Samenvatting - Economie (geslaagd in 1e zit)

Economie
Hoe gaat het vandaag in onze economie
 Vandaag is het werkloosheidcijfer zeer laag vooral in de westerse landen

Gaat het dan goed in onze economie
Op vlak van de overheid
 Begrotingstekorten: zeer hoog, overheid geeft meer geld uit dan het
binnenkrijgt --> schuld voor toekomstige generaties
 MAAR Belgische economie blijft overeind
 Moeten begrotingstekort op orde krijgen  meer belastingen
Op vlak van bedrijven
 Vergrijzing (minder migranten, minder kinderen meer sterfte)
 Minder beroepsbevolking -> vacatures worden minder snel ingevuld -> meer
job mogelijkheid
 Krapte van arbeid

Als het goed gaat op de beurs, gaat het goed met de economie ?’
 Als een bedrijf geld nodig heeft kunnen zij aandelen creëren, na goedkeuring
van het dossier door de bank kan het bedrijf naar de beurs om de aandelen te
verkopen (met winst)
 Wij gaan aandelen kopen wanneer we geloven dat een bedrijf het goed zal
doen
 Hun wintaandeel stijgt
 Worden aantrekkelijker voor investeerders
 Aandelen van grote/populaire bedrijven zijn erg duur = winstaandeel erg hoog
 Goed voor de economie?
 innovatie/ investeringen/ hogere Lonen = groei bevorderen?

o The profit Paradox van Jan eeckhout
= Keerzijde wordt besproken: beurskoersen dit zegt niet alles, met de bedrijven
goed maar over de rest van de economie weten we daarmee niet
 Aangetoond via the mark up: de winstmarge (prijs-productiecost)
 globaal stijgd winstmarge met 80%
 MAAR mediaan blijft
 Grote bedrijven laten winstmarge enorm toenemen maar kleine bedrijven
blijven gelijk door sterke concurrentie
 Curve lijkt te stijgen maar veel kleine bedrijven gaan falliet
- Kleine bedrijven hebben geen kans => geen winst en dus geen macht
- weinig concurrentie
- hoge prijzen bij grote bedrijven => winst
- grote winsten bij grote bedrijven
 belzo (Belgie) vooral banken in beursindex
 Duitsland en VS = veel winst

grote bedrijven doen aan killer acquisition
 kopen potentiële concurrenten op en zorgen dat potentiele innovatie wordt
verhinderd
 stopt ondernemingschap
 zorgt voor enorme afhankelijkheid

o grote bedrijven willen deze winst maximaliseren (bv minder
tewerkstelling)

,  productie beperkten (goedkoop product voor hoge prijs)  lagere
tewerkstelling  minder producten  unieker  duurder  meer winst
 is het dan niet eerlijker om de producten voor een lagere prijs te verkopen
waardoor er meer productie is en zo meer tewerkstelling?

o Waar komen deze winsten terecht
 word meer en meer gebruikt om de eigenaars te belonen
 rendabiliteit is niet gunsit voor werknemers
 economie geniet maar in beperkte mate
gevaar?
 Minder arbeidsparticipatie  ongeleikheid en polarisering

Conclusie: hoge beurskoersen zijn niet het teken van een gezonde
economie
> Overheid stelt dat we markten meer competitief moen maken zodat niet enkel
1 bedrijf kan genieten van zo’n hoge winst
> Superbedrijven zijn een weerspiegeling van te veel macht


Welvaart en marktevenwicht inleiding
Welvaart = containerbegrip

Inleiding grafiek
 evolutie van het bbp (alles wat mensen bij elkaar verdiend hebben)
 Mensen waren vroeger armer dan nu
 Rond 1800- 2000 is het economlische rijkdom erg verschillend
 Divergentie ontstaat
 Rijkdom van VS en België gaat verticaal evolueren
 Mexico volgt in 1880
 Ook china rond 2000 exponentiëel toenemende rijkdom

VANWAAR komt het verschil tussen België die nu enorm rijk is en een hoge
levensstandaard heeft en de andere landen die achterblijven?
 Welvaart in belgie heeft niks te maken met de technologie
 China = reus -> laat deze slapen anders zal de wereld beven (11e eeuw)
- Napoleon was bang van deze reus
- Grootste leger, wapentechnologie, navigatietechnologie, buskruid =>
hoogste levensstandaard
 18e eeuw => industriële revolutie
- Westen wordt rijker de rest van de wereld armer
- Technologieën van de IR gaan snel algemeen verspreid worden ook naar
de rest van de wereld

Hoe komt het dan dat er grote divergentie is in economische groei en geen volledige
catching-up? (vb vs groeit veel sneller?)

