Strafrecht
Handboek: 4e editie 225 (288p)
Examen: schriftelijk examen uit 15 meerkeuzevragen (met hogere
censuur) en 5 casusvragen. Er zijn straftoemetingsregels die bepalen hoe
zwaar een straf kan zijn, een klassieke vraag zou zijn ‘wat is de max straf
die jan kan hebben, vanaf wanneer kan hij voorwaardelijk vrijgesteld
werden, vanaf wanneer kan de straf verjaard worden of komt hij nog in
aanmerking voor opschorting of uitstel?’ Soms kan je schuldig gesteld
worden maar niet gestraft door opschorting. Je moet niet hopen via de
codex alles te kunne oplossen. Laatste HC bestaat uit twee
proefcasussen!
Er is een oud strafwetboek van 1867, maar er zijn twee nieuwe wetten
van 2024 die boek 1 en 2 vh strafwetboek hebben ingesteld die vanaf
2026 in werking zouden moeten treden. Het is niet zeker of het echt in
werking zal treden dus de prof doceert de oude wetten. Het nieuwe
strafboek is strenger, dus dwz dat je alleen zwaarder gestraft kan worden
als het in werking getreden is. Als je opnieuw een strafbaar feit pleegt val
je in herhaling en volgens de nieuwe regel moet je niet eerst veroordeeld
zijn voor een mistrijf van min 1j. Voor sommige misdrijven mag je 30j later
nog veroordeeld worden, je gaat dan met beide rechtssystemen rekening
moeten houden. Distributieve toepassing vd mildste toepassing (A+B=C).
Grote delen vh strafwetboek worden niet verandert, het is dus niet iets
totaal anders. Heel de regeling van geesteszieken die een misdrijf plegen
valt buiten het strafrecht.
De prof vertrekt vh oude strafrecht en waar het nieuwe het wijzigt, zegt
de prof het. In het handboek staat dat in een grijs kader. Strafwet,
misdrijf, dader & straf. Vooral bij de straffen verandert er veel, dit is de
andere helft vd cursus (p145).
Definitie prof: ‘Recht is afdwingbaar’. Opdat het afdwingbaar zou zijn
moet het gesanctioneerd kunnen worden. De sancties kunnen
burgerrechtelijk worden, bv art 6.5 BW als je iem schade toebrengt door
een fout en er is een CV dan moet je een schadevergoeding betalen voor
het plegen van een onrechtmatige daad. Je hebt administratieve
tuchtsancties voor advocaten enz voor als ze een deontologische code
overtreden. Maar je hebt ook strafsancties, dat zijn straffen die een leed
toevoegende dimentie hebben. Daarover gaan we het hebben. Deze moet
je maar hanteren als laatste redmiddel, als de andere sancties niet gaan.
In het huidige strafwetboek twee strafrechtelijke feiten: tegen de mens
(die bezittingen heeft, die je niet mag verkrachten of pijn doen) en zijn
goederen. Wetgeving over dierenwelzijn; sommige zeggen dat het
1
,rechtsgoed geschonden wordt de mens is die het dier graag ziet of het
rechtsgoed zelf. Wanneer het een rechtsgoed is dat we zo belangrijk
achten dat het niet geschonden mag worden dan moeten we naar het
strafrecht. Strafrecht is publiek, wetten en sanctierecht.
H1 Algemeen strafrecht
Drie kenmerken: publiekrecht, wettenrecht en sanctierecht. Het
strafrecht is niet statisch maar veranderlijk, het past zich aan aan
omstandigheden. In het seksueel strafrecht bv. Het is dynamisch. Het
nieuwe strafwetboek is een codificatie van hoe het in rp is veranderd.
In elke gemeente het concept van misdrijf en sanctie. Overtredingen van
regels dus sancties die geldboete of een gevangenisstraf zijn. Iemand
legeren, je hoort er niet meer bij is ook een sanctie. Gedragingen die
strafbaar zijn. Men heeft lang weinig interesse gehad in de dader, als
abstract rationaal wezen. Pas vanaf einde 19e eeuw is men het gaan zien
als een mens en niet meer als een nummer die mss ook in het
bestraffingsproces betrokken moet worden. Je moet nd persoonlijkheid vd
dader kijken en dat was een nieuw begrip. De dader als element pas later.
