Thema 4 Duurzaamheid
L evel 1: Wat is de link tussen economische modellen en duurzame
economische ontwikkeling?
E1 Wat zijn de tekortkomingen van het klassieke kringloopmodel?
‘De economie botst op de grenzen van de planeet’:we vervuilen, zijn met veel, klimaat verslechterd…
Negatieve externe effecten die economische groei: onbedoelde bijproducten (afval, files, grondvervuiling)
E2 Hoe kan circulaire economie vr duurzame economische ontwikkeling zorgen?
Lineaire economie: take make use lose(bv plasticzakken)
- Doel is om zo veel mogelijk winst te maken.
- Omloopsnelheid v producten is belangrijk, hoe meer producten men kan verkopen hoe beter
- Van veel producten is er overcapaciteit omdat ze niet worden gebruikt.
Keteneconomie: zo veel mogelijk recycleren(bv herbruikbare/recycleerbare verpakkingen)
Circulaire economie:bv wasmachine na 10 jaar herstellen/upgraden als dat niet gaat, uit elkaar halen
- Grondstoffen zijn niet onuitputtelijk en worden zo veel mogelijk hergebruikt.
- Gebruik en hergebruik van producten zijn belangrijk, gaat niet om bezit maar om functionaliteit of
resultaat v producten.
- Er wordt alles aan gedaan om afval te voorkomen
- Door grondstoffen te recycleren zijn bedrijven minder afhankelijk van het huidige aanbod. Dat aanbod
aan grondstoffen is namelijk niet altijd beschikbaar en sterk afhankelijk van de invoer.
, E3 Wat houdt de donuteconomie in?
ate Raworthontwikkelt een alternatief economischmodel dat deklassieke focus op voortdurende bbp-groei
K
in twijfel trekt. In plaats daarvan draait het omhet vinden van eenevenwichtwaarin demenselijkebehoeften
worden vervuld zonder ecologische grenzen vd aarde te overschrijden. 7 suggesties van hoe het anders moet:
1. Change the goal
Vervang het doel van constante bbp-groei door het streven naar evenwicht binnen sociale en
planetaire grenzen.
2. Tell a new story
Laat het neoliberale verhaal los waarin de economie als doel op zich wordt gezien. In plaats daarvan
moet de economie ten dienste van de mens en de planeet staan.
3. Nurture Human Nature
Het klassieke beeld van de mens als rationele homo economicus klopt niet. Mensen zijn ook
empathisch, sociaal en zorgzaam. Economie moet terugkeren naar de natuur.
4. Get savvy with systems
De werkelijkheid is complexer dan eenvoudige economische modellen doen vermoeden. Denk aan
systeembenaderingen in plaats van lineaire modellen.
5. Design to distribute
Herverdeling van inkomen, rijkdom en kansen moet centraal staan. Ongelijkheid tegengaan is
essentieel voor een gezonde samenleving.
6. Create to regenerate
We moeten overstappen van een lineaire economie (nemen-gebruiken-weggooien) naar een circulaire
economie, waarin we hergebruiken en herstellen.
7. Be agnostic about growth
Groei is geen doel op zich. Het kan nuttig zijn, maar ook schadelijk. Focus op welzijn en duurzaamheid,
niet op eindeloze economische expansie.
Kritiek:
1. W
einig concreet
Het schetst een mooi verhaal over hoe het anders moet, maar blijft vaak vaag over hoe dat dan
precies gerealiseerd moet worden.
2. G
roeikritiek is naïef
Het idee dat economische groei niet nodig is, klinkt idealistisch, maar veel economen zien dit als naïef.
In werkelijkheid is groei in veel landen essentieel om werkgelegenheid te creëren, armoede te
verminderen en publieke diensten te kunnen bekostigen. Helemaal loskomen van groei is moeilijk, en
zeker in ontwikkelingslanden.
3. O
nrealistisch
Raworth gaat uit van een mens die empathisch en sociaal is, en bereid is om in het algemeen belang
te handelen. Maar in de praktijk zijn mensen vaak gericht op eigenbelang, zeker in het huidige
economische systeem. Het is onrealistisch om te verwachten dat iedereen zomaar meewerkt aan het
grotere geheel.
4. L astig te implementeren wereldwijd
Het model vraagt om wereldwijde samenwerking en gedeelde normen over duurzaamheid en
eerlijkheid. In de realiteit zijn landen vooral bezig met nationale belangen en economische
concurrentie. Dat maakt het moeilijk om het op grote schaal en in samenhang te implementeren.
