INHOUDSPGAVE
1. INLEIDING ......................................................................................................................3
1.1. DEFINITIES EN CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP...............................................................3
EIGENSCHAPPEN CRIMINOLOGIE VAN NU ....................................................................................3
HOE DACHTEN WE OVER CRIMINALITEIT DOORHEEN DE JAREN? ...................................................4
W AT IS CRIMINALITEIT? .............................................................................................................4
W AAROM PLEGEN MENSEN GEEN CRIMINALITEIT? .......................................................................5
REACTIES OP CRIMINALITEIT .....................................................................................................5
LOGICA VAN STRAFRECHTSBEDELING ........................................................................................5
MEDIA EN CRIMINALITEIT ...........................................................................................................5
2+3. CRIMINOLOGIE BE .......................................................................................................5
1. ONTWIKKELING CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAP IN BELGIË .................................................5
CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP..............................................................................................5
ONTWIKKELING CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAP BE: ................................................................6
FOCUS NICO GUNZBURG ........................................................................................................10
4. POSITIVISME ..................................................................................................................10
4.1. VROEG POSITIVISME......................................................................................................10
4.2. INDIVIDUEEL POSITIVISME..............................................................................................11
ITALIAANS ANTROPOLOGISCHE SCHOOL...................................................................................11
INDIVIDUEEL POSITIVISME NA LOMBROSO:................................................................................11
4.3 SOCIAAL POSITIVISME ....................................................................................................11
FRANSE MILIEUSCHOOL..........................................................................................................12
SOCIAAL POSITIVISME NA LACASSAGNE EN TARDE ...................................................................12
5. KRITISCHE CRIMINOLOGIE ...........................................................................................15
5.1 LABELING THEORIE ........................................................................................................16
1960 .....................................................................................................................................16
5.2 NEOMARXISTISCHE-RADICALE CRIMINOLOGIE ..................................................................17
5.3 KRITISCHE CRIMINOLOGIE ..............................................................................................17
1970 .....................................................................................................................................17
5.4 FEMINISTISCHE CRIMINOLOGIE .......................................................................................17
LATE 19E / 20E EEUW ..............................................................................................................17
5.5 NAAR EEN LAATMODERNE SAMENLEVING.........................................................................18
LATE 1970 – 1980 .................................................................................................................18
6. RECHTS EN LINKS REALISME ......................................................................................18
6.1 REALISME .....................................................................................................................18
,OPKOMST PERSPECTIEVEN .....................................................................................................18
POLITIEKE CONTEXT ...............................................................................................................19
6.2 RECHTS REALISME.........................................................................................................19
STROMINGEN .........................................................................................................................20
KRITIEK..................................................................................................................................21
6.3 LINKS REALISME ............................................................................................................21
7. VICTIMOLOGIE ...............................................................................................................22
7.1 HISTROSICHE CONTEXT ..................................................................................................22
7.2 VICTIMOLOGIE ...............................................................................................................23
7.3 ABOLITIONISME EN HERSTELRECHT .................................................................................24
8. HEDENDAAGSE BENADERIINGEN IN DE CRIMINOLOGIE .........................................25
8.1 MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT........................................................................................25
8.2 ZEMIOLOGIE..................................................................................................................25
8.3 GROENE CRIMINOLOGIE .................................................................................................26
8.4 CULTURELE CRIMINOLOGIE .............................................................................................27
EMOTIES EN THE CARNIVAL OF CRIME ......................................................................................27
SEDUCTIONS OF CRIME (KATZ)` ...............................................................................................28
CULTURE OF CONTROL (GARLAND): “CRIME AND SOCIAL ORDER IN CONTEMPORARY SOCIETY” .....28
8.5 CONVICT CRIMINOLOGY .................................................................................................28
