Hoofdstuk 9
9.1
Planning is het systematisch voorbereiden en op elkaar afstemmen van beslissingen, gericht op
het toekomstige realiseren van doeleinden. Bij het maken van operationele plannen moet men
vaststellen wat te produceren, waar hoe en wanneer. Voor een verantwoorde beslissing moet je
plannen altijd op voldoende en betrouwbare toekomstgegevens baseren.
Plannen voor verschillende gebieden of afdelingen gaan over:
- Marketing en verkoop
- Productie
- Personeel
- Inkoop
Er is dus in elke afdeling planning mogelijk.
Marketing- en verkoopplanning bevat enerzijds het bepalen van de markten waarop een organisatie
zich richt en anderzijds hoe men deze markten benadert, de zogenoemde marketingmix. Het
marketing- en verkoopplan moet uitspraken bevatten over omzet, groei, marktaandeel en
winstgevendheidseisen. Hierbij moet men zowel een langetermijnvisie ontwikkelen als een
korteretermijnplan voor het eerstkomende jaar.
Met het strategische plan als basis kunnen ten aanzien van de productie verdere stappen worden
gezet, die steeds een verdere planningsdetaillering te zien geven:
1. Capaciteitsplanning: de eerste stap is de capaciteitsomvang bepalen, die gebaseerd is
op de verkoopverwachtingen ten aanzien van de nieuwe producten. Denk hierbij aan zowel
machines als mensen. Als de verwachtingen onzeker zijn kun je beter flexibel bouwen.
2. Bezettingsplanning: als de capaciteit is gerealiseerd met je analyseren hoe de
orderstroom erop past, dus of er over- of onderbezetting is. Bij overbezetting kan je tijdelijk
uitzendkrachten aantrekken, bij onderbezetting capaciteit op voeren door extra
verkoopinspanningen.
3. Afleveringsplanning: als de bezettingsplanning een beeld van de capaciteit geeft, dan
moet de afleveringsplanning hiervan een detaillering geven. Bijv. wanneer grondstoffen en
gereedschappen bij afdelingen moeten zijn.
4. Detailplanning: hierbij wordt het werk verdeeld over de machines en de mensen. Dit is de
laatste fase voor de uiteindelijke productie. Bij bedrijven met massaproductie speelt de
afdelingswerkvoorbereiding een belangrijke rol.
Bij afleverings- en detailplanning is voorganscontrole erg belangrijk, zo zie je of de activiteiten
volgens plan lopen. Hierbij kun je hulpmiddelen gebruiken zoals planborden.
Productontwikkelingsplanning is in de eerste plaats een verkenning van nieuwe mogelijkheden,
die dan kunnen worden uitgewerkt en beoordeeld op hun waarde voor de organisatie. Daarna dient
men de economische aspecten van het productidee te analyseren, waarna het gekozen alternatief
tot een compleet product wordt ontwikkeld. Die wordt getest en daarna op de markt gebracht.
In verband met financieringsplanning dient men een aantal aspecten goed te bekijken, zoals de
vermogensvoorziening op lange termijn, het toewijzen van middelen aan verschillende
investeringsprojecten en het beheren van werkkapitaal. Bi matige winstgevendheid groeit het eigen
vermogen onvoldoende om de vermogensbehoefte te financieren.
Door middel van personeelsplanning probeert een organisatie inzicht te krijgen in de
vraag: welke kwantitatieve en welke kwalitatieve gevolgen heeft de gekozen strategie voor de
opbouw van het personeelsbestand? Wanneer activiteiten worden uitgebreid kan slecht opgeleid
personeel de uitvoering belemmeren. Voor personeelsplanning op korte termijn heeft de uitkomst
gevolgen voor personeelswerving en op lange termijn neemt de complexiteit toe.
Bij inkoopplanning is het de taak om benodigde goederen op tijd aan te schaffen. Omdat
veel grondstoffer schaarser en duurder worden is de inkoopfunctie belangrijker.
