Samenvatting wijsbegeerte 1e fase LOBW en kiné

WIJSBEGEERTE

SAMENVATTING WIJSBEGEERTE

Vak: wijsbegeerte, 1e fase LOBW en RevaKi 2024-2025

Handboek: Denken over lichamen (herwerkte uitgave)

Prof: Andreas De Block



Combinatie van handboek, PowerPoint en notities uit hoorcollege




1

, WIJSBEGEERTE




INHOUDSTAFEL

Roos = namen

Rood = begrippen

Blauw = opsommingen

Donker = kerngedachten

Hoofdstuk 7 – 8 – 9 – 10: enkel slides




HOOFDSTUK 1: WAT IS FILOSOFIE.............................................................5
Inleiding................................................................................................5

1. Drie aspecten: attitude, methodologie, domein...............................5

2. Vier deeldomeinen............................................................................8

3. Een zeer korte geschiedenis van de westerse filosofie...................10

4. Besluit.............................................................................................11

HOOFDSTUK 2: Mechanisering en doelgerichtheid.................................13
Inleiding..............................................................................................13

1. De mechanisering van het wereldbeeld.........................................13

2. Kant en teleologie...........................................................................15

3. Darwin en het Darwinisme.............................................................16

4. Domheid en doelgerichtheid..........................................................16

5. Functies en normen in de natuur....................................................18

6. Besluit.............................................................................................19

HOOFDSTUK 3: Lichaam en geest...........................................................20
Inleiding..............................................................................................20

1. Fysisch spul en geestesspul: Descartes’ dualisme.........................20

2. Dualisme na Descartes...................................................................22

3. De mens is een machine................................................................23

4. Van materialisme naar fysicalisme.................................................24


2

, WIJSBEGEERTE

5. Besluit.............................................................................................26

HOOFDSTUK 4: lijden en dood................................................................28
2. Lijden is geen pretje.......................................................................28

1. Oplossingen voor de dood..............................................................31

3. Is de dood een kwaad?...................................................................31

4. Is onsterfelijkheid een oplossing?...................................................32

HOOFDSTUK 5: WETENSCHAP EN PSEUDOWETENSCHAP.......................34
1. Het demarcatieprobleem................................................................34

2. Drie problematische oplossingen....................................................34

3. Karl Popper: zoeken naar weerlegging...........................................35

4. Thomas Kuhn: paradigma’s en revoluties.......................................37

5. Besluit.............................................................................................40

HOOFDSTUK 6: Wetenschappelijke kennis..............................................42
1. Wetenschappen en hun methode...................................................42

2. Hume en Popper: zoeken naar oorzaken........................................43

3. Over theoretische observaties en geloof in theorie........................44

4. Succes in de biomedische wetenschappen....................................44

5. Toeval gebruiken om toeval uit te schakelen..................................44

6. Besluit.............................................................................................44

HOOFDSTUK 7: ZIEKTE............................................................................47
Inleiding..............................................................................................47

1. Normativisme.................................................................................47

2. Naturalisme en hybridisme.............................................................48

3. Pluralisme.......................................................................................51

4. Eliminativisme................................................................................51

HOOFDSTUK 8: Medicalisering................................................................53
Inleiding..............................................................................................53

Medicaliseren en pathologiseren........................................................53

Voor- en nadelen van medicalisering..................................................55

Gevalstudie: obesitas.........................................................................56
3

, WIJSBEGEERTE

HOOFDSTUK 9: Wetenschap en waarden................................................58
0. Hoe werkt wetenschap?..................................................................58

1. Objectiviteit en waarden.................................................................59

2. Waarden, ontdekking en verantwoording.......................................60

3. Inductief risico................................................................................61

HOOFDSTUK 10: verbetering..................................................................64
Verbeteren als medicaliseren.............................................................64

Is verbetering immoreel?....................................................................65

Mens is verbeteraar............................................................................67




4

, WIJSBEGEERTE



HOOFDSTUK 1: WAT IS FILOSOFIE

Inleiding
- Onmogelijke vragen, kan geen eensluidend en sluitend antwoord
gegeven kan worden
o Bv wat is filosofie?
- Moeilijk: filosofische kenmerken die voorkomen bij alle filosofen en
hun opvattingen, en enkel bij filosofen en hun opvattingen
- Toch proberen eigenheid van filosofie te schetsen
o 3 aspecten van de filosofie: attitude, methodologie, domein
o 4 filosofische deeldomeinen
o Geschiedenis van de filosofie



Een definitie

- Etymologie: afbakenen, afgrenzen -> filosofie afbakenen van andere
disciplines
- Intensionele definitie zoeken
o = betekenis geven aan de verzameling
o <-> extensioneel: elementen van de verzameling opsommen
- Kenmerken en eigenschappen die te vinden zijn bij ALLE filosofen en
opvattingen en ALLEEN MAAR bij filosofen en hun opvattingen
- Dit hoofdstuk: mislukte pogingen tot het definiëren van filosofie ->
toch bijleren, meer grip
o Proberen definiëren adhv
 Methode (1.1)
 Domein (1.1)
 Deeldisciplines (1.2)
 Geschiedenis (1.3)


1. Drie aspecten: attitude, methodologie, domein
Doel: filosofie afbakenen van aangrenzende kennisdomeinen



Attitude

- Kritisch denken: filosofen stellen zich kritisch op tegenover
concepten die in het dagelijkse leven als vanzelfsprekend worden
beschouwd, nemen niet zomaar alles aan


5

, WIJSBEGEERTE

o Descartes: ons gezichtsvermogen bedriegt ons vaak (bv
optische illusie) -> onze kennis bedriegt ons
- MAAR niet uniek voor filosofie: ook in de wetenschap + filosofie is
niet enkel kritisch



PowerPoint

- Whitehead: filosofie = verwondering naar wijsheid, stopt niet
o MAAR ook bij anderen (bv kinderen)
- Schopenhauer en Kierkegaard: filosofie = vertwijfeling (wanneer
vanzelfsprekendheid van leven verdwijnt, niet meer weten hoe en
wat)
o MAAR ook bij anderen



Methoden

- = zijn er methoden die enkel worden gebruikt door filosofen, en niet
door wetenschappers?
o Bv geen labowerk MAAR geldt ook voor geschiedkundigen,
klinische psychologen…
- Filosofen gebruiken veel methoden MAAR niet uniek voor de filosofie
+ niet gebruikt in al het filosofisch werk



Methodologische instrumenten

MAAR niet alle filosofie + niet enkel filosofie



- Intuïties
o Verschillende betekenissen
 Vroeger: kennis die onmiddellijk wordt verkregen,
onmiddellijk vatten van iets wat duidelijk is
 Bv Descartes: heldere en welonderscheiden
ideeën (niet te betwijfelen)
“Je pense donc je suis”: het is vanzelfsprekend dat
ik leef zolang ik denk
 Recent: negatief: spontante overtuigingen die we in onze
eigen geest aantreffen wanneer we over een bepaald
onderwerp beginnen denken
 = common sense / gezond verstand



6