9. KUNSTCRIMINALITEIT ...................................................................................................29
9.1 W AT IS KUNSTCRIMINALITEIT ..........................................................................................29
DIEFSTAL ...............................................................................................................................29
Profiel van een kunstdief ......................................................................................................29
VERVALSING OF FRAUDE .........................................................................................................30
9.2 CULTURELE CRIMINOLOGIE.............................................................................................30
9.3 PLUNDERING .................................................................................................................31
9.4 ILLEGALE HANDEL ..........................................................................................................31
9.5 ICONOCLASME ...............................................................................................................32
9.6 CONCLUSIE ...................................................................................................................32
10. MILIEUCRIMINALITEIT .................................................................................................33
10.1 W AT IS MILIEUCRIMINALITEIT?.......................................................................................33
10.2 CASE STUDIE: HISTORSICHE PFAS VERVUILING .............................................................35
PFAS .....................................................................................................................................35
11. VUURWAPENTRAFIEK EN -GEWELD IN EUROPA.....................................................36
11.1 VLAAMS VREDESINSTITUUT ...........................................................................................36
,VUURWAPENTRAFIEK ..............................................................................................................36
VUURWAPENGEWELD..............................................................................................................37
12: JONGEREN IN DE PUBLIEKE RUIMTE .......................................................................38
12.1 OVER HET ONDERZOEK.................................................................................................39
12.2 WAT IS PUBLIEKE RUIMTE ? ...........................................................................................39
12.3 WAT IS JEUGD? ............................................................................................................39
12.4 WAT ZOEKEN JONGEREN IN PUBLIEKE RUIMTE? ..............................................................40
HOE ANDERS ERVAREN JONGENS EN MEISJES DE PUBLIEKE RUIMTE? .........................................41
HOE VERHOUDEN JONGEREN ZICH EMOTIONEEL TEN OPZICHTE VAN BUURTEN? ..........................42
13. COCAÏNEHANDEL EN DRUGSGERELATEERD GEWELD .........................................44
13.1 ORGANISATIE POLITIE ...................................................................................................44
LOKALE POLITIE ......................................................................................................................44
FEDERALE POLITIE ..................................................................................................................45
13.2 CONTEXT.....................................................................................................................45
SKY/ECC: .............................................................................................................................46
13.3 CRIMINEEL PROCES......................................................................................................46
13.4 AANPAK .......................................................................................................................46
13.5 BESLUITEN ..................................................................................................................47
14. DE GEVANGENISSTRAF ..............................................................................................47
14.1 DETENTIE IN CIJFERS....................................................................................................47
BELGIË IN EUROPA ..................................................................................................................48
14.2 DOELEN VAN DE STRAFUITVOERING ...............................................................................49
BELANG PENITENTIARE WETGEVING .........................................................................................49
DE STRAFUITVOERING.............................................................................................................49
14.3 ERVARINGEN IN DETENTIE.............................................................................................49
14.4 CONCLUSIE..................................................................................................................49
1. INLEIDING
1.1. DEFINITIES EN CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP
EIGENSCHAPPEN CRIMINOLOGIE VAN NU
, Veiligheidsparadox: cijfers van criminaliteit dalen maar hoger onveiligheidsgevoel
door nieuwe vormen criminaliteit
Leeftijdscriminilatieitscurve: meesten die misdaad plegen, stoppen
o Onset: 18-25j
o Persistence: tot 25j
o Desistence: na 25j
Redenen stoppen: persoonlijk willen stoppen, sociale factoren, structurele factoren
(omgeving)
--> hersenen ontwikkelt, levensgebeurtenissen (trouwen, kinderen…)
Dark numbers vs geregistreede data
Geslachtskloof: meer misdaden door mannen (vooral geweld)
HOE DACHTEN WE OVER CRIMINALITEIT DOORHEEN DE JAREN?
Ancien Régime: koning bepaalt alles, alles tegen gezag van vorst in was criminaliteit +
openbare straffen
Verlichting: focus op daad
Sociaal contract: verantwoording in maatschappij
Rationele mens: voor- en nadelen afgaan van misdaad --> meer nadelen = niet
plegen
Manga Carta: legaliteit = iedere burger kent wet en overtreden is eigen beslissing
Positivisme : focus op dader
Gedetermineerde mens: voorbestemd: op basis van uiterlijke kenmerken bepalen wie
crimineel wordt
Geen straffen meer --> sanctioneren = verzorgen
Sociale gevaarlijkheid
--> Vroeger roken op werk en openbare plekken ("niet ongezond") --> verder onderzocht en
wel ongezond --> wetgeving
--> Ecocide = schade plegen aan milieu
--> Abortus
WAT IS CRIMINALITEIT?
