Samenvatting Geowijzer hoofdstuk 6 t/m 10

Geowijzer
(Hoofdstuk 6 t/m 10)


Hoofdstuk 6: Bevolking en ruimtelijke inrichting
Demografie = de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van de
veranderingen in de omvang, de samenstelling en de ruimtelijke verdeling van de
bevolking.
- Geboorte
- Sterfte
- Migratie
Demografen werken ook samen met geografen, omdat de ontwikkeling van de
bevolking invloed heeft op de inrichting van het land.
Het aantal mensen in een land verandert door:
 Natuurlijke factoren  geboorte en sterfte
 Sociale factoren  immigratie en emigratie
Geboorteoverschot = er worden meer mensen geboren dan er sterven.
 Bevolkingsgroei
Sterfteoverschot = er sterven meer mensen dat er geboren worden.
 Bevolkingskrimp
Geboorte en sterfte vormen samen de natuurlijke bevolkingsgroei.
Geboortecijfer = het aantal levendgeborenen per 1.000 inwoners per jaar.
- Emancipatie van de vrouw
- Individualisering
- Ontkerkelijking
- Vrouwen hogere opleiding
- Stijging huwelijksleeftijd
- Anticonceptie
Sterftecijfer = het aantal sterfgevallen per 1.000 inwoners per jaar.
- Leeftijdsopbouw
- Maatschappelijke factoren
- Medische factoren
- Woonsituatie
- Beroep
- Sociaal milieu
- Eet- en drinkgewoonte

,Zuigelingensterfte = het aantal kinderen dat per 1.000 levendgeborenen overlijdt
binnen een kalenderjaar.
Migratie = de verandering van woonplaats van mensen.
 Binnenlandse migratie = migratie binnen een land.
 Buitenlandse migratie = migratie buiten een land.
Emigratie = het verlaten van een land.
Immigratie = het binnenkomen van een land.
Vestiging en vertrek zorgen voor een vestigingsoverschot of een vertrekoverschot.
Samen zijn ze verantwoordelijk voor de sociale bevolkingsgroei.
Vesting + vertrek = migratiesaldo
Demografisch transitiemodel = een model waarin de ontwikkeling van de geboorte-
en sterftecijfers van West=Europese landen worden weergegeven.
 Piramide  hoge geboorte- en sterftecijfers.
 Toren/klok  alle leeftijdsgroepen zijn evengroot
 Ui/urn  lage geboortecijfers en hoge sterftecijfers
Bevolkingsopbouw = de indeling van bevolking
- Demografische kenmerken
- Sociaal-culturele kenmerken
- Sociaaleconomische kenmerken
Demografische druk = een term voor de verhouding tussen het economisch
productieve en het economische niet-productieve deel van de bevolking.
 Productieve  mensen tussen de 21-64
 Niet- productieve  mensen van 0-20 en 65+
De productieve betalen belasting, waardoor voorzieningen die door iedereen
gebruikt worden gefinancierd kunnen worden.
Demografische druk = niet productieve: productie x 100%
 Hoe hoger de demografische druk, hoe meer jongeren en ouderen.
Vergrijzing = het aantal mensen van 65+ stijgt
Ontgroening = het aantal mensen onder de 20 daalt.
Levensverwachting = het aantal jaren dat iemand gemiddeld nog te leven heeft op
basis van de huidige sterftekansen.
Push-factoren = redenen om te willen vertrekken.
Pull-factoren = reden om ergens te gaan vestigen.


Verschillende push- en pull-factoren:

,  Economische factoren  mensen zijn op zoek naar een beter leven
- Arbeidsmigratie
- Gastarbeid
 1e groep gastarbeiders  Spanjaarden, Italianen, Grieken en Joegoslaven
(teruggegaan naar eigen land)
 2e groep gastarbeiders  Turken en Marokkanen (gebleven in Nederland) er
ontstond daarom gezinshereniging. Dit had weer kettingmigratie als gevolg.
Kettingmigratie = migratie die de oorzaak is van een andere migratie.
Kennismigrant = een hoogopgeleide vreemdeling die een
arbeidsovereenkomst bij een Nederlands bedrijf heeft en daarbij een bepaald
minimum brutosalaris verdiend.
 Politieke factoren  mensen die op politieke redenen vertrekken
- Oorlogen
- Etnische conflicten
- Vervolgingen
 Ontheemden = vluchtelingen in eigen land
 Repatrianten = kinderen van Nederlandse mannen uit Nederlands-Indië.
 1951  Molukse militairen
 Na de tweede wereldoorlog kwamen er veel Surinamers
 Van 1954-2010 konden mensen vanuit de Nederlandse Antillen makkelijk naar
Nederland reizen
 Fysische factoren  natuurlijke factoren
- Klimaat
- Landschap
- Milieu
 Milieuvluchtelingen = vluchtelingen die vluchten door het milieu
Allochtoon = mensen die niet in Nederland geboren zijn of waarvan beide ouders
niet in Nederland geboren zijn.
Autochtoon = mensen waarvan de ouders in het land zijn geboren, waarin die
persoon nu leeft.
Integratie = iedereen doet ongeacht zijn afkomst of geloofsovertuiging, actief mee
aan de samenleving.
Segregatie = bevolkingsgroepen leven gescheiden van elkaar.
Tussen 1950-1960 kende Nederland een vrij omvangrijke emigratie. Mensen gingen
naar Australië en Nieuw-Zeeland (Katholieke) en naar Zuid-Afrika, Canada en de
Verenigde Staten (Protestanten).
Redenen om Nederland te verlaten:
 Klimaat
 Economie
 Lagere huizenprijzen in het buitenland
 Gebrek aan ruimte in Nederland
Urbanisatie = verstedelijking