{Samenvatting Aardrijkskunde trede 3}
Water
De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd, doordat hij 71% procent uit water bestaat. Van
dat water is 97% zout water en zit in zeeën en oceanen. De overige 3% zit voor 70% in de ijskappen
en gletsjers, 29% is grondwater en die 1% zit in bijv. meren, rivieren, toplaag van de bodem of als
waterdamp in de atmosfeer. Het zoete water
bepaald veel voor de landschap vorming.
Waterkringloop
1- Opwarming van het water: watermoculen gaan harder trillen door
warmte van de zon.
2- Door de hitte gaat het water van de vloeibare vorm naar de
gasvormige, die vorm heet waterdamp. Dit proces heet verdampen.
3- De waterdamp stijgt op en koelt langzaam af. Dit heet condersatie.
4- Door de condensatie ontstaan er kleine waterdruppels, die samen een
wolk vormen.
5- De wolk kan zich verplaatsen. De soort neerslag is afhankelijk waar de wolk het water laat
vallen. Boven de bergen is het sneeuw, dit kan een gletsjer of ijskap vormen en komt niet zo
snel terug in de zee. Boven het land komt het wel snel terug. Als dit in rivieren valt gaat het
weer terug naar de zee en dat begint de cirkel weer opnieuw.
Waterkringloop en rivieren
De waterkringloop is verantwoordelijk voor de soorten rivieren. Als er een grote hoeveelheid water
valt boven land, dan kan een regenrivier hier een gevolg van zijn. De rivier is ontstaan door de regen.
Als er water boven bergen met sneeuw valt, wordt het in eerste instantie sneeuw of ijs. Maar zodra dit
gaat smelten wordt dat een gletsjerrivier, omdat het water is dat eerst in een gletsjer zat. Als je deze
twee soorten samenvoegt word het een gemengde rivier.
Reliëf
Verschillen in hoogte in een landschap noem je reliëf. Je hebt verschillende categorieën waar een berg
in kan vallen.
1- Laagland is tussen de 0-200 meter hoog
2- Heuvelland is tussen de 200-500 meter hoog
3- Middelgebergte is tussen de 500-1500 meter hoog
4- Hooggebergte is hoger dan 1500 meter
, Opbouw van aarde
1- In het binnenste van de aarde zit de kern die uit twee delen bestaat. In
de vaste kern is de druk heel hoog, waardoor het een vaste vorm heeft
gekregen. Daar is het ontzettend warm. Daarom heen zit de vloeibare
kern.
2- Dan heb je aardmantel, dit is hard gesteente. Deze massa kan deels
ook kan smelten.
3- Dan heb je de aardkorst, hier leven wij op. Het bestaat uit de wekbekende platen die ook
bewegen.
De aardkorst bestaat dus uit platen, ook wel de aardplaten genoemd. Hier heb je er twee van:
1- Continentale platen: liggen onder land, bestaan uit licht materiaal en zijn 25-90 km dik.
2- Oceanische platen: liggen onder oceanen, bestaan uit zwaar materiaal en zijn 5-10 k dik.
De bewegende aardplaten
Door de warme kern is het gesteente in de aarde vloeibaar, dat heet magma. De massa van de
aardmantel beweegt. Dat is dus onder de aardkorst. Die stroming heet de convectiestroming. De
aardplaten zijn dus constant in beweging door de endogene krachten (vanuit de binnenkant). Dit gaat
heel langzaam. De beweging heet platentektoniek.
Breuklijnen
Aardbevingen en vulkanen komen vooral voor op breuklijnen in de aardkorst. Dat zijn lijnen waar
aardplaten tegen elkaar aan liggen. Dit is dus een kwetsbare plek. Heel soms is er een aardbeving
of vulkaan ergens op een plaat. Het magma drukt de hele tijd tegen de aardplaten, omdat het naar
buiten wil. Meestal houdt de aardplaat dit, maar als dat niet gebeurd heet die plek een hotspot.
De aardplaten kunnen verschillende richtingen op bewegen:
1- Transform: de platen schuiven met veel kracht langs elkaar, er kunnen scheuren of breuken
in de platen ontstaan. Ook kan er een aardbeving ontstaan, doordat de platen met veel krachten
langs elkaar verschuiven.
2- Divergentie: de platen schuiven uit elkaar. Bij oceanische platen
komen er vulkanen of eilanden. Op land kan er nieuw land komen
door gedroogd magma.
3- Convergentie: de platen schuiven naar elkaar en er ontstaat een
gebergte of aardbevingen.
4- Subductie: de platen schuiven naar elkaar, alleen gaat de zware
(oceanische) plaat, onder de licht (continentale). Dit gaat met
veel geweld en zo ontstaan er vulkanen en aardbevingen.