= sociaal construct --> je bepaalt zelf wat criminaliteit is (= samenleving zorgt voor regels en
orde) --> verandert doorheen de tijd
Niet enkel strafrecht, ook deviant gedrag (=afwijken van de norm), overlast, onveiligheid,
dreiging en schuldig verzuim (= iets niet doen, niet ingrijpen)
= studie criminaliteit, criminelen, reactie, slachtoffers
Alle criminaliteit heeft politieke context --> reflectie van tijd waarin we leven
Rechtspersonen (= bedrijven) kunnen ook criminaliteit plegen --> bedrijfsafval dumpen
--> oxicotone: produceren van medicijn "niet verslavend" --> vergelijkbaar met morfine, +
onderzoek --> wetgeving --> geraken niet meer aan pijnstiller --> oplioïde crisis
Criminologie =
Lombrosiaans project: onderzoeken van karakteristieken van criminelen vs niet-
criminelen
Overheidsproject: onderzoek naar werking politie, gevangenissen en meting
criminaliteit
--> combinatie van de twee
1. INLEIDING ......................................................................................................................3
1.1. DEFINITIES EN CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP...............................................................3
EIGENSCHAPPEN CRIMINOLOGIE VAN NU ....................................................................................3
HOE DACHTEN WE OVER CRIMINALITEIT DOORHEEN DE JAREN? ...................................................4
W AT IS CRIMINALITEIT? .............................................................................................................4
W AAROM PLEGEN MENSEN GEEN CRIMINALITEIT? .......................................................................5
REACTIES OP CRIMINALITEIT .....................................................................................................5
LOGICA VAN STRAFRECHTSBEDELING ........................................................................................5
MEDIA EN CRIMINALITEIT ...........................................................................................................5
2+3. CRIMINOLOGIE BE .......................................................................................................5
1. ONTWIKKELING CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAP IN BELGIË .................................................5
CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP..............................................................................................5
ONTWIKKELING CRIMINOLOGISCHE WETENSCHAP BE: ................................................................6
FOCUS NICO GUNZBURG ........................................................................................................10
4. POSITIVISME ..................................................................................................................10
4.1. VROEG POSITIVISME......................................................................................................10
4.2. INDIVIDUEEL POSITIVISME..............................................................................................11
ITALIAANS ANTROPOLOGISCHE SCHOOL...................................................................................11
INDIVIDUEEL POSITIVISME NA LOMBROSO:................................................................................11
4.3 SOCIAAL POSITIVISME ....................................................................................................11
FRANSE MILIEUSCHOOL..........................................................................................................12
SOCIAAL POSITIVISME NA LACASSAGNE EN TARDE ...................................................................12
5. KRITISCHE CRIMINOLOGIE ...........................................................................................15
5.1 LABELING THEORIE ........................................................................................................16
1960 .....................................................................................................................................16
5.2 NEOMARXISTISCHE-RADICALE CRIMINOLOGIE ..................................................................17
5.3 KRITISCHE CRIMINOLOGIE ..............................................................................................17
1970 .....................................................................................................................................17
5.4 FEMINISTISCHE CRIMINOLOGIE .......................................................................................17
LATE 19E / 20E EEUW ..............................................................................................................17
5.5 NAAR EEN LAATMODERNE SAMENLEVING.........................................................................18
LATE 1970 – 1980 .................................................................................................................18
6. RECHTS EN LINKS REALISME ......................................................................................18
6.1 REALISME .....................................................................................................................18
,OPKOMST PERSPECTIEVEN .....................................................................................................18
POLITIEKE CONTEXT ...............................................................................................................19
6.2 RECHTS REALISME.........................................................................................................19
STROMINGEN .........................................................................................................................20
KRITIEK..................................................................................................................................21
6.3 LINKS REALISME ............................................................................................................21
7. VICTIMOLOGIE ...............................................................................................................22
7.1 HISTROSICHE CONTEXT ..................................................................................................22
7.2 VICTIMOLOGIE ...............................................................................................................23
7.3 ABOLITIONISME EN HERSTELRECHT .................................................................................24
8. HEDENDAAGSE BENADERIINGEN IN DE CRIMINOLOGIE .........................................25
8.1 MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT........................................................................................25
8.2 ZEMIOLOGIE..................................................................................................................25
8.3 GROENE CRIMINOLOGIE .................................................................................................26
8.4 CULTURELE CRIMINOLOGIE .............................................................................................27
EMOTIES EN THE CARNIVAL OF CRIME ......................................................................................27
SEDUCTIONS OF CRIME (KATZ)` ...............................................................................................28
CULTURE OF CONTROL (GARLAND): “CRIME AND SOCIAL ORDER IN CONTEMPORARY SOCIETY” .....28
8.5 CONVICT CRIMINOLOGY .................................................................................................28