Eerste gedocumenteerde stoommachine?
 Werd al gebruikt bij de romeinen
 Tijdens britse revolutie verbeterd James Watt de stoommachine met
stoomtechnologie
 Energetisch rendement stijgt naar 18%
 Word gebruikt in eerste moderne fabrieken => groot britanië wordt rijk door
stoomtechnologie (niet de oorzaak van evolutie)

,  enorme toename van productie en tewerkstelling (vroeger moeste fabrieken
aan de hand van paardenkracht of waterkracht tewerk gaan) = begin van
grootschalige productie
 Massaproductie  massaconumptie  …
Stoommachine verklaring voor britse succes?
 Nee
 Betere technologie trekt meer mensen aan  veel tewerkstelling  zorgt ervoor
dat een bedrijf meer economische vrijheid kan geven  mensen gaan
specialiseren in een bepaald productieproces
 Fabrieken waren er al voor de stoommachines

Conclusie: de industriele revolutie was geen rechnologische revolutie maar een
organisatorische revolutie
De vebeterde technologie van de stoommachine zorgt er niet voor dat het westen zo
rijk is geworden maar de vrijheid waardoor er meer tewerkstelling en specialisatie kan
plaatsvinden is de verklaring voor het westerse succes tijdens de industriële revolutie
 Andere landen blijven achter: succes van technologie hangt af van de omgeving
 in engelang en België is er aanwezigheid van grootschalige fabrieken/plaats
voor grootschalige fabrieken


Waarom waren de britten zo geprikkeld door de stoommachine
 Eerst was de bekendste enregiebron hout
 Hout was op  men zocht een nieuwe energiebron => steenkool
 Na diep grapen in de steenkoolmijnen was er veel water  vroeger gebruik van
paardenkracht maar daarna (1500) stoommachines om water uit de grond te
pompen
 James watt verbeterd de technologie: stoomachines kunnen nu ook gebruikt
worden bij textielproductie
 Andere landen haden geen nood aan de stoommachine (vb: in china was er
geen vrijheid om met stoommachines te expirimenteren => omgeving waar
technologie ontplooid bepaalt het succes)
 China heeft pas later door dat dit de correcte manier is : economische
vrijheid is belangrijk

De boodchap van dit complexe verhaal = warren weaver
- Problem of simplicity
- Problem of disorderd complexity
- Problem of organized complexity

 Pas op voor te simple lineare verhalen
 Als we kijken naar complexe situaties proberen we vaak een lineaire oorzaak te
vinden MAAR in realitiet is de complexiteit niet zo makkelijk uit te leggen


Brengt rijkdom welzijn/geluk/tevredenheid
 Economisch rijkdom brnegt vaak positieve gevolgen
 meer zekerheid, bescherming, gezondheidszorg
 hoe rijker het land, hoe hoger het land op de ‘well-being’ index’
 enkele nuances in deze verondertselling
- Anti-depressiva
⇨ In de meest ‘gelukkige landen’, het meest gebruik van anti-depressiva
⇨ Onze metingen staan nog niet op punt

, Moet je rijk zijn om lang te leven?
 Levensverwachtingen in arme landen is aanzienlijk laag
 In rijke landen betere gezondheidszorg, veilig drinkwater, …
 Er is een verband: hoe rijker hoe ouder MAAR nuance
o Blue zones => geografische zondes waar de bevolkingzeer gezond en vitaal is
hoe oud ook
 Een land moet niet extreem rijk zijn om lang te leven : mensen ook enorm
gezond in bv: loma linda
⇨ In 1960 zeer grote onderzoeken naar roken:
⇨ Volgen van populatie die rookt en populatie die niet rookt
⇨ MAAR enorm moeilijk op populatie te vinden die niet rookt
⇨ Loma Linda: zeer gelovig, de kerk daar zegt ‘je moet respect hebben voor
uw lichaam’ = controlegroep
⇨ In die geloofsgemeenschap was het zeer ongebruikelijk dat mensen
dronken en rookten
⇨ Bleek dat ze daar zeer gezond waren, niet zwaarlijvig, weinig
luchtwegenproblemen, weinig kanker
⇨ Dit kwam niet enkel door de gezonde levensstijl maar hier zien we ook dta
het familiegebeuren centraal staat

Conclusie: hoe lang vitaal en gezond blijven?
 Binnenste blauwe gedeelte van de grafiek blijven

Evolutie van de co2 concentratie
 Stijd samen met de stijgende welvaart
 We weten de co2 concentratie door aan ijboringen te doen
 Door rijker te worden is er iets opgebouwd in de antmosfeer dat ons op lange
tijd zeer veel geld zal kosten
 Concurrentiepositie van de EU staat onder druk door hoge energiekosten
 Belangrijkste brandstoffen : fossiele brandstoffen (steenkool, olie, aardgas)


Hoofdstuk 1. welvaart en marktevenwicht
 Goede economie gaat welvaart gaan genereren
 Welvaart wordt meegecreêrd door ons: we moeten een economie creëren
waarbij onze opvolgers dezelfde kansen krijgen (onze kennis goed inzetten)
Vb: leeskwalitiet gaat achteruit
 We moeten oog hebben op de toekomstige creatie van welvaart
 De oorsprong van die daling vinden we tien, vijftien jaar geleden, toen de lat op
een bepaald moment lager gelegd is.
 moeilijk om deze terug om te buigen

België in de Global Competitiveness Index: = meet ons prestatievermogen
 Vele parameters : meten elk een parameter WANT niet correct om vanuit 1
variabele conclusies te trekken
⇨ Daaruit leiden we af: ‘Het gaat redelijk goed met de Belgische economie’
⇨ GROTE PIJNPUNT: begrotingstekort = later zullen Belgen meer belastingen
moeten betalen

Welvaart een inderdisciplinaire zoektocht
Je moet rekening houden met vele domeinen:
- Materiële goederen en diensten
- Welzijn, onderwijs, arbeidsmarkt, huisvesting, …
- Werking tussen private bedrijven en publieke systemen