Samenvatting bedrijfsadministratie M6
Hoofdstuk 1 – Fiscaal versus bedrijfseconomisch
1.1 – De bedrijfseconomische en de fiscale jaarrekening
Er worden twee verschillende jaarrekeningen onderscheiden: de bedrijfseconomische jaarrekening
en de fiscale jaarrekening. De bedrijfseconomische en fiscale waardering en winstbepaling kunnen
van elkaar verschillen. Deze verschillen vloeien met name voort uit het verschil in doel van de
betreffende jaarrekening.
De bedrijfseconomische jaarrekening is de jaarrekening die moet worden aangeboden aan de
aandeelhouders. Dit is tevens de jaarrekening die openbaar gemaakt moet worden via deponering bij
het Handelsregister.
Doelstelling: Het volgens maatschappelijk aanvaardbare normen verschaffen van een getrouw beeld
van het vermogen en het resultaat, en voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, van de
solvabiliteit en liquiditeit van de rechtspersoon.
Uitgangspunt: De bedrijfseconomische jaarrekening wordt opgesteld volgens ‘maatschappelijk
aanvaardbare normen’.
De fiscale jaarrekening maakt onderdeel uit van de aangifte vennootschapsbelasting.
Rechtspersonen zijn op grond van de Wet Vennootschapsbelasting (Wet VPB) onderworpen aan
vennootschapsbelasting: over de fiscale winst moet vennootschapsbelasting worden betaald. Voor
de vaststelling van deze fiscale winst zoekt de Wet Vpb aansluiting bij de afdeling ‘Winst uit
onderneming’ van de Wet op de inkomstenbelasting (Wet IB).
Doelstelling: ‘Het vaststellen van het belastbare bedrag dat als grondslag dient voor de
belastingheffing.’
Uitgangspunt: De fiscale jaarrekening wordt opgesteld volgens ‘goed koopmansgebruik’.
1.2 – Goed koopmansgebruik versus maatschappelijk aanvaardbare
normen
Ondernemingen zullen in het algemeen kiezen voor het alternatief dat leidt tot een zo laag mogelijke
fiscale winst. Dit leidt immers tot een zo’n laag mogelijk te betalen belastingbedrag.
Bij het opstellen van de bedrijfseconomische jaarrekening zal echter de neiging bestaat om het
resultaat zo hoog mogelijk te laten lijken. Dit leidt tot verschillen tussen de fiscale en
bedrijfseconomische winst. Bovendien zijn in de belastingwetgeving specifieke bepalingen
opgenomen die fiscaal wél, maar bedrijfseconomisch geen invloed op de winst hebben.
1.3 – Samenvalproject
Om te komen tot administratieve lastenverlichting voor het bedrijfsleven, is er een gezamenlijk
initiatief opgestart om de regels die gelden voor het opstellen en publiceren van de
bedrijfseconomische jaarrekening en die voor de aangifte vennootschapsbelasting meer te
stroomlijnen. Om dit ‘Samenvalproject’ te realiseren zijn twee stappen nodig:
1. De bedrijfseconomische en fiscale grondslagen voor de waardering en winstbepaling worden
geharmoniseerd. De harmonisatie heeft tot gevolg dat deelnemingen op kostprijs kunnen
worden gewaardeerd en dat voor bepaalde activa willekeurige afschrijving wordt toegestaan.
2. Er moet tot één jaarrekening gekomen worden, die zowel kan dienen voor
publicatiedoeleinden als voor de aangifte vennootschapsbelasting.
1.4 – Belastinglast versus te betalen belasting
Over de behaalde winst moet de verschuldigde belasting worden betaald. Deze belastinglast moet
aan het boekjaar worden toegerekend waarop zij betrekking heeft.
,De belastinglast is gelijk aan het geldend belastingpercentage toegepast op de bedrijfseconomische
winst vóór aftrek van belasting.
De berekening van de winst na belasting gaat als volgt:
Winst vóór belasting € -
Belastinglast % € - -
Winst na belasting € -
Indien de belastinglast gelijk is aan de over het jaar verschuldigde winstbelasting, luidt de
journaalpost met betrekking tot de winstbelasting:
9 Belastinglast
aan 1 Te betalen vennootschapsbelasting
De bedrijfseconomische winst vóór aftrek van belastingen wijkt veelal af van het bedrag waarover
winstbelasting betaald moet worden. het jaarlijkse verschil bestaat uit tijdelijke en/of definitieve
winstverschillen:
Tijdelijke winstverschillen leiden tot vervroegde en/of uitgestelde belastingen.
Definitieve winstverschillen leiden tot drukverschillen.
