DATAMODELLEREN OVERVIEW
MODELLEREN IN HET ALGEMEEN
Een model is een doelgerichte linguïstische (op taal gebaseerde) abstractie van de
relevante werkelijkheid die een modelleertaal gebruikt om zo misverstanden over het
informatiesysteem te voorkomen, computer gebaseerde analyses mogelijk te maken
en een basis te verschaffen voor softwareontwikkeling.
- De relevante werkelijkheid is dat deel van de werkelijkheid dat relevant is
voor het model (bijvoorbeeld een bepaalde afdeling binnen de organisatie)
Model → relevante werkelijkheid → reële wereld (‘→’ abstractie van)
- Een modelleertaal heeft een abstracte syntax (definities van de symbolen die
gebruikt worden) en een concrete syntax (de grafische notatie van de
modelleerconcepten). Door gebruik te maken van een modelleertaal heb je
een standaard voor symbolen en kleuren etc., zodat misverstanden worden
voorkomen. Ook kan de computer controleren of er fouten qua modelleertaal
in het model zitten.
- Een informatiesysteem is een systeem waarmee door computers én op
papier beheerde informatie gegenereerd, bewaard, verwerkt en beschikbaar
gesteld kan worden. Deze informatie wordt doelmatig ingezet om de
bedrijfsdoelen van het bedrijf te behalen. PS: ‘XY01’ is data, ‘boom’ is info.
* Waarom modelleren we als het toch draait om het informatiesysteem?
Een informatiesysteem moet een deel van wat er binnen de organisatie plaatsvind
ondersteunen met automatisering, om zo de bedrijfsdoelen te verwezenlijken. Het IT-
vakjargon (IT-geeks die het informatiesysteem gaan programmeren) heeft echter een
eigen vaktaal en kan het informatiesysteem zo lastig uitleggen aan de bedrijfs-
medewerkers, die het informatiesysteem uiteindelijk gaan gebruiken. Daarom
modelleren we: om de brug te slaan tussen het IT-vakjargon en de uiteindelijke
gebruikers van het informatiesysteem. De termen van de modelleertaal worden voor
beide partijen op hun eigen manier geïnterpreteerd (als code of als normale zinnen).
Ook modelleren we om te kunnen bepalen of het ontwerp van het informatiesysteem
juist is voor de taken binnen het bedrijf die het informatiesysteem zal ondersteunen.
Een database is een informatiesysteem. Het is een centrale opslagplaats voor alle
data, maakt winstoptimalisatie mogelijk en zorgt dat data wordt hergebruikt (niet
overbodig vaak wordt gebruikt). Voor een database kunnen meerdere modellen
worden gemaakt.
, ENTITY RELATIONSHIP MODELLING (ER-MODELLEREN)
Eén van de modellen die je voor een database kan maken, is een datamodel. Een
datamodel betreft de statische aspecten van de relevante werkelijkheid die relevant
zijn voor de database (statische abstractie).
Een datamodel is belangrijk omdat het overzichtelijker en minder gevoelig voor
veranderingen is dan de database zelf. Naarmate je bedrijf groeit moet je steeds
vaker dingen veranderen en dat is zonder een datamodel niet te overzien.
- Levels van abstractie tot datamodel en database schema (schema dat de
structuur van de database en relaties tussen de verschillende tabellen
weergeeft):
Typen/klassen met
Vaktaal die in de Relevante overeenkomstige
termen, eigenschappen (VB:
Datamodel
relevante
werkelijkheid namen en employees hebben
wordt gesproken zinnen voor allemaal dezelfde
Database schema
database eigenschappen →
klasse ‘employees’)
Een groot voordeel van datamodellen is dat ze technologie-onafhankelijk zijn (je
hoeft je model niet te veranderen als je het toe gaat passen op een database die met
een ander programma is gemaakt).
Modelleerconcepten ER:
• Entiteitstypen (entiteiten = materiële en immateriële dingen in het bedrijf →
entiteiten is ‘Klaas’, ‘Henk’, ‘Merel’ // entiteitstype = bedrijfsmedewerker)
• Attributen / eigenschappen van de entiteitstypen (tip: gebruik geen attributen
die steeds aangepast moeten worden, zoals ‘leeftijd’)
• Relatietypen tussen die entiteitstypen
• Cardinaliteiten (geven het minimale en maximale aantal entiteiten van
entiteitstype X aan waar entiteitstype Y een bepaalde relatie mee mag
hebben. Je kunt de relatie van X naar Y lezen en van Y naar X). Zie hieronder:
Andersom staat er: in één departement werken minimaal 1 en maximaal 10
medewerkers.
