Blok 5 – week 4 – casus 8 – samenvatting
DD zwelling in de oksel
Aangedane structuur Pathofysiologie (bijv. Diagnose (bijv.
(bijv. bloedvat, huid, infectieus, maligne, bacterieel erysipelas)
lymfeklier, etc.) etc.)
Cutaan/subcutaan Infectieus Bacterieel: erysipelas en
cellulitis
Viraal
Fungaal
Inflammatoir Hydradenitis suppurativa
Andere ontsteking zoals
furunkel (steenpuist)
Eczeem/psoriasis
Uiting van andere auto-
immuunziekte
Iatrogeen Radiatie dermatitis
Postoperatief
seroom/litteken/
keloïdvorming
Maligne Primaire huidkanker
(bijv. melanoom, PCC of
BCC)
Traumatisch Bijv. insectenbeet,
ongeval
Benigne tumor Lipoom, cyste
Vasculair Trombose Idiopathisch (onbekende
oorzaak)
Paraneoplastisch (als
gevolg van een
maligniteit)
Als gevolg van
compressie door tumor
Iatrogeen
Inflammatoir Vasculitis
Lymfatisch (afvloed Iatrogeen Medicamenteus
drainage) Post radiotherapie
Post lymfeklierchirurgie
Infectieus Lymfadenitis
Lymfadenopathie
(bacterieel: TBC,
bartonella,
toxoplasmosis etc.,
viraal: EBV, CMV, HIV,
etc. anders infectieus)
Maligne Lymfangitis
carcinomatosis
Metastase (obstructie)
Maligne lymfoom (bijv.
non-Hodgkin)
Borstklierweefsel Benigne tumor Cyste
Fibroadenoom
, Maligne Mammacarcinoom
Lymfeklierdissectie
- Lymfeklierdissectie: chirurgische procedure me als doel het verwijderen
van één of meerdere lymfeklieren
- Wordt meestal uitgevoerd bij patiënten met kanker die naar de
lymfeklieren is uitgezaaid om de kans op genezing te verbeteren, of juist
om het stadium van de ziekte te
bepalen
Locaties
- Axillaire lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij mammacarcinoom of
melanoom
- Inguinale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij kankers van de
uitwendige genitaliën of huidkankers in
die regio
- Cervicale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij maligniteiten van het
hoofd/halsgebied
- Retroperitoneale
lymfeklierdissectie: wordt o.a.
gedaan bij patiënten met testiscarcinoom of ovariumcarcinoom
- Pelviene lymfeklierdissectie/iliacale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij maligniteiten die uitzaaien naar het kleine bekken zoals
blaascarcinoom, rectumcarcinoom of prostaatcarcinoom
- Mediastinale lymfeklierdissectie: wordt vooral uitgevoerd bij
maligniteiten die uitzaaien in de borstholte zoals longcarcinoom of
lymfoom
Timing
- Een SNP is alleen van betekenis als er radiologisch en klinisch geen
aanwijzing is voor lymfekliermetastasen
- Een completerende lymfeklierdissectie wordt meestal uitgevoerd als er
sprake is van een positieve SN
- Een profylactische lymfeklierdissectie wordt uitgevoerd zonder dat
bekend is of er ook lymfekliermetastasen zijn, tegenwoordig is hiervoor de
SNP in de plaats gekomen
- Een completerende lymfeklierdissectie volgt meestal na een positieve
SNP of diagnostische lymfeklierextirpatie met als doel de overleving van de
patiënt te verbeteren door eventuele microscopische metastasen in
regionale lymfeklieren te elimineren (therapeutisch):
o Regionale (selectieve) lymfeklierdissectie: alleen de
aangedane of verdachte lymfeklieren uit de regio worden verwijderd
o Radicale (uitgebreide) lymfeklierdissectie: zoveel mogelijk
lymfeklieren uit een station/anatomische regio worden verwijderd
, (soms moeten ook omliggende structuren zoals spieren worden
verwijderd)
Diagnostische procedures
- Schildwachtklier (Sentinel Node) procedure: vooral uitgevoerd bij het
bepalen van de N-status van het mammacarcinoom en het melanoom
- Pathologische lymfeklierextirpatie: waarbij er verdenking is op een
