Recht en samenleving
Inhoud
1. Inleiding...................................................................................................5
1.1. Recht en samenleving: co-constitutieve verhouding.........................5
1.1.1. Sociale genese: ontstaan/wijzigen regels op basis van
veranderende opvattingen/maatschappelijke transities........................6
1.1.2. Sociale werking: welke invloed heeft het recht op het menselijk
handelen?..............................................................................................6
1.1.3. Sociale werking............................................................................6
1.2. Socio-legal studies.............................................................................6
1.2.1. Juridisch-dogmatisch vs. Sociaalwetenschappelijk
(antropologisch/sociologisch) onderzoek...............................................6
2.1.2. Rechtsantropologie......................................................................7
2.1.3. rechtssociologie...........................................................................8
2.1.4. Ciritical legal studies (CLS)..........................................................9
2. Recht in actie...........................................................................................9
2.1. Rechtspluralisme................................................................................9
2.1.1. algemeen.....................................................................................9
2.1.2. Semi-autonome sociale velden (SASV)......................................11
2.2. Interlegaliteit...................................................................................12
2.3. street-level bureaucrats...................................................................12
2.4. rechtsbewustzijn (legal consciousness)...........................................13
2.4.1. types van rechtsbewustzijn.......................................................13
2.4.2. factoren die rechtsbewustzijn (van migranten) beïnvloeden:....13
2.5. Mobilisatie van het recht..................................................................14
2.6. CASE: Gabriela en haar moeder.......................................................14
2.6.1. Een juridische benadering.........................................................14
2.6.2. een socio-juridische benadering................................................14
2.6.3. Analyse......................................................................................14
2.7. Intersectioneel perspectief op agency................................................15
3. Recht en cultuur.....................................................................................15
3.1. Wat is cultuur?.................................................................................15
3.2. Essentie VS proces...........................................................................16
, 3.3. recht en cultuur...............................................................................16
3.4. Legal culture....................................................................................16
3.5. Culturele delicten en cultureel verweer...........................................17
3.5.1. inleiding.....................................................................................17
3.5.2. concepten..................................................................................17
3.5.3. Argumenten...............................................................................19
4. Een andere kijk op mensenrechten........................................................20
4.1.1. Wat zijn mensenrechten? Waar komen mensenrechten vandaan?
.............................................................................................................20
4.1.2. Vier scholen...............................................................................20
4.1.3. Het recht van de MR: UVRM 1948..............................................21
4.1.4. Toenemend gebruik van de mensenrechtentaal........................21
4.2. mensenrechten en culturele diversiteit...........................................21
4.2.1. case Jamila.................................................................................21
4.2.2. Case Anselmo: recht op eigendom............................................21
4.2.3. Argumenten...............................................................................22
4.2.4. Universaliteit van de mensenrechten........................................22
4.2.5.Cross-culture interpretatie van mensenrechten.........................22
4.2.6. Contextuele mensenrechten......................................................22
4.2.6. Case Jamila: vervolg..................................................................22
4.2.7. Case Anselmo: vervolg..............................................................23
4.3. De praktijk van (mensen)rechten....................................................23
4.3.1. Hoe tot een mensenrechtenclaim komen? > lokaal..................23
4.4. Besluit..............................................................................................25
5. Methodologie.........................................................................................25
5.1. perspectieven..................................................................................25
5.2. Kwantitatief VS kwalitatief...............................................................26
5.3. Positionaliteit...................................................................................26
5.4. Onderzoeksmethoden......................................................................27
5.4.1. Observatie.................................................................................27
5.4.2. Extended case method.................................................................27
5.4.3. Semi-gestructueerde diepte-interviews.....................................27
5.4.4. Etnografie..................................................................................29
, 5.4. ethiek...............................................................................................29
5.5. databeheer van analyse..................................................................29
6. Formele en informele geschilbeslechting...............................................29
6.1. conflict.............................................................................................29
6.2. Formele geschilbeslechting..............................................................31
6.2.1. Visies op straffen.......................................................................31
6.2.2. Straftoemeting: tussen rede en gevoel (formele
geschilbeslechting)..............................................................................32
6.2.3. Lekenrechters (Formeel)............................................................36
6.3. informele geschilbeslechting...........................................................36
6.3.1. burenbemiddeling (informele)...................................................37
6.3.2. ombudsdienst............................................................................37
6.4. Wat met nazorg?..............................................................................38
7. Toegang tot het recht.............................................................................38
7.1. juridisering: definitie........................................................................39
7.2. Determinanten voor juridisering......................................................39
7.3. kloof dichten tussen sterke en zwakkere in de samenleving...........40
7.4. Klassieke studies..............................................................................40
7.4.1. Carlin en Howard.......................................................................40
