
11.4 Sollicitatieverlof............................................................................................................................32
11.5 Motiveringsplicht van het ontslag gegeven door de WG..............................................................32
11.6 Kwijting voor saldo.......................................................................................................................33
11.7 Vragen en toepassingen...............................................................................................................33
12 Algemeenheden (zie ook schema en uitleg)................................................................................34
12.1 Doel van de sociale zekerheid.......................................................................................................34
12.2 Takken van de sociale zekerheid..................................................................................................34
12.3 Residuaire stelsels........................................................................................................................34
12.4 Kenmerken van de sociale zekerheid............................................................................................34
12.5 Sociale zekerheid= federaal..........................................................................................................35
13 Kruispuntbank van de sociale zekerheid (KSZ) (zie schema)........................................................35
14 Handvest van de sociaal verzekerde (HSV)..................................................................................35
14.1 Doel van de wet............................................................................................................................35
14.2 Verplichtingen van de socialezekerheidsinstellingen....................................................................35
15 Toepassingsgebied van de socialezekerheidswetgeving.............................................................35
15.1 Territoriale toepassingsgebied.....................................................................................................35
15.1.1 Tewerkstelling in BE...................................................................................................................35
15.1.2 Europese verordering (coördinatie van sociale zekerheid in EER).............................................36
15.1.3 Bilaterale akkoorden..................................................................................................................36
15.2 Persoonlijke toepassingsgebied....................................................................................................36
15.2.1 Principe: AO...............................................................................................................................36
15.2.2 Uitbreiding.................................................................................................................................36
15.2.3 Uitsluiting..................................................................................................................................36
16 Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ).....................................................................................36
16.1 Structuur en opdracht van de RSZ................................................................................................36
16.2 Berekening van de bijdragen........................................................................................................37
16.2.1 Loon waarop de bijdragen berekend worden............................................................................37
16.2.2 Voordelen en vergoedingen die vrijgesteld zijn van sociale bijdrage........................................37
16.2.3 Bijdragevoeten..........................................................................................................................38
2
,Samenvatting arbeidsrecht, sociale zekerheid & HR Natalia Salakhova
16.2.4 Bijzondere socialezekerheidsbijdragen......................................................................................38
16.3 Verplichtingen van de WG’s t.o.v. de RSZ.....................................................................................38
16.3.1 Dimona-aangifte........................................................................................................................38
16.3.2 Sancties bij niet Dimona-aangifte..............................................................................................38
16.3.3 DmfA = de multifunctionele aangifte.........................................................................................38
16.3.4 Limosa-aangifte.........................................................................................................................39
16.3.5 ASR= aangifte van een sociaal risico..........................................................................................39
16.3.6 Betaling van de bijdragen..........................................................................................................39
16.4 Vragen en toepassingen...............................................................................................................39
17 Arbeidsvoorziening en werkloosheid..........................................................................................40
17.1 Sector van de arbeidsvoorziening.................................................................................................40
17.1.1 Wat valt er onder arbeidsvoorziening?......................................................................................40
17.2 Sector van de werkloosheidsverzekering......................................................................................42
17.2.1 Recht op een uitkering 22 soorten voorwaarden: soorten voorwaarden:.......................................................................42
17.2.2 Ingescheven zijn en blijven als werkzoekende...........................................................................45
17.2.3 Werkloosheidsuitkering.............................................................................................................46