Definitie prof: Recht is afdwingbaar. Voor strafrecht zijn er ook vele
definities. Als je er anders over nadenkt is uw def anders, maar dat is het
dogmatische strafrecht, het strafrecht in de boeken. Belangrijk: kwaliteit
van recht kan je maar in de toepassing beoordelen. Een slechte regel die
goed toegepast wordt levert goed recht op en omgekeerd. Je moet
afdalen naar de loopgraven, pas dan zie je of recht goed werkt of niet en
of het moet aangepast worden. Recht dient om aangepast worden dus kijk
naar het resultaat vd toepassing en nal daarvan moet je het aanpassen.
De prof: het strafrecht regelt wat je wel of niet mag doen en wat je moet
doen & wat is de sanctie. Je mag niet stelen, maar soms moet je iets
doen. Omschrijving van strafbare gedraging & sanctie in werkelijke
betekenis vh woord (straf) of beschermings/beveilingsmaatregel (op
samenleving of dader). Tweede deel vh strafrecht zijn de algemene
principes. Als je de sancties & strafbare gedragingen weet dan moet je de
algemene principes bij de bestraffing weten bij de misdrijven. De regels
van herhaling, samenloop, strafbare deelneming. De algemene principes
van strafrecht is deze cursus (boek 1 swb).
In strafrecht: wat is strafbaar & sanctie (niet deze cursus) + wat zijn de
algemene principes van sanctionering van daders (deze cursus). We
kijken naar het positief strafrecht, het negatief strafrecht is niet het
omgekeerde want dat bestaat niet. Het positief strafrecht is het recht
zoals het moet worden toegepast in Be.
2
,Dat staat tegenover het wijsgerig strafrecht: dan gaan we naar de
officiersles, daar denken we na over wat de grondslag is vh recht om te
straffen. Je moet weten wrm je straft, het doel & welke kenmerken het
moet hebben om het doel te bereiken. Men dacht lang dat de gevangenis
goed was, de bedoeling was dat je als rationeel wezen tot inkeer zou
komen, de dader met zichzelf te confronteren. Dat is het wijsgerig
strafrecht, maar de prof houdt vh recht in zijn toepassing omdat je dan
kan zien of het doet wat die begoogt, het creeeren van een samenleving
(positief strafrecht).
Twee strekkingen wijsgerig strafrecht: relatief en absolute. Deze
laatste met betrekking waarom straffen= daarom (Punitur quia peccatum
est = omdat je zondigde word je gestraft). Relatieve theorie zegt: “omdat
je niet meer zou zondingen”. Je wordt gestraft omdat je in de toekomst
niet meer zou zondigen. Het is maatschappelijk nuttig om te straffen daar.
Absoluut heeft een meer repressieve benadering en de andere
preventieve benadering. Afhankelijk van welke benadering zal je
wijzigingen in de wg zien.
Verjaring straf of strafvordering: We hebben iets als de verjaring vd
strafvordering en de verjaring vd straf, dit betekent dat je iets niet meer
moogt doen omdat het verjaart is. Het is een termijn waarbinnen je iem
moet straffen (verjaring strafvordering). Als je iem tijdig straft binnen de
verjaring vd strafvordering moet je de straf ook tijdig uitvoeren.
Als een straf verjaart dan kan je de straf niet meer uitvoeren, tenzij je een
uitvoerder bent vd absolute theorie. Opdat een straf zinvol zou zijn dan
moet je dat binnen 30J toepassen. Er was een periode waar iets niet
verjaarbaar was. Één onverjaarbare misdaad: seks tegen minderjarigen &
humanitair recht. Afhankelijk van welk onderwerp heb je een andere visie.
