De kwetsbare ouderen
Klachtenpresentatie op de SEH is vaak atypisch en vaag, verder wordt een anamnese bemoeilijkt door
bijvoorbeeld slechthorendheid, slechte verstaanbaarheid, vertraagd denktempo, breedsprakigheid en
cognitieve stoornissen.
De vitale parameters zijn bij de oudere patiënt meestal minder sterk afwijkend:
De saturatie kan verlaagd zijn door een (tot dan onbekende) cardiopulmonale aandoening.
Om de bloeddruk goed te kunnen beoordelen, is het wenselijk een ‘normaalwaarde’ te
kennen van de patiënt.
Een hartfrequentie van 120/min. Is heel hoog en voor een oudere patiënt snel uitputtend qua
energieverbruik; let op dat de hartfrequentie ‘normaal’ lijkt te zijn doordat de frequentie niet
hoger kan worden door het gebruik van een bètablokker.
Koorts kan ontbreken of er kan juist sprake zijn van ondertemperatuur als uiting van een
infectieziekte.
Comprehensive geriatric assessment (CGA): multidimensionaal, interdisciplinair diagnostisch proces
om de medische, psychische en functionele problematiek bij de oudere patiënt vast te stellen.
Behandeling is vaker over verschillende aspecten: somatisch, psychisch, functioneel en sociaal. Verder
is het van belang stil te staan bij de medische zinvolheid en de wenselijkheid van de behandeling.
Mogelijkheden om gesprekken over zorgvuldig handelen volgens de principes: respect voor
autonomie, niet schaden, weldoen en rechtvaardigheid, te doen is bijvoorbeeld shared decision
making of advanced care planning.
De kwetsbaarheid van de patiënt is gebaseerd op twee of meer van de volgende kenmerken:
Problemen in de (I)ADL-taken
Lange termijn functionele en psychische problemen
Kwetsbaar voor of bekend met valproblematiek
Polyfarmacie
De patiënt heeft recent meermaals ongeplande zorg of acute zorgbehoefte laten zien.
Specifieke aandacht bij deze patiënten voor: delier en cognitieve stoornissen, vallen, polyfarmacie en
palliatieve zorg.
Functieverlies: kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke,
psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve
gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden).
Salutogenese: hierbij staat niet het ontstaan van ziektes (pathogenese) centraal. Centraal staat wel
het vermogen van mensen om lichamelijk, geestelijk en sociaal optimaal te functioneren in de
samenleving. Voor ouderen betekent ‘optimaal functioneren in de samenleving’ vaak iets totaal
anders dan voor niet-ouderen.
Positieve gezondheid: het vermogen om je aan te passen en eigen regie te voeren. Dit is nodig voor
de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven.
Holistische visie: hierbij staat de mens als één geheel centraal. De psychische, sociale en lichamelijke
aspecten van de mens zijn met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar.
VMS preventie richt zich met screening op: delirium, vallen, ondervoeding en fysieke beperkingen.
Klachtenpresentatie op de SEH is vaak atypisch en vaag, verder wordt een anamnese bemoeilijkt door
bijvoorbeeld slechthorendheid, slechte verstaanbaarheid, vertraagd denktempo, breedsprakigheid en
cognitieve stoornissen.
De vitale parameters zijn bij de oudere patiënt meestal minder sterk afwijkend:
De saturatie kan verlaagd zijn door een (tot dan onbekende) cardiopulmonale aandoening.
Om de bloeddruk goed te kunnen beoordelen, is het wenselijk een ‘normaalwaarde’ te
kennen van de patiënt.
Een hartfrequentie van 120/min. Is heel hoog en voor een oudere patiënt snel uitputtend qua
energieverbruik; let op dat de hartfrequentie ‘normaal’ lijkt te zijn doordat de frequentie niet
hoger kan worden door het gebruik van een bètablokker.
Koorts kan ontbreken of er kan juist sprake zijn van ondertemperatuur als uiting van een
infectieziekte.
Comprehensive geriatric assessment (CGA): multidimensionaal, interdisciplinair diagnostisch proces
om de medische, psychische en functionele problematiek bij de oudere patiënt vast te stellen.
Behandeling is vaker over verschillende aspecten: somatisch, psychisch, functioneel en sociaal. Verder
is het van belang stil te staan bij de medische zinvolheid en de wenselijkheid van de behandeling.
Mogelijkheden om gesprekken over zorgvuldig handelen volgens de principes: respect voor
autonomie, niet schaden, weldoen en rechtvaardigheid, te doen is bijvoorbeeld shared decision
making of advanced care planning.
De kwetsbaarheid van de patiënt is gebaseerd op twee of meer van de volgende kenmerken:
Problemen in de (I)ADL-taken
Lange termijn functionele en psychische problemen
Kwetsbaar voor of bekend met valproblematiek
Polyfarmacie
De patiënt heeft recent meermaals ongeplande zorg of acute zorgbehoefte laten zien.
Specifieke aandacht bij deze patiënten voor: delier en cognitieve stoornissen, vallen, polyfarmacie en
palliatieve zorg.
Functieverlies: kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke,
psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve
gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden).
Salutogenese: hierbij staat niet het ontstaan van ziektes (pathogenese) centraal. Centraal staat wel
het vermogen van mensen om lichamelijk, geestelijk en sociaal optimaal te functioneren in de
samenleving. Voor ouderen betekent ‘optimaal functioneren in de samenleving’ vaak iets totaal
anders dan voor niet-ouderen.
Positieve gezondheid: het vermogen om je aan te passen en eigen regie te voeren. Dit is nodig voor
de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven.
Holistische visie: hierbij staat de mens als één geheel centraal. De psychische, sociale en lichamelijke
aspecten van de mens zijn met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar.
VMS preventie richt zich met screening op: delirium, vallen, ondervoeding en fysieke beperkingen.
