Leerdoelen Onderwijsgroep leerjaar 1, periode 2 ('De Familie'), week 5

Casus onderwijsgroep week 2.5

Centrale vraag :

Welke verschillende soorten gezag kennen we?

Leerdoelen :

1. Wat wordt er verstaan onder gezag?
Alle minderjarigen staan onder gezag (art. 1:245 lid 1 BW). Het gezag heeft betrekking op de
persoon van de minderjarige, het bewind over zijn vermogen en zijn vertegenwoordigend in
burgerlijke handelingen, zowel in als buiten rechte (art. 1:245 lid 4 BW). Onder gezag wordt
verstaan (art. 1:245 lid 2 BW) :
a. Ouderlijk gezag
Uitgevoerd door de ouders gezamenlijk of door een ouder (art. 1:245 lid 3 BW). De plicht
en het recht om een minderjarige kind te verzorgen en op te voeden (art. 1:247 lid 1
BW). Onder verzorging en opvoeding wordt verstaan de zorg en de verantwoordelijkheid
voor het geestelijk en lichamelijk welzijn, de veiligheid van het kind en het bevorderen
van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid (art. 1:247 lid 2 BW). Het ouderlijk gezag
omvat de verplichting van de ouder om de ontwikkeling van de banden van zijn kind met
de andere ouder te bevorderen (art. 1:247 lid 3 BW).
b. Voogdij
Uitgevoerd door een persoon die niet ouder is van het kind (art. 1:245 lid 3 BW). De
voogd kan een natuurlijke persoon of een rechtspersoon zijn. De voogd moet ook de
minderjarige kind verzorgen en opvoeden (art. 1:248 BW).

Onbevoegd tot gezag (art. 1:246 BW) :
1) Minderjarigen
2) Iemand die onder curatele staat
3) Iemand die vanwege een psychische stoornis het gezag niet kan uitoefenen

2. Welke soorten gezamenlijk gezag kennen we?
1) Gezamenlijk gezag tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap :
Tijdens een huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben ouders gezamenlijk gezag
over hun kinderen (art. 1:251 lid 1 jo. 1:253aa lid 1 BW). Het gaat om kinderen die tijdens
het huwelijk of geregistreerd partnerschap worden geboren. Na ontbinding van het
huwelijk blijven ouders het gezamenlijk gezag uitoefenen, tenzij er sprake is van
ontbinding door dood of scheiding van tafel en bed (art. 1:251 lid 2 BW). Dit is ook van
overeenkomstige toepassing op het geregistreerd partnerschap (art. 1:253aa lid 2 BW).

2) Gezamenlijk gezag ongehuwden :
Ouders die niet met elkaar gehuwd of geregistreerde partners zijn, oefenen gezamenlijk
gezag uit als het verzoek in de openbare registers van de rechtbank is aangetekend.
Tenzij de ouders eerder al gezamenlijk gezag hadden (art. 1:252 lid 1 BW). Het verzoek
kan online via rechtspraak.nl en door middel van een schriftelijk verzoek.

Het gezamenlijk gezag is in de volgende gevallen uitgesloten (art. 1:252 lid 2 BW).
a. Een of beide ouders zijn onbevoegd om het gezag uit te oefenen.
b. Het gezag van een van beide ouders is beëindigd (gezagsbeëindigende maatregel) en
de andere ouder oefent het gezag uit.

, c. Een voogd oefent het gezag over het kind uit.
d. Het kind staat helemaal niet onder gezag.
e. Een ander voert het gezamenlijk gezag met de gezaghebbende ouder uit.

De niet-gezaghebbende ouder die eerder het gezag gezamenlijk met de moeder uit wie het
kind is geboren heeft uitgeoefend, kan de rechtbank verzoeken de ouders met het
gezamenlijk gezag te belasten (art. 1:253c lid 1 BW).

De rechter wijst het verzoek slechts af indien (art. 1:253c lid 2 BW) :
a. Er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders
en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou
komen.
b. Afwijzing is anderszins in het belang van het kind noodzakelijk.

3) Gezamenlijk gezag ouder met niet-ouder :
a. Gezamenlijk gezag van rechtswege.
Een ouder en een niet-ouder hebben van rechtswege gezamenlijk gezag over een
kind dat tijdens hun huwelijk of geregistreerd partnerschap is geboren, tenzij het
kind al in familierechtelijke betrekking staat tot een andere ouder (art. 1:253sa lid 1
BW). De bepalingen met betrekking tot het gezamenlijk gezag zijn hierop van
toepassing, met uitzondering van de artikelen 251, tweede lid, en 251a, tweede en
derde lid (art. 1:253sa lid 2 BW).
b. Gezamenlijk gezag door een rechterlijke beslissing.
De rechtbank kan op gezamenlijk verzoek van de ouder en de niet-ouder, beide
belasten met het gezamenlijk gezag. De ouder van het kind heeft eenhoofdig gezag
en wil met de niet-ouder gezamenlijk gezag uitoefenen. De niet-ouder moet een
nauwe persoonlijke betrekking hebben met het kind (art. 1:253t lid 1 BW). Het
verzoek wordt afgewezen als de gegronde vrees bestaat dat bij toewijzing de
belangen van het kind zouden worden verwaarloosd (art. 1:253t lid 3 BW).

De voorwaarden voor het toewijzen van het verzoek als het kind in familierechtelijke
betrekking staat tot een andere ouder (art. 1:253t lid 2 BW) :
a. De ouder en de niet- ouder hebben het kind gedurende ten minste een jaar
voorafgaand aan het verzoek gezamenlijk verzorgd.
b. De ouder die het verzoek met de niet-ouder doet, heeft op de dag van het verzoek
gedurende ten minste drie jaar eenhoofdig gezag.

3. Welke soorten eenhoofdig gezag kennen we?
1) Eenhoofdig gezag na ontbinding huwelijk of geregistreerd partnerschap
De rechter kan na ontbinding van het huwelijk (niet door dood of scheiding van tafel en
bed) op verzoek van een of beide ouders het gezamenlijk gezag beëindigen en bepalen
dat slechts een ouder het gezag heeft (art. 1:251a lid 1 BW).

Criteria alternatief (art. 1:251a lid 1 BW) :
1. Er is een onaanvaardbaar risico dat het kind klem of verloren zou raken tussen de
ouders en het is niet te verwachten dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende
verbetering komt (ouders zijn niet meer in staat om samen beslissingen te nemen die
nodig zijn voor hun kind en er is geen zicht op verandering).