Samenvatting
Basiscoschap Gezelschapsdieren
Master diergeneeskunde UU
Door MvdM
1
,Door MvdM
Thema 2
Infectie &
immuniteit
2
,Door MvdM
HC 5: Rabiës
De meeste dodelijke rabiësslachtoffers (dier en mens) zijn het gevolg van beperkte toegang tot publieke
gezondheidszorg en preventieve behandelingen → rabiës vooral een probleem in landen met lage inkomens
‹ 99% van humane rabiësgevallen zijn door bijtincidenten met
geïnfecteerde honden
‹ >95% van de dodelijke rabiësgevallen zijn in Afrika en Azië
‹ >80 % van de rabiësgevallen vinden plaats in rurale gebieden
zonder degelijke voorlichting(ampagnes) en post-beet
behandeling
‹ 4/10 dodelijke rabiësgevallen zijn kinderen
Rabiës achtergrondinfo
Etiologie
Rabiës virus (RABV)
- Genus Lyssavirus, familie Rhabdoviridae (Rhabdo=staaf)
Het Rabies virus is genotype 1, serotype 1 binnen dit genus.
RNA-virus met envelop
Prevalentie
Rabies virus komt voor op bijna alle continenten (niet in Australië en Antartica)
Bij honden endemisch in Afrika, Oost-Europa etc.
Jaarlijks meer dan 55.000 mensen wereldwijd die overlijden aan Rabies
Overdracht met name via bijtwonden of krabwonden
o Ook open kleine wondjes die gelikt worden
Kinderen worden vaker gebeten
NL potentieel wildreservoir:
o Klassieke rabiës: rode vos
- Maar dankzij vaccinatie komt rabiës niet meer voor in de NLse populatie vossen
o EBLV: bepaalde soorten vleermuizen
- Type 1 = laatvlieger
- Type 2 = meervleermuis
- Meest voorkomende vleermuis (=dwerg vleermuis) heeft geen rabiesvirus
➔ Advies: kat / hond vaccineren als het
jagers zijn!
3
, Door MvdM
Pathogenese
Verloop infectie:
1. Rabiësvirus invadeert spierweefsel vermeerdering in spierweefsel
2. Binding aan ACh-receptoren
3. Verspreiding intra-axoniaal naar het CZS
- Zowel via sensorische als motorische zenuwen
Ascenderende baan → geen verschijnselen
4. Replicatie van virus in neuronen van het RM snelle
verspreiding naar centraal
5. Binnendringen van hersenweefsel
6. Beschadiging neuronen in hersenen (vooral hersenstam en hippocampus)
7. Optreden gedragsverschijnselen
Descenderende baan → start verschijnselen
8. Verspreiding virus via axonen naar perifere- en hersenzenuwen
9. Virus in speeksel
➔ Geen viremie! (virus niet in bloed)
Klinische verschijnselen
Het klinisch verloop wordt bij dieren ingedeeld in 3 stadia:
1) Prodromale fase
- Aspecifieke gedragsveranderingen: niet eten of drinken, afzondering.
2) Excitatiestadium
- Agressie of overactiviteit, agitatie, zwerven.
- Dit stadium kan ontbreken of overgaan in het paralytische stadium.
3) Paralytisch stadium
- Verlamming van oa. kaak- en keelspieren kwijlen
- Progressie andere spieren
4) Coma en sterfte
Typische klinische verschijnselen bij rabiës zijn:
□ Gedragsveranderingen
□ Agressie
□ Progressieve paralyse
Bij rabiës worden twee klinische presentaties onderscheiden:
A) Rabies furiose = razende vorm vooral agressie
B) Rabiës paralytica = stille vorm: vooral paralyse
Transmissie
Transmissie via speeksel
o Speeksel van geïnfecteerd dier
o Speeksel moet natuurlijke barrière van huid / slijmvliezen doorbreken vooral bijtincidenten
- Maar kan ook via speeksel op wondje
o Speeksel is al infectieus vóór optreden van klinische verschijnselen
Incubatietijd afhankelijk van afstand bijtwond-hersenen & innervatiedichtheid op bijtplek
o Bij dieren gemiddeld 3-8 weken (20-60 dgn) maar grote variatie
o Incubatieperiode bij mens gemiddeld 20-90 dagen (maar kan ook 4-6 jaar zijn)
Aerogene transmissie?
o Aerogene tranmissie bij hoge blootstelling ( vleermuisonderzoeker) contact urine /feces?
