Leereenheid 2: publiek - en privaatrecht
2.2 Algemeen belang v.s. particulier belang
Als een rechtsnorm het algemeen belang dient, behoort die norm tot het publiekrecht.
Als een rechtsnorm een particulier belang dient, is het een norm van privaatrecht.
- Aan de contractvrijheid in het privaatrecht kunnen grenzen worden gesteld, met het
oog op het algemeen belang.
- geldt ook andersom voor het publiekrecht.
2.3 Hiërarchisch v.s. nevengeschikt
In het publiekrecht stelt de overheid rechtsgevolgen eenzijdig vast.
- Hiërarchische relatie
- Kanttekening: met een beroep op fundamentele rechten uit de Grondwet of
internationale mensenrechtenverdragen kunnen burgers soms voor de rechter
gedaan krijgen dat een wettelijke rechtsnorm buiten toepassing wordt gelaten.
In het privaatrecht staat de gelijkheid van partijen centraal.
- Partijen beslissen autonoom aan welke rechtsgevolgen zij zich verbinden en
gehouden kunnen worden.
De relatie tussen overheid en burger is niet altijd hiërarchisch.
Privaatrecht bevat soms dwingende bepalingen die de overheid vaststelt.
- Vb. Art. 3:40 lid 1 BW
2.4 Subjecten in de rechtsverhouding
Publiekrecht en privaatrecht kunnen samen gaan in bepaalde omstandigheden.
2.5 Handhaving en de rol van de rechter
. Wat is handhaving?
● Handhaving betekent dat de overheid ervoor zorgt dat mensen zich aan de wet
houden.
● Twee vormen:
○ Bestuursrechtelijke handhaving: via boetes, dwangsommen of intrekken
vergunningen.
○ Strafrechtelijke handhaving: via opsporing, vervolging en strafoplegging.
Wie handhaaft?
● Politie: Spoort strafbare feiten op.
● Openbaar Ministerie (OM): Beslist of vervolging plaatsvindt.
● Bestuursorganen: Gemeente, provincie, inspecties – treden op bij overtredingen
van regels (zoals milieu of bouwvoorschriften).
De rol van de rechter
2.2 Algemeen belang v.s. particulier belang
Als een rechtsnorm het algemeen belang dient, behoort die norm tot het publiekrecht.
Als een rechtsnorm een particulier belang dient, is het een norm van privaatrecht.
- Aan de contractvrijheid in het privaatrecht kunnen grenzen worden gesteld, met het
oog op het algemeen belang.
- geldt ook andersom voor het publiekrecht.
2.3 Hiërarchisch v.s. nevengeschikt
In het publiekrecht stelt de overheid rechtsgevolgen eenzijdig vast.
- Hiërarchische relatie
- Kanttekening: met een beroep op fundamentele rechten uit de Grondwet of
internationale mensenrechtenverdragen kunnen burgers soms voor de rechter
gedaan krijgen dat een wettelijke rechtsnorm buiten toepassing wordt gelaten.
In het privaatrecht staat de gelijkheid van partijen centraal.
- Partijen beslissen autonoom aan welke rechtsgevolgen zij zich verbinden en
gehouden kunnen worden.
De relatie tussen overheid en burger is niet altijd hiërarchisch.
Privaatrecht bevat soms dwingende bepalingen die de overheid vaststelt.
- Vb. Art. 3:40 lid 1 BW
2.4 Subjecten in de rechtsverhouding
Publiekrecht en privaatrecht kunnen samen gaan in bepaalde omstandigheden.
2.5 Handhaving en de rol van de rechter
. Wat is handhaving?
● Handhaving betekent dat de overheid ervoor zorgt dat mensen zich aan de wet
houden.
● Twee vormen:
○ Bestuursrechtelijke handhaving: via boetes, dwangsommen of intrekken
vergunningen.
○ Strafrechtelijke handhaving: via opsporing, vervolging en strafoplegging.
Wie handhaaft?
● Politie: Spoort strafbare feiten op.
● Openbaar Ministerie (OM): Beslist of vervolging plaatsvindt.
● Bestuursorganen: Gemeente, provincie, inspecties – treden op bij overtredingen
van regels (zoals milieu of bouwvoorschriften).
De rol van de rechter
