ABDOMEN 1 – PARTIM SPIJSVERTERING
SAMENVATTING HISTOLOGIE
2 E BACHELOR GENEESKUNDE UA
INHOUD
Algemeen............................................................................................................................................................... 3
Algemene histologie ............................................................................................................................................................................. 3
Mucosa .................................................................................................................................................................................................. 4
Submucosa .......................................................................................................................................................................................... 4
Muscularis propria .......................................................................................................................................................................... 4
Serosa of adventitia ........................................................................................................................................................................ 4
Ziekte van Hirschsprung .............................................................................................................................................................. 4
De mondholte .......................................................................................................................................................................................... 5
Lippen en wangen............................................................................................................................................................................ 5
Tanden en gingiva............................................................................................................................................................................ 6
Tong........................................................................................................................................................................................................ 7
Pharynx ................................................................................................................................................................................................. 7
De gastro-intestinale tractus ........................................................................................................................................................... 8
Slokdarm .............................................................................................................................................................................................. 8
Maag .....................................................................................................................................................................................................10
Dunne darm ......................................................................................................................................................................................17
Dikke darm of colon......................................................................................................................................................................19
Speekselklieren ................................................................................................................................................. 23
Algemene histologie ...........................................................................................................................................................................23
Glandula parotis .............................................................................................................................................................................23
Glandula submandibularis ........................................................................................................................................................24
Glandula sublingualis ...................................................................................................................................................................24
Kleinere speekselklieren ............................................................................................................................................................25
Pancreas .............................................................................................................................................................. 25
Exocriene pancreas ............................................................................................................................................................................26
Endocriene pancreas .........................................................................................................................................................................28
Pancreatitis .......................................................................................................................................................................................28
Lever .................................................................................................................................................................... 29
Lobulus en hepatocyt ........................................................................................................................................................................29
Functionele histologie .......................................................................................................................................................................32
1
, Pathologie ...............................................................................................................................................................................................32
Galblaas en galwegen ....................................................................................................................................... 33
Pathologie ...............................................................................................................................................................................................34
Alcohol.................................................................................................................................................................................................34
Fibrose en cirrose ..........................................................................................................................................................................34
2
,HISTOLOGIE VAN HET GASTRO-
INTESTINALE STELSEL
DEEL 1 - MONDHOLTE, SLOKDARM, MAAG EN DARMEN
A LGEMEE N
De gastro-intestinale stelsel bevat structuren die ingestie, masticatie, motiliteit, secretie, hormoon
vrijzetting, chemische digestie, absorptie en eliminatie. Dit stelsel bestaat enerzijds uit de tractus,
opgebouwd door de mondholte, de pharynx, de oesofagus, de maag, de dunne en dikke darm en de anus,
én uit accessoire organen, waaronder de parotis -, sublinguale - en submandibulaire speekselklieren, de
tong, de tanden, de lever, de galblaas en de pancreas.
Men verdeelt de digestieve tractus in een bovenste deel en een onderste deel, afgescheiden door de hoek
van Treitz, of de duodenojejunale hoek.
AL GE MENE HIS TOLOGIE
De algemene histologie van de gastro-intestinale tractus bestaat uit 4 lagen;
1. Mucosa
3
, 2. Submucosa
3. Muscularis propria
4. Serosa of adventitia
MU COSA
De mucosa bestaat uit een epitheel, een lamina propria opgebouwd uit losmazig bindweefsel, rijk aan
bloedvaatjes, lymfevaatjes, immuuncellen, gladde spiercellen en kleine kliertjes, én een muscularis
mucosae.
De functie van deze laag omvat bescherming, secretie en absorptie.
S U BMU COSA
De submucosa is opgebouwd uit dens bindweefsel en bevat grotere vaatstructuren, kliertjes en
lymfeweefsel, GALT. Een belangrijke zenuwstructuur is de submucosale plexus of plexus van Meissner en
de plexus van Henle of Schabadasch.