Het OM/procureur staat in vd volvolging van misdrijven, maar die moet
dat niet doen. We zitten nu in een tijd waar we nh absolutisme gaan, onze
vorige minister wou alle straffen uitvoeren. Daarom zijn er onder de 6m in
het nieuwe swb geen gevangenisstraffen meer. Dat heeft te maken met
absolute en relatieve theorie.
Kenmerken strafrecht
1. strafrecht is publiekrecht (verticaal recht). Band dader misdrijf en
iets boven hem. In een democratische my is dat de gemeenschap. Als je
een misdrijf pleegt ontstaat een verticale verhouding met de
gemeenschap in moderne samenlevingen. We hebben dat recht tot
straffen overgedragen aan overheidsorganen, in kleine gemeenschappen
doen ze dat nog zelf (raad van ouderen). Maar omdat we met zo veel zijn
hebben we dat aan het OM/procureur des konings overgelaten die
3
, namens ons optreedt. De gem krijgt dat recht & draagt dat over aan het
OM die namens de gemeenschap optreedt. Als de procureur iets doet,
doet die dat namens u. Het is een gezond principe dat we het aan een
neutrale partij (OM) overlaten en niet bij de partij vh slachtoffer. Zonder
dat is er geen strafrecht. Dat is de reden dat je nooit een strafzaak kunt
zien zonder de procureur want dan is de gemeenschap er niet.
Door het plegen van een misdrijf ontstaat er ook een horizontale
privaatrechtelijke verhouding tss dader-slachtoffer: Als je steelt is die
verarmt, dus slachtoffer. Niet elk misdrijf levert slachtoffers op bv zoals
snel rijden op de autostrade zonder te botsen of er zijn slachtoffers maar
je weet het niet (bv schade bij een milieumisdrijf) of het is niet
identificeerbaar. Een tweede rede is, we hebben het slachtoffer niet nodig
om de dader te vervolgen, die moet geen klacht indienen omdat je bij een
misdrijf de OO geschaad hebt en je dus de gem geschaad hebt. Dat er een
particulier slachtoffer is belet dat niet. Wij hebben geen anglicaans
rechtssysteem waar een klacht nodig is. Er is intrafamiliaal geweld en de
partner zegt later dat die niet wil dat de andere vervolgd wordt maar daar
gaat het in Be niet over want we vinden het als gemeenschap niet
kunnen. Zelfs tegen de zin vh slachtoffer in kan je iemand vervolgen. Één
uitzondering: klachtmisdrijven, waar de procureur niet kan vervolgen
zonder klacht bv als iem u in het openbaar heeft belasterd. In het nieuwe
boek zijn er geen klachtmisdrijven meer. Deze zijn een uitzondering op
het principe.
Derde aspect publieke karakter: we hebben het slachtoffer een positie
gegeven waarbij het zelf de strafvordering kan instellen. De procureur
oefent namens de gem de strafvordering uit, maar het slachtoffer kan het
ook. Twee manieren: rr dagvaarden door slachtoffer (meestgebruikte
optie) of aan de onderzoeksrechter vragen om een onderzoek te doen en
dus klacht bij de rechter indienen (vanaf dan is de strafvordering ingestelt
en kan alleen de rechter er nog iets aan doen). Vanaf die ze instelt is hij
ze kwijt, dan is die vd procureur. Alleen de procureur kan straffen
uitvoeren. Het vorderen vd straf is iets vd gem tav de dader. Publieke
belang is de straf en private schadevergoeding vh slachtoffer.
De zaak du troux: heeft als een katalysator gewekt om de positie vh
slachtoffer te herbekijken. Het heeft gelijd tot een over-acentuering vd
positie vh slachtoffer. De prof weet niet of dat dat iets goed is. Soms hoor
je een slachtoffer zeggen in ben 2x slachtoffer: vd dader & het systeem.
