Samenvatting basisverpleegkunde 2: hoofdstuk zuurstof en ademhalen

Hoofdstuk 9 – Behoefte aan zuurstof en ademhalen
De ademhaling
- Fysiologische aspecten: zuurstofopname, ademhalingsregulatie, ventilatie,
diffusie, transport naar ellen
- Eigenschappen van de ademhaling: snelheid, diepte, ritme, symmetrie
- Bijzondere ademhalingsbewegingen: afwijkende ritme/patroon, aard van de
ademhaling, vaststellen van ademhalingsmoeilijkheden, sputum,
zuurstofsaturatiemeting
Factoren met invloed op het functioneren van de ademhaling
 Dalende hoeveelheid zuurstof in de lucht
 Aanwezigheid van schadelijke gassen
 Belemmering in de mechanismen die voor de ademhaling zorgen, bv.
tonsillaire inklemming
 Verandering in de chemische samenstelling van bloed of weefselvocht, bv.
acidose bij koorts (lage pH)
 Belemmering van de passage door obstructie, bv. vreemd voorwerp
 Moeilijke controle van de spieren ten gevolge van aandoeningen van de
spieren of geneesmiddelen
o Bv. onderdrukken van centraal zenuwstelsel, zoals narcose
o Bv. drugs
o Bv. antitussiva (middelen die hoest onderdrukken)
 Belemmering door blokkade van de alveolocapillaire membranen, bv.
longoedeem
 Slecht functioneren pompsysteem, longen en hart
 Storing in de passage, bv. astma, letsel ademhalingsspieren
 Onvoldoende kracht van het hart, belemmering terugstroom van het bloed
naar hart, circulatiestoornissen, laag hemoglobinegehalte
Risicogroepen voor het ontwikkelen van ademhalingsproblemen
 Mensen van middelbare en oudere leeftijd met gedaalde mobiliteit en
activiteit
 Mensen die te zeer verzwakt zijn om diept te kunnen ademen of ophoesten
 Mensen met COPD (chronic obstructive pulmonary disease) of COLL
(chronisch obstructief longlijden)
 Mensen met hart- en vaatziekten
 Mensen met een neurologische aandoening
 Mensen die bewusteloos zijn
 Mensen met een opgezet abdomen (bv. door dramgassen, obstipatie,
zwaarlijvigheid)
 Mensen met afwijkingen van de wervelkolom, de ribben of de spieren (bv.
scoliose (scheve ruggengraat), ribfractuur…)
 Mensen met een verminderde weerstand voor infecties, die psychisch of
emotioneel overbelast zijn
 Mensen die roken of gerookt hebben
Vaststellen van ademhalingsmoeilijkheden
- Subjectieve gegevens
o Dyspnoe: verandering in snelheid en diepte, rusteloosheid en
benauwdheid
 Bv. orthopnoe: dyspnoe bij neerliggen, bv. hartfalen
 Bv. dyspnoe d’effort: kortademigheid bij inspanning
o Reeds bestaande ademhalingsmoeilijkheden
o Pijnklacht al of niet in verband met ademhaling zelf:
 Ontsteking
1

,  Trauma
 Verhoogde spieractiviteit

- Objectieve gegevens
o Gerichte observatie van de wijze van ademhaling
 Frequentie, ritme- patroon, diepte
 Huidskleur: cyanose (blauw), rood, bleek
 Aanwezigheid pijn
 Hoesten, kuchen en/of ophoesten van sputum
o Gebruik van hulp-ademhalingsspieren (bij in- en uitademen) en
‘neusvleugelen’ (bij inademen)
o Stuwing van de halsvenen
o Abnormale geluiden bij obstructies
 Piepend geluid: astma, chronische bronchitis
 Geruis of reutelend geluid (kort borrelend geluid ten gevolge van
voht)
 Stridor (vernauwde luchtweg): depletie
 Snakken naar lucht= gasping
o Observatie van gedrag
 Verwarring, desoriëntatie, onsamenhangende uitspraken
 Hoofdpijn
 Duizeligheid
 Slaperigheid, apathie
 Veranderingen in patroon ademhaling
 Rusteloosheid, excitatie, euforie
 Snel moe, tachycardie (te snel hartritme) , afgemat en benauwd
Diagnostische onderzoeken
- Mogelijke onderzoeken bij problemen in verband met ademhalingsstelsel:
o Medische anamnese
o Lichamelijk onderzoek: auscultatie (beluisteren lichaamsgeluiden met
stethoscoop), percussie (geluid opwekken om dichtheid van lichaamsdeel
te onderzoeken), horlogeglasnagels
o Röntgenonderzoek
o Arterieel bloedgas (ABG):
 SpO2 (zuurstofsaturatie)
 pa O2 (hoeveelheid zuurstof opgelost in arterieel bloed)
 paCO2 (hoeveelheid koolstofdioxide opgelost in arterieel bloed)
 pH (zuurtegraad van het bloed)
o Niet- invasie zuurstofsaturatiemeting via pulsoxymetrie (saturatiemeter
op vinger)
o Sputumonderzoek
o Uitstrijkje (met borsteltje): histolgoie, bacteriologie
o CT of MRI
o Endoscopisch onderzoek: bronchoscopie (binnenkant luchtwegen
bekijken)
o Longfunctieonderzoek
 TV= tidal volume= teugvolume= wat men uitademt in rust, +/-
500ml
 IRV = inspiratoire reserve: volume dat men extra kan inademen
bovenop rustademhaling 1.5 tot 2 l
 ERV = expiratoire reserve 1.5 tot 2.5 l

2