Week 1
Rol van de burgemeester in geval van overlast
I. Bestuursdwang ex artikel 151d lid 2 Gemeentewet
● De gemeenteraad moet eerst een verordening maken en daarna krijgt de
burgemeester pas de bevoegdheid om de woning te sluiten. Indien de
gemeente dit heeft gedaan, mag de burgemeester aanwijzingen geven zoals
het aanbrengen van geluidswerende maatregelen. Na tien uur in de avond
mag er geen muziek en intimidatie plaatsvinden. Het kan worden
gehandhaafd door een last onder dwangsom of een bestuursdwang.
● Rb 26 juni 2020: mogelijkheden voor de burgemeester om te handhaven
ofwel gedragsaanwijzingen zijn hierin opgesomd.
II. Het sluiten van de woning ex artikel 174a Gemeentewet
● Deze nieuwe wet moet terughoudend worden toegepast. Het kan alleen
worden toegepast als de openbare orde wordt verstoord en daar is nogal wat
voor nodig. Dit kan worden afgeleid uit ABRvS 6 juni 2018: aantasting van
de gezondheid en veiligheid van omwonenden.
III. Artikel 13b Opiumwet
● ‘De enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs bestemd voor
verkoop, aflevering of verstrekking’. Handelshoeveelheid meer dan 5g
softdrugs of meer dan 0.5g harddrugs. In dit geval kan de woning heel snel
gesloten worden.
➢ Het is noodzakelijk dat er sprake is van (aantoonbare) overlast bij artikel 174a
Gemeentewet. Om deze reden is artikel 13b Opiumwet in het leven geroepen, om de
bewijslast te verlichten voor de burgemeester. Het is niet noodzakelijk dat er sprake
is van aantoonbare overlast. Alleen de hoeveelheid drugs is relevant. Het is ook
geen doorslaggevende factor of er wel of niet wordt gehandeld in drugs. De
Overzichtsuitspraak (ABRvS 28 augustus 2019) geeft een overzicht van
belangrijke jurisprudentie. Er zijn twee voorwaarden:
1. Is er noodzaak tot sluiting van het pand is de eerste vraag. Het hangt af van
de concrete omstandigheden van het geval, omdat er niet altijd overlast hoeft
te zijn. Het kan dus ook voorkomen dat de burgemeester ingrijpt zonder dat
er overlast wordt veroorzaakt. De hoofdregel is dat er in beginsel een
noodzaak aanwezig is als er een handelshoeveelheid drugs wordt
aangetroffen in het pand. Vervolgens zijn er nuanceringen door jurisprudentie.
Het is uiteindelijk een combinatie van alle concrete omstandigheden die
leiden tot een sluiting en wat de burgemeester moet aantonen om over te
gaan tot sluiting van het pand.
2. Is de sluiting ook evenredig is dan de tweede vraag. ABRvS 6 oktober 2021
voegt aan de Overzichtsuitspraak toe dat er bij de evenredigheidstoetsing ook
de eventueel civielrechtelijke gevolgen, zoals ontbinding van de
huurovereenkomst en plaatsing op zwarte lijst van de woningbouwvereniging,
en de onmogelijkheid tot het krijgen van vervangende woonruimte een factor
is die meeweegt bij de evenredigheidstoets. Denk aan de mogelijkheid om
een nieuw huis te vinden, minderjarige kinderen in het spel etc.
Woningsluiting mag niet bij lichte overlast ABRvS 6 juni 2018.
3. Bescherming van recht op privacy artikel 8 EVRM; De woningsluiting moet
zorgvuldig worden afgewogen.
,Burgemeester bewapend
Reden dat artikel 174a Gemeentewet (Wet Victoria) in de praktijk zelden wordt gebruikt:
I. Strenge toepassingsvoorwaarden;
II. Er is een andere mogelijkheid gelegen in artikel 13b Opiumwet (Wet Damocles).
Bevoegdheden van de burgemeester:
Bevoegdheid Grondslag Eisen
Lichte artikel 172 lid 3 De burgemeester bevelen geven die noodzakelijk
bevelsbevoegdheid om Gemw zijn voor de handhaving van de openbare orde:
snel te kunnen - Bij verstoring openbare orde;
- Of bij ernstige vrees voor het ontstaan
reageren, niet bedoeld
daarvan;
voor structurele - Hij mag bij het uitoefenen niet afwijken
overlast van de wettelijke bepaling.