MU SCULA RIS PROPRIA
De muscularis propria bevat 2 of meer spierlagen, de interna, circulaire laag en de externe, longitudinale
laag. Het bindweefsel tussen deze lagen bevat vaatstructuren, alsook de myenterische zenuwplexus of de
plexus van Auerbach. Deze plexus vormt samen met de submucosale plexus het enterische zenuwstelsel.
SE ROSA OF A DVEN TITIA
De serosa is een dun laagje bindweefsel, rijk aan bloedvaatjes, lymfevaatjes en vetweefsel en afgebakend
door éénlagig kubisch epitheel, dat mesotheel wordt genoemd. Ter hoogte van de slokdarm, het
duodenum, het rectum en het anaalkanaal wordt deze laag de adventitia genoem.
ZIEK TE VAN HI RSCHS PRUN G
De ziekte van Hirschsprung, of congenitale intestinale aganglionosis is een aangeboren afwijking waarbij
ganglioncellen afwezig zijn en er hypertrofie van de mucosa en submucosa is. Dit zorgt voor een
verstoring van de motiliteit en geeft dilatatie.
4
, DE MON DH OLTE
De mondholte is opgebouwd is meerlagig plaveiselepitheel, dat ter hoogte van de gingiva en het palatum
(harde verhemelte) verhoornd is. In de submucosa zijn kleine speekselkliertjes en lymfestructuren
gelegen.
LI PPEN EN WAN GEN
De externe zijde van de lip bestaat uit een epidermale (verhoornd meerlagig plaveiselepitheel) en een
dermale (zweetklieren, sebumklieren en haartjes) laag. De interne zijde bestaat uit mucosa met een niet -
verhoornd meerlagig plaveiselepitheel en kleine labiale speekselkliertjes in de lamina propria. De
overgangszone bestaat uit verhoornd (minder dan epidermis) meerlagig plaveiselepitheel, en ontbreekt
speeksel- en zweetkliertjes. Het onderliggend bindweefsel is rijk aan bloedvaatjes en is sterk
geïnnerveerd.
Centraal in de lip is de dwarsgestreepte m. orbicularis oris gelegen.
De histologie van de wang is gelijkaardig, met centraal de m. buccinator.
5
SAMENVATTING HISTOLOGIE
2 E BACHELOR GENEESKUNDE UA
INHOUD
Algemeen............................................................................................................................................................... 3
Algemene histologie ............................................................................................................................................................................. 3
Mucosa .................................................................................................................................................................................................. 4
Submucosa .......................................................................................................................................................................................... 4
Muscularis propria .......................................................................................................................................................................... 4
Serosa of adventitia ........................................................................................................................................................................ 4
Ziekte van Hirschsprung .............................................................................................................................................................. 4
De mondholte .......................................................................................................................................................................................... 5
Lippen en wangen............................................................................................................................................................................ 5
Tanden en gingiva............................................................................................................................................................................ 6
Tong........................................................................................................................................................................................................ 7
Pharynx ................................................................................................................................................................................................. 7
De gastro-intestinale tractus ........................................................................................................................................................... 8
Slokdarm .............................................................................................................................................................................................. 8
Maag .....................................................................................................................................................................................................10
Dunne darm ......................................................................................................................................................................................17
Dikke darm of colon......................................................................................................................................................................19
Speekselklieren ................................................................................................................................................. 23
Algemene histologie ...........................................................................................................................................................................23
Glandula parotis .............................................................................................................................................................................23
Glandula submandibularis ........................................................................................................................................................24
Glandula sublingualis ...................................................................................................................................................................24
Kleinere speekselklieren ............................................................................................................................................................25
Pancreas .............................................................................................................................................................. 25
Exocriene pancreas ............................................................................................................................................................................26
Endocriene pancreas .........................................................................................................................................................................28
Pancreatitis .......................................................................................................................................................................................28
Lever .................................................................................................................................................................... 29
Lobulus en hepatocyt ........................................................................................................................................................................29
Functionele histologie .......................................................................................................................................................................32
1
, Pathologie ...............................................................................................................................................................................................32
Galblaas en galwegen ....................................................................................................................................... 33
Pathologie ...............................................................................................................................................................................................34
Alcohol.................................................................................................................................................................................................34
Fibrose en cirrose ..........................................................................................................................................................................34
2
,HISTOLOGIE VAN HET GASTRO-
INTESTINALE STELSEL
DEEL 1 - MONDHOLTE, SLOKDARM, MAAG EN DARMEN
A LGEMEE N
De gastro-intestinale stelsel bevat structuren die ingestie, masticatie, motiliteit, secretie, hormoon
vrijzetting, chemische digestie, absorptie en eliminatie. Dit stelsel bestaat enerzijds uit de tractus,
opgebouwd door de mondholte, de pharynx, de oesofagus, de maag, de dunne en dikke darm en de anus,
én uit accessoire organen, waaronder de parotis -, sublinguale - en submandibulaire speekselklieren, de
tong, de tanden, de lever, de galblaas en de pancreas.