Tijdelijke winstverschillen
Fiscaal wordt de belastingbetalingen vaak uitgesteld of vervroegd. Hierdoor ontstaan tijdelijke
winstverschillen. Er is sprake van twee verschillende tijdelijke verschillen:
Uitgestelde belastingen: Bedrijfseconomisch wordt de belastinglast in een eerder jaar
genomen dan fiscaal.
o Voordelen: Rentevoordeel en speelruimte in de financiering.
Vervroegde belastingen: Fiscaal wordt de belastinglast in een eerder jaar genomen dan
bedrijfseconomisch.
o Nadelen: Rentenadeel en er moet eerder een belastingverplichting plaatsvinden.
Balans: Te betalen belasting
+ Toename uitgestelde belasting
- Toename vervroegde belasting
Winst- en verliesrekening: = Belastinglast
De jaarlijks te boeken journaalpost met betrekking tot de winstbelasting bestaat uit maximaal vier
journaalregels, namelijk:
9 Belastinglast (in beginsel debet)
0 Vervroegde belastingen (debet of credit)
0 Uitgestelde belastingen (debet of credit)
Aan 1 Te betalen vennootschapsbelasting (in beginsel credit)
Definitieve winstverschillen
In voorgaande situaties is de belastinglast gelijk aan de bedrijfseconomische winst vóór aftrek van
belasting vermenigvuldigd met het winstbelastingtarief. Deze berekeningswijze gaat niet op wanneer
er definitieve of permanente winstverschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale winst zijn.
Belastingdruk = (belastinglast / bedrijfseconomische winst vóór aftrek van belasting) * 100%
Wanneer de belastingdruk hoger is dan het belastingtarief overdruk
Wanneer de belastingdruk lager is dan het belastingtarief onderdruk
, Hoofdstuk 2 – Aangifte vennootschapsbelasting
De vennootschapsbelasting kan niet rechtstreeks uit de bedrijfseconomische jaarrekening worden
afgeleid. Het te betalen bedrag aan vennootschapsbelasting wordt berekend aan de hand van de
aangifte vennootschapsbelasting.
In dit hoofdstuk zullen we ons richten op de post ‘Te betalen vennootschapsbelasting’.
2.1 – Opbouw aangifte vennootschapsbelasting
De belastbare winst is de winst verminderd met de aftrekbare giften. De belastbare winst is de winst
waarover belasting verschuldigd is.
Vennootschapsbelasting wordt geheven naar het belastbare bedrag: de in een boekjaar genoten
belastbare winst verminderd met te verrekenen verliezen.
Winst uit onderneming
Aftrekbare giften -/-
= Belastbare winst
Te verrekenen verliezen -/-
= Belastbare bedrag
Bij de aangifte vennootschapsbelasting moet opgaaf worden gedaan van onder meer:
De fiscale balans: Hierin worden de fiscale boekwaarden van de afzonderlijke activa, het
ondernemingsvermogen, de voorzieningen, de schulden en de overlopende passiva vermeld.
In het ondernemingsvermogen zijn de fiscale boekwaarden van de fiscaal toelaatbare
reserves opgenomen.
De fiscale winst- en verliesrekening: Hierin worden de baten en lasten in fiscale zin
weergegeven. De fiscale resultatenrekening mondt uit in het Saldo fiscale winst. Dit saldo
komt overeen met de in de aangifte VPB genoemde post ‘Saldo fiscale winstberekening’
Uitgangspunt voor het belasten van de winst is in feite de vermogensgroei van de vennootschap. De
fiscale resultatenrekening is min of meer een specificatie van de vermogensvergelijking. De
vermogensvergelijking en de resultatenrekening hebben allebei als resultaat het saldo fiscale winst.
Echter moeten op de vermogensmutaties correcties worden aangebracht.
2.2 – Fiscale balans en winst- en verliesrekening
De bedrijfseconomische en fiscale resultatenrekening verschilt op enkele posten van elkaar:
Winst- en verliesrekening
Bedrijfseconomisch Fiscaal
Opbrengst verkopen Opbrengst verkopen
Kostprijs verkopen Kostprijs verkopen
Afschrijvingskosten Afschrijvingskosten
Verkoopkosten Verkoopkosten
Fiscale reserves:
- Herinvesteringsreserve
- Egalisatiereserve
De rechtspersoon mag fiscaal een herinvesteringsreserve vormen op het moment dat ze bij de
desinvestering van bepaalde vaste activa een boekwinst behaalt. Dit betekent dat zij over de
behaalde boekwinst op het moment van het behalen van de boekwinst geen winstbelasting hoeft te
betalen, maar belastingheffing mag uitstellen. Dit doet ze door een herinvesteringsreserve te
vormen. Deze herinvesteringsreserve moet binnen vier boekjaren worden afgeboekt van een
vervangende investering. Dit afboeken wordt ‘aanwenden’ genoemd.