lymfoom bij een gezwollen lymfeklier en er nog geen histologische
diagnose gesteld is
o Een biopt is echter niet voldoende om een maligne lymfoom uit te
sluiten de hele klier moet verwijderd worden
Uitvoering
- Voor de oppervlakkige lymfklierdissecties zoals in de oksels, liezen en
hals (o.a. bij mammacarcinoom, melanoom en hoofd-halscarcinoom) vindt
directe exploratie en excisie plaats van de regionale lymfeklieren
- Voor dieper gelegen lymfklierdissecties zoals para-aortaal,
abdominaal, thoracaal (o.a. bij testiscarcinoom, ovariumcarcinoom,
longcarcinoom) zijn er verschillende technieken die ingezet worden zoals:
o Laparotomie (open buik operatie)
o Laparoscopie (kijkoperatie)
o Laparoscopie in combinatie met robot-gestuurde operatie
Complicaties
- Acute complicaties (uren tot dagen): bloeding
postoperatief/hematoom, wondinfectie, seroom (holte met wondvocht),
schade aan zenuwen met sensorische problematiek
- Chronische complicaties (weken tot jaren): lymfoedeem,
aanhoudende neurologische klachten, fibrose, littekenweefsel en/of
keloïdvorming
- Verder moet er altijd rekening gehouden worden met een recidief van de
maligniteit. Dit ontstaat overigens niet binnen uren tot dagen
Behandeling van complicaties
- Bloeding (afhankelijke van de ernst) expectatief of heroperatie en
coagulatie
- Infectie, afhankelijk van de ernst antibiotica of operatie
- Seroom (met vocht gevulde blaas) expectatief of ontlastende
punctie
- Zenuwschade expectatief
- Lymfoedeem oedeemtherapie
- Fibrose/keloïd (bindweefselvorming) behandeling door
dermatoloog/plastisch chirurg of expectatief
Wel/geen lymfeklierdissectie
DD zwelling in de oksel
Aangedane structuur Pathofysiologie (bijv. Diagnose (bijv.
(bijv. bloedvat, huid, infectieus, maligne, bacterieel erysipelas)
lymfeklier, etc.) etc.)
Cutaan/subcutaan Infectieus Bacterieel: erysipelas en
cellulitis
Viraal
Fungaal
Inflammatoir Hydradenitis suppurativa
Andere ontsteking zoals
furunkel (steenpuist)
Eczeem/psoriasis
Uiting van andere auto-
immuunziekte
Iatrogeen Radiatie dermatitis
Postoperatief
seroom/litteken/
keloïdvorming
Maligne Primaire huidkanker
(bijv. melanoom, PCC of
BCC)
Traumatisch Bijv. insectenbeet,
ongeval
Benigne tumor Lipoom, cyste
Vasculair Trombose Idiopathisch (onbekende
oorzaak)
Paraneoplastisch (als
gevolg van een
maligniteit)
Als gevolg van
compressie door tumor
Iatrogeen
Inflammatoir Vasculitis
Lymfatisch (afvloed Iatrogeen Medicamenteus
drainage) Post radiotherapie
Post lymfeklierchirurgie
Infectieus Lymfadenitis
Lymfadenopathie
(bacterieel: TBC,
bartonella,
toxoplasmosis etc.,
viraal: EBV, CMV, HIV,
etc. anders infectieus)
Maligne Lymfangitis
carcinomatosis
Metastase (obstructie)
Maligne lymfoom (bijv.
non-Hodgkin)
Borstklierweefsel Benigne tumor Cyste
Fibroadenoom
, Maligne Mammacarcinoom
Lymfeklierdissectie
- Lymfeklierdissectie: chirurgische procedure me als doel het verwijderen
van één of meerdere lymfeklieren
- Wordt meestal uitgevoerd bij patiënten met kanker die naar de
lymfeklieren is uitgezaaid om de kans op genezing te verbeteren, of juist
om het stadium van de ziekte te
bepalen
Locaties
- Axillaire lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij mammacarcinoom of
melanoom
- Inguinale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij kankers van de
uitwendige genitaliën of huidkankers in
die regio
- Cervicale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij maligniteiten van het
hoofd/halsgebied
- Retroperitoneale
lymfeklierdissectie: wordt o.a.
