Prof. Dr. Tim Vantilborgh
RESEARCH METHODS AND TECHNIQUES II:
QUANTITATIVE METHODS
1. INLEIDING TOT WETENSCHAPPELIJK REDENEREN
(Hoofdstuk 1 & 2 in het handboek!)
1.1 Psychologie als een manier van denken
1.1.1 Producing vs. consuming research (onderzoek produceren vs. consumeren)
Waarom is het relevant om dit te leren? Op een bepaald moment zal iedereen wetenschappelijk onderzoek
gebruiken voor beslissingen in hun professionele of academische carrière. Er is een verschil tussen het gebruiken
van wetenschappelijk onderzoek als research consumer of als research producer.
Research producer Research consumer
(onderzoeksproducent); je voert zelf onderzoek uit en (onderzoeksconsument); ook als je zelf geen onder-
produceert wetenschappelijke kennis. Het is belang- zoek uitvoert, zal je waarschijnlijk wetenschappelijk
rijk om te begrijpen welke keuzes je maakt bij het onderzoek raadplegen om beslissingen te nemen. Je
opzetten van een studie, wat de gevolgen daarvan zijn bent dan een consument van onderzoek.
en hoe je een goed onderzoek opzet dat een
betrouwbaar antwoord geeft op je onderzoeksvraag.
Er zijn verschillende voorbeelden waarin je het verschil tussen deze twee rollen kan zien. We bekijken drie
voorbeelden:
(1) Facilitated communication treatment (behandeling van gefaciliteerde communicatie)
= een interventie die bedoeld is om patiënten met ernstige vormen van autisme te helpen communiceren.
" Het idee achter deze techniek is dat het patiënten helpt die moeite hebben met communicatie. Hoe werkt
het? Iemand helpt de patiënt met communiceren. De patiënt krijgt een tablet waarop ze woorden kunnen
typen, maar de begeleider helpt de hand van de patiënt bij het typen. Hierdoor lijken mensen die normaal
moeite hebben met communicatie, ineens hun gedachten te kunnen uiten. Veel mensen geloven sterk in
deze methode.
" Stel je nu voor dat je als klinisch psycholoog werkt met vergelijkbare patiënten en een collega deze
techniek wil gebruiken. Dan is het verstandig om eerst naar wetenschappelijk bewijs te kijken. Er zijn
verschillende studies uitgevoerd om te onderzoeken of deze techniek daadwerkelijk werkt.
Bv. In een experiment werden patiënten en hun begeleider uitgenodigd in een lab. Ze kregen een afbeelding
te zien en de patiënt moest beschrijven wat ze zagen m.b.v. facilitated communication. Vervolgens werden de
patiënt en begeleider gescheiden en kregen ze afzonderlijk een andere afbeelding te zien. Toen ze weer
samenkwamen en de patiënt moest opschrijven wat ze zagen, bleek dat ze meestal opschreven wat de
begeleider had gezien en niet wat de patiënt zelf had gezien.
" Dit onderzoek toonde aan dat patiënten met deze techniek weliswaar lijken te communiceren, maar dat
zij eigenlijk niet zelf communiceren. De begeleider stuurt onbewust hun antwoorden in een bepaalde
richting.
" O.b.v. dit onderzoek zou je kunnen concluderen dat deze techniek NIET effectief is en dus GEEN goede
methode is om te gebruiken.
, (2) Scared-Straight approach (schrik-benadering)
Bv. Je hebt kinderen die een misdrijf hebben gepleegd. Het idee is dat je hen kan ontmoedigen om een
crimineel pad te bewandelen door hen bang te maken.
" Er bestaan tv-programma’s waarin dit principe wordt toegepast. Groepen jongeren die in contact zijn
geweest met de politie worden voor 24 uur naar een gevangenis gebracht. Daar proberen bewakers en
gevangenen hen bang te maken. Op tv zie je dan kinderen die bang zijn, huilen, en volledig van streek zijn.
De gedachte hierachter is dat ze, eenmaal terug thuis, nooit meer een misdaad zullen plegen.