9. KUNSTCRIMINALITEIT ...................................................................................................29
9.1 W AT IS KUNSTCRIMINALITEIT ..........................................................................................29
DIEFSTAL ...............................................................................................................................29
Profiel van een kunstdief ......................................................................................................29
VERVALSING OF FRAUDE .........................................................................................................30
9.2 CULTURELE CRIMINOLOGIE.............................................................................................30
9.3 PLUNDERING .................................................................................................................31
9.4 ILLEGALE HANDEL ..........................................................................................................31
9.5 ICONOCLASME ...............................................................................................................32
9.6 CONCLUSIE ...................................................................................................................32
10. MILIEUCRIMINALITEIT .................................................................................................33
10.1 W AT IS MILIEUCRIMINALITEIT?.......................................................................................33
10.2 CASE STUDIE: HISTORSICHE PFAS VERVUILING .............................................................35
PFAS .....................................................................................................................................35
11. VUURWAPENTRAFIEK EN -GEWELD IN EUROPA.....................................................36
11.1 VLAAMS VREDESINSTITUUT ...........................................................................................36
,VUURWAPENTRAFIEK ..............................................................................................................36
VUURWAPENGEWELD..............................................................................................................37
12: JONGEREN IN DE PUBLIEKE RUIMTE .......................................................................38
12.1 OVER HET ONDERZOEK.................................................................................................39
12.2 WAT IS PUBLIEKE RUIMTE ? ...........................................................................................39
12.3 WAT IS JEUGD? ............................................................................................................39
12.4 WAT ZOEKEN JONGEREN IN PUBLIEKE RUIMTE? ..............................................................40
HOE ANDERS ERVAREN JONGENS EN MEISJES DE PUBLIEKE RUIMTE? .........................................41
HOE VERHOUDEN JONGEREN ZICH EMOTIONEEL TEN OPZICHTE VAN BUURTEN? ..........................42
13. COCAÏNEHANDEL EN DRUGSGERELATEERD GEWELD .........................................44
13.1 ORGANISATIE POLITIE ...................................................................................................44
LOKALE POLITIE ......................................................................................................................44
FEDERALE POLITIE ..................................................................................................................45
13.2 CONTEXT.....................................................................................................................45
SKY/ECC: .............................................................................................................................46
13.3 CRIMINEEL PROCES......................................................................................................46
13.4 AANPAK .......................................................................................................................46
13.5 BESLUITEN ..................................................................................................................47
14. DE GEVANGENISSTRAF ..............................................................................................47
14.1 DETENTIE IN CIJFERS....................................................................................................47
BELGIË IN EUROPA ..................................................................................................................48
14.2 DOELEN VAN DE STRAFUITVOERING ...............................................................................49
BELANG PENITENTIARE WETGEVING .........................................................................................49
DE STRAFUITVOERING.............................................................................................................49
14.3 ERVARINGEN IN DETENTIE.............................................................................................49
14.4 CONCLUSIE..................................................................................................................49
1. INLEIDING
1.1. DEFINITIES EN CRIMINOLOGIE ALS WETENSCHAP
EIGENSCHAPPEN CRIMINOLOGIE VAN NU
, Veiligheidsparadox: cijfers van criminaliteit dalen maar hoger onveiligheidsgevoel
door nieuwe vormen criminaliteit
Leeftijdscriminilatieitscurve: meesten die misdaad plegen, stoppen
o Onset: 18-25j
o Persistence: tot 25j
o Desistence: na 25j
Redenen stoppen: persoonlijk willen stoppen, sociale factoren, structurele factoren
(omgeving)
--> hersenen ontwikkelt, levensgebeurtenissen (trouwen, kinderen…)
Dark numbers vs geregistreede data
Geslachtskloof: meer misdaden door mannen (vooral geweld)
HOE DACHTEN WE OVER CRIMINALITEIT DOORHEEN DE JAREN?
Ancien Régime: koning bepaalt alles, alles tegen gezag van vorst in was criminaliteit +
openbare straffen
Verlichting: focus op daad
Sociaal contract: verantwoording in maatschappij
Rationele mens: voor- en nadelen afgaan van misdaad --> meer nadelen = niet
plegen
Manga Carta: legaliteit = iedere burger kent wet en overtreden is eigen beslissing
Positivisme : focus op dader
Gedetermineerde mens: voorbestemd: op basis van uiterlijke kenmerken bepalen wie
crimineel wordt
Geen straffen meer --> sanctioneren = verzorgen
Sociale gevaarlijkheid
--> Vroeger roken op werk en openbare plekken ("niet ongezond") --> verder onderzocht en
wel ongezond --> wetgeving
--> Ecocide = schade plegen aan milieu
--> Abortus
WAT IS CRIMINALITEIT?
= sociaal construct --> je bepaalt zelf wat criminaliteit is (= samenleving zorgt voor regels en
orde) --> verandert doorheen de tijd
Niet enkel strafrecht, ook deviant gedrag (=afwijken van de norm), overlast, onveiligheid,
dreiging en schuldig verzuim (= iets niet doen, niet ingrijpen)
= studie criminaliteit, criminelen, reactie, slachtoffers
Alle criminaliteit heeft politieke context --> reflectie van tijd waarin we leven
Rechtspersonen (= bedrijven) kunnen ook criminaliteit plegen --> bedrijfsafval dumpen
--> oxicotone: produceren van medicijn "niet verslavend" --> vergelijkbaar met morfine, +
onderzoek --> wetgeving --> geraken niet meer aan pijnstiller --> oplioïde crisis
Criminologie =
Lombrosiaans project: onderzoeken van karakteristieken van criminelen vs niet-
criminelen
Overheidsproject: onderzoek naar werking politie, gevangenissen en meting
criminaliteit
--> combinatie van de twee