7.4.2. Galanter: de duivel schijt altijd op de grote hoop (theorie).......42
7.4.3. conclusie....................................................................................44
8. Meningen over het recht........................................................................45
8.1. Waarom is de mening van de burger belangrijk?.............................46
8.1.1. Diverse meningen over het recht..............................................46
8.1.2. De justitiebarometer..................................................................47
8.1.3. Verklaringsmodellen..................................................................48
8.2. Meningen over het recht: de praktijk...............................................49
8.2.1. communicatie en justitie...........................................................49
8.2.2. Klare taal en Legal design binnen justitie..................................50
9. Kolonialisme en recht.............................................................................50
9.1. Kolonialisme (terminologie).............................................................50
9.1.1. Rechtswetenschappelijke bestudering.......................................51
9.1.2. TWAIL (school)...........................................................................52
, 9.2. Historische evolutie: de rol van het recht in kolonialisme................52
9.2.1. Centrale rol van het recht..........................................................52
9.2.2. Lokale autoriteit.........................................................................53
9.2.3. Koloniaal bestuur vanaf 19de eeuw............................................53
9.2.4. Koloniale rijken (na 1880)..........................................................54
9.2.5. Indirect rule (20e eeuw).............................................................55
9.2.6. Gewoonterecht..........................................................................55
9.3. Legitimering van kolonisering: internationaal recht.........................56
9.3.1. Juridische legitimering kolonialisme..........................................56
9.3.2. TWAIL.........................................................................................58
9.4. Slavernij...........................................................................................59
9.4.1. Chattel slavery...........................................................................60
9.4.2. Handelswaar..............................................................................60
9.4.3. Eigendom...................................................................................60
9.4.4. Abolitionisme.............................................................................60
9.4.5. Haïtaanse revolutie....................................................................61
9.4.6. Afschaffing slavernij/handel.......................................................61
9.5. Koloniaal recht en bestuur in Belgisch Congo..................................62
9.5.1. Scramble for Africa....................................................................62
9.5.2. KONGO vrijstaat.........................................................................63
9.5.3. Extractiekolonialisme.................................................................63
9.5.4. Red rubber.................................................................................64
9.5.5. Belgisch Parlement....................................................................64
9.5.6. Belgisch Congo..........................................................................64
9.5.7. Juridische organisatie.................................................................65
9.5.8. Conclusie...................................................................................67
9.5.9. Paul Panda Farnama M’Fumu.....................................................67
9.5.10. Behandeling van Metissen en de Metissenzaak.......................67
9.6. Kolonialiteit......................................................................................69
9.6.1. Relatieve theoretische oriëntering.............................................69
9.6.2. Dekolonisering – het einde van kolonialisme?...........................69
9.6.3. (Post)kolonialiteit – continuïteit van kolonialisme......................72
10. sociaal-economische ongelijkheid en recht..........................................74
Inhoud
1. Inleiding...................................................................................................5
1.1. Recht en samenleving: co-constitutieve verhouding.........................5
1.1.1. Sociale genese: ontstaan/wijzigen regels op basis van
veranderende opvattingen/maatschappelijke transities........................6
1.1.2. Sociale werking: welke invloed heeft het recht op het menselijk
handelen?..............................................................................................6
1.1.3. Sociale werking............................................................................6
1.2. Socio-legal studies.............................................................................6
1.2.1. Juridisch-dogmatisch vs. Sociaalwetenschappelijk
(antropologisch/sociologisch) onderzoek...............................................6
2.1.2. Rechtsantropologie......................................................................7
2.1.3. rechtssociologie...........................................................................8
2.1.4. Ciritical legal studies (CLS)..........................................................9
2. Recht in actie...........................................................................................9
2.1. Rechtspluralisme................................................................................9
2.1.1. algemeen.....................................................................................9
2.1.2. Semi-autonome sociale velden (SASV)......................................11
2.2. Interlegaliteit...................................................................................12
2.3. street-level bureaucrats...................................................................12
2.4. rechtsbewustzijn (legal consciousness)...........................................13
2.4.1. types van rechtsbewustzijn.......................................................13
2.4.2. factoren die rechtsbewustzijn (van migranten) beïnvloeden:....13
2.5. Mobilisatie van het recht..................................................................14
2.6. CASE: Gabriela en haar moeder.......................................................14
2.6.1. Een juridische benadering.........................................................14
2.6.2. een socio-juridische benadering................................................14
2.6.3. Analyse......................................................................................14
2.7. Intersectioneel perspectief op agency................................................15
3. Recht en cultuur.....................................................................................15
3.1. Wat is cultuur?.................................................................................15
3.2. Essentie VS proces...........................................................................16
, 3.3. recht en cultuur...............................................................................16
3.4. Legal culture....................................................................................16
3.5. Culturele delicten en cultureel verweer...........................................17
3.5.1. inleiding.....................................................................................17
3.5.2. concepten..................................................................................17