" Maar is dit een goed idee? We kijken opnieuw naar wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers volgden
deze kinderen en onderzochten hen 5, 10, 15 jaar later. Ze vergeleken hun criminaliteitscijfers met die
van kinderen die deze behandeling niet hadden gekregen. Wat bleek? Het misdaadcijfer daalde niet, maar
steeg juist.
" Werkt deze techniek dus? Nee, het heeft zelfs een averechts effect. O.b.v. wetenschappelijk bewijs zou het
implementeren van deze techniek dus een slecht idee zijn.
(3) Mindfulness en academische prestaties
Zou het een goed idee zijn om mindfulness in de klas te implementeren?
" O.b.v. wetenschappelijk onderzoek zijn er verschillende studies die suggereren dat dit werkt. Onder-
zoeken laten zien dat als je mindfulness in de klas toepast, bijvoorbeeld in het lager of middelbaar
onderwijs, dit leidt tot een verbetering van de concentratie en academische prestaties van leerlingen.
" O.b.v. wetenschappelijk bewijs zou je dus kunnen zeggen dat dit een goede techniek is om toe te passen.
De drie voorbeelden laten zien hoe je later research (onderzoek) kunt consumeren en hoe je in je professionele
carrière beslissingen kunt nemen op basis van wetenschappelijk onderzoek. Om deze beslissingen te nemen,
moet je wetenschappelijke studies kunnen lezen, maar je moet ook kritisch nadenken over de kwaliteit van deze
studies. Een kritische houding bij het lezen van wetenschappelijke studies is essentieel! Niet elke
gepubliceerde wetenschappelijke studie is correct, robuust of betrouwbaar. Er zijn goede studies, maar er
zijn ook slechte studies. Elke studie heeft zijn sterke kanten, maar ook zijn zwakke punten. Binnen de psychologie
als wetenschap is hier veel debat over geweest.
" Een groot deel van dit debat begon toen de volgende studie werd gepubliceerd:
“Feeling the Future: Experimental evidence for anomalous retroactive influences on cognition and affect”
– Daryl J. Bem
" Deze studie “bewees” dat mensen de toekomst kunnen voorspellen. Toen deze studie werd gepubliceerd,
waren veel mensen sceptisch. Maar op het eerste gezicht zag de studie er erg geloofwaardig uit: het werd
gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift met een hoge reputatie en bestond uit maar liefst 9
experimenten die allemaal hetzelfde resultaat lieten zien.
" Daryl Bem draaide in veel van zijn experimenten het gebruikelijke onderzoeksdesign om.
§ Normaal gesproken zitten mensen achter een computerscherm en krijgen ze heel snel een
afbeelding te zien, zo snel dat ze het beeld niet bewust registreren, maar alleen onbewust. Even
later krijgen ze twee afbeeldingen te zien, waarvan één eerder onbewust is waargenomen.
Vervolgens krijgen ze een vraag zoals: “Welke afbeelding vind je het leukst?”. De meeste mensen
kiezen dan de afbeelding die ze eerder onbewust zagen.
§ Bem draaide dit experiment om. Eerst liet hij de proefpersonen twee afbeeldingen zien en vroeg
hij hen welke ze het leukst vonden. Daarna liet hij hen pas een van de twee afbeeldingen
opnieuw zien. Wat bleek? Veel mensen kozen de afbeelding die ze een paar seconden later
daadwerkelijk te zien kregen. Dit leek erop te wijzen dat ze de toekomst konden voorspellen.
2
,Toen deze studie werd gepubliceerd, waren veel wetenschappers het er niet mee eens. Wat gebeurt er dan in de
wetenschap?
" Wat in zo’n geval meestal gebeurt, is dat andere onderzoekers proberen de studie te repliceren. Ze
voerden exact hetzelfde experiment uit met een nieuwe groep proefpersonen/steekproef (= een nieuwe
sample). Er werden veel replicaties uitgevoerd, maar geen enkele was succesvol.
