Samenvatting Douane en Accijnzen (Artevelde 2025)

Samenvatting Douane en
Accijnzen




1

,Inhoud
1. Inleiding.............................................................................................................................................8
1.1. Douanebeleid..............................................................................................................................8
1.1.1. Indirecte belastingen............................................................................................................8
1.1.2. douanebeleid gebaseerd op het principe van de douane-unie............................................8
1.1.3. douanebeleid gebaseerd op het principe van de vrijhandelszone.......................................9
1.2. Internationale instellingen M.B.T. douane...................................................................................9
1.2.1. Wereldhandelsorganisatie...................................................................................................9
1.2.2. Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO).............................10
1.2.3. Werelddouaneorganisatie..................................................................................................10
1.3. Europese integratie...................................................................................................................11
1.3.1. BLEU-verdrag......................................................................................................................11
1.3.2. Benelux-conventie..............................................................................................................11
1.3.3. Verdrag van Parijs of EGKS-verdrag....................................................................................11
1.3.4. Verdragen van Rome..........................................................................................................11
1.3.5. Akkoord van Schengen.......................................................................................................11
1.3.6. Europese Akte....................................................................................................................12
1.3.7. Verdrag van Maastricht......................................................................................................12
1.3.8. Verdrag van Amsterdam.....................................................................................................12
1.3.9. Economische en Monetaire Unie (EMU)............................................................................12
1.3.10. Europese Economische Ruimte (EER)...............................................................................13
1.3.11. Verdrag van Nice..............................................................................................................13
1.3.12. Verdrag van Lissabon.......................................................................................................13
1.4. Europese Unie...........................................................................................................................14
1.5. Europese instellingen................................................................................................................15
1.5.1. Europese Commissie..........................................................................................................15
1.5.2. Europese Parlement...........................................................................................................15
1.5.3. Raad van Ministers van de EU............................................................................................15
1.5.4. Europese Raad...................................................................................................................16
1.5.5. Europees Hof van Justitie...................................................................................................16
1.5.6. Rekenkamer.......................................................................................................................16
1.5.7. Europese Centrale Bank.....................................................................................................16
1.6. Wetgeving in de EU...................................................................................................................16
1.6.1. Verordening (regulation)....................................................................................................17



2

, 1.6.2. Beschikking (decision)........................................................................................................17
1.6.3. Richtlijn (directive).............................................................................................................17
1.6.4. Aanbevelingen en adviezen (recommendations)...............................................................17
1.7. Bekendmaking EU-wetgeving....................................................................................................17
1.8. Uniedouanewetboek en de toepassing ervan in de lidstaten...................................................18
1.9. Basisbegrippen inzake douanewetgeving.................................................................................18
1.9.1. Uniegoederen (union goods).............................................................................................18
1.9.2. Niet-Uniegoederen (non-union goods)..............................................................................19
1.9.3. Invoer (import)...................................................................................................................19
1.9.4. Binnenbrengen...................................................................................................................19
1.9.5. Uitvoer (export).................................................................................................................19
1.9.6. Verzending.........................................................................................................................19
1.9.7. Uniedouanevervoer (union transit)....................................................................................20
1.9.8. Gemeenschappelijk douanevervoer...................................................................................20
1.9.9. Douanevervoer onder dekking van carnet TIR of carnet ATA.............................................20
2. Betrokken partijen...........................................................................................................................21
2.1. Inleiding....................................................................................................................................21
2.2. Directe of indirecte vertegenwoordigers...................................................................................21
2.2.1. Personen die aangifte mogen indienen..............................................................................21
2.2.2. Declaranten en hulpdeclaranten........................................................................................23
2.3. Belgische Algemene Administratie der Douane en Accijnzen (AADA).......................................23
2.3.1. Situering.............................................................................................................................23
2.3.2. Opdrachten........................................................................................................................24
2.4. Authorised Economic Operator (AEO).......................................................................................30
2.4.1. Inleiding............................................................................................................................30
2.4.2. Wie kan een AEO-vergunning aanvragen...........................................................................30
2.4.3. Voorwaarden tot het verkrijgen van een AEO-vergunning.................................................30
2.4.4. Soorten AEO-vergunningen................................................................................................31
2.4.5. Aanvraagprocedure voor een AEO-vergunning..................................................................31
2.4.6. Voordelen van een AEO-vergunning inzake douane...........................................................31
2.4.7. Andere, indirecte voordelen AEO.......................................................................................32
2.4.8. Wederzijdse erkenning of mutual recognition agreement.................................................32
2.4.9. Wanneer zijn er geen AEO-voordelen................................................................................32
2.4.10. Waarom een AEO-vergunning aanvragen?.......................................................................33
3. Nomenclatuur en EU-douanetarief..................................................................................................34
3.1. Geharmoniseerd systeem.........................................................................................................34