Men verdeelt de digestieve tractus in een bovenste deel en een onderste deel, afgescheiden door de hoek
van Treitz, of de duodenojejunale hoek.
AL GE MENE HIS TOLOGIE
De algemene histologie van de gastro-intestinale tractus bestaat uit 4 lagen;
1. Mucosa
3
, 2. Submucosa
3. Muscularis propria
4. Serosa of adventitia
MU COSA
De mucosa bestaat uit een epitheel, een lamina propria opgebouwd uit losmazig bindweefsel, rijk aan
bloedvaatjes, lymfevaatjes, immuuncellen, gladde spiercellen en kleine kliertjes, én een muscularis
mucosae.
De functie van deze laag omvat bescherming, secretie en absorptie.
S U BMU COSA
De submucosa is opgebouwd uit dens bindweefsel en bevat grotere vaatstructuren, kliertjes en
lymfeweefsel, GALT. Een belangrijke zenuwstructuur is de submucosale plexus of plexus van Meissner en
de plexus van Henle of Schabadasch.
MU SCULA RIS PROPRIA
De muscularis propria bevat 2 of meer spierlagen, de interna, circulaire laag en de externe, longitudinale
laag. Het bindweefsel tussen deze lagen bevat vaatstructuren, alsook de myenterische zenuwplexus of de
plexus van Auerbach. Deze plexus vormt samen met de submucosale plexus het enterische zenuwstelsel.
SE ROSA OF A DVEN TITIA
De serosa is een dun laagje bindweefsel, rijk aan bloedvaatjes, lymfevaatjes en vetweefsel en afgebakend
door éénlagig kubisch epitheel, dat mesotheel wordt genoemd. Ter hoogte van de slokdarm, het
duodenum, het rectum en het anaalkanaal wordt deze laag de adventitia genoem.
ZIEK TE VAN HI RSCHS PRUN G
De ziekte van Hirschsprung, of congenitale intestinale aganglionosis is een aangeboren afwijking waarbij
ganglioncellen afwezig zijn en er hypertrofie van de mucosa en submucosa is. Dit zorgt voor een
verstoring van de motiliteit en geeft dilatatie.
4
, DE MON DH OLTE
De mondholte is opgebouwd is meerlagig plaveiselepitheel, dat ter hoogte van de gingiva en het palatum
(harde verhemelte) verhoornd is. In de submucosa zijn kleine speekselkliertjes en lymfestructuren
gelegen.
LI PPEN EN WAN GEN
De externe zijde van de lip bestaat uit een epidermale (verhoornd meerlagig plaveiselepitheel) en een
dermale (zweetklieren, sebumklieren en haartjes) laag. De interne zijde bestaat uit mucosa met een niet -
verhoornd meerlagig plaveiselepitheel en kleine labiale speekselkliertjes in de lamina propria. De
overgangszone bestaat uit verhoornd (minder dan epidermis) meerlagig plaveiselepitheel, en ontbreekt
speeksel- en zweetkliertjes. Het onderliggend bindweefsel is rijk aan bloedvaatjes en is sterk
geïnnerveerd.
Centraal in de lip is de dwarsgestreepte m. orbicularis oris gelegen.
De histologie van de wang is gelijkaardig, met centraal de m. buccinator.
5