Woning sluiten; Wet artikel 174a Gemw Er is sprake van een verstoring van de openbare
Victoria orde. Hoge drempel (ABRvS 6 juni 2018)
Aanwijzen van artikel 151 Gemw Na deze aanwijzing, mag de OvJ toestemming
veiligheidsrisicogebied (mits de geven voor preventief fouilleren (artikel 50, 51 en
Gemeenteraad 52 Wet wapens en munitie). In een onvoorziene
een machtiging spoedeisende situatie is er geen machtiging
afgeeft) nodig ex artikel 174b Gemeentewet
Cameratoezicht artikel 151c Gemw Voorafgaande bevoegdheid van de
gemeenteraad bij verordening; Gemeenteraad
beoordeelt of dit noodzakelijk is voor de
handhaving van de openbare orde.
Spoedcamera’s als er in korte tijd meerdere
geweldsincidenten zijn geweest, bij herhaaldelijke
scenario’s en bij grote impact incidenten.
Functies: preventief (voorkomen van openbare
orde problemen), proactief (verhogen efficiëntie
en effectiviteit van optreden van politieke
handhavers door het signaleren van situaties
waar hun optreden is gewenst), repressief
(bewijsmateriaal) en gevoel van veiligheid voor
burgers.
(Potentiële) pleger van Wet tijdelijk Door dit huisverbod kan een (potentiële) pleger
huiselijk geweld huisverbod van huiselijk geweld tien dagen uit huis worden
geplaatst, met een mogelijkheid tot verlenging
Overlastgevers een artikel 172a Ernstige overlast en voetbalvandalisme
verbod op een bepaald Gemw; (De HR tegengaan door een scala aan APV-bepalingen,
gebied opleggen heeft gezegd dat zoals gebiedsontzegging opleggen of
als er een APV is gebiedsverbod;
met de
mogelijkheid tot
een
gebiedsontzegging
, , dan mag de
burgemeester niet
uitwijken naar de
Gemeentewet)
Gedragsaanwijzingen Artikel 151d Er kan een verordening worden ingesteld met een
voor woonoverlast Gemw; Wet zorgplicht voor burgers om geen woonoverlast te
Aanpak veroorzaken. Dit kan in geval van ernstige en
Woonoverlast herhaalde woonoverlast (Rb 26 juni 2020)
Gevolgen sluiting Artikel 13b De mogelijkheid voor de verhuurder om het
woning Woningwet, artikel huurcontract te ontbinden na sluiting van de
7:231 lid 2 BW en woning en de eventuele onteigening van en het
artikel 77 lid 1 sub beheer over het pand
7 Onteigeningswet;
Wet Victor
Sluiting drugspanden; Artikel 13b Burgemeester heeft de bevoegdheid om voortaan
Waarom? Openbare Opiumwet; Wet panden te sluiten bij de aanwezigheid van een
orde herstellen, risico op Damocles handelshoeveelheid drugs. Een enkele
herhaling verkleinen en
overtreding is daarvoor voldoende en geen
afgeven van een signaal
naar de buitenwereld dat bewijslast (omgeving hoeft geen last te
onveilige situaties niet ondervinden in tegenstelling tot Wet Victoria).
worden getolereerd. Burgemeester moet rekening houden met
persoonlijke omstandigheden en de impact van
de sluiting (ABRvS 28 augustus 2019) +
evenredigheidstoets (ABRvS 6 oktober 2021).
Onbewoond? Sluiten. Bewoond? Waarschuwen,
tenzij sprake is van verzwarende
omstandigheden, dan alsnog sluiten.