" Mensen begonnen zich ook af te vragen hoe Bem tot zijn resultaten kwam en of dit iets zegt over hoe we
wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. Er zijn nl. veel methodologische kwesties die je kunt bevragen in
onderzoek. Eén van die problemen is dat wetenschappers vaak meerdere experimenten uitvoeren, maar
in hun wetenschappelijke publicaties alleen de experimenten beschrijven die “succesvolle” resultaten
opleveren. Bem had niet slechts 9 experimenten uitgevoerd, maar veel meer. De meeste vonden geen
bewijs voor toekomstvoorspelling, maar toevallig 9 wel.
" Daarnaast heeft de manier waarop je je data analyseert een grote impact. Als je gaat “spelen” met de data
om een bepaald resultaat te krijgen, kun je uiteindelijk vrijwel altijd bewijzen wat je wilt bewijzen.
Dit alles leidde tot grote vragen over de wetenschappelijke praktijken in de psychologie (en in andere
wetenschappelijke disciplines). Dit bracht de replication crisis (replicatiecrisis) in de psychologie op gang.
Onderzoekers begonnen te controleren of ze eerdere studies konden repliceren, en in veel gevallen bleek dit niet
mogelijk te zijn. Dit leidde tot een dieper onderzoek naar het onderliggende probleem: hoe we onderzoek
uitvoeren en hoe we dit anders moeten doen. Dit resulteerde in de open science movement (open wetenschaps-
beweging; zie verder in dit hoofdstuk).
" Het belangrijkste punt is: je moet kritisch zijn tegenover wetenschappelijk onderzoek. Je kunt niet
zomaar elke studie vertrouwen alleen omdat deze gepubliceerd is.
DUS, korte samenvatting:
§ Kritisch denken is essentieel
§ Niet al het gepubliceerde onderzoek is correct of robuust
§ Replicatiecrisis in de psychologie
1.1.2 Hoe wetenschappers werken
Er zijn een aantal belangrijke aspecten als we kijken naar hoe wetenschappers werken:
§ Wetenschap is gebaseerd op empirisme.
§ Wetenschappers testen theorieën.
§ Wetenschappers werken zowel aan fundamentele als toegepaste problemen.
§ Wetenschap is voortdurend in ontwikkeling.
§ Wetenschappers publiceren hun bevindingen in wetenschappelijke tijdschriften.
§ Wetenschappers communiceren met het grote publiek via journalisten.
Empirisme
Kwantitatief onderzoek is meestal gebaseerd op empirisme. Empirisme betekent dat je data verzamelt. Die data
kan op verschillende manieren worden verzameld, maar meestal gebeurt dit via …
onze zintuigen of m.b.v. instrumenten
(zicht, gehoor, tast, …); die onze zintuigen ondersteunen (zoals een thermo-
meter of timer)
" Dit gebeurt op een systematische manier.
Bv. Als je een vragenlijst gebruikt om data te verzamelen, moeten alle deelnemers dezelfde vragen
krijgen. Dit zorgt ervoor dat de resultaten onderling vergeleken kunnen worden. De systematische
aanpak is cruciaal om tot betrouwbare conclusies te komen.
3
, " Daarnaast moet onderzoek repliceerbaar zijn. Dit betekent dat wanneer iemand anders de studie leest,
ze precies moeten kunnen zien hoe de studie is uitgevoerd (zoals de manier waarop de data geanalyseerd
werd). Hierdoor kunnen anderen de studie herhalen met een nieuwe sample. In de praktijk is replicability
(repliceerbaarheid) iets waar wetenschappers naar streven, maar het is niet altijd makkelijk te bereiken.
" Het idee achter empirisme is dat door data systematisch te selecteren, je betere conclusies kunt trekken
dan wanneer je enkel afgaat op je eigen ervaring of intuïtie.
" zomaar elke studie vertrouwen alleen omdat deze gepubliceerd is.
DUS, korte samenvatting:
§ De empirische methode is gebaseerd op data die verkregen wordt via:
- onze zintuigen (zicht, gehoor, tast);
- instrumenten die onze zintuigen ondersteunen (thermometer, vragenlijsten, timer, …).
§ Empiristen streven ernaar om onderzoek op een systematische, rigoureuze en repliceerbare manier
uit te voeren.
§ Empirisme is NIET gebaseerd op persoonlijke ervaringen, intuïtie of autoriteitsfiguren.
Wetenschappers testen theorieën
Hoe wetenschappers theorieën testen: de empirische cyclus.
Data wordt gebruikt om theorieën te testen. We starten meestal vanuit een
theorie en formuleren op basis daarvan ideeën en onderzoeksvragen
(research questions). Om deze vragen te onderzoeken, ontwerpen we een
onderzoeksmethode (research design). Vervolgens maken we de
onderzoeksvragen specifieker door hypothesen op te stellen. O.b.v. de
verzamelde data kunnen we een hypothese ondersteunen of verwerpen.
Als een hypothese wordt verworpen, betekent dit vaak dat we ook de
achterliggende theorie in twijfel moeten trekken.
" Bij verwerping van een theorie zijn er twee mogelijke oplossingen:
(1) De theorie aanpassen of een compleet nieuwe theorie ontwikkelen.
(2) Nagaan of de studie correct was opgezet. Misschien is de theorie correct, maar was het onderzoek
niet goed ontworpen, waardoor een nieuw onderzoek nodig is om tot de juiste conclusies te komen.
Illustratie van het empirische cyclus: de studie van Harlow (Cupboard theory vs. Contact comfort theory). Beide
theorieën proberen te verklaren waarom baby's zich hechten aan hun ouders, maar geven verschillende
verklaringen:
Cupboard theory Contact comfort theory
hechting gebeurt omdat de baby voeding krijgt van de hechting ontstaat door fysiek contact, comfort en de
ouders en zich daarom aan hen hecht. ontwikkeling van een sociale relatie.
Harlow’s experiment:
§ Hij testte deze theorieën met baby-aapjes.
§ In een kooi plaatste hij twee “moederfiguren”:
(1) Eén figuur (cupboard theory): een eenvoudige draadfiguur met een melkfles (voeding).
(2) Eén figuur (contact comfort theory): een zachte, warme pop zonder melk.
§ Hij observeerde waar de baby-aapjes de meeste tijd doorbrachten en aan welke figuur ze zich hechtten.
4
RESEARCH METHODS AND TECHNIQUES II:
QUANTITATIVE METHODS
1. INLEIDING TOT WETENSCHAPPELIJK REDENEREN
(Hoofdstuk 1 & 2 in het handboek!)
1.1 Psychologie als een manier van denken
1.1.1 Producing vs. consuming research (onderzoek produceren vs. consumeren)
Waarom is het relevant om dit te leren? Op een bepaald moment zal iedereen wetenschappelijk onderzoek
gebruiken voor beslissingen in hun professionele of academische carrière. Er is een verschil tussen het gebruiken
van wetenschappelijk onderzoek als research consumer of als research producer.
Research producer Research consumer
(onderzoeksproducent); je voert zelf onderzoek uit en (onderzoeksconsument); ook als je zelf geen onder-
produceert wetenschappelijke kennis. Het is belang- zoek uitvoert, zal je waarschijnlijk wetenschappelijk
rijk om te begrijpen welke keuzes je maakt bij het onderzoek raadplegen om beslissingen te nemen. Je
opzetten van een studie, wat de gevolgen daarvan zijn bent dan een consument van onderzoek.
en hoe je een goed onderzoek opzet dat een
betrouwbaar antwoord geeft op je onderzoeksvraag.
Er zijn verschillende voorbeelden waarin je het verschil tussen deze twee rollen kan zien. We bekijken drie
voorbeelden:
(1) Facilitated communication treatment (behandeling van gefaciliteerde communicatie)
= een interventie die bedoeld is om patiënten met ernstige vormen van autisme te helpen communiceren.
" Het idee achter deze techniek is dat het patiënten helpt die moeite hebben met communicatie. Hoe werkt
het? Iemand helpt de patiënt met communiceren. De patiënt krijgt een tablet waarop ze woorden kunnen
typen, maar de begeleider helpt de hand van de patiënt bij het typen. Hierdoor lijken mensen die normaal
moeite hebben met communicatie, ineens hun gedachten te kunnen uiten. Veel mensen geloven sterk in
deze methode.
" Stel je nu voor dat je als klinisch psycholoog werkt met vergelijkbare patiënten en een collega deze
techniek wil gebruiken. Dan is het verstandig om eerst naar wetenschappelijk bewijs te kijken. Er zijn
verschillende studies uitgevoerd om te onderzoeken of deze techniek daadwerkelijk werkt.
Bv. In een experiment werden patiënten en hun begeleider uitgenodigd in een lab. Ze kregen een afbeelding
te zien en de patiënt moest beschrijven wat ze zagen m.b.v. facilitated communication. Vervolgens werden de
patiënt en begeleider gescheiden en kregen ze afzonderlijk een andere afbeelding te zien. Toen ze weer
samenkwamen en de patiënt moest opschrijven wat ze zagen, bleek dat ze meestal opschreven wat de
begeleider had gezien en niet wat de patiënt zelf had gezien.
" Dit onderzoek toonde aan dat patiënten met deze techniek weliswaar lijken te communiceren, maar dat
zij eigenlijk niet zelf communiceren. De begeleider stuurt onbewust hun antwoorden in een bepaalde
richting.
" O.b.v. dit onderzoek zou je kunnen concluderen dat deze techniek NIET effectief is en dus GEEN goede
methode is om te gebruiken.
, (2) Scared-Straight approach (schrik-benadering)
Bv. Je hebt kinderen die een misdrijf hebben gepleegd. Het idee is dat je hen kan ontmoedigen om een
crimineel pad te bewandelen door hen bang te maken.
" Er bestaan tv-programma’s waarin dit principe wordt toegepast. Groepen jongeren die in contact zijn
geweest met de politie worden voor 24 uur naar een gevangenis gebracht. Daar proberen bewakers en
gevangenen hen bang te maken. Op tv zie je dan kinderen die bang zijn, huilen, en volledig van streek zijn.
De gedachte hierachter is dat ze, eenmaal terug thuis, nooit meer een misdaad zullen plegen.
" Maar is dit een goed idee? We kijken opnieuw naar wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers volgden
deze kinderen en onderzochten hen 5, 10, 15 jaar later. Ze vergeleken hun criminaliteitscijfers met die
van kinderen die deze behandeling niet hadden gekregen. Wat bleek? Het misdaadcijfer daalde niet, maar
steeg juist.
" Werkt deze techniek dus? Nee, het heeft zelfs een averechts effect. O.b.v. wetenschappelijk bewijs zou het
implementeren van deze techniek dus een slecht idee zijn.
(3) Mindfulness en academische prestaties
Zou het een goed idee zijn om mindfulness in de klas te implementeren?
" O.b.v. wetenschappelijk onderzoek zijn er verschillende studies die suggereren dat dit werkt. Onder-
zoeken laten zien dat als je mindfulness in de klas toepast, bijvoorbeeld in het lager of middelbaar
onderwijs, dit leidt tot een verbetering van de concentratie en academische prestaties van leerlingen.
" O.b.v. wetenschappelijk bewijs zou je dus kunnen zeggen dat dit een goede techniek is om toe te passen.
De drie voorbeelden laten zien hoe je later research (onderzoek) kunt consumeren en hoe je in je professionele
carrière beslissingen kunt nemen op basis van wetenschappelijk onderzoek. Om deze beslissingen te nemen,
moet je wetenschappelijke studies kunnen lezen, maar je moet ook kritisch nadenken over de kwaliteit van deze
studies. Een kritische houding bij het lezen van wetenschappelijke studies is essentieel! Niet elke
gepubliceerde wetenschappelijke studie is correct, robuust of betrouwbaar. Er zijn goede studies, maar er
zijn ook slechte studies. Elke studie heeft zijn sterke kanten, maar ook zijn zwakke punten. Binnen de psychologie
als wetenschap is hier veel debat over geweest.
