H3: De totstandkoming van het contract
Afdeling 1: de totstandkoming dynamisch bekeken
4 vw’n voor geldige
tostandkoming van
contract zie art.
5.27 BW!
1. De
onderhandelingsfase (=precontractuele fase)
Sluiting v/ contract kan lang duren of meteen mondeling gebeuren.
Lange onderhandelingen: bv. koop van onroerend goed, zakenleven, …
Korte onderhandelingen: bv. consumentencontract
-art. 5.15 BW: onderhandelingsvrijheid.
-art. 5.14 BW contractsvrijheid.
Zolang er geen aanbod geformuleerd is, is er geen juridische binding. In de
regel moet de beslissing van 1 v/d partijen om de onderhandelingen stop
te zetten niet gemotiveerd worden.
MAAR er zijn grenzen:
-Wettelijke grenzen a/d contractvrijheid + verbod op misbruik van
contractweigering (reeds besproken)
-Bepaalde plichten voor onderhandelaars:
GT handelen, moest in OBW enkel tijdens de uitvoering van het
contract, nu uitgebreid nr precontractuele + postcontractuele fase.
Informatieplicht van onderhandelaar (art. 5.16 BW) leidt tot
aansprakelijkheid bij achterhouden of foutieve informatie.
Niet onrechtmatig handelen in het onderhandelingsproces. Bv.
brutaal of foutief afbreken van onderhandelingen. precontractuele
aansprakelijkheid (= buitencontractuele aansprakelijkheid)
in principe: geen algemene informatieplicht over alles wat men weet
maar specifieke plicht tot spreken of InfoVerstrekking kan volgen uit:
1° de wet: bv. art. VI.2 WER (onderneming moet de behoorlijke en nuttige
info geven over de belangrijkste kenmerken van product en
verkoopsvoorwaarden rekening houdend met behoefte en gebruik); art. 7
Wet 2002 op Patiëntenrechten; Wet 2005 op informatieplicht in
distributiecontracten (WER, Boek X, Titel II)
,2° de goede trouw: bv. aard van contract of
verhoudingen/hoedanigheden van partijen (deskundige vs. leek); bv.
bijzondere omstandigheden (vertrouwensband)
De schending v/d informatieplicht kan leiden tot precontractuele
aansprakelijkheid en schadeherstel, maar kan ook een wilsgebrek
veroorzaken (als de vw’en vervuld zijn) en leiden tot nietigverklaring van
het contract.
*Combinatie van nietigheid en schadeherstel is ook mogelijk.
Art. 5.17 BW (precontractuele aansprakelijkheid)
Als de wederpartij de legitieme of rechtmatige verwachting heeft gewekt
dat het contract gesloten zou worden en deze opzettelijk heeft
beschaamd, dan is er een foutief afbreken van de onderhandelingen.
Bevestiging vaste RS & Rl: onderhandelings- en afbreekvrijheid (art. 5.15
BW), met verankering van de mogelijke buitencontractuelle
aansprakelijkheid (art. 5.17 BW)
Bij foutief afbreken van onderhandelingen, precisering omvang van het
schadeherstel (nr. 101):
- in principe: herstel van negatief contractbelang
- uitzonderlijk bij gewettigd vertrouwen: herstel van positief
contractbelang partij moet terug geplaatst worden in de
economische situatie waarin hij zich zou bevinden indien het
contract gesloten en uitgevoerd zou zijn.
2. Aanbod en aanvaarding
Art. 5.18 BW : Het contract komt tot stand door de aanvaarding van een
aanbod.
Art. 5.19. Aanbod – leden 1 en 2: Het aanbod is een voorstel tot
contracteren dat alle essentiële en substantiële bestanddelen omvat van
het beoogde contract en de wil van de aanbieder impliceert om door het
contract gebonden te zijn in geval van aanvaarding.
Een mededelingsplichtig aanbod mag worden gewijzigd of ingetrokken
zolang het aanbod de bestemmeling niet heeft bereikt in de zin van artikel
1.5. Een aanbod aan het publiek kan niet worden gewijzigd of ingetrokken
zodra het veruitwendigd is.
De verbintenis uit eenzijdige wilsuiting is sinds 1980 erkend door HvC.
De aanvaarding (art. 5.20 BW):
-Hierdoor komt het contract tot stand (=consensualisme).
-Kan ingetrokken worden zolang het de aanbieder nog niet heeft bereikt.
-Als de bestemmeling v/h aanbod een voorbehoud formuleert, dan geldt
dit antwoord als een afwijzing v/h aanbod en mogelijk als een
tegenaanbod.
-Aanvaarding is vormvrij, tenzij bij vormelijke contracten.
-Kan uitdrukkelijk of stilzwijgend (*enkel omstandig stilzwijgen= stilzwijgen
dat, gelet op de concrete omstandigheden, niet anders dan als een
,aanvaarding kan worden uitgelegd. Bv. betaling v/ koopsom kan leiden tot
aanvaarding, ook al heb je niet uitdrukkelijk aanvaard.
Algemene vw’en:
-Vaak in B2C-toetredingscontracten.
-zie art. 5.23 BW: kennisname en aanvaarding zijn noodzakelijke vw’en
voor opname v/ AV + onderhandelde vw’en hebben voorrang op algemene
vw’en.
Richtsnoeren uit RS:
-indien aanbod of contract geen verwijzing bevat naar
bestaan/toepasselijkheid van AV geen aanvaarding mogelijk en dus geen
opname van AV in co.;
-louter verwijzen naar bestaan van AV of naar hun vindplaats, is in principe
onvoldoende (Cass. 14/5/2021);
-bevat bestelbon of contractdocument vooraan een uitdrukkelijke
verwijzing naar AV die leesbaar zijn afgedrukt op het document (bv. op de
achterzijde van een bestelbon; in overhandigde bijlage) voorwaarde
‘mogelijke’ kennisname is OK;
-in B2C: als beding ongebruikelijk/buitensporig is, moet er uitdrukkelijk
naar verwezen worden! (Cass. 18/6/2021);
-In B2B: sectoraal gebruikelijke AV of AV in lange handelsrelatie al gebruikt
AV worden geacht gekend te zijn (en dus omstandig stilzwijgend
aanvaard te zijn).
In de praktijk gebeurt het vaak dat bedrijf A een contract begint met
bedrijf B
Battle of forms: strijd v/d algemene voorwaarden—> i/h verleden waren er
verschillende theorieën om dat op te lossen, wij hebben in het wetboek
gekozen voor een tussenoplossing: de knock out rule
Vroeger kwam het contract vaak gewoon niet tot stand en moesten ze
terug onderhandelen. Nu: het contract komt toch tot stand, maar de
tegenstrijdige bedingen vallen er uit, die zullen geen toepassing vinden.
Het kan zijn dat 1 v/d 2 partijen dat absoluut niet wil, en wil dat zijn
algemene voorwaarden geleden. Die moet dat uitdrukkelijk laten weten
a/d andere partijen dat hij niet gebonden wil zijn door een contract waar
zijn algemene voorwaarden buiten spel worden gezet.
3. Contracteren met vertegenwoordiging
Zie art. 1.8 BW!
=een persoon, de Ver. zal dus bv. een co. sluiten met een derde, voor
rekening van een Vde, en niet voor zijn eigen rekening.
2 soorten:
1. Onmiddelijke/ volkomen vertegenwoordiging: de vertegenwoordiger
verricht de rechtshandeling in naam en voor rekening van de
vertegenwoordigde.
2. Middelijke vertegenwoordiging: de vertegenwoordiger verricht de
rechtshandeling in eigen naam, maar voor rekening van de
vertegenwoordigde.
Vw’en:
, -vertegenwoordiger moet over een vertegenwoordigingsbevoegdheid
beschikken. kan via wet, rechterlijke beslissing of bij een contract (bv.
lastgeving).
-Mag niet voor eigen rekening optreden, steeds voor rekening v/d
vertegenwoordigde.
-Vertegenwoordigde is niet gebonden wanneer vertegenwoordiger
optreedt na beëindiging van bevoegdheid of optreedt buiten zijn grenzen.
3 uitzonderingen hierop:
1. Bij onmiddelijke vertegenwoordiging: wanneer de vertegenwoordigde
achteraf de rechtshandeling bekrachtigd.
2. Wanneer de leer inzake schijnvertegenwoordiging toepassing vindt.
3. Wanneer de vw’en voor zaakwaarneming of ongerechtvaardigde
verrijking vervuld zijn. (zie bv. art. 5.132, tweede lid BW)
+ vertegenwoordiger mag ook niet handelen indien hij een
belangenconflict heeft en mag evenmin optreden als tegenpartij v/d
vertegenwoordigde.
sanctie: relatieve nietigheid. (TENZIJ de vertegenwoordigde uitdrukkelijk
of stilzwijgend hiermee instemde)
Vertegenwoordigde= lastgever
Vertegenwoordiger= lasthebber
Schijnvertegenwoordiging
Figuur van ‘schijnvertegenwoordiging’ (schijnmandaat)
= wanneer een persoon (de schijnVer.) tegenover een derde de schijn wekt
als Ver. te handelen van een andere persoon (de schijnVde.) terwijl hij in
werkelijkheid geen bevoegdheid heeft hoewel in de regel geen
toerekening plaatsvindt (tenzij bekrachtiging), kan dit uitzonderlijk wél =
schijnmandaat (aanvaard door Cass. (sinds 1988), maar geen alg.
Rbeginsel (Cass. 2018))
Voorwaarden
- schijn van bevoegdheid wordt gewekt;
- rechtmatig vertrouwen bij de derde (dat de schijn de werkelijkheid
is) afhankelijk van omstandigheden heeft de 3° dus een zekere
onderzoeksplicht
- toerekenbaarheid van de schijn aan de schijnVde (hij ‘heeft ertoe
bijgedragen de schijn te wekken of in stand te houden uit vrije wil, door
zijn verklaring of zijn gedraging’)
Gevolg
de derde mag de schijn voor werkelijkheid nemen toch
toerekening aan de Vde
Nog verder aanvullen met p. 123 en 124!!!
Afdeling 2: De totstandkoming statisch bekeken: de geldigheidsvereisten
Art. 5.27, eerste lid BW somt de 4 geldigheidsvw’n van het contract op.
Afdeling 1: de totstandkoming dynamisch bekeken
4 vw’n voor geldige
tostandkoming van
contract zie art.
5.27 BW!
1. De
onderhandelingsfase (=precontractuele fase)
Sluiting v/ contract kan lang duren of meteen mondeling gebeuren.
Lange onderhandelingen: bv. koop van onroerend goed, zakenleven, …
Korte onderhandelingen: bv. consumentencontract
-art. 5.15 BW: onderhandelingsvrijheid.
-art. 5.14 BW contractsvrijheid.
Zolang er geen aanbod geformuleerd is, is er geen juridische binding. In de
regel moet de beslissing van 1 v/d partijen om de onderhandelingen stop
te zetten niet gemotiveerd worden.
MAAR er zijn grenzen:
-Wettelijke grenzen a/d contractvrijheid + verbod op misbruik van
contractweigering (reeds besproken)
-Bepaalde plichten voor onderhandelaars:
GT handelen, moest in OBW enkel tijdens de uitvoering van het
contract, nu uitgebreid nr precontractuele + postcontractuele fase.
Informatieplicht van onderhandelaar (art. 5.16 BW) leidt tot
aansprakelijkheid bij achterhouden of foutieve informatie.
Niet onrechtmatig handelen in het onderhandelingsproces. Bv.
brutaal of foutief afbreken van onderhandelingen. precontractuele
aansprakelijkheid (= buitencontractuele aansprakelijkheid)
in principe: geen algemene informatieplicht over alles wat men weet
maar specifieke plicht tot spreken of InfoVerstrekking kan volgen uit:
1° de wet: bv. art. VI.2 WER (onderneming moet de behoorlijke en nuttige
info geven over de belangrijkste kenmerken van product en
verkoopsvoorwaarden rekening houdend met behoefte en gebruik); art. 7
Wet 2002 op Patiëntenrechten; Wet 2005 op informatieplicht in
distributiecontracten (WER, Boek X, Titel II)
,2° de goede trouw: bv. aard van contract of
verhoudingen/hoedanigheden van partijen (deskundige vs. leek); bv.
bijzondere omstandigheden (vertrouwensband)
De schending v/d informatieplicht kan leiden tot precontractuele
aansprakelijkheid en schadeherstel, maar kan ook een wilsgebrek
veroorzaken (als de vw’en vervuld zijn) en leiden tot nietigverklaring van
het contract.
*Combinatie van nietigheid en schadeherstel is ook mogelijk.
Art. 5.17 BW (precontractuele aansprakelijkheid)
Als de wederpartij de legitieme of rechtmatige verwachting heeft gewekt
dat het contract gesloten zou worden en deze opzettelijk heeft
beschaamd, dan is er een foutief afbreken van de onderhandelingen.
Bevestiging vaste RS & Rl: onderhandelings- en afbreekvrijheid (art. 5.15
BW), met verankering van de mogelijke buitencontractuelle
aansprakelijkheid (art. 5.17 BW)
Bij foutief afbreken van onderhandelingen, precisering omvang van het
schadeherstel (nr. 101):
- in principe: herstel van negatief contractbelang
- uitzonderlijk bij gewettigd vertrouwen: herstel van positief
contractbelang partij moet terug geplaatst worden in de
economische situatie waarin hij zich zou bevinden indien het
contract gesloten en uitgevoerd zou zijn.
2. Aanbod en aanvaarding
Art. 5.18 BW : Het contract komt tot stand door de aanvaarding van een
aanbod.
Art. 5.19. Aanbod – leden 1 en 2: Het aanbod is een voorstel tot
contracteren dat alle essentiële en substantiële bestanddelen omvat van
het beoogde contract en de wil van de aanbieder impliceert om door het
contract gebonden te zijn in geval van aanvaarding.
Een mededelingsplichtig aanbod mag worden gewijzigd of ingetrokken
zolang het aanbod de bestemmeling niet heeft bereikt in de zin van artikel
1.5. Een aanbod aan het publiek kan niet worden gewijzigd of ingetrokken
zodra het veruitwendigd is.
De verbintenis uit eenzijdige wilsuiting is sinds 1980 erkend door HvC.
De aanvaarding (art. 5.20 BW):
-Hierdoor komt het contract tot stand (=consensualisme).
-Kan ingetrokken worden zolang het de aanbieder nog niet heeft bereikt.
-Als de bestemmeling v/h aanbod een voorbehoud formuleert, dan geldt
dit antwoord als een afwijzing v/h aanbod en mogelijk als een
tegenaanbod.
-Aanvaarding is vormvrij, tenzij bij vormelijke contracten.
-Kan uitdrukkelijk of stilzwijgend (*enkel omstandig stilzwijgen= stilzwijgen
dat, gelet op de concrete omstandigheden, niet anders dan als een
,aanvaarding kan worden uitgelegd. Bv. betaling v/ koopsom kan leiden tot
aanvaarding, ook al heb je niet uitdrukkelijk aanvaard.
Algemene vw’en:
-Vaak in B2C-toetredingscontracten.
-zie art. 5.23 BW: kennisname en aanvaarding zijn noodzakelijke vw’en
voor opname v/ AV + onderhandelde vw’en hebben voorrang op algemene
vw’en.
Richtsnoeren uit RS:
-indien aanbod of contract geen verwijzing bevat naar
bestaan/toepasselijkheid van AV geen aanvaarding mogelijk en dus geen
opname van AV in co.;
-louter verwijzen naar bestaan van AV of naar hun vindplaats, is in principe
onvoldoende (Cass. 14/5/2021);
-bevat bestelbon of contractdocument vooraan een uitdrukkelijke
verwijzing naar AV die leesbaar zijn afgedrukt op het document (bv. op de
achterzijde van een bestelbon; in overhandigde bijlage) voorwaarde
‘mogelijke’ kennisname is OK;
-in B2C: als beding ongebruikelijk/buitensporig is, moet er uitdrukkelijk
naar verwezen worden! (Cass. 18/6/2021);
-In B2B: sectoraal gebruikelijke AV of AV in lange handelsrelatie al gebruikt
AV worden geacht gekend te zijn (en dus omstandig stilzwijgend
aanvaard te zijn).