gedaan bij patiënten met testiscarcinoom of ovariumcarcinoom
- Pelviene lymfeklierdissectie/iliacale lymfeklierdissectie: wordt
uitgevoerd bij maligniteiten die uitzaaien naar het kleine bekken zoals
blaascarcinoom, rectumcarcinoom of prostaatcarcinoom
- Mediastinale lymfeklierdissectie: wordt vooral uitgevoerd bij
maligniteiten die uitzaaien in de borstholte zoals longcarcinoom of
lymfoom
Timing
- Een SNP is alleen van betekenis als er radiologisch en klinisch geen
aanwijzing is voor lymfekliermetastasen
- Een completerende lymfeklierdissectie wordt meestal uitgevoerd als er
sprake is van een positieve SN
- Een profylactische lymfeklierdissectie wordt uitgevoerd zonder dat
bekend is of er ook lymfekliermetastasen zijn, tegenwoordig is hiervoor de
SNP in de plaats gekomen
- Een completerende lymfeklierdissectie volgt meestal na een positieve
SNP of diagnostische lymfeklierextirpatie met als doel de overleving van de
patiënt te verbeteren door eventuele microscopische metastasen in
regionale lymfeklieren te elimineren (therapeutisch):
o Regionale (selectieve) lymfeklierdissectie: alleen de
aangedane of verdachte lymfeklieren uit de regio worden verwijderd
o Radicale (uitgebreide) lymfeklierdissectie: zoveel mogelijk
lymfeklieren uit een station/anatomische regio worden verwijderd
, (soms moeten ook omliggende structuren zoals spieren worden
verwijderd)
Diagnostische procedures
- Schildwachtklier (Sentinel Node) procedure: vooral uitgevoerd bij het
bepalen van de N-status van het mammacarcinoom en het melanoom
- Pathologische lymfeklierextirpatie: waarbij er verdenking is op een
lymfoom bij een gezwollen lymfeklier en er nog geen histologische
diagnose gesteld is
o Een biopt is echter niet voldoende om een maligne lymfoom uit te
sluiten de hele klier moet verwijderd worden
Uitvoering
- Voor de oppervlakkige lymfklierdissecties zoals in de oksels, liezen en
hals (o.a. bij mammacarcinoom, melanoom en hoofd-halscarcinoom) vindt
directe exploratie en excisie plaats van de regionale lymfeklieren
- Voor dieper gelegen lymfklierdissecties zoals para-aortaal,
abdominaal, thoracaal (o.a. bij testiscarcinoom, ovariumcarcinoom,
longcarcinoom) zijn er verschillende technieken die ingezet worden zoals:
o Laparotomie (open buik operatie)
o Laparoscopie (kijkoperatie)
o Laparoscopie in combinatie met robot-gestuurde operatie
Complicaties
- Acute complicaties (uren tot dagen): bloeding
postoperatief/hematoom, wondinfectie, seroom (holte met wondvocht),
schade aan zenuwen met sensorische problematiek
- Chronische complicaties (weken tot jaren): lymfoedeem,
aanhoudende neurologische klachten, fibrose, littekenweefsel en/of
keloïdvorming
- Verder moet er altijd rekening gehouden worden met een recidief van de
maligniteit. Dit ontstaat overigens niet binnen uren tot dagen
Behandeling van complicaties
- Bloeding (afhankelijke van de ernst) expectatief of heroperatie en
coagulatie
- Infectie, afhankelijk van de ernst antibiotica of operatie
- Seroom (met vocht gevulde blaas) expectatief of ontlastende
punctie
- Zenuwschade expectatief
- Lymfoedeem oedeemtherapie
- Fibrose/keloïd (bindweefselvorming) behandeling door
dermatoloog/plastisch chirurg of expectatief
Wel/geen lymfeklierdissectie