Hoofdstuk 1 – Fiscaal versus bedrijfseconomisch
1.1 – De bedrijfseconomische en de fiscale jaarrekening
Er worden twee verschillende jaarrekeningen onderscheiden: de bedrijfseconomische jaarrekening
en de fiscale jaarrekening. De bedrijfseconomische en fiscale waardering en winstbepaling kunnen
van elkaar verschillen. Deze verschillen vloeien met name voort uit het verschil in doel van de
betreffende jaarrekening.
De bedrijfseconomische jaarrekening is de jaarrekening die moet worden aangeboden aan de
aandeelhouders. Dit is tevens de jaarrekening die openbaar gemaakt moet worden via deponering bij
het Handelsregister.
Doelstelling: Het volgens maatschappelijk aanvaardbare normen verschaffen van een getrouw beeld
van het vermogen en het resultaat, en voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat, van de
solvabiliteit en liquiditeit van de rechtspersoon.
Uitgangspunt: De bedrijfseconomische jaarrekening wordt opgesteld volgens ‘maatschappelijk
aanvaardbare normen’.
De fiscale jaarrekening maakt onderdeel uit van de aangifte vennootschapsbelasting.
Rechtspersonen zijn op grond van de Wet Vennootschapsbelasting (Wet VPB) onderworpen aan
vennootschapsbelasting: over de fiscale winst moet vennootschapsbelasting worden betaald. Voor
de vaststelling van deze fiscale winst zoekt de Wet Vpb aansluiting bij de afdeling ‘Winst uit
onderneming’ van de Wet op de inkomstenbelasting (Wet IB).
Doelstelling: ‘Het vaststellen van het belastbare bedrag dat als grondslag dient voor de
belastingheffing.’
Uitgangspunt: De fiscale jaarrekening wordt opgesteld volgens ‘goed koopmansgebruik’.
1.2 – Goed koopmansgebruik versus maatschappelijk aanvaardbare
normen
Ondernemingen zullen in het algemeen kiezen voor het alternatief dat leidt tot een zo laag mogelijke
fiscale winst. Dit leidt immers tot een zo’n laag mogelijk te betalen belastingbedrag.
Bij het opstellen van de bedrijfseconomische jaarrekening zal echter de neiging bestaat om het
resultaat zo hoog mogelijk te laten lijken. Dit leidt tot verschillen tussen de fiscale en
bedrijfseconomische winst. Bovendien zijn in de belastingwetgeving specifieke bepalingen
opgenomen die fiscaal wél, maar bedrijfseconomisch geen invloed op de winst hebben.
1.3 – Samenvalproject
Om te komen tot administratieve lastenverlichting voor het bedrijfsleven, is er een gezamenlijk
initiatief opgestart om de regels die gelden voor het opstellen en publiceren van de
bedrijfseconomische jaarrekening en die voor de aangifte vennootschapsbelasting meer te
stroomlijnen. Om dit ‘Samenvalproject’ te realiseren zijn twee stappen nodig:
1. De bedrijfseconomische en fiscale grondslagen voor de waardering en winstbepaling worden
geharmoniseerd. De harmonisatie heeft tot gevolg dat deelnemingen op kostprijs kunnen
worden gewaardeerd en dat voor bepaalde activa willekeurige afschrijving wordt toegestaan.
2. Er moet tot één jaarrekening gekomen worden, die zowel kan dienen voor
publicatiedoeleinden als voor de aangifte vennootschapsbelasting.
1.4 – Belastinglast versus te betalen belasting
Over de behaalde winst moet de verschuldigde belasting worden betaald. Deze belastinglast moet
aan het boekjaar worden toegerekend waarop zij betrekking heeft.
,De belastinglast is gelijk aan het geldend belastingpercentage toegepast op de bedrijfseconomische
winst vóór aftrek van belasting.
De berekening van de winst na belasting gaat als volgt:
Winst vóór belasting € -
Belastinglast % € - -
Winst na belasting € -
Indien de belastinglast gelijk is aan de over het jaar verschuldigde winstbelasting, luidt de
journaalpost met betrekking tot de winstbelasting:
9 Belastinglast
aan 1 Te betalen vennootschapsbelasting
De bedrijfseconomische winst vóór aftrek van belastingen wijkt veelal af van het bedrag waarover
winstbelasting betaald moet worden. het jaarlijkse verschil bestaat uit tijdelijke en/of definitieve
winstverschillen:
Tijdelijke winstverschillen leiden tot vervroegde en/of uitgestelde belastingen.
Definitieve winstverschillen leiden tot drukverschillen.