Budgettering is planning vertaald in geldbedragen. Met behulp van budgettering wil men in
termen van kosten, uitgaven, opbrengsten en inkomsten zien hoe een organisatie financieel
uitkomt in de volgende periode. Een budget heeft ook een taakstellende functie. Het
9.1
Planning is het systematisch voorbereiden en op elkaar afstemmen van beslissingen, gericht op
het toekomstige realiseren van doeleinden. Bij het maken van operationele plannen moet men
vaststellen wat te produceren, waar hoe en wanneer. Voor een verantwoorde beslissing moet je
plannen altijd op voldoende en betrouwbare toekomstgegevens baseren.
Plannen voor verschillende gebieden of afdelingen gaan over:
- Marketing en verkoop
- Productie
- Personeel
- Inkoop
Er is dus in elke afdeling planning mogelijk.
Marketing- en verkoopplanning bevat enerzijds het bepalen van de markten waarop een organisatie
zich richt en anderzijds hoe men deze markten benadert, de zogenoemde marketingmix. Het
marketing- en verkoopplan moet uitspraken bevatten over omzet, groei, marktaandeel en
winstgevendheidseisen. Hierbij moet men zowel een langetermijnvisie ontwikkelen als een
korteretermijnplan voor het eerstkomende jaar.
Met het strategische plan als basis kunnen ten aanzien van de productie verdere stappen worden
gezet, die steeds een verdere planningsdetaillering te zien geven:
1. Capaciteitsplanning: de eerste stap is de capaciteitsomvang bepalen, die gebaseerd is
op de verkoopverwachtingen ten aanzien van de nieuwe producten. Denk hierbij aan zowel
machines als mensen. Als de verwachtingen onzeker zijn kun je beter flexibel bouwen.
2. Bezettingsplanning: als de capaciteit is gerealiseerd met je analyseren hoe de
orderstroom erop past, dus of er over- of onderbezetting is. Bij overbezetting kan je tijdelijk
uitzendkrachten aantrekken, bij onderbezetting capaciteit op voeren door extra
verkoopinspanningen.
3. Afleveringsplanning: als de bezettingsplanning een beeld van de capaciteit geeft, dan
moet de afleveringsplanning hiervan een detaillering geven. Bijv. wanneer grondstoffen en
gereedschappen bij afdelingen moeten zijn.
4. Detailplanning: hierbij wordt het werk verdeeld over de machines en de mensen. Dit is de
laatste fase voor de uiteindelijke productie. Bij bedrijven met massaproductie speelt de
afdelingswerkvoorbereiding een belangrijke rol.
Bij afleverings- en detailplanning is voorganscontrole erg belangrijk, zo zie je of de activiteiten
volgens plan lopen. Hierbij kun je hulpmiddelen gebruiken zoals planborden.
Productontwikkelingsplanning is in de eerste plaats een verkenning van nieuwe mogelijkheden,
die dan kunnen worden uitgewerkt en beoordeeld op hun waarde voor de organisatie. Daarna dient
men de economische aspecten van het productidee te analyseren, waarna het gekozen alternatief
tot een compleet product wordt ontwikkeld. Die wordt getest en daarna op de markt gebracht.
In verband met financieringsplanning dient men een aantal aspecten goed te bekijken, zoals de
vermogensvoorziening op lange termijn, het toewijzen van middelen aan verschillende
investeringsprojecten en het beheren van werkkapitaal. Bi matige winstgevendheid groeit het eigen
vermogen onvoldoende om de vermogensbehoefte te financieren.
Door middel van personeelsplanning probeert een organisatie inzicht te krijgen in de
vraag: welke kwantitatieve en welke kwalitatieve gevolgen heeft de gekozen strategie voor de
opbouw van het personeelsbestand? Wanneer activiteiten worden uitgebreid kan slecht opgeleid
personeel de uitvoering belemmeren. Voor personeelsplanning op korte termijn heeft de uitkomst
gevolgen voor personeelswerving en op lange termijn neemt de complexiteit toe.
Bij inkoopplanning is het de taak om benodigde goederen op tijd aan te schaffen. Omdat
veel grondstoffer schaarser en duurder worden is de inkoopfunctie belangrijker.
Budgettering is planning vertaald in geldbedragen. Met behulp van budgettering wil men in
termen van kosten, uitgaven, opbrengsten en inkomsten zien hoe een organisatie financieel
uitkomt in de volgende periode. Een budget heeft ook een taakstellende functie. Het