In de praktijk gebeurt het vaak dat bedrijf A een contract begint met
bedrijf B
Battle of forms: strijd v/d algemene voorwaarden—> i/h verleden waren er
verschillende theorieën om dat op te lossen, wij hebben in het wetboek
gekozen voor een tussenoplossing: de knock out rule
Vroeger kwam het contract vaak gewoon niet tot stand en moesten ze
terug onderhandelen. Nu: het contract komt toch tot stand, maar de
tegenstrijdige bedingen vallen er uit, die zullen geen toepassing vinden.
Het kan zijn dat 1 v/d 2 partijen dat absoluut niet wil, en wil dat zijn
algemene voorwaarden geleden. Die moet dat uitdrukkelijk laten weten
a/d andere partijen dat hij niet gebonden wil zijn door een contract waar
zijn algemene voorwaarden buiten spel worden gezet.
3. Contracteren met vertegenwoordiging
Zie art. 1.8 BW!
=een persoon, de Ver. zal dus bv. een co. sluiten met een derde, voor
rekening van een Vde, en niet voor zijn eigen rekening.
2 soorten:
1. Onmiddelijke/ volkomen vertegenwoordiging: de vertegenwoordiger
verricht de rechtshandeling in naam en voor rekening van de
vertegenwoordigde.
2. Middelijke vertegenwoordiging: de vertegenwoordiger verricht de
rechtshandeling in eigen naam, maar voor rekening van de
vertegenwoordigde.
Vw’en:
, -vertegenwoordiger moet over een vertegenwoordigingsbevoegdheid
beschikken. kan via wet, rechterlijke beslissing of bij een contract (bv.
lastgeving).
-Mag niet voor eigen rekening optreden, steeds voor rekening v/d
vertegenwoordigde.
-Vertegenwoordigde is niet gebonden wanneer vertegenwoordiger
optreedt na beëindiging van bevoegdheid of optreedt buiten zijn grenzen.
3 uitzonderingen hierop:
1. Bij onmiddelijke vertegenwoordiging: wanneer de vertegenwoordigde
achteraf de rechtshandeling bekrachtigd.
2. Wanneer de leer inzake schijnvertegenwoordiging toepassing vindt.
3. Wanneer de vw’en voor zaakwaarneming of ongerechtvaardigde
verrijking vervuld zijn. (zie bv. art. 5.132, tweede lid BW)
+ vertegenwoordiger mag ook niet handelen indien hij een
belangenconflict heeft en mag evenmin optreden als tegenpartij v/d
vertegenwoordigde.
sanctie: relatieve nietigheid. (TENZIJ de vertegenwoordigde uitdrukkelijk
of stilzwijgend hiermee instemde)
Vertegenwoordigde= lastgever
Vertegenwoordiger= lasthebber
Schijnvertegenwoordiging
Figuur van ‘schijnvertegenwoordiging’ (schijnmandaat)
= wanneer een persoon (de schijnVer.) tegenover een derde de schijn wekt
als Ver. te handelen van een andere persoon (de schijnVde.) terwijl hij in
werkelijkheid geen bevoegdheid heeft hoewel in de regel geen
toerekening plaatsvindt (tenzij bekrachtiging), kan dit uitzonderlijk wél =
schijnmandaat (aanvaard door Cass. (sinds 1988), maar geen alg.
Rbeginsel (Cass. 2018))
Voorwaarden
- schijn van bevoegdheid wordt gewekt;
- rechtmatig vertrouwen bij de derde (dat de schijn de werkelijkheid
is) afhankelijk van omstandigheden heeft de 3° dus een zekere
onderzoeksplicht
- toerekenbaarheid van de schijn aan de schijnVde (hij ‘heeft ertoe
bijgedragen de schijn te wekken of in stand te houden uit vrije wil, door
zijn verklaring of zijn gedraging’)
Gevolg
de derde mag de schijn voor werkelijkheid nemen toch
toerekening aan de Vde
Nog verder aanvullen met p. 123 en 124!!!
Afdeling 2: De totstandkoming statisch bekeken: de geldigheidsvereisten
Art. 5.27, eerste lid BW somt de 4 geldigheidsvw’n van het contract op.