De zaak Du troux heeft geleid tot een fall out, iets wat de wg heeft
ingevoerd nal die zaak. Na een bepaalde periode kan je voorwaardelijk
vrijgesteld worden, de strafuitvoering rechtbank beslist daarover. Deze
hoort het slachtoffer. De discussie of iem vroeger kan vrijkomen is een
4
Handboek: 4e editie 225 (288p)
Examen: schriftelijk examen uit 15 meerkeuzevragen (met hogere
censuur) en 5 casusvragen. Er zijn straftoemetingsregels die bepalen hoe
zwaar een straf kan zijn, een klassieke vraag zou zijn ‘wat is de max straf
die jan kan hebben, vanaf wanneer kan hij voorwaardelijk vrijgesteld
werden, vanaf wanneer kan de straf verjaard worden of komt hij nog in
aanmerking voor opschorting of uitstel?’ Soms kan je schuldig gesteld
worden maar niet gestraft door opschorting. Je moet niet hopen via de
codex alles te kunne oplossen. Laatste HC bestaat uit twee
proefcasussen!
Er is een oud strafwetboek van 1867, maar er zijn twee nieuwe wetten
van 2024 die boek 1 en 2 vh strafwetboek hebben ingesteld die vanaf
2026 in werking zouden moeten treden. Het is niet zeker of het echt in
werking zal treden dus de prof doceert de oude wetten. Het nieuwe
strafboek is strenger, dus dwz dat je alleen zwaarder gestraft kan worden
als het in werking getreden is. Als je opnieuw een strafbaar feit pleegt val
je in herhaling en volgens de nieuwe regel moet je niet eerst veroordeeld
zijn voor een mistrijf van min 1j. Voor sommige misdrijven mag je 30j later
nog veroordeeld worden, je gaat dan met beide rechtssystemen rekening
moeten houden. Distributieve toepassing vd mildste toepassing (A+B=C).
Grote delen vh strafwetboek worden niet verandert, het is dus niet iets
totaal anders. Heel de regeling van geesteszieken die een misdrijf plegen
valt buiten het strafrecht.
De prof vertrekt vh oude strafrecht en waar het nieuwe het wijzigt, zegt
de prof het. In het handboek staat dat in een grijs kader. Strafwet,
misdrijf, dader & straf. Vooral bij de straffen verandert er veel, dit is de
andere helft vd cursus (p145).
Definitie prof: ‘Recht is afdwingbaar’. Opdat het afdwingbaar zou zijn
moet het gesanctioneerd kunnen worden. De sancties kunnen
burgerrechtelijk worden, bv art 6.5 BW als je iem schade toebrengt door
een fout en er is een CV dan moet je een schadevergoeding betalen voor
het plegen van een onrechtmatige daad. Je hebt administratieve
tuchtsancties voor advocaten enz voor als ze een deontologische code
overtreden. Maar je hebt ook strafsancties, dat zijn straffen die een leed
toevoegende dimentie hebben. Daarover gaan we het hebben. Deze moet
je maar hanteren als laatste redmiddel, als de andere sancties niet gaan.
In het huidige strafwetboek twee strafrechtelijke feiten: tegen de mens
(die bezittingen heeft, die je niet mag verkrachten of pijn doen) en zijn
goederen. Wetgeving over dierenwelzijn; sommige zeggen dat het
1
,rechtsgoed geschonden wordt de mens is die het dier graag ziet of het
rechtsgoed zelf. Wanneer het een rechtsgoed is dat we zo belangrijk
achten dat het niet geschonden mag worden dan moeten we naar het
strafrecht. Strafrecht is publiek, wetten en sanctierecht.
H1 Algemeen strafrecht
Drie kenmerken: publiekrecht, wettenrecht en sanctierecht. Het
strafrecht is niet statisch maar veranderlijk, het past zich aan aan
omstandigheden. In het seksueel strafrecht bv. Het is dynamisch. Het
nieuwe strafwetboek is een codificatie van hoe het in rp is veranderd.
In elke gemeente het concept van misdrijf en sanctie. Overtredingen van
regels dus sancties die geldboete of een gevangenisstraf zijn. Iemand
legeren, je hoort er niet meer bij is ook een sanctie. Gedragingen die
strafbaar zijn. Men heeft lang weinig interesse gehad in de dader, als
abstract rationaal wezen. Pas vanaf einde 19e eeuw is men het gaan zien
als een mens en niet meer als een nummer die mss ook in het
bestraffingsproces betrokken moet worden. Je moet nd persoonlijkheid vd
dader kijken en dat was een nieuw begrip. De dader als element pas later.
