Volledige samenvatting bacteriologie 3de bach geneeskunde KUL

Bacteriologie 3de bach geneeskunde KUL


Introductie tot klinische microbiologie


Rol van microbiologie en bacteriologie in gezondheid
Het doel van laboratoria is het identificeren van veroorzakers van
infectieziekten.

 Vooral als de klinische presentatie niet duidelijk is
 Op deze manier kan er doelgerichter en effectiever behandeld worden

Mogelijke veroorzakers:

- Bacteriën: eencellige micro-organismen met toxinen en invasie
- Virussen: niet-levende deeltjes die in gastheercellen vermenigvuldigen
- Schimmels: eukaryote micro-organismen vooral in
immuungecompromitteerde individuen
- Parasieten: organismen die op of in gastheer leven en schade
veroorzaken



Belangrijke technieken voor identificatie:

- Microscopie: geeft visualisatie van het micro-organisme. Snelle
info over de morfologie en presentatie van het micro-organisme.
- Kweek (culture): het kweken van micro-organismen is de standaard
voor indetificatie + nadien kan je er antimicrobiële testen op doen.
- Moleculaire diagnostiek: techieken zoals PCR detecteren genetisch
materiaal van pathogenen. Zeer sensitieve en specifieke methoden
die snelle info geven. Ook bruikbaar bij weinig pathogenen en moeilijke
kweken.
- Serologie: het opsporen van antilichamen en antigenen in bloed.
Nuttig bij pathogenen die moeilijk kweken of bij bewijs voor oudere
infecties.



Na de identificatie van een pathogeen gebeurt een gevoeligheidsbepaling om
effectieve antibiotica op te starten en om resistente stammen te monitoren.




1

,Bacteriologie 3de bach geneeskunde KUL




Transmissiesysteem van bacteriële pathogenen
Endogene pathogenen:
 Zijn continu aanwezig in of op de gastheer
 Veroorzaken infectie als ze veranderen van plek of als de afweer van de
gastheer verstoord is (bv. Verzwakt immuunsysteem of verwonding)

Exogene pathogenen:
 Zijn normaal niet aanwezig op de gastheer maar op externe bronnen
(omgeving, andere mensen, dieren, …)
 Veroorzaken infectie als ze in of op de gastheer geraken via
verschillende routes (inhalatie, ingestie, contact met besmette
oppervlakten of vectoren)




Transmissie routes:

Mens-tot-mens transmissie:
Directe transmissie:

- Contact transmissie: fysiek contact met besmette persoon
- Droplet transmissie: besmette persoon verspreid respiratoire
droplets tot 1 meter en besmetting door droplet op mucosa van oog,
neus of mond

Indirecte transmissie:

- Fomite transmissie: besmetting via oppervlakten of voorwerpen
- Airborne transmissie: pathogenen verblijven in de lucht tot ze
worden ingeademd



Omgevingstransmissie:
Pathogenen die aanwezig in de omgeving komen door ingestie, inhalatie of
direct contact in/op de gastheer.



Huid en zacht weefsel infecties: Pulmonaire infecties:
- Pseudomonas aeruginosa - Legionella pneumophila
- Clostridium perfringens (legionairsziekte)
- Clostridium tetani - Aspergillus
- Mycobacterium avium complex
(MAC) 2

,Bacteriologie 3de bach geneeskunde KUL




Zoönosen:
Pathogenen die natuurlijk aanwezig zijn in dieren kunnen overgedragen
worden aan mensen door direct contact of contact met dierlijke producten



Bacillus anthracis: anthrax
 Slapende sporen die jaren overleven in grond
 Eens in een nutriëntrijke omgeving worden ze geactiveerd tot
groeiende cellen (meestal in grazende dieren)
 De bacterie produceert toxines die ernstige ziekte en dood kunnen
veroorzaken
 Infectie via direct contact met geïnfecteerde dieren, inhalatie of
consumptie van sporen (gaat via beschadigde huid, longen of GI
binnen)



Brucella: brucellosis
 Bacteriën in voortplantingsorganen van dieren (runderen, schapen,
geiten, varkens)
 Infectie via direct contact met dode kalveren of melkproducten
 Symptomen zijn koorts, vermoeidheid, gewrichtspijn en spierpijn



Mycobacterium bovis: bovine tuberculose
 Transmissie via inhalatie van droplets van een besmet rund
 Transmissie via ingestie van vlees/melkproducten van een
besmette koe
 Veroorzaakt symptomen zoals TBC



Coxiella burnetti: Q fever
 Bacteriën in geboorteproducten, melk, urine en faeces van geiten,
schapen en runderen
 Infectie via inhalatie van besmette aerosols
 Symptomen zijn griepachtige symptomen tot hepatitis en chronische
infectie




3

, Bacteriologie 3de bach geneeskunde KUL




Vector-gebonden transmissie:
Bacterie geraakt tot bij mensen via een vector (luizen, teken, vlooien).
Vectoren brengen de bacteriën van de ene gastheer naar de andere. De
vectoren krijgen de bacteriën door inname van bloed van de gastheer.



Bartonella quintana: trench fever
 Vector is luizen (pediculus humanus corporis)
 Besmetting via bijten of krabben van de luis
 Vooral bij gebrek aan hygiëne of overbevolking
 Symptomen zijn koorts, hoofdpijn, botpijn, malaise
 Vooral zieken in ermbarmelijke wijken



Yersinia pestis: de pest
 Vector is vlooien op ratten
 Builenpest = gezwollen lymfeklieren, koorts en zwakte
 Septische pest = infectie in bloed veroorzaakt bloedingen en shock
 Pneumatische pest = longontsteking en dood (verspreiding vie
droplets)




One-health approach
 Houdt rekening met de invloed van dieren en omgeving op onze
gezondheid

Preventiemaatregelen:

- Goede luchtkwaliteit binnen
- Proper water
- Specifieke hulp voor kwetsbare groepen
- Dieren vaccinaties
- Vector controle programma’s
- Gemeenschaps educatie en stimulatie



Antimicrobiële resistentie (AMR)

4