EHBO: wondzorg (Katia Leys)
deel 1: ppt wondzorg theorie:
Wondzorg: Algemene Inleiding
Wondzorg = een multidisciplinaire aangelegenheid, waarbij zowel
somatische als psychosociale aspecten belangrijk zijn.
Behandeling richt zich op de patiënt als geheel.
Wettelijk Kader
B1-prestaties (zonder voorschrift):
Stoma, Aseptische wondverzorging, Verzorging van wonden met
wieken, drains
DUS: gewone wondzorg is geen voorschrift voor nodig
B2-prestaties (voorschrift vereist):
Verwijderen van hechtingen, Verwijderen van wieken/drains,
Medicinale wondspoelingen
DUS: iets verwijderen heb je wel een voorschrift voor nodig
Huid: Anatomie en Fysiologie
Functies van de huid
1. Bescherming tegen koude, hitte en irradiatie
2. Bescherming tegen druk, stoten en frictie
3. Bescherming tegen effecten van chemische substanties
4. Bescherming tegen invasie van bacteriën en virussen (zuurmantel)
5. Bescherming tegen verlies van warmte en vocht
6. Absorptie van actieve bestanddelen
7. Zweetsecreties
8. Thermoregulatie door huidcirculatie
9. Gevoelsorganen druk, vibratie, tast, pijn en temperatuur registreren
Irradiatie = straling (vb: straling van de zon)
Frictie = wrijving
Huid is zuur met een PH van 4,5-5,5 waardoor ze de bacteriën buiten
houden aangezien die niet tegen een zuur milieu kunnen
Veel douchegels zorgen voor een stijging vd PH waardoor de huid
alkalischer wordt en bacteriën makkelijker kunnen binnendringen =>
verminderde weerstand
Vb absorptie v actieve bestanddelen: Zonlicht nodig want dan wordt pro-vitamine D
omgezet in vit.D, die nodig is voor de mineralisatie vd botten
, Vb thermoregulatie: bij warmte gaat je lichaam veel zweten om af te koelen en de
temp. Terug normaal te krijgen, als je lichaam het te koud heeft zal het gaan rillen om
de temp. In je lichaam terug omhoog te krijgen
Structuur van de huid
Structuur vd huid = lagen vd huid: epidermis (opperhuid), dermis
(lederhuid), subcutis
(onderhuid)
1. Hoornlaag (stratum
corneum)
2. Papillen vd dermis
3. Haarfollikel
4. Talgklier
5. Terminaal capillair
(haarvat met beginnend
lymfevat)
6. Arterie of arteriole
7. Vene of venule
8. Lymfevat
9. Zenuw
10. Lichaampje v Vater
11. Lichaampje v
Meissner
12. Zweetklier met
afvoergang
13. Subcutaan vetweefsel
14. Bindweefselstrengen
Opbouw huidlagen
1. Epidermis (opperhuid)
Opperhuid: Stratum corneum
o stratum lucidum
o Stratum granulosum
o Stratum spinosum
o Stratum basale (grenst aan lederhuid) zorgt voor de
aanmaak van nieuwe cellen, elke maand is er een
vernieuwing van cellen uit de stamcel. Cellen schuiven
binnen de lagen naar boven tot corneum en gaan meer
afgeplat geraken en verliezen hun kern. Uiteindelijk krijg je
dode huidcellen (huidschilfers bij droge huid = corneum)
, Stratum basale is de meest actieve laag. Je kan deze laag op
foto herkennen door de uitstulpingen
5 cellulaire strata
±0,1 mm dik
Belangrijke cellen:
o Keratinocyten voor bescherming
o Melanocyten: zorgen voor pigment door melanine en
beschermt tegen de UV-stralen
o Langerhans-cellen voor de immuniteit
o Merkelcellen voor het gevoel
Letsel v enkel de opperhuid bloedt niet want hier zijn geen BV
Herstelt door regeneratie
2. Dermis (lederhuid)
1–4 mm dik
Bevat belangrijke componenten:
o bloed- en lymfevaten
o zenuwen
o Haarfollikels
o talg- en zweetklieren= bron v epidermale cellen
Extracellulaire matrix met collageen, elastine, hyaluronzuur,
proteoglycanen die zorgen dat alle aanhangsels bij elkaar
blijven en bevindt zich tussen de aanhangsels
o Collageen= bindweefsel zorgt voor stevigheid en
binding
o Elastine zorgt voor elasticiteit verminderd bij het ouder
worden
o Hyaluronzuur = een polysachariden zorgt voor de