Wet bestuurlijke Artikel 156a Een complexe wettelijke regeling die de
ophouding Gemeentewet burgemeester moet wapenen tegen
maakt het mogelijk groepsgewijze verstoringen van de openbare
voor de orde, zoals voetbalsupporters.
gemeenteraad om
te bepalen of de
burgemeester het
instrument mag
inzetten en artikel
176a
Gemeentewet
zorgt ervoor dat, in
spoedeisende
gevallen, de
burgemeester dit
zelfstandig mag
bepalen. Er wordt
Rol van de burgemeester in geval van overlast
I. Bestuursdwang ex artikel 151d lid 2 Gemeentewet
● De gemeenteraad moet eerst een verordening maken en daarna krijgt de
burgemeester pas de bevoegdheid om de woning te sluiten. Indien de
gemeente dit heeft gedaan, mag de burgemeester aanwijzingen geven zoals
het aanbrengen van geluidswerende maatregelen. Na tien uur in de avond
mag er geen muziek en intimidatie plaatsvinden. Het kan worden
gehandhaafd door een last onder dwangsom of een bestuursdwang.
● Rb 26 juni 2020: mogelijkheden voor de burgemeester om te handhaven
ofwel gedragsaanwijzingen zijn hierin opgesomd.
II. Het sluiten van de woning ex artikel 174a Gemeentewet
● Deze nieuwe wet moet terughoudend worden toegepast. Het kan alleen
worden toegepast als de openbare orde wordt verstoord en daar is nogal wat
voor nodig. Dit kan worden afgeleid uit ABRvS 6 juni 2018: aantasting van
de gezondheid en veiligheid van omwonenden.
III. Artikel 13b Opiumwet
● ‘De enkele aanwezigheid van een handelshoeveelheid drugs bestemd voor
verkoop, aflevering of verstrekking’. Handelshoeveelheid meer dan 5g
softdrugs of meer dan 0.5g harddrugs. In dit geval kan de woning heel snel
gesloten worden.
➢ Het is noodzakelijk dat er sprake is van (aantoonbare) overlast bij artikel 174a
Gemeentewet. Om deze reden is artikel 13b Opiumwet in het leven geroepen, om de
bewijslast te verlichten voor de burgemeester. Het is niet noodzakelijk dat er sprake
is van aantoonbare overlast. Alleen de hoeveelheid drugs is relevant. Het is ook
geen doorslaggevende factor of er wel of niet wordt gehandeld in drugs. De
Overzichtsuitspraak (ABRvS 28 augustus 2019) geeft een overzicht van
belangrijke jurisprudentie. Er zijn twee voorwaarden:
1. Is er noodzaak tot sluiting van het pand is de eerste vraag. Het hangt af van
de concrete omstandigheden van het geval, omdat er niet altijd overlast hoeft
te zijn. Het kan dus ook voorkomen dat de burgemeester ingrijpt zonder dat
er overlast wordt veroorzaakt. De hoofdregel is dat er in beginsel een
noodzaak aanwezig is als er een handelshoeveelheid drugs wordt
aangetroffen in het pand. Vervolgens zijn er nuanceringen door jurisprudentie.
Het is uiteindelijk een combinatie van alle concrete omstandigheden die
leiden tot een sluiting en wat de burgemeester moet aantonen om over te
gaan tot sluiting van het pand.
2. Is de sluiting ook evenredig is dan de tweede vraag. ABRvS 6 oktober 2021
voegt aan de Overzichtsuitspraak toe dat er bij de evenredigheidstoetsing ook
de eventueel civielrechtelijke gevolgen, zoals ontbinding van de
huurovereenkomst en plaatsing op zwarte lijst van de woningbouwvereniging,
en de onmogelijkheid tot het krijgen van vervangende woonruimte een factor
is die meeweegt bij de evenredigheidstoets. Denk aan de mogelijkheid om
een nieuw huis te vinden, minderjarige kinderen in het spel etc.
Woningsluiting mag niet bij lichte overlast ABRvS 6 juni 2018.
3. Bescherming van recht op privacy artikel 8 EVRM; De woningsluiting moet
zorgvuldig worden afgewogen.
,Burgemeester bewapend
Reden dat artikel 174a Gemeentewet (Wet Victoria) in de praktijk zelden wordt gebruikt:
I. Strenge toepassingsvoorwaarden;
II. Er is een andere mogelijkheid gelegen in artikel 13b Opiumwet (Wet Damocles).
Bevoegdheden van de burgemeester:
Bevoegdheid Grondslag Eisen
Lichte artikel 172 lid 3 De burgemeester bevelen geven die noodzakelijk
bevelsbevoegdheid om Gemw zijn voor de handhaving van de openbare orde:
snel te kunnen - Bij verstoring openbare orde;
- Of bij ernstige vrees voor het ontstaan
reageren, niet bedoeld
daarvan;
voor structurele - Hij mag bij het uitoefenen niet afwijken
overlast van de wettelijke bepaling.