4
Basiscoschap Gezelschapsdieren
Master diergeneeskunde UU
Door MvdM
1
,Door MvdM
Thema 2
Infectie &
immuniteit
2
,Door MvdM
HC 5: Rabiës
De meeste dodelijke rabiësslachtoffers (dier en mens) zijn het gevolg van beperkte toegang tot publieke
gezondheidszorg en preventieve behandelingen → rabiës vooral een probleem in landen met lage inkomens
‹ 99% van humane rabiësgevallen zijn door bijtincidenten met
geïnfecteerde honden
‹ >95% van de dodelijke rabiësgevallen zijn in Afrika en Azië
‹ >80 % van de rabiësgevallen vinden plaats in rurale gebieden
zonder degelijke voorlichting(ampagnes) en post-beet
behandeling
‹ 4/10 dodelijke rabiësgevallen zijn kinderen
Rabiës achtergrondinfo
Etiologie
Rabiës virus (RABV)
- Genus Lyssavirus, familie Rhabdoviridae (Rhabdo=staaf)
Het Rabies virus is genotype 1, serotype 1 binnen dit genus.
RNA-virus met envelop
Prevalentie
Rabies virus komt voor op bijna alle continenten (niet in Australië en Antartica)
Bij honden endemisch in Afrika, Oost-Europa etc.
Jaarlijks meer dan 55.000 mensen wereldwijd die overlijden aan Rabies
Overdracht met name via bijtwonden of krabwonden
o Ook open kleine wondjes die gelikt worden
Kinderen worden vaker gebeten
NL potentieel wildreservoir:
o Klassieke rabiës: rode vos
- Maar dankzij vaccinatie komt rabiës niet meer voor in de NLse populatie vossen
o EBLV: bepaalde soorten vleermuizen
- Type 1 = laatvlieger
- Type 2 = meervleermuis
- Meest voorkomende vleermuis (=dwerg vleermuis) heeft geen rabiesvirus
➔ Advies: kat / hond vaccineren als het
jagers zijn!
3
, Door MvdM
Pathogenese
Verloop infectie:
1. Rabiësvirus invadeert spierweefsel vermeerdering in spierweefsel
2. Binding aan ACh-receptoren
3. Verspreiding intra-axoniaal naar het CZS
- Zowel via sensorische als motorische zenuwen
Ascenderende baan → geen verschijnselen
4. Replicatie van virus in neuronen van het RM snelle
verspreiding naar centraal
5. Binnendringen van hersenweefsel
6. Beschadiging neuronen in hersenen (vooral hersenstam en hippocampus)
7. Optreden gedragsverschijnselen
Descenderende baan → start verschijnselen
8. Verspreiding virus via axonen naar perifere- en hersenzenuwen
9. Virus in speeksel
➔ Geen viremie! (virus niet in bloed)
Klinische verschijnselen
Het klinisch verloop wordt bij dieren ingedeeld in 3 stadia:
1) Prodromale fase
- Aspecifieke gedragsveranderingen: niet eten of drinken, afzondering.
2) Excitatiestadium
- Agressie of overactiviteit, agitatie, zwerven.
- Dit stadium kan ontbreken of overgaan in het paralytische stadium.
3) Paralytisch stadium
- Verlamming van oa. kaak- en keelspieren kwijlen
- Progressie andere spieren
4) Coma en sterfte
Typische klinische verschijnselen bij rabiës zijn:
□ Gedragsveranderingen
□ Agressie
□ Progressieve paralyse
Bij rabiës worden twee klinische presentaties onderscheiden:
A) Rabies furiose = razende vorm vooral agressie
B) Rabiës paralytica = stille vorm: vooral paralyse
Transmissie
Transmissie via speeksel
o Speeksel van geïnfecteerd dier
o Speeksel moet natuurlijke barrière van huid / slijmvliezen doorbreken vooral bijtincidenten
- Maar kan ook via speeksel op wondje
o Speeksel is al infectieus vóór optreden van klinische verschijnselen
Incubatietijd afhankelijk van afstand bijtwond-hersenen & innervatiedichtheid op bijtplek
o Bij dieren gemiddeld 3-8 weken (20-60 dgn) maar grote variatie
o Incubatieperiode bij mens gemiddeld 20-90 dagen (maar kan ook 4-6 jaar zijn)
Aerogene transmissie?
o Aerogene tranmissie bij hoge blootstelling ( vleermuisonderzoeker) contact urine /feces?
4
