Communicatiewetenschap samenvatting, 13/20

COMMUNICATIEWETENSCHAP SAMENVATTING 2024-2025




Inhoud
Communicatiewetenschap les 1 Hoofdstuk 1: Inleiding (p 7-11) ...........................1
Hoofdstuk 2: Basisconcepten en modellen (p 11-16).............................................2
Hoofdstuk 3: Verbale communicatie (p 42 - 63)...................................................23
Communicatiewetenschap les 4 Hoofdstuk 4: Non-verbale communicatie (p 64-
87)........................................................................................................................ 37
Communicatiewetenschap les 5 Hoofdstuk 5: Interpersoonlijke en
groepscommunicatie (p 89-113)..........................................................................52
Communicatiewetenschap les 6 Hoofdstuk 6: Organisatiecommunicatie (p 116-
153)...................................................................................................................... 65
Communicatiewetenschap les 7 Hoofdstuk 7: de Mediaorganisatie (p 157-196) 67
Communicatiewetenschap les 8 Hoofdstuk 8 Massacommunicatie: de inhoud (p
201-212) .............................................................................................................. 74
Communicatiewetenschap les 9 hoofdstuk 9 Massacommunicatie: het publiek (p
214-234) .............................................................................................................. 79
Communicatiewetenschap les 10 Hoofdstuk 10 Massacommunicatie: effecten...86
Communicatiewetenschap les 11 Hoofdstuk 11: Social media & well being........86




Communicatiewetenschap les 1 Hoofdstuk 1:
Inleiding (p 7-11)

Communicatiewetenschap = relatief jonge wetenschappelijke discipline
→ belang van theorieën, concepten


Health & Bryant (1992) communicatiewetenschap 4 belangrijke invalshoeken:
 retoriek
 propaganda
 media-effecten
 informatietheorie

,belang communicatiewetenschappen
→ vb: tweet trump over video games, video games zijn slecht
hoe verklaren: social learning theory (andermans gedrag analyseren)
→ gedrag pas aanleren als het door de samenleving
geaccepteerd is


Aristoteles → onderzocht
overtuigen van mensen → hoe kunnen sommige mensen iemand overtuigen
3 intrinsieke middelen: ethos (persoonlijkheid en waarden van de spreker) ,
pathos (inspelen op de emoties van het publiek) , logos (logica van argumentatie)
= 3 middelen om publiek te overtuigen




Hoofdstuk 2: Basisconcepten en modellen (p
11-16)

2.1 Inleiding


Communicatiewetenschap bestudeert de communicatie
→ geen eenduidige, allesomvattende, ‘correcte’ definitie van communicatie


In de communicatie kunnen we 2 dominante tradities ontdekken
 processchool
 betekeniscreatieschool


2.2 Wat is communicatie


Communicatie =
1. Overdracht of uitwisseling van informatie
2. Verbinding of verkeer


Bij overdracht van informatie ligt klemtoon op de zender die een boodschap
verstuurt (niks met ontvanger)

,Bij uitwisseling van informatie ligt klemtoon op gemeenschappelijk maken van
ideeën ( “communicatie”: “communicare” = gemeenschappelijk maken)

⇒ communicatie is geen eenzijdig proces → beide partners zijn gelijkwaardig


Verbinding of verkeer wordt zeer weinig gebruikt → communicatie wordt gezien
als transport


Hoe is het begrip ‘communicatie’ door communicatiewetenschappers
omschreven
→ Fauconnier (1981), één van de grondleggers van communicatiewetenschap
stelt dat er geen enkele definitie bestaat doe werkelijk als de definitie van
communicatie kan beschouwd worden
→ definitie kan enkel goed zijn als:
 bruikbaar of operationeel is binnen een bepaalde wetenschappelijke visie
 logisch en coherent is
 niet tegengesproken wordt door de waarneembare werkelijkheid
 onderscheiden van andere maatschappelijke verschijnselen


vb: communicatie is een proces waardoor een zender bewustzijnsinhoud
overdraagt of tracht over te dragen aan een of meerdere ontvangers en dit door
middel van een kanaal, signalen en tekens (Fauconnier, 1981)
→ lees de andere p 12



⇒ 2 belangrijke visies op communicatie in die definities
→ Health & Bryant (1992) omschreven twee visies als 2 scholen


1. Processchool → communicatie als de transmissie van boodschappen
 nadruk op hoe zenders en ontvanger encoderen en decoderen
 communicatie is beïnvloedingsproces (ene persoon beïnvloedt gedrag of
de gedachten van de andere persoon)

 verschil tussen output en input ⇒ communicatiefout
 basis: sociologie en psychologie


2. Betekeniscreatieschool → communicatie als de productie en uitwisseling van
betekenissen

,  bestudeert hoe boodschappen of teksten interageren met mensen om
betekenissen creëren
 afwijkingen tussen zender en ontvanger niet noodzakelijk een fout ( maar
bv wel als resultaat van culturele verschillen)
 communicatie is de studie van teksten → centrale methode daarbij is de
semiotiek
 richt zich primair op de producten van communicatie (krantenartikels,
reclamespots)




2.3 Breek- of discussiepunten in de definities van communicatie
→ Verschillende discussiepunten op basis van Fauconnier (1981)


2.3.1 Intentionaliteit als breekpunt


→ de intentie of bedoeling ligt aan de basis
→ er is pas sprake van communicatie wanneer de zender de bedoeling heeft om
een boodschap uit te sturen en de ontvanger de bedoeling heeft om de
boodschap te ontvangen




Horizontaal: zender bedoeld of niet bedoeld om boodschap uit te sturen


Verticaal: Ontvanger bedoeld of niet bedoeld om de boodschap te ontvangen


Lees voorbeeldsituaties onder model op pagina 14


Volgens de teleologische opvatting is dus slecht enkel sprake van communicatie
is situatie 1