3.5.3. Argumenten...............................................................................19
4. Een andere kijk op mensenrechten........................................................20
4.1.1. Wat zijn mensenrechten? Waar komen mensenrechten vandaan?
.............................................................................................................20
4.1.2. Vier scholen...............................................................................20
4.1.3. Het recht van de MR: UVRM 1948..............................................21
4.1.4. Toenemend gebruik van de mensenrechtentaal........................21
4.2. mensenrechten en culturele diversiteit...........................................21
4.2.1. case Jamila.................................................................................21
4.2.2. Case Anselmo: recht op eigendom............................................21
4.2.3. Argumenten...............................................................................22
4.2.4. Universaliteit van de mensenrechten........................................22
4.2.5.Cross-culture interpretatie van mensenrechten.........................22
4.2.6. Contextuele mensenrechten......................................................22
4.2.6. Case Jamila: vervolg..................................................................22
4.2.7. Case Anselmo: vervolg..............................................................23
4.3. De praktijk van (mensen)rechten....................................................23
4.3.1. Hoe tot een mensenrechtenclaim komen? > lokaal..................23
4.4. Besluit..............................................................................................25
5. Methodologie.........................................................................................25
5.1. perspectieven..................................................................................25
5.2. Kwantitatief VS kwalitatief...............................................................26
5.3. Positionaliteit...................................................................................26
5.4. Onderzoeksmethoden......................................................................27
5.4.1. Observatie.................................................................................27
5.4.2. Extended case method.................................................................27
5.4.3. Semi-gestructueerde diepte-interviews.....................................27
5.4.4. Etnografie..................................................................................29
, 5.4. ethiek...............................................................................................29
5.5. databeheer van analyse..................................................................29
6. Formele en informele geschilbeslechting...............................................29
6.1. conflict.............................................................................................29
6.2. Formele geschilbeslechting..............................................................31
6.2.1. Visies op straffen.......................................................................31
6.2.2. Straftoemeting: tussen rede en gevoel (formele
geschilbeslechting)..............................................................................32
6.2.3. Lekenrechters (Formeel)............................................................36
6.3. informele geschilbeslechting...........................................................36
6.3.1. burenbemiddeling (informele)...................................................37
6.3.2. ombudsdienst............................................................................37
6.4. Wat met nazorg?..............................................................................38
7. Toegang tot het recht.............................................................................38
7.1. juridisering: definitie........................................................................39
7.2. Determinanten voor juridisering......................................................39
7.3. kloof dichten tussen sterke en zwakkere in de samenleving...........40
7.4. Klassieke studies..............................................................................40
7.4.1. Carlin en Howard.......................................................................40
7.4.2. Galanter: de duivel schijt altijd op de grote hoop (theorie).......42
7.4.3. conclusie....................................................................................44
8. Meningen over het recht........................................................................45
8.1. Waarom is de mening van de burger belangrijk?.............................46
8.1.1. Diverse meningen over het recht..............................................46
8.1.2. De justitiebarometer..................................................................47
8.1.3. Verklaringsmodellen..................................................................48
8.2. Meningen over het recht: de praktijk...............................................49
8.2.1. communicatie en justitie...........................................................49
8.2.2. Klare taal en Legal design binnen justitie..................................50
9. Kolonialisme en recht.............................................................................50
9.1. Kolonialisme (terminologie).............................................................50
9.1.1. Rechtswetenschappelijke bestudering.......................................51
9.1.2. TWAIL (school)...........................................................................52
, 9.2. Historische evolutie: de rol van het recht in kolonialisme................52
9.2.1. Centrale rol van het recht..........................................................52
9.2.2. Lokale autoriteit.........................................................................53
9.2.3. Koloniaal bestuur vanaf 19de eeuw............................................53
9.2.4. Koloniale rijken (na 1880)..........................................................54
9.2.5. Indirect rule (20e eeuw).............................................................55
9.2.6. Gewoonterecht..........................................................................55
9.3. Legitimering van kolonisering: internationaal recht.........................56
9.3.1. Juridische legitimering kolonialisme..........................................56
9.3.2. TWAIL.........................................................................................58
9.4. Slavernij...........................................................................................59
9.4.1. Chattel slavery...........................................................................60
9.4.2. Handelswaar..............................................................................60
9.4.3. Eigendom...................................................................................60
9.4.4. Abolitionisme.............................................................................60
9.4.5. Haïtaanse revolutie....................................................................61
9.4.6. Afschaffing slavernij/handel.......................................................61
9.5. Koloniaal recht en bestuur in Belgisch Congo..................................62
9.5.1. Scramble for Africa....................................................................62
9.5.2. KONGO vrijstaat.........................................................................63
9.5.3. Extractiekolonialisme.................................................................63
9.5.4. Red rubber.................................................................................64
9.5.5. Belgisch Parlement....................................................................64
9.5.6. Belgisch Congo..........................................................................64
9.5.7. Juridische organisatie.................................................................65
9.5.8. Conclusie...................................................................................67
9.5.9. Paul Panda Farnama M’Fumu.....................................................67
9.5.10. Behandeling van Metissen en de Metissenzaak.......................67
9.6. Kolonialiteit......................................................................................69
9.6.1. Relatieve theoretische oriëntering.............................................69
9.6.2. Dekolonisering – het einde van kolonialisme?...........................69
9.6.3. (Post)kolonialiteit – continuïteit van kolonialisme......................72
10. sociaal-economische ongelijkheid en recht..........................................74