Water
De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd, doordat hij 71% procent uit water bestaat. Van
dat water is 97% zout water en zit in zeeën en oceanen. De overige 3% zit voor 70% in de ijskappen
en gletsjers, 29% is grondwater en die 1% zit in bijv. meren, rivieren, toplaag van de bodem of als
waterdamp in de atmosfeer. Het zoete water
bepaald veel voor de landschap vorming.
Waterkringloop
1- Opwarming van het water: watermoculen gaan harder trillen door
warmte van de zon.
2- Door de hitte gaat het water van de vloeibare vorm naar de
gasvormige, die vorm heet waterdamp. Dit proces heet verdampen.
3- De waterdamp stijgt op en koelt langzaam af. Dit heet condersatie.
4- Door de condensatie ontstaan er kleine waterdruppels, die samen een
wolk vormen.
5- De wolk kan zich verplaatsen. De soort neerslag is afhankelijk waar de wolk het water laat
vallen. Boven de bergen is het sneeuw, dit kan een gletsjer of ijskap vormen en komt niet zo
snel terug in de zee. Boven het land komt het wel snel terug. Als dit in rivieren valt gaat het
weer terug naar de zee en dat begint de cirkel weer opnieuw.
Waterkringloop en rivieren
De waterkringloop is verantwoordelijk voor de soorten rivieren. Als er een grote hoeveelheid water
valt boven land, dan kan een regenrivier hier een gevolg van zijn. De rivier is ontstaan door de regen.
Als er water boven bergen met sneeuw valt, wordt het in eerste instantie sneeuw of ijs. Maar zodra dit
gaat smelten wordt dat een gletsjerrivier, omdat het water is dat eerst in een gletsjer zat. Als je deze
twee soorten samenvoegt word het een gemengde rivier.
Reliëf
Verschillen in hoogte in een landschap noem je reliëf. Je hebt verschillende categorieën waar een berg
in kan vallen.
1- Laagland is tussen de 0-200 meter hoog
2- Heuvelland is tussen de 200-500 meter hoog
3- Middelgebergte is tussen de 500-1500 meter hoog
4- Hooggebergte is hoger dan 1500 meter
, Opbouw van aarde
1- In het binnenste van de aarde zit de kern die uit twee delen bestaat. In
de vaste kern is de druk heel hoog, waardoor het een vaste vorm heeft
gekregen. Daar is het ontzettend warm. Daarom heen zit de vloeibare
kern.
2- Dan heb je aardmantel, dit is hard gesteente. Deze massa kan deels
ook kan smelten.
3- Dan heb je de aardkorst, hier leven wij op. Het bestaat uit de wekbekende platen die ook
bewegen.
De aardkorst bestaat dus uit platen, ook wel de aardplaten genoemd. Hier heb je er twee van:
1- Continentale platen: liggen onder land, bestaan uit licht materiaal en zijn 25-90 km dik.
2- Oceanische platen: liggen onder oceanen, bestaan uit zwaar materiaal en zijn 5-10 k dik.
De bewegende aardplaten
Door de warme kern is het gesteente in de aarde vloeibaar, dat heet magma. De massa van de
aardmantel beweegt. Dat is dus onder de aardkorst. Die stroming heet de convectiestroming. De
aardplaten zijn dus constant in beweging door de endogene krachten (vanuit de binnenkant). Dit gaat
heel langzaam. De beweging heet platentektoniek.
Breuklijnen
Aardbevingen en vulkanen komen vooral voor op breuklijnen in de aardkorst. Dat zijn lijnen waar
aardplaten tegen elkaar aan liggen. Dit is dus een kwetsbare plek. Heel soms is er een aardbeving
of vulkaan ergens op een plaat. Het magma drukt de hele tijd tegen de aardplaten, omdat het naar
buiten wil. Meestal houdt de aardplaat dit, maar als dat niet gebeurd heet die plek een hotspot.
De aardplaten kunnen verschillende richtingen op bewegen:
1- Transform: de platen schuiven met veel kracht langs elkaar, er kunnen scheuren of breuken
in de platen ontstaan. Ook kan er een aardbeving ontstaan, doordat de platen met veel krachten
langs elkaar verschuiven.
2- Divergentie: de platen schuiven uit elkaar. Bij oceanische platen
komen er vulkanen of eilanden. Op land kan er nieuw land komen
door gedroogd magma.
3- Convergentie: de platen schuiven naar elkaar en er ontstaat een
gebergte of aardbevingen.
4- Subductie: de platen schuiven naar elkaar, alleen gaat de zware
(oceanische) plaat, onder de licht (continentale). Dit gaat met
veel geweld en zo ontstaan er vulkanen en aardbevingen.