Definitie prof: Recht is afdwingbaar. Voor strafrecht zijn er ook vele
definities. Als je er anders over nadenkt is uw def anders, maar dat is het
dogmatische strafrecht, het strafrecht in de boeken. Belangrijk: kwaliteit
van recht kan je maar in de toepassing beoordelen. Een slechte regel die
goed toegepast wordt levert goed recht op en omgekeerd. Je moet
afdalen naar de loopgraven, pas dan zie je of recht goed werkt of niet en
of het moet aangepast worden. Recht dient om aangepast worden dus kijk
naar het resultaat vd toepassing en nal daarvan moet je het aanpassen.
De prof: het strafrecht regelt wat je wel of niet mag doen en wat je moet
doen & wat is de sanctie. Je mag niet stelen, maar soms moet je iets
doen. Omschrijving van strafbare gedraging & sanctie in werkelijke
betekenis vh woord (straf) of beschermings/beveilingsmaatregel (op
samenleving of dader). Tweede deel vh strafrecht zijn de algemene
principes. Als je de sancties & strafbare gedragingen weet dan moet je de
algemene principes bij de bestraffing weten bij de misdrijven. De regels
van herhaling, samenloop, strafbare deelneming. De algemene principes
van strafrecht is deze cursus (boek 1 swb).
In strafrecht: wat is strafbaar & sanctie (niet deze cursus) + wat zijn de
algemene principes van sanctionering van daders (deze cursus). We
kijken naar het positief strafrecht, het negatief strafrecht is niet het
omgekeerde want dat bestaat niet. Het positief strafrecht is het recht
zoals het moet worden toegepast in Be.
2
,Dat staat tegenover het wijsgerig strafrecht: dan gaan we naar de
officiersles, daar denken we na over wat de grondslag is vh recht om te
straffen. Je moet weten wrm je straft, het doel & welke kenmerken het
moet hebben om het doel te bereiken. Men dacht lang dat de gevangenis
goed was, de bedoeling was dat je als rationeel wezen tot inkeer zou
komen, de dader met zichzelf te confronteren. Dat is het wijsgerig
strafrecht, maar de prof houdt vh recht in zijn toepassing omdat je dan
kan zien of het doet wat die begoogt, het creeeren van een samenleving
(positief strafrecht).
Twee strekkingen wijsgerig strafrecht: relatief en absolute. Deze
laatste met betrekking waarom straffen= daarom (Punitur quia peccatum
est = omdat je zondigde word je gestraft). Relatieve theorie zegt: “omdat
je niet meer zou zondingen”. Je wordt gestraft omdat je in de toekomst
niet meer zou zondigen. Het is maatschappelijk nuttig om te straffen daar.
Absoluut heeft een meer repressieve benadering en de andere
preventieve benadering. Afhankelijk van welke benadering zal je
wijzigingen in de wg zien.
Verjaring straf of strafvordering: We hebben iets als de verjaring vd
strafvordering en de verjaring vd straf, dit betekent dat je iets niet meer
moogt doen omdat het verjaart is. Het is een termijn waarbinnen je iem
moet straffen (verjaring strafvordering). Als je iem tijdig straft binnen de
verjaring vd strafvordering moet je de straf ook tijdig uitvoeren.
Als een straf verjaart dan kan je de straf niet meer uitvoeren, tenzij je een
uitvoerder bent vd absolute theorie. Opdat een straf zinvol zou zijn dan
moet je dat binnen 30J toepassen. Er was een periode waar iets niet
verjaarbaar was. Één onverjaarbare misdaad: seks tegen minderjarigen &
humanitair recht. Afhankelijk van welk onderwerp heb je een andere visie.