PS: als je ‘heel veel’ of ‘oneindig veel’ aan wilt geven, schrijf je een * of een ‘N’
, Cardinaliteiten zijn beperkingen op de database. Je dwingt de gebruiker van
de database zo om de gegevens op een juiste manier op te slaan. Als een
entiteitstype namelijk niet voldoet aan de min/max, dan krijg er een error.
• Bereik / domain (de lijst van alle mogelijke waarden die je voor de attributen
in kunt vullen. Zo kun je voor de attributen ‘voornaam’ en ‘achternaam’ de
waarden ‘Sem’ en ‘Stroop’ invullen)
Regels van ERM:
1. Een relatietype is verbonden met ten
minste 1 en ten hoogste 2 entiteitstypen
en met 2 lijnen.
2. Relatietypen mogen niet direct aan elkaar
gekoppeld zijn. (zoals je trouwens ziet, kan
een entiteit meerdere relaties hebben met
een andere entiteit).
3. Entiteitstypen die een of meerdere relaties
hebben met andere entiteitstypen, moeten
voorzien zijn van cardinaliteiten.
4. Een entiteit kan in principe oneindig veel
attributen bevatten.
5. Elk attribuut moet gespecificeerd worden
door een domain/bereik (lijst met alle
mogelijke waarden).
Notatie van ER-modellen:
Traditionele notatie:
Onze notatie:
Bijzondere attributen:
- Key attribuut: nummer of ID waarmee entiteiten kunnen worden
onderscheiden
- Meerwaardig attribuut: kan meerdere waarden tegelijk hebben (VB:
‘language’)
- Composiet attribuut: bestaat uit verscheidene andere attributen (VB: ‘name’
→ ‘firstName’, ‘lastName’)
- Afgeleid attribuut: de waarde is afgeleid van andere attribuut(en)
MODELLEREN IN HET ALGEMEEN
Een model is een doelgerichte linguïstische (op taal gebaseerde) abstractie van de
relevante werkelijkheid die een modelleertaal gebruikt om zo misverstanden over het
informatiesysteem te voorkomen, computer gebaseerde analyses mogelijk te maken
en een basis te verschaffen voor softwareontwikkeling.
- De relevante werkelijkheid is dat deel van de werkelijkheid dat relevant is
voor het model (bijvoorbeeld een bepaalde afdeling binnen de organisatie)
Model → relevante werkelijkheid → reële wereld (‘→’ abstractie van)
- Een modelleertaal heeft een abstracte syntax (definities van de symbolen die
gebruikt worden) en een concrete syntax (de grafische notatie van de
modelleerconcepten). Door gebruik te maken van een modelleertaal heb je
een standaard voor symbolen en kleuren etc., zodat misverstanden worden
voorkomen. Ook kan de computer controleren of er fouten qua modelleertaal
in het model zitten.
- Een informatiesysteem is een systeem waarmee door computers én op
papier beheerde informatie gegenereerd, bewaard, verwerkt en beschikbaar
gesteld kan worden. Deze informatie wordt doelmatig ingezet om de
bedrijfsdoelen van het bedrijf te behalen. PS: ‘XY01’ is data, ‘boom’ is info.
* Waarom modelleren we als het toch draait om het informatiesysteem?
Een informatiesysteem moet een deel van wat er binnen de organisatie plaatsvind
ondersteunen met automatisering, om zo de bedrijfsdoelen te verwezenlijken. Het IT-
vakjargon (IT-geeks die het informatiesysteem gaan programmeren) heeft echter een
eigen vaktaal en kan het informatiesysteem zo lastig uitleggen aan de bedrijfs-
medewerkers, die het informatiesysteem uiteindelijk gaan gebruiken. Daarom
modelleren we: om de brug te slaan tussen het IT-vakjargon en de uiteindelijke
gebruikers van het informatiesysteem. De termen van de modelleertaal worden voor
beide partijen op hun eigen manier geïnterpreteerd (als code of als normale zinnen).