L evel 1: Wat is de link tussen economische modellen en duurzame
economische ontwikkeling?
E1 Wat zijn de tekortkomingen van het klassieke kringloopmodel?
‘De economie botst op de grenzen van de planeet’:we vervuilen, zijn met veel, klimaat verslechterd…
Negatieve externe effecten die economische groei: onbedoelde bijproducten (afval, files, grondvervuiling)
E2 Hoe kan circulaire economie vr duurzame economische ontwikkeling zorgen?
Lineaire economie: take make use lose(bv plasticzakken)
- Doel is om zo veel mogelijk winst te maken.
- Omloopsnelheid v producten is belangrijk, hoe meer producten men kan verkopen hoe beter
- Van veel producten is er overcapaciteit omdat ze niet worden gebruikt.
Keteneconomie: zo veel mogelijk recycleren(bv herbruikbare/recycleerbare verpakkingen)
Circulaire economie:bv wasmachine na 10 jaar herstellen/upgraden als dat niet gaat, uit elkaar halen
- Grondstoffen zijn niet onuitputtelijk en worden zo veel mogelijk hergebruikt.
- Gebruik en hergebruik van producten zijn belangrijk, gaat niet om bezit maar om functionaliteit of
resultaat v producten.
- Er wordt alles aan gedaan om afval te voorkomen
- Door grondstoffen te recycleren zijn bedrijven minder afhankelijk van het huidige aanbod. Dat aanbod
aan grondstoffen is namelijk niet altijd beschikbaar en sterk afhankelijk van de invoer.
, E3 Wat houdt de donuteconomie in?
ate Raworthontwikkelt een alternatief economischmodel dat deklassieke focus op voortdurende bbp-groei
K
in twijfel trekt. In plaats daarvan draait het omhet vinden van eenevenwichtwaarin demenselijkebehoeften
worden vervuld zonder ecologische grenzen vd aarde te overschrijden. 7 suggesties van hoe het anders moet:
1. Change the goal
Vervang het doel van constante bbp-groei door het streven naar evenwicht binnen sociale en
planetaire grenzen.
2. Tell a new story
Laat het neoliberale verhaal los waarin de economie als doel op zich wordt gezien. In plaats daarvan
moet de economie ten dienste van de mens en de planeet staan.
3. Nurture Human Nature
Het klassieke beeld van de mens als rationele homo economicus klopt niet. Mensen zijn ook
empathisch, sociaal en zorgzaam. Economie moet terugkeren naar de natuur.
4. Get savvy with systems
De werkelijkheid is complexer dan eenvoudige economische modellen doen vermoeden. Denk aan
systeembenaderingen in plaats van lineaire modellen.
5. Design to distribute
Herverdeling van inkomen, rijkdom en kansen moet centraal staan. Ongelijkheid tegengaan is
essentieel voor een gezonde samenleving.
6. Create to regenerate
We moeten overstappen van een lineaire economie (nemen-gebruiken-weggooien) naar een circulaire
economie, waarin we hergebruiken en herstellen.
7. Be agnostic about growth
Groei is geen doel op zich. Het kan nuttig zijn, maar ook schadelijk. Focus op welzijn en duurzaamheid,
niet op eindeloze economische expansie.
Kritiek:
1. W
einig concreet
Het schetst een mooi verhaal over hoe het anders moet, maar blijft vaak vaag over hoe dat dan
precies gerealiseerd moet worden.
2. G
roeikritiek is naïef
Het idee dat economische groei niet nodig is, klinkt idealistisch, maar veel economen zien dit als naïef.
In werkelijkheid is groei in veel landen essentieel om werkgelegenheid te creëren, armoede te
verminderen en publieke diensten te kunnen bekostigen. Helemaal loskomen van groei is moeilijk, en
zeker in ontwikkelingslanden.
3. O
nrealistisch
Raworth gaat uit van een mens die empathisch en sociaal is, en bereid is om in het algemeen belang
te handelen. Maar in de praktijk zijn mensen vaak gericht op eigenbelang, zeker in het huidige
economische systeem. Het is onrealistisch om te verwachten dat iedereen zomaar meewerkt aan het
grotere geheel.
4. L astig te implementeren wereldwijd
Het model vraagt om wereldwijde samenwerking en gedeelde normen over duurzaamheid en
eerlijkheid. In de realiteit zijn landen vooral bezig met nationale belangen en economische
concurrentie. Dat maakt het moeilijk om het op grote schaal en in samenhang te implementeren.