Het OM/procureur staat in vd volvolging van misdrijven, maar die moet
dat niet doen. We zitten nu in een tijd waar we nh absolutisme gaan, onze
vorige minister wou alle straffen uitvoeren. Daarom zijn er onder de 6m in
het nieuwe swb geen gevangenisstraffen meer. Dat heeft te maken met
absolute en relatieve theorie.
Kenmerken strafrecht
1. strafrecht is publiekrecht (verticaal recht). Band dader misdrijf en
iets boven hem. In een democratische my is dat de gemeenschap. Als je
een misdrijf pleegt ontstaat een verticale verhouding met de
gemeenschap in moderne samenlevingen. We hebben dat recht tot
straffen overgedragen aan overheidsorganen, in kleine gemeenschappen
doen ze dat nog zelf (raad van ouderen). Maar omdat we met zo veel zijn
hebben we dat aan het OM/procureur des konings overgelaten die
3
, namens ons optreedt. De gem krijgt dat recht & draagt dat over aan het
OM die namens de gemeenschap optreedt. Als de procureur iets doet,
doet die dat namens u. Het is een gezond principe dat we het aan een
neutrale partij (OM) overlaten en niet bij de partij vh slachtoffer. Zonder
dat is er geen strafrecht. Dat is de reden dat je nooit een strafzaak kunt
zien zonder de procureur want dan is de gemeenschap er niet.
Door het plegen van een misdrijf ontstaat er ook een horizontale
privaatrechtelijke verhouding tss dader-slachtoffer: Als je steelt is die
verarmt, dus slachtoffer. Niet elk misdrijf levert slachtoffers op bv zoals
snel rijden op de autostrade zonder te botsen of er zijn slachtoffers maar
je weet het niet (bv schade bij een milieumisdrijf) of het is niet
identificeerbaar. Een tweede rede is, we hebben het slachtoffer niet nodig
om de dader te vervolgen, die moet geen klacht indienen omdat je bij een
misdrijf de OO geschaad hebt en je dus de gem geschaad hebt. Dat er een
particulier slachtoffer is belet dat niet. Wij hebben geen anglicaans
rechtssysteem waar een klacht nodig is. Er is intrafamiliaal geweld en de
partner zegt later dat die niet wil dat de andere vervolgd wordt maar daar
gaat het in Be niet over want we vinden het als gemeenschap niet
kunnen. Zelfs tegen de zin vh slachtoffer in kan je iemand vervolgen. Één
uitzondering: klachtmisdrijven, waar de procureur niet kan vervolgen
zonder klacht bv als iem u in het openbaar heeft belasterd. In het nieuwe
boek zijn er geen klachtmisdrijven meer. Deze zijn een uitzondering op
het principe.
Derde aspect publieke karakter: we hebben het slachtoffer een positie
gegeven waarbij het zelf de strafvordering kan instellen. De procureur
oefent namens de gem de strafvordering uit, maar het slachtoffer kan het
ook. Twee manieren: rr dagvaarden door slachtoffer (meestgebruikte
optie) of aan de onderzoeksrechter vragen om een onderzoek te doen en
dus klacht bij de rechter indienen (vanaf dan is de strafvordering ingestelt
en kan alleen de rechter er nog iets aan doen). Vanaf die ze instelt is hij
ze kwijt, dan is die vd procureur. Alleen de procureur kan straffen
uitvoeren. Het vorderen vd straf is iets vd gem tav de dader. Publieke
belang is de straf en private schadevergoeding vh slachtoffer.
De zaak du troux: heeft als een katalysator gewekt om de positie vh
slachtoffer te herbekijken. Het heeft gelijd tot een over-acentuering vd
positie vh slachtoffer. De prof weet niet of dat dat iets goed is. Soms hoor
je een slachtoffer zeggen in ben 2x slachtoffer: vd dader & het systeem.
De zaak Du troux heeft geleid tot een fall out, iets wat de wg heeft
ingevoerd nal die zaak. Na een bepaalde periode kan je voorwaardelijk
vrijgesteld worden, de strafuitvoering rechtbank beslist daarover. Deze
hoort het slachtoffer. De discussie of iem vroeger kan vrijkomen is een
4