Tijdelijke winstverschillen
Fiscaal wordt de belastingbetalingen vaak uitgesteld of vervroegd. Hierdoor ontstaan tijdelijke
winstverschillen. Er is sprake van twee verschillende tijdelijke verschillen:
Uitgestelde belastingen: Bedrijfseconomisch wordt de belastinglast in een eerder jaar
genomen dan fiscaal.
o Voordelen: Rentevoordeel en speelruimte in de financiering.
Vervroegde belastingen: Fiscaal wordt de belastinglast in een eerder jaar genomen dan
bedrijfseconomisch.
o Nadelen: Rentenadeel en er moet eerder een belastingverplichting plaatsvinden.
Balans: Te betalen belasting
+ Toename uitgestelde belasting
- Toename vervroegde belasting
Winst- en verliesrekening: = Belastinglast
De jaarlijks te boeken journaalpost met betrekking tot de winstbelasting bestaat uit maximaal vier
journaalregels, namelijk:
9 Belastinglast (in beginsel debet)
0 Vervroegde belastingen (debet of credit)
0 Uitgestelde belastingen (debet of credit)
Aan 1 Te betalen vennootschapsbelasting (in beginsel credit)
Definitieve winstverschillen
In voorgaande situaties is de belastinglast gelijk aan de bedrijfseconomische winst vóór aftrek van
belasting vermenigvuldigd met het winstbelastingtarief. Deze berekeningswijze gaat niet op wanneer
er definitieve of permanente winstverschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale winst zijn.
Belastingdruk = (belastinglast / bedrijfseconomische winst vóór aftrek van belasting) * 100%
Wanneer de belastingdruk hoger is dan het belastingtarief overdruk
Wanneer de belastingdruk lager is dan het belastingtarief onderdruk
, Hoofdstuk 2 – Aangifte vennootschapsbelasting
De vennootschapsbelasting kan niet rechtstreeks uit de bedrijfseconomische jaarrekening worden
afgeleid. Het te betalen bedrag aan vennootschapsbelasting wordt berekend aan de hand van de
aangifte vennootschapsbelasting.
In dit hoofdstuk zullen we ons richten op de post ‘Te betalen vennootschapsbelasting’.
2.1 – Opbouw aangifte vennootschapsbelasting
De belastbare winst is de winst verminderd met de aftrekbare giften. De belastbare winst is de winst
waarover belasting verschuldigd is.
Vennootschapsbelasting wordt geheven naar het belastbare bedrag: de in een boekjaar genoten
belastbare winst verminderd met te verrekenen verliezen.
Winst uit onderneming
Aftrekbare giften -/-
= Belastbare winst
Te verrekenen verliezen -/-
= Belastbare bedrag
Bij de aangifte vennootschapsbelasting moet opgaaf worden gedaan van onder meer:
De fiscale balans: Hierin worden de fiscale boekwaarden van de afzonderlijke activa, het
ondernemingsvermogen, de voorzieningen, de schulden en de overlopende passiva vermeld.
In het ondernemingsvermogen zijn de fiscale boekwaarden van de fiscaal toelaatbare
reserves opgenomen.
De fiscale winst- en verliesrekening: Hierin worden de baten en lasten in fiscale zin
weergegeven. De fiscale resultatenrekening mondt uit in het Saldo fiscale winst. Dit saldo
komt overeen met de in de aangifte VPB genoemde post ‘Saldo fiscale winstberekening’
Uitgangspunt voor het belasten van de winst is in feite de vermogensgroei van de vennootschap. De
fiscale resultatenrekening is min of meer een specificatie van de vermogensvergelijking. De
vermogensvergelijking en de resultatenrekening hebben allebei als resultaat het saldo fiscale winst.
Echter moeten op de vermogensmutaties correcties worden aangebracht.
2.2 – Fiscale balans en winst- en verliesrekening
De bedrijfseconomische en fiscale resultatenrekening verschilt op enkele posten van elkaar:
Winst- en verliesrekening
Bedrijfseconomisch Fiscaal
Opbrengst verkopen Opbrengst verkopen
Kostprijs verkopen Kostprijs verkopen
Afschrijvingskosten Afschrijvingskosten
Verkoopkosten Verkoopkosten
Fiscale reserves:
- Herinvesteringsreserve
- Egalisatiereserve
De rechtspersoon mag fiscaal een herinvesteringsreserve vormen op het moment dat ze bij de
desinvestering van bepaalde vaste activa een boekwinst behaalt. Dit betekent dat zij over de
behaalde boekwinst op het moment van het behalen van de boekwinst geen winstbelasting hoeft te
betalen, maar belastingheffing mag uitstellen. Dit doet ze door een herinvesteringsreserve te
vormen. Deze herinvesteringsreserve moet binnen vier boekjaren worden afgeboekt van een
vervangende investering. Dit afboeken wordt ‘aanwenden’ genoemd.