3

, 3.1.1. Belang van de goederencode.............................................................................................34
3.1.2. Structuur van de goederencode.........................................................................................34
3.2. Douanetarief uitgegeven door de Belgische administratie douane en accijnzen......................35
3.2.1. Inleiding.............................................................................................................................35
3.2.2. Info over hoe de website TARBEL werkt (niet belangrijk)...................................................35
3.2.3. Nog info dat niet belangrijk is, behalve wat hier onder staat.............................................35
3.2.4. Aanvullende informatie......................................................................................................36
3.3. Algemene regels voor de interpretatie van het geharmoniseerd systeem................................38
3.3.1. Interpretatie van het geharmoniseerd systeem.................................................................38
3.3.2. Regel 1...............................................................................................................................38
3.3.3. Regel 2...............................................................................................................................39
3.3.4. Regel 3...............................................................................................................................39
3.3.5. Regel 4...............................................................................................................................40
3.3.6. Regel 5...............................................................................................................................40
3.3.7. Regel 6...............................................................................................................................41
3.4. Bindende tariefinlichtingen.......................................................................................................41
4. Berekening van de douanewaarde...................................................................................................43
4.1. Soorten rechten........................................................................................................................43
4.1.1. Conventionele rechten en autonome rechten...................................................................43
4.1.2. Preferentiële rechten en niet-preferentiële rechten..........................................................43
4.1.3. Waarderechten, specifieke rechten en gemengde rechten................................................43
4.1.4. Tariefcontingenten.............................................................................................................44
4.1.5. Bestemmingsrechten.........................................................................................................44
4.2. Methode waardebepaling.........................................................................................................44
4.2.1. Transactiewaarde ingevoerde middelen............................................................................45
4.2.2. Transactiewaarde identieke goederen (niet kennen).........................................................46
4.2.3. Transactiewaarde soortgelijke goederen(niet kennen)......................................................46
4.2.4. Aftrekmethode (terugrekenmethode of deductieve methode) (niet kennen)...................46
4.2.5. Berekende waarde(niet kennen)........................................................................................47
4.2.6. Redelijke middelen(niet kennen).......................................................................................47
4.3. Berekening van de douanewaarde, maatstaf van heffing voor de btw en statistische waarde. 48
4.3.1. Werkwijze berekeningen....................................................................................................48
4.3.2. Bijzondere waarderingen...................................................................................................50
4.3.3. Incoterms 2020..................................................................................................................51
5. Tijdelijke opslag en douaneregelingen.............................................................................................52
5.1. Overzicht tijdelijke opslag en douaneregelingen.......................................................................52


4

, 5.2. Douaneregelingen.....................................................................................................................53
5.2.1. ‘In het vrije verkeer brengen’ (of gewone invoer)..............................................................53
5.2.2. Uitvoer (export).................................................................................................................53
5.2.3. Bijzondere regelingen.........................................................................................................54
5.3. Tijdelijke opslag.........................................................................................................................56
6. Import control system en export control system.............................................................................58
6.1. Import control system (ICS).......................................................................................................58
6.1.1. Inleiding.............................................................................................................................58
6.1.2. Summiere aangifte binnenkomst (entry summary declaration - ENS) van alle goederen aan
boord...........................................................................................................................................58
6.1.3. Aankomstmelding (arrival notification)..............................................................................59
6.1.4. Aangifte voor tijdelijke opslag............................................................................................61
6.1.5. Douaneregeling (douaneaangifte)......................................................................................62
6.2. Export control system (ECS)......................................................................................................63
7. Enig document.................................................................................................................................65
7.1. Inleiding....................................................................................................................................65
7.1.1. elektronische systemen......................................................................................................65
7.1.2. Waarom nog het ED bestuderen?......................................................................................66
7.2. VAK 1, VAK 37 en VAK 44 B.V.....................................................................................................66
7.2.1. VAK 1..................................................................................................................................66
7.2.2. Vak 37................................................................................................................................68
7.2.3. Vak 44 ‘code B.V.’................................................................................................................68
7.3. De voornaamste vakken van invoer-, uitvoer- en transitaangiften............................................69
7.3.1. Vak 2. Afzender/exporteur.................................................................................................69
7.3.2. Vak 8. Geadresseerde.........................................................................................................70
7.3.3. Vak 14. Aangever/vertegenwoordiger................................................................................70
7.3.4. Vak 20. Leveringsvoorwaarden..........................................................................................70
7.3.5. Vak 22. Valuta en totaal gefactureerd bedrag....................................................................70
7.3.6. Vak 23. Wisselkoers............................................................................................................71
7.3.7. Vak 29. Kantoor van uitgang/binnenkomst........................................................................71
7.3.8. Vak 31. Colli en omschrijving van goederen.......................................................................71
7.3.9. Vak 33. Goederencode.......................................................................................................71
7.3.10. Vak 42. Prijs van de goederen..........................................................................................72
7.3.11. Vak 44. Bijzondere vermeldingen – andere documenten.................................................72
7.3.12. Vak 46. Statistische waarde..............................................................................................72
7.3.13. Vak 47. Berekening van de belastingen............................................................................72