optimalisatie van de vochtigheid stimuleert vnl de
dermis
o Aanhangsels: BV, lymfevaten, zenuwuiteinden, haarwortels,
talg- en zweetklieren
Letsel in de dermis bloedt doordat er BV inzitten en doet pijn
omdat er zenuwuiteinden inzitten.Herstelt door granulatie
3. Hypodermis (subcutis)
Opgebouwd uit losmazige bindweefselcellen waarin groot #
bindweefselcellen zicht ontwikkeld hebben tot vetcellen =>
DUS: bestaat vnl uit vetcellen wat een buffer tegen stoten voor
, de onderliggende organen (spieren) is en isolatie tegen de
koude is
Gehalte aan collageenvezels neemt toe naar de diepte
Elastinevezels doorkruisen hele dermis
Bevat papillairlaag en reticulairelaag (fibroblasten)
o Papillairlaar is zeer vaatrijk en celrijk + bevat bepaalde
fibroblasten
Herstel door granulatieproces
Granulatieproces= nieuw weefsel dat wordt opgebouw
Granulatieweefsel= nieuw opgebouwd weefsel
Fibroblasten = bindweefselcellen waaruit bindweefselvezels
ontstaan waardoor een opgroei ontstaat
Met de huidlijnen meesnijden zorgt voor een snellere heling
Donkere huid vs lichte huid
grotere cohesie tussen opperhuidcellen → minder snel stuk door
krabben
Droger door hogere verdamping, neiging tot schilfering, meer kans op
wondjes
Inflammatie minder zichtbaar → palpatie belangrijk
Wat is een wonde?
Wonde = een pathologische toestand waarbij weefsels van elkaar
gescheiden of vernietigd zijn
Gesloten wonde = weefsels gescheiden => chirurgische
wonden
Open wonde = weefsels vernietigd => huid is volledig weg
Komt vaak voor aan huid, maar ook in andere weefsels
Wondgenezingsproces
4 fasen
1️. ontstekingsfase (inflammatie)
Start met vasodilatatie → verhoogde doorbloeding
Vasoconstrictie volgt om bloedverlies te beperken
Bloedplaatjes starten coagulatie (stolling): fibrinenetwerk
Afweerreactie: leukocyten, macrofagen ruimen debris en bacteriën
op via fagocytose
Kenmerken:
deel 1: ppt wondzorg theorie:
Wondzorg: Algemene Inleiding
Wondzorg = een multidisciplinaire aangelegenheid, waarbij zowel
somatische als psychosociale aspecten belangrijk zijn.
Behandeling richt zich op de patiënt als geheel.
Wettelijk Kader
B1-prestaties (zonder voorschrift):
Stoma, Aseptische wondverzorging, Verzorging van wonden met
wieken, drains
DUS: gewone wondzorg is geen voorschrift voor nodig
B2-prestaties (voorschrift vereist):
Verwijderen van hechtingen, Verwijderen van wieken/drains,
Medicinale wondspoelingen
DUS: iets verwijderen heb je wel een voorschrift voor nodig
Huid: Anatomie en Fysiologie
Functies van de huid
1. Bescherming tegen koude, hitte en irradiatie
2. Bescherming tegen druk, stoten en frictie
3. Bescherming tegen effecten van chemische substanties
4. Bescherming tegen invasie van bacteriën en virussen (zuurmantel)
5. Bescherming tegen verlies van warmte en vocht
6. Absorptie van actieve bestanddelen
7. Zweetsecreties
8. Thermoregulatie door huidcirculatie
9. Gevoelsorganen druk, vibratie, tast, pijn en temperatuur registreren
Irradiatie = straling (vb: straling van de zon)
Frictie = wrijving
Huid is zuur met een PH van 4,5-5,5 waardoor ze de bacteriën buiten
houden aangezien die niet tegen een zuur milieu kunnen
Veel douchegels zorgen voor een stijging vd PH waardoor de huid
alkalischer wordt en bacteriën makkelijker kunnen binnendringen =>
verminderde weerstand
Vb absorptie v actieve bestanddelen: Zonlicht nodig want dan wordt pro-vitamine D
omgezet in vit.D, die nodig is voor de mineralisatie vd botten
, Vb thermoregulatie: bij warmte gaat je lichaam veel zweten om af te koelen en de
temp. Terug normaal te krijgen, als je lichaam het te koud heeft zal het gaan rillen om
de temp. In je lichaam terug omhoog te krijgen
Structuur van de huid
Structuur vd huid = lagen vd huid: epidermis (opperhuid), dermis
(lederhuid), subcutis
(onderhuid)
1. Hoornlaag (stratum
corneum)
2. Papillen vd dermis
3. Haarfollikel
4. Talgklier
5. Terminaal capillair
(haarvat met beginnend
lymfevat)
6. Arterie of arteriole
7. Vene of venule
8. Lymfevat
9. Zenuw
10. Lichaampje v Vater
11. Lichaampje v
Meissner
12. Zweetklier met
afvoergang
13. Subcutaan vetweefsel
14. Bindweefselstrengen
Opbouw huidlagen
1. Epidermis (opperhuid)
Opperhuid: Stratum corneum
o stratum lucidum
o Stratum granulosum
o Stratum spinosum
o Stratum basale (grenst aan lederhuid) zorgt voor de
aanmaak van nieuwe cellen, elke maand is er een
vernieuwing van cellen uit de stamcel. Cellen schuiven
binnen de lagen naar boven tot corneum en gaan meer
afgeplat geraken en verliezen hun kern. Uiteindelijk krijg je
dode huidcellen (huidschilfers bij droge huid = corneum)
, Stratum basale is de meest actieve laag. Je kan deze laag op
foto herkennen door de uitstulpingen
5 cellulaire strata
±0,1 mm dik
Belangrijke cellen:
o Keratinocyten voor bescherming
o Melanocyten: zorgen voor pigment door melanine en
beschermt tegen de UV-stralen
o Langerhans-cellen voor de immuniteit
o Merkelcellen voor het gevoel
Letsel v enkel de opperhuid bloedt niet want hier zijn geen BV
Herstelt door regeneratie
2. Dermis (lederhuid)
1–4 mm dik
Bevat belangrijke componenten:
o bloed- en lymfevaten
o zenuwen
o Haarfollikels
o talg- en zweetklieren= bron v epidermale cellen
Extracellulaire matrix met collageen, elastine, hyaluronzuur,
proteoglycanen die zorgen dat alle aanhangsels bij elkaar
blijven en bevindt zich tussen de aanhangsels
o Collageen= bindweefsel zorgt voor stevigheid en
binding
o Elastine zorgt voor elasticiteit verminderd bij het ouder
worden
o Hyaluronzuur = een polysachariden zorgt voor de
optimalisatie van de vochtigheid stimuleert vnl de
dermis
o Aanhangsels: BV, lymfevaten, zenuwuiteinden, haarwortels,
talg- en zweetklieren
Letsel in de dermis bloedt doordat er BV inzitten en doet pijn
omdat er zenuwuiteinden inzitten.Herstelt door granulatie
3. Hypodermis (subcutis)
Opgebouwd uit losmazige bindweefselcellen waarin groot #
bindweefselcellen zicht ontwikkeld hebben tot vetcellen =>
DUS: bestaat vnl uit vetcellen wat een buffer tegen stoten voor
, de onderliggende organen (spieren) is en isolatie tegen de
koude is
Gehalte aan collageenvezels neemt toe naar de diepte
Elastinevezels doorkruisen hele dermis
Bevat papillairlaag en reticulairelaag (fibroblasten)
o Papillairlaar is zeer vaatrijk en celrijk + bevat bepaalde
fibroblasten
Herstel door granulatieproces
Granulatieproces= nieuw weefsel dat wordt opgebouw
Granulatieweefsel= nieuw opgebouwd weefsel
Fibroblasten = bindweefselcellen waaruit bindweefselvezels
ontstaan waardoor een opgroei ontstaat
Met de huidlijnen meesnijden zorgt voor een snellere heling
Donkere huid vs lichte huid
grotere cohesie tussen opperhuidcellen → minder snel stuk door
krabben
Droger door hogere verdamping, neiging tot schilfering, meer kans op
wondjes
Inflammatie minder zichtbaar → palpatie belangrijk
Wat is een wonde?
Wonde = een pathologische toestand waarbij weefsels van elkaar
gescheiden of vernietigd zijn
Gesloten wonde = weefsels gescheiden => chirurgische
wonden
Open wonde = weefsels vernietigd => huid is volledig weg
Komt vaak voor aan huid, maar ook in andere weefsels
Wondgenezingsproces
4 fasen
1️. ontstekingsfase (inflammatie)
Start met vasodilatatie → verhoogde doorbloeding
Vasoconstrictie volgt om bloedverlies te beperken
Bloedplaatjes starten coagulatie (stolling): fibrinenetwerk
Afweerreactie: leukocyten, macrofagen ruimen debris en bacteriën
op via fagocytose
Kenmerken:
