SAMENVATTING POST PARTALE PERIODE
1. Neonatologische zorgen
2. Pathologie hematologische stelsel
3. Bekkenbodemeducatie
4. Borstvoedingsproblemen
5. Rouw en verlies
6. Hechting
7. Fysiologie en pathologie van de pasgeborene (neonatologie)
8. GBS werkfiche
9. Pathologie dermatologie
10. Pathologie neurologie
11. Ontwikkelingspsychologie
12. Pathologische seksualiteit in post partum
1
,NEONATOLOGISCHE ZORGEN
WELKOM OP DE AFDELING NEONATOLOGIE
BELANGRIJKE SPECIFIEKE EISEN DIE MEN STELT
• Kennis van neonatale fysiologie en pathologie
• Kennis van werking/gebruik van talrijke apparatuur
• Sterk observatievermogen
• Grote technische bekwaamheid
FUNCTIEOMSCHRIJVING
• Vaak kinderen die rechtstreeks in ziekenhuis zijn geboren, wanneer men als naar huis is gegaan wordt
het kind vaak op pediatrie gelegd
• Ouders zijn altijd welkom
NEONATOLOGIE:
• N* = de bedjesafdeling, hebben alle ziekenhuizen die een materniteit hebben. Hier liggen kinderen
met de minst intensieve zorgen.
• NICU = Neonatologie intensive care unit, niet in elk ziekenhuis enkel in grote, werken samen met
andere ziekenhuizen om transfers van zwakke kinderen uit te voeren
PATIËNTENGROEPEN:
• Prematuur
• Dysmatuur
• A terme baby’s met problemen
– Operatie
– AH-ondersteuning
– Voedingsproblemen
– Infectie waarvoor infuustherapie of AB
– Observatie: moeilijke partus, afkickbaby’s, macrosomie
– Sociale opname
INLEIDING NEONATOLOGIE
DE PREMATURE PASGEBORENE
• Kind dat geboren is voor 37 weken zwangerschap.
DEFINITIE PREMATURITEIT:
• Vroeggeboorte
• Inclusief vroeggeboorte
• Tussen 22e en 37ste complete
zwangerschapsweek
• Extreme vroeggeboorte= geboorte voor de
26ste zwangerschapsweek: grens
levensvatbaarheid is 24ste week
Serotien: kinderen die geboren worden na een zwangerschapsduur langer dan normaal (langer dan 41wkn 6
dagen, dus vanaf 42 weken)
2
,DREIGENDE VROEGGEBOORTE
• Antenatale doorverwijzing vanaf 24ste zwangerschapsweek (naar beter gespecialiseerde ziekenhuizen,
met NICU)
• Meer kans op overleven zonder ernstige handicap
• Postnatale transfer = nadelige invloed op gezondheid
FACTOREN DIE KANS OP VROEGGEBOORTE BEÏNVLOEDEN
• Multifactorieel; moet een samenloop van omstandigheden zijn
• Factoren komen gezamenlijk voor
Of
• De ene risicofactor lokt de andere uit
– Gevolg van medisch ingrijpen (ernstige problemen tijdens zwangerschap)
– Spontaan
EIGENSCHAPPEN MOEDER:
• Lage en hoge (>35j) leeftijd
• Lage sociale-economische status
• Ongehuwde status
• Lage opleiding
• Eerder een te vroeggeboren kind
• Etniciteit (onafhankelijk van andere risicofactoren)
LEEFSTIJLFACTOREN
• Roken verdubbelt de kans op vroeggeboorte
• Alcoholgebruik
• Drugsgebruik
• Overgewicht: terwijl bewegen gepaard gaat met een kleinere kans
• Ernstige ondervoeding in 1ste en 2de trimester
• Belangrijke rol van infecties (25-40%)
• Aanwezigheid van een infectie alleen is niet genoeg om prematuriteit op te wekken
OORZAKEN DALENDE TREND IN VROEGGEBOORTES
• Daling % meerlingen
• Advies 2004: daling bevruchte embryo’s terugplaatsen bij IVF, daling % meerlingen
• Leeftijd van moeders speelt geen rol
– Gemiddelde leeftijd moeders bij geboorte van hun kind is stabiel rond 31 jaar (2004)
VERKLARINGEN VARIATIE IN % BINNEN EU
• Leefgewoontes
• Apparatuur en technische ondersteuning; opvang die mogelijk is
• Verschillen in de populatie
LICHAAMSKENMERKEN VAN DE PREMATUUR
• Verhoudingen:
o Groot hoofd ten opzichte van het lichaam,
o Aangezicht is klein t.o.v. de rest van de schedel,