" Een groot deel van dit debat begon toen de volgende studie werd gepubliceerd:
“Feeling the Future: Experimental evidence for anomalous retroactive influences on cognition and affect”
– Daryl J. Bem
" Deze studie “bewees” dat mensen de toekomst kunnen voorspellen. Toen deze studie werd gepubliceerd,
waren veel mensen sceptisch. Maar op het eerste gezicht zag de studie er erg geloofwaardig uit: het werd
gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift met een hoge reputatie en bestond uit maar liefst 9
experimenten die allemaal hetzelfde resultaat lieten zien.
" Daryl Bem draaide in veel van zijn experimenten het gebruikelijke onderzoeksdesign om.
§ Normaal gesproken zitten mensen achter een computerscherm en krijgen ze heel snel een
afbeelding te zien, zo snel dat ze het beeld niet bewust registreren, maar alleen onbewust. Even
later krijgen ze twee afbeeldingen te zien, waarvan één eerder onbewust is waargenomen.
Vervolgens krijgen ze een vraag zoals: “Welke afbeelding vind je het leukst?”. De meeste mensen
kiezen dan de afbeelding die ze eerder onbewust zagen.
§ Bem draaide dit experiment om. Eerst liet hij de proefpersonen twee afbeeldingen zien en vroeg
hij hen welke ze het leukst vonden. Daarna liet hij hen pas een van de twee afbeeldingen
opnieuw zien. Wat bleek? Veel mensen kozen de afbeelding die ze een paar seconden later
daadwerkelijk te zien kregen. Dit leek erop te wijzen dat ze de toekomst konden voorspellen.
2
,Toen deze studie werd gepubliceerd, waren veel wetenschappers het er niet mee eens. Wat gebeurt er dan in de
wetenschap?
" Wat in zo’n geval meestal gebeurt, is dat andere onderzoekers proberen de studie te repliceren. Ze
voerden exact hetzelfde experiment uit met een nieuwe groep proefpersonen/steekproef (= een nieuwe
sample). Er werden veel replicaties uitgevoerd, maar geen enkele was succesvol.
" Mensen begonnen zich ook af te vragen hoe Bem tot zijn resultaten kwam en of dit iets zegt over hoe we
wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. Er zijn nl. veel methodologische kwesties die je kunt bevragen in
onderzoek. Eén van die problemen is dat wetenschappers vaak meerdere experimenten uitvoeren, maar
in hun wetenschappelijke publicaties alleen de experimenten beschrijven die “succesvolle” resultaten
opleveren. Bem had niet slechts 9 experimenten uitgevoerd, maar veel meer. De meeste vonden geen
bewijs voor toekomstvoorspelling, maar toevallig 9 wel.
" Daarnaast heeft de manier waarop je je data analyseert een grote impact. Als je gaat “spelen” met de data
om een bepaald resultaat te krijgen, kun je uiteindelijk vrijwel altijd bewijzen wat je wilt bewijzen.
Dit alles leidde tot grote vragen over de wetenschappelijke praktijken in de psychologie (en in andere
wetenschappelijke disciplines). Dit bracht de replication crisis (replicatiecrisis) in de psychologie op gang.
Onderzoekers begonnen te controleren of ze eerdere studies konden repliceren, en in veel gevallen bleek dit niet
mogelijk te zijn. Dit leidde tot een dieper onderzoek naar het onderliggende probleem: hoe we onderzoek
uitvoeren en hoe we dit anders moeten doen. Dit resulteerde in de open science movement (open wetenschaps-
beweging; zie verder in dit hoofdstuk).
" Het belangrijkste punt is: je moet kritisch zijn tegenover wetenschappelijk onderzoek. Je kunt niet
zomaar elke studie vertrouwen alleen omdat deze gepubliceerd is.
DUS, korte samenvatting:
§ Kritisch denken is essentieel
§ Niet al het gepubliceerde onderzoek is correct of robuust
§ Replicatiecrisis in de psychologie
1.1.2 Hoe wetenschappers werken
Er zijn een aantal belangrijke aspecten als we kijken naar hoe wetenschappers werken:
§ Wetenschap is gebaseerd op empirisme.
§ Wetenschappers testen theorieën.
§ Wetenschappers werken zowel aan fundamentele als toegepaste problemen.
§ Wetenschap is voortdurend in ontwikkeling.
§ Wetenschappers publiceren hun bevindingen in wetenschappelijke tijdschriften.
§ Wetenschappers communiceren met het grote publiek via journalisten.
Empirisme
Kwantitatief onderzoek is meestal gebaseerd op empirisme. Empirisme betekent dat je data verzamelt. Die data
kan op verschillende manieren worden verzameld, maar meestal gebeurt dit via …
onze zintuigen of m.b.v. instrumenten
(zicht, gehoor, tast, …); die onze zintuigen ondersteunen (zoals een thermo-
meter of timer)
" Dit gebeurt op een systematische manier.
Bv. Als je een vragenlijst gebruikt om data te verzamelen, moeten alle deelnemers dezelfde vragen
krijgen. Dit zorgt ervoor dat de resultaten onderling vergeleken kunnen worden. De systematische
aanpak is cruciaal om tot betrouwbare conclusies te komen.
3
, " Daarnaast moet onderzoek repliceerbaar zijn. Dit betekent dat wanneer iemand anders de studie leest,
ze precies moeten kunnen zien hoe de studie is uitgevoerd (zoals de manier waarop de data geanalyseerd
werd). Hierdoor kunnen anderen de studie herhalen met een nieuwe sample. In de praktijk is replicability
(repliceerbaarheid) iets waar wetenschappers naar streven, maar het is niet altijd makkelijk te bereiken.
" Het idee achter empirisme is dat door data systematisch te selecteren, je betere conclusies kunt trekken
dan wanneer je enkel afgaat op je eigen ervaring of intuïtie.
" zomaar elke studie vertrouwen alleen omdat deze gepubliceerd is.
DUS, korte samenvatting:
§ De empirische methode is gebaseerd op data die verkregen wordt via:
- onze zintuigen (zicht, gehoor, tast);
- instrumenten die onze zintuigen ondersteunen (thermometer, vragenlijsten, timer, …).
§ Empiristen streven ernaar om onderzoek op een systematische, rigoureuze en repliceerbare manier
uit te voeren.
§ Empirisme is NIET gebaseerd op persoonlijke ervaringen, intuïtie of autoriteitsfiguren.
Wetenschappers testen theorieën
Hoe wetenschappers theorieën testen: de empirische cyclus.
Data wordt gebruikt om theorieën te testen. We starten meestal vanuit een
theorie en formuleren op basis daarvan ideeën en onderzoeksvragen
(research questions). Om deze vragen te onderzoeken, ontwerpen we een
onderzoeksmethode (research design). Vervolgens maken we de
onderzoeksvragen specifieker door hypothesen op te stellen. O.b.v. de
verzamelde data kunnen we een hypothese ondersteunen of verwerpen.
Als een hypothese wordt verworpen, betekent dit vaak dat we ook de
achterliggende theorie in twijfel moeten trekken.
" Bij verwerping van een theorie zijn er twee mogelijke oplossingen:
(1) De theorie aanpassen of een compleet nieuwe theorie ontwikkelen.
(2) Nagaan of de studie correct was opgezet. Misschien is de theorie correct, maar was het onderzoek
niet goed ontworpen, waardoor een nieuw onderzoek nodig is om tot de juiste conclusies te komen.
Illustratie van het empirische cyclus: de studie van Harlow (Cupboard theory vs. Contact comfort theory). Beide
theorieën proberen te verklaren waarom baby's zich hechten aan hun ouders, maar geven verschillende
verklaringen:
Cupboard theory Contact comfort theory
hechting gebeurt omdat de baby voeding krijgt van de hechting ontstaat door fysiek contact, comfort en de
ouders en zich daarom aan hen hecht. ontwikkeling van een sociale relatie.
Harlow’s experiment:
§ Hij testte deze theorieën met baby-aapjes.
§ In een kooi plaatste hij twee “moederfiguren”:
(1) Eén figuur (cupboard theory): een eenvoudige draadfiguur met een melkfles (voeding).
(2) Eén figuur (contact comfort theory): een zachte, warme pop zonder melk.
§ Hij observeerde waar de baby-aapjes de meeste tijd doorbrachten en aan welke figuur ze zich hechtten.
4