Woning sluiten; Wet artikel 174a Gemw Er is sprake van een verstoring van de openbare
Victoria orde. Hoge drempel (ABRvS 6 juni 2018)
Aanwijzen van artikel 151 Gemw Na deze aanwijzing, mag de OvJ toestemming
veiligheidsrisicogebied (mits de geven voor preventief fouilleren (artikel 50, 51 en
Gemeenteraad 52 Wet wapens en munitie). In een onvoorziene
een machtiging spoedeisende situatie is er geen machtiging
afgeeft) nodig ex artikel 174b Gemeentewet
Cameratoezicht artikel 151c Gemw Voorafgaande bevoegdheid van de
gemeenteraad bij verordening; Gemeenteraad
beoordeelt of dit noodzakelijk is voor de
handhaving van de openbare orde.
Spoedcamera’s als er in korte tijd meerdere
geweldsincidenten zijn geweest, bij herhaaldelijke
scenario’s en bij grote impact incidenten.
Functies: preventief (voorkomen van openbare
orde problemen), proactief (verhogen efficiëntie
en effectiviteit van optreden van politieke
handhavers door het signaleren van situaties
waar hun optreden is gewenst), repressief
(bewijsmateriaal) en gevoel van veiligheid voor
burgers.
(Potentiële) pleger van Wet tijdelijk Door dit huisverbod kan een (potentiële) pleger
huiselijk geweld huisverbod van huiselijk geweld tien dagen uit huis worden
geplaatst, met een mogelijkheid tot verlenging
Overlastgevers een artikel 172a Ernstige overlast en voetbalvandalisme
verbod op een bepaald Gemw; (De HR tegengaan door een scala aan APV-bepalingen,
gebied opleggen heeft gezegd dat zoals gebiedsontzegging opleggen of
als er een APV is gebiedsverbod;
met de
mogelijkheid tot
een
gebiedsontzegging
, , dan mag de
burgemeester niet
uitwijken naar de
Gemeentewet)
Gedragsaanwijzingen Artikel 151d Er kan een verordening worden ingesteld met een
voor woonoverlast Gemw; Wet zorgplicht voor burgers om geen woonoverlast te
Aanpak veroorzaken. Dit kan in geval van ernstige en
Woonoverlast herhaalde woonoverlast (Rb 26 juni 2020)
Gevolgen sluiting Artikel 13b De mogelijkheid voor de verhuurder om het
woning Woningwet, artikel huurcontract te ontbinden na sluiting van de
7:231 lid 2 BW en woning en de eventuele onteigening van en het
artikel 77 lid 1 sub beheer over het pand
7 Onteigeningswet;
Wet Victor
Sluiting drugspanden; Artikel 13b Burgemeester heeft de bevoegdheid om voortaan
Waarom? Openbare Opiumwet; Wet panden te sluiten bij de aanwezigheid van een
orde herstellen, risico op Damocles handelshoeveelheid drugs. Een enkele
herhaling verkleinen en
overtreding is daarvoor voldoende en geen
afgeven van een signaal
naar de buitenwereld dat bewijslast (omgeving hoeft geen last te
onveilige situaties niet ondervinden in tegenstelling tot Wet Victoria).
worden getolereerd. Burgemeester moet rekening houden met
persoonlijke omstandigheden en de impact van
de sluiting (ABRvS 28 augustus 2019) +
evenredigheidstoets (ABRvS 6 oktober 2021).
Onbewoond? Sluiten. Bewoond? Waarschuwen,
tenzij sprake is van verzwarende
omstandigheden, dan alsnog sluiten.
Wet bestuurlijke Artikel 156a Een complexe wettelijke regeling die de
ophouding Gemeentewet burgemeester moet wapenen tegen
maakt het mogelijk groepsgewijze verstoringen van de openbare
voor de orde, zoals voetbalsupporters.
gemeenteraad om
te bepalen of de
burgemeester het
instrument mag
inzetten en artikel
176a
Gemeentewet
zorgt ervoor dat, in
spoedeisende
gevallen, de
burgemeester dit
zelfstandig mag
bepalen. Er wordt