o Schedelomtrek is groter dan schouderomtrek
o Mager, tenger
3
, • Huid:
o Rode kleur (door hoog hemoglobine gehalte, dus meer kans op billi), vooral tot 28weken;
handen en voeten zien vaak eerder blauw (cyanose)
o Dunne textuur, bijna doorzichtig, glazig
o Geen of weinig vernix
o Veel lanugo beharing (donsharen); voor 28 weken over heel lichaam → verdwijnt langzaam
aan
o Spieren; weinig en tenger
o Oedeem; hoe jonger hoe meer kans
o Nagels; beperkt aanwezig en heel zacht, nog niet sterk
o Oren; nog niet veel kraakbeen aanwezig → moet nog hard worden! Tot 36 weken hebben
deze oren zeker extra aandacht nodig
o Tepels vrij aanwezig, verandert nog
o Voetzolen: gladde voetzolen zonder veel reliëf
• Consistentie weefsels:
o Thorax niet stevig; vaak bij AH putje in borstbeen
o Fontanellen: schedelnaad is denser en zachter → extra aandacht aan besteden
o Vorm thorax; kegelvormig met zwakke ribben
• Houding:
o Onder de 32 weken meer hypotone kinderen
o Weinig spierkracht dus eerder gestrekte houding
o Weinig spontane motoriek, eerder door manipulatie → gaan niet sterk kunnen huilen
BIJ TWIJFEL OVER JUISTE ZWANGERSCHAPSDUUR
➔ Inschatting maken aan de hand van
• Lichamelijke kenmerken
• Neurologische kenmerken
• Dubowitz-score (<36u postnataal)
• Ballard-score
KLINISCHE PROBLEMEN BIJ PREMATUREN
• Longen: longen zijn pas op einde van de zwangerschap voldoende ontwikkeld
• Nieren
• Lever
• Maagdarmstelsel: vertering en opname voeding is niet mogelijk voor een bepaalde datum
• Hart en vaten
• Thermoregulatie: kunnen moeilijk hun eigen T° regelen
• Onrijpe orgaansystemen: anatomische structuur fysiologische en biochemische functies
Pathologie dient gekend te zijn voor examen, maar dr. van den broek gaat hier verder op in
DE DYSMATURE PASGEBORENE
DEFINITIE:
• Laag geboortegewicht
• SGA (small for gestational age)
• Internationale grens van 2500g
• Foetale groeirestrictie of IUGR
• Veel te laag geboortegewicht <1500g
• Vaak samen met prematuriteit, maar ook bij a term
4
1. Neonatologische zorgen
2. Pathologie hematologische stelsel
3. Bekkenbodemeducatie
4. Borstvoedingsproblemen
5. Rouw en verlies
6. Hechting
7. Fysiologie en pathologie van de pasgeborene (neonatologie)
8. GBS werkfiche
9. Pathologie dermatologie
10. Pathologie neurologie
11. Ontwikkelingspsychologie
12. Pathologische seksualiteit in post partum
1
,NEONATOLOGISCHE ZORGEN
WELKOM OP DE AFDELING NEONATOLOGIE
BELANGRIJKE SPECIFIEKE EISEN DIE MEN STELT
• Kennis van neonatale fysiologie en pathologie
• Kennis van werking/gebruik van talrijke apparatuur
• Sterk observatievermogen
• Grote technische bekwaamheid
FUNCTIEOMSCHRIJVING
• Vaak kinderen die rechtstreeks in ziekenhuis zijn geboren, wanneer men als naar huis is gegaan wordt
het kind vaak op pediatrie gelegd
• Ouders zijn altijd welkom
NEONATOLOGIE:
• N* = de bedjesafdeling, hebben alle ziekenhuizen die een materniteit hebben. Hier liggen kinderen
met de minst intensieve zorgen.
• NICU = Neonatologie intensive care unit, niet in elk ziekenhuis enkel in grote, werken samen met
andere ziekenhuizen om transfers van zwakke kinderen uit te voeren
PATIËNTENGROEPEN:
• Prematuur
• Dysmatuur
• A terme baby’s met problemen
– Operatie
– AH-ondersteuning
– Voedingsproblemen
– Infectie waarvoor infuustherapie of AB
– Observatie: moeilijke partus, afkickbaby’s, macrosomie
– Sociale opname
INLEIDING NEONATOLOGIE
DE PREMATURE PASGEBORENE
• Kind dat geboren is voor 37 weken zwangerschap.