5

, 7.3.14. Vak 53. Kantoor van bestemming.....................................................................................73
8. Procedures en werkwijze bij het (elektronisch) uitwisselen van gegevens......................................74
8.1. Inleiding....................................................................................................................................74
8.2. Procedures bij NCTS..................................................................................................................74
8.2.1. inleiding.............................................................................................................................74
8.2.2. NCTS-terminologie.............................................................................................................74
8.2.3. Normale procedure bij vertrek en aankomst.....................................................................75
8.2.4. Vereenvoudigde procedure bij vertrek en aankomst.........................................................77
8.3. Procedures bij PLDA..................................................................................................................78
8.3.1. PLDA-terminologie.............................................................................................................78
8.3.2. Procedure bij export en ECS...............................................................................................78
8.3.3. Procedure bij import en herhaling ICS...............................................................................79
9. Oorsprong van goederen.................................................................................................................80
9.1. Inleiding....................................................................................................................................80
9.2. Preferentiële oorsprong............................................................................................................80
9.2.1. Principe..............................................................................................................................80
9.2.2. Oorsprong..........................................................................................................................80
9.2.3. Bewijzen van oorsprong.....................................................................................................82
9.2.4. Overzicht van de overeenkomsten.....................................................................................84
9.3. Niet-preferentiële oorsprong....................................................................................................87
9.3.1. Belang en nut.....................................................................................................................87
9.3.2. Regels van oorsprong.........................................................................................................87
10. Hoofdstuk 10: NIET KENNEN..........................................................................................................89
11. Invoer van goederen voor het vrije verkeer en voor het verbruik..................................................89
11.1. Algemeen................................................................................................................................89
11.2. Niet te kennen........................................................................................................................89
11.3. Aangiften ten verbruik bij binnenbrengen uit de niet-fiscale gebieden en landen waarmee
een douane-unie is afgesloten.........................................................................................................89
11.4. Goederen met bestemming buiten België..............................................................................89
11.5. Opslag in btw-entrepot...........................................................................................................90
11.6. Over te leggen documenten....................................................................................................91
11.6.1. Factuur.............................................................................................................................91
11.6.2. DV1 – Declaration of value...............................................................................................91
11.7. Betalen van rechten en btw bij invoer....................................................................................92
12. Bijzondere regelingen....................................................................................................................93
12.1. Douane-entrepots...................................................................................................................93



6

, 12.1.1. Inleiding – definitie..........................................................................................................93
12.2. Niet kennen.............................................................................................................................93
12.3. Veredeling...............................................................................................................................93
12.3.1. Actieve veredeling............................................................................................................93
12.3.2. Passieve veredeling..........................................................................................................95
12.4. Douanevervoer.......................................................................................................................97
12.4.1. Uniedouanevervoer en gemeenschappelijk douanevervoer (T1, T2)...............................97
12.4.2. Zekerheidstelling..............................................................................................................97
13. Uitvoer van goederen....................................................................................................................98
13.1. Algemeen................................................................................................................................98
13.2. Procedures – betrokken kantoren...........................................................................................98




7

,Wat krijgen we tijdens het mondeling examen zelf: Het bijlagenboekje, een samenvattend schema
van de incoterm, een kladblad en een rekenmachine



1.Inleiding

1.1. Douanebeleid

1.1.1. Indirecte belastingen
- Term ‘indirect’ = belastingbetaler is bij fiscus niet bekend
- Douanerechten (customs duty) = ontstaan op moment dat goederen worden ingevoerd
- Accijnzen (excise) = ontstaan op moment dat men van plan is de goederen te verbruiken



Belangrijkste indirecte belastingen:

- Belasting over de Toegevoegde Waarde  value added taxes
- Accijnzen
- Douanerechten
- Registratie-, hypotheek- en griffierechten
- Erfbelastingen



1.1.2. douanebeleid gebaseerd op het principe van de douane-unie
douane-unie (customs union) = groep van 2 of meer landen die streven naar economische integratie
zonder beperkingen aan de interne grenzen.

Voornaamste kenmerken van douanebeleid:

- Gemeenschappelijke invoerrechten
o Geen invoerrechten worden geheven op goederen in vrij verkeer
o Goederen in vