*** Moderne Filosofie, Ba2, Rechten, 2024 -25 ***
Studiewijzer
Hoofdstuk 3. De weg naar het moderne denken
Voor het examen studeert van Hoofdstuk 3 enkel:
3.5. De mechanisering van het wereldbeeld
3.6. De geest van de moderne filosofie: Francis Bacon en Thomas Hobbes
I. Zelfstudeervragen
1. In welke zin leidde de nieuwe wetenschap (scienza nuova) van Copernicus,
Galilei en Newton tot een ‘onttovering’ van het mens- en wereldbeeld in de
Moderniteit?
De verhouding tussen mens en natuur wordt niet langer gezien als bezield door
sacrale eenheid.
De mens staat niet meer centraal in het heelal.
- Copernicus weerlegt het ptolemeïsche wereldbeeld (geocentricme). De aarde is
niet het centrum van het heelal. De zon staat in het centrum.
- Galilei ontdekt sterrenstelsels buiten ons planetenstelsel, ontdekt dat de manen
kraters hebben… opnieuw de idee dat de aarde niet het centrum is van het
universum maar een kleine planeet die deel uitmaakt van en veel groter geheel.
Cruciaal is de wiskunde.
- Newton: copernicaanse omwenteling van het wereldbeeld. Kracht impuls, massa
en bewegingswetten zijn verklaringen voor alle fysische fenomenen.
De bevindingen van Copernicus (heliocentrisme), Galilei (observaties met de
telescoop) en Newton (mechanica) vervangen de middeleeuwse visie dat de aarde het
centrum van het universum was. Dit leidde tot een mechanistisch wereldbeeld
waarbij natuurverschijnselen verklaard worden door wiskundige wetten en
observaties in plaats van door religieuze dogma's.
2. Welke drie vormen van kennis onderscheidt Francis Bacon? Op welke vorm
is de nieuwe wetenschap gebaseerd?
Francis Bacon 1561-1626 onderscheidt geschiedenis, filosofie en poëzie als 3
vormen van kennis.
Die drie komen overeen met de drie faculteiten van de menselijke geest:
geheugen, rede en verbeelding. Ware kennis kan enkel worden geboden door de
rede. Filosofie, dus wetenschappen, heft zich zo boven de poëzie en de
geschiedenis. De nieuwe wetenschap is dus gebaseerd op de rede, maar in
combinatie met ervaring en observatie (empirie).
Het succes van de wetenschap steunt volgens Bacon op de observatie van de
natuur. Experimentele toepassing is onontbeerlijk om stapsgewijs de
wetenschappen uit te bouwen.
Hij pleit voor een systematische methode van inductie, van waarnemen naar
algemene wetten.
Studiewijzer
Hoofdstuk 3. De weg naar het moderne denken
Voor het examen studeert van Hoofdstuk 3 enkel:
3.5. De mechanisering van het wereldbeeld
3.6. De geest van de moderne filosofie: Francis Bacon en Thomas Hobbes
I. Zelfstudeervragen
1. In welke zin leidde de nieuwe wetenschap (scienza nuova) van Copernicus,
Galilei en Newton tot een ‘onttovering’ van het mens- en wereldbeeld in de
Moderniteit?
De verhouding tussen mens en natuur wordt niet langer gezien als bezield door
sacrale eenheid.
De mens staat niet meer centraal in het heelal.
- Copernicus weerlegt het ptolemeïsche wereldbeeld (geocentricme). De aarde is
niet het centrum van het heelal. De zon staat in het centrum.
- Galilei ontdekt sterrenstelsels buiten ons planetenstelsel, ontdekt dat de manen
kraters hebben… opnieuw de idee dat de aarde niet het centrum is van het
universum maar een kleine planeet die deel uitmaakt van en veel groter geheel.
Cruciaal is de wiskunde.
- Newton: copernicaanse omwenteling van het wereldbeeld. Kracht impuls, massa
en bewegingswetten zijn verklaringen voor alle fysische fenomenen.
De bevindingen van Copernicus (heliocentrisme), Galilei (observaties met de
telescoop) en Newton (mechanica) vervangen de middeleeuwse visie dat de aarde het
centrum van het universum was. Dit leidde tot een mechanistisch wereldbeeld
waarbij natuurverschijnselen verklaard worden door wiskundige wetten en
observaties in plaats van door religieuze dogma's.
2. Welke drie vormen van kennis onderscheidt Francis Bacon? Op welke vorm
is de nieuwe wetenschap gebaseerd?
Francis Bacon 1561-1626 onderscheidt geschiedenis, filosofie en poëzie als 3
vormen van kennis.
Die drie komen overeen met de drie faculteiten van de menselijke geest:
geheugen, rede en verbeelding. Ware kennis kan enkel worden geboden door de
rede. Filosofie, dus wetenschappen, heft zich zo boven de poëzie en de
geschiedenis. De nieuwe wetenschap is dus gebaseerd op de rede, maar in
combinatie met ervaring en observatie (empirie).
Het succes van de wetenschap steunt volgens Bacon op de observatie van de
natuur. Experimentele toepassing is onontbeerlijk om stapsgewijs de
wetenschappen uit te bouwen.
Hij pleit voor een systematische methode van inductie, van waarnemen naar
algemene wetten.