Ook modelleren we om te kunnen bepalen of het ontwerp van het informatiesysteem
juist is voor de taken binnen het bedrijf die het informatiesysteem zal ondersteunen.
Een database is een informatiesysteem. Het is een centrale opslagplaats voor alle
data, maakt winstoptimalisatie mogelijk en zorgt dat data wordt hergebruikt (niet
overbodig vaak wordt gebruikt). Voor een database kunnen meerdere modellen
worden gemaakt.
, ENTITY RELATIONSHIP MODELLING (ER-MODELLEREN)
Eén van de modellen die je voor een database kan maken, is een datamodel. Een
datamodel betreft de statische aspecten van de relevante werkelijkheid die relevant
zijn voor de database (statische abstractie).
Een datamodel is belangrijk omdat het overzichtelijker en minder gevoelig voor
veranderingen is dan de database zelf. Naarmate je bedrijf groeit moet je steeds
vaker dingen veranderen en dat is zonder een datamodel niet te overzien.
- Levels van abstractie tot datamodel en database schema (schema dat de
structuur van de database en relaties tussen de verschillende tabellen
weergeeft):
Typen/klassen met
Vaktaal die in de Relevante overeenkomstige
termen, eigenschappen (VB:
Datamodel
relevante
werkelijkheid namen en employees hebben
wordt gesproken zinnen voor allemaal dezelfde
Database schema
database eigenschappen →
klasse ‘employees’)
Een groot voordeel van datamodellen is dat ze technologie-onafhankelijk zijn (je
hoeft je model niet te veranderen als je het toe gaat passen op een database die met
een ander programma is gemaakt).
Modelleerconcepten ER:
• Entiteitstypen (entiteiten = materiële en immateriële dingen in het bedrijf →
entiteiten is ‘Klaas’, ‘Henk’, ‘Merel’ // entiteitstype = bedrijfsmedewerker)
• Attributen / eigenschappen van de entiteitstypen (tip: gebruik geen attributen
die steeds aangepast moeten worden, zoals ‘leeftijd’)
• Relatietypen tussen die entiteitstypen
• Cardinaliteiten (geven het minimale en maximale aantal entiteiten van
entiteitstype X aan waar entiteitstype Y een bepaalde relatie mee mag
hebben. Je kunt de relatie van X naar Y lezen en van Y naar X). Zie hieronder:
Andersom staat er: in één departement werken minimaal 1 en maximaal 10
medewerkers.
PS: als je ‘heel veel’ of ‘oneindig veel’ aan wilt geven, schrijf je een * of een ‘N’
, Cardinaliteiten zijn beperkingen op de database. Je dwingt de gebruiker van
de database zo om de gegevens op een juiste manier op te slaan. Als een
entiteitstype namelijk niet voldoet aan de min/max, dan krijg er een error.
• Bereik / domain (de lijst van alle mogelijke waarden die je voor de attributen
in kunt vullen. Zo kun je voor de attributen ‘voornaam’ en ‘achternaam’ de
waarden ‘Sem’ en ‘Stroop’ invullen)
Regels van ERM:
1. Een relatietype is verbonden met ten
minste 1 en ten hoogste 2 entiteitstypen
en met 2 lijnen.
2. Relatietypen mogen niet direct aan elkaar
gekoppeld zijn. (zoals je trouwens ziet, kan
een entiteit meerdere relaties hebben met
een andere entiteit).
3. Entiteitstypen die een of meerdere relaties
hebben met andere entiteitstypen, moeten
voorzien zijn van cardinaliteiten.
4. Een entiteit kan in principe oneindig veel
attributen bevatten.
5. Elk attribuut moet gespecificeerd worden
door een domain/bereik (lijst met alle
mogelijke waarden).
Notatie van ER-modellen:
Traditionele notatie:
Onze notatie:
Bijzondere attributen:
- Key attribuut: nummer of ID waarmee entiteiten kunnen worden
onderscheiden
- Meerwaardig attribuut: kan meerdere waarden tegelijk hebben (VB:
‘language’)
- Composiet attribuut: bestaat uit verscheidene andere attributen (VB: ‘name’
→ ‘firstName’, ‘lastName’)
- Afgeleid attribuut: de waarde is afgeleid van andere attribuut(en)