18 Gezinsbijslagen...........................................................................................................................47
18.1 Oude regeling (alleen deze kennen).............................................................................................47
19 Ziekte- en invaliditeitsverzekering..............................................................................................49
19.1 Geneeskundige verzorging...........................................................................................................49
19.1.1 Andere ingeschrevenen in rijksregister.....................................................................................49
19.1.2 Een onderscheid maken in de geneeskundige verzorging.........................................................49
19.1.3 Als je aan de voorwaarden voldoet...........................................................................................49
19.2 Uitkeringen (alleen voor WN’s)....................................................................................................50
19.2.1 Voorwaarden om verzekerd te zijn............................................................................................50
19.3 Aangifte van werkonbekwaamheid..............................................................................................50
19.3.1 Aangifte binnen 48uur...............................................................................................................50
19.3.2 Uitkeringen................................................................................................................................50
20 Rust- en overlevingspensioen.....................................................................................................51
20.1 Algemeen......................................................................................................................................51
20.2 Pensioenpijlers.............................................................................................................................51
20.2.1 Wettelijke pensioen...................................................................................................................51
20.2.2 Extralegale pensioenen..............................................................................................................51
20.2.3 Pensioensparen.........................................................................................................................51
20.2.4 Eigen huis...................................................................................................................................51
20.3 Rustpensioen................................................................................................................................51
20.3.1 Voorwaarden (ambtshalve onderzoek).....................................................................................51
20.3.2 Einde AO....................................................................................................................................52
20.3.3 Ingangsdatum pensioen............................................................................................................52
20.3.4 Berekening van het pensioen....................................................................................................52
20.3.5 Gewaarborgd minimumpensioen (GMP)...................................................................................52
20.3.6 Maximumpensioen....................................................................................................................52
20.3.7 IGO= inkomensgarantie voor ouderen......................................................................................52
20.4 Overlevingspensioen (weduwepensioen-weduwnaarspensioen).................................................53
20.5 Toegelaten inkomen uit beroepsactiviteit....................................................................................53
3
, Samenvatting arbeidsrecht, sociale zekerheid & HR Natalia Salakhova
Arbeidsrecht, sociale zekerheid &
HR
Inleiding
1 Historisch overzicht
Alle recht= sociaal maatschappij te ordenen
Sociale kwestie 19e eeuw
= Uitbuiting van het arbeidersproletariaat (geen recht om de arbeiders te beschermen)
Van waar komt het sociale recht?
Frans revolutie 1789:
o Geen standaardmaatschappij
o Leuze: liberté, egalité & fraternité
o Code civil 1804: uitgevaardigd door Napoleon (België heeft dat overgenomen)
o Code civil: wilsautonomie & contractsvrijheid
Industriële revolutie:
o Privatisering: verhuisde alles van het platteland naar de stad
o Spoorwegen kwamen op gang
o Geen onderhandeling mogelijk (ongezond werk, lange werkdagen, weinig loon)
o Probleem: arbeidersverhoudingen = machtsverhoudingen leidde tot uitbuiting
van het arbeidersproletariaat
Hoe reageren arbeiders erop?
Individueel niets te zeggen
Samen staken/protesteren druk uit oefenen op de baas
Arbeiders verenigen zich in vakorganisaties/vakbonden
Probleem wet Le Chapelier
Verbod op de gilden (groep/vereniging van mensen van dezelfde beroep) Wet wordt afgeschaft
door de Franse revolutie
Er is nu vrijheid van Arbeid maar: vakbonden=verboden
1867: wet le chapelier afgeschaft dus nu zijn vakbonden toegelaten (syndicale vrijheid) een van
de meest fundamentele mensenrechten
Arbeiders verenigden zich ook in politieke partijen
Probleem: cijnskiesrecht (betalen om te mogen stemmen)
1893: invoering algemeen enkelvoudig stemrecht
Na WO2: vrouwenstemmen
Arbeiders verenigden zich ook in coöperaties (vereniging die goedkoop dingen levert aan de
arbeiders bv. Brood, zonder winst erop te maken)
Sociaal recht
= sociale correctie op burgerlijk recht bescherming van werknemers, zieken, ouderen
= gemene recht = toepasselijk
1.1 Overzicht van de evolutie
1. Voor WO1:
Kenmerkend voor deze periode is dat vooral wetten tot stand kwamen op het vlak van de
arbeidsreglementering
1887: bescherming loon
Misbruik = Trucksysteem: arbeiders werden betaald in natura. Ze konden alleen kiezen uit
de fabriekswinkel, prijzen werden betaald door de baas & die maakte daar misbruik van.
4