DEFINITIE PREMATURITEIT:
• Vroeggeboorte
• Inclusief vroeggeboorte
• Tussen 22e en 37ste complete
zwangerschapsweek
• Extreme vroeggeboorte= geboorte voor de
26ste zwangerschapsweek: grens
levensvatbaarheid is 24ste week
Serotien: kinderen die geboren worden na een zwangerschapsduur langer dan normaal (langer dan 41wkn 6
dagen, dus vanaf 42 weken)
2
,DREIGENDE VROEGGEBOORTE
• Antenatale doorverwijzing vanaf 24ste zwangerschapsweek (naar beter gespecialiseerde ziekenhuizen,
met NICU)
• Meer kans op overleven zonder ernstige handicap
• Postnatale transfer = nadelige invloed op gezondheid
FACTOREN DIE KANS OP VROEGGEBOORTE BEÏNVLOEDEN
• Multifactorieel; moet een samenloop van omstandigheden zijn
• Factoren komen gezamenlijk voor
Of
• De ene risicofactor lokt de andere uit
– Gevolg van medisch ingrijpen (ernstige problemen tijdens zwangerschap)
– Spontaan
EIGENSCHAPPEN MOEDER:
• Lage en hoge (>35j) leeftijd
• Lage sociale-economische status
• Ongehuwde status
• Lage opleiding
• Eerder een te vroeggeboren kind
• Etniciteit (onafhankelijk van andere risicofactoren)
LEEFSTIJLFACTOREN
• Roken verdubbelt de kans op vroeggeboorte
• Alcoholgebruik
• Drugsgebruik
• Overgewicht: terwijl bewegen gepaard gaat met een kleinere kans
• Ernstige ondervoeding in 1ste en 2de trimester
• Belangrijke rol van infecties (25-40%)
• Aanwezigheid van een infectie alleen is niet genoeg om prematuriteit op te wekken
OORZAKEN DALENDE TREND IN VROEGGEBOORTES
• Daling % meerlingen
• Advies 2004: daling bevruchte embryo’s terugplaatsen bij IVF, daling % meerlingen
• Leeftijd van moeders speelt geen rol
– Gemiddelde leeftijd moeders bij geboorte van hun kind is stabiel rond 31 jaar (2004)
VERKLARINGEN VARIATIE IN % BINNEN EU
• Leefgewoontes
• Apparatuur en technische ondersteuning; opvang die mogelijk is
• Verschillen in de populatie
LICHAAMSKENMERKEN VAN DE PREMATUUR
• Verhoudingen:
o Groot hoofd ten opzichte van het lichaam,
o Aangezicht is klein t.o.v. de rest van de schedel,
o Schedelomtrek is groter dan schouderomtrek
o Mager, tenger
3
, • Huid:
o Rode kleur (door hoog hemoglobine gehalte, dus meer kans op billi), vooral tot 28weken;
handen en voeten zien vaak eerder blauw (cyanose)
o Dunne textuur, bijna doorzichtig, glazig
o Geen of weinig vernix
o Veel lanugo beharing (donsharen); voor 28 weken over heel lichaam → verdwijnt langzaam
aan
o Spieren; weinig en tenger
o Oedeem; hoe jonger hoe meer kans
o Nagels; beperkt aanwezig en heel zacht, nog niet sterk
o Oren; nog niet veel kraakbeen aanwezig → moet nog hard worden! Tot 36 weken hebben
deze oren zeker extra aandacht nodig
o Tepels vrij aanwezig, verandert nog
o Voetzolen: gladde voetzolen zonder veel reliëf
• Consistentie weefsels:
o Thorax niet stevig; vaak bij AH putje in borstbeen
o Fontanellen: schedelnaad is denser en zachter → extra aandacht aan besteden
o Vorm thorax; kegelvormig met zwakke ribben
• Houding:
o Onder de 32 weken meer hypotone kinderen
o Weinig spierkracht dus eerder gestrekte houding
o Weinig spontane motoriek, eerder door manipulatie → gaan niet sterk kunnen huilen
BIJ TWIJFEL OVER JUISTE ZWANGERSCHAPSDUUR
➔ Inschatting maken aan de hand van
• Lichamelijke kenmerken
• Neurologische kenmerken
• Dubowitz-score (<36u postnataal)
• Ballard-score
KLINISCHE PROBLEMEN BIJ PREMATUREN
• Longen: longen zijn pas op einde van de zwangerschap voldoende ontwikkeld
• Nieren
• Lever
• Maagdarmstelsel: vertering en opname voeding is niet mogelijk voor een bepaalde datum
• Hart en vaten
• Thermoregulatie: kunnen moeilijk hun eigen T° regelen
• Onrijpe orgaansystemen: anatomische structuur fysiologische en biochemische functies
Pathologie dient gekend te zijn voor examen, maar dr. van den broek gaat hier verder op in
DE DYSMATURE PASGEBORENE
DEFINITIE:
• Laag geboortegewicht
• SGA (small for gestational age)
• Internationale grens van 2500g
• Foetale groeirestrictie of IUGR
• Veel te laag geboortegewicht <1500g
• Vaak samen met prematuriteit, maar ook bij a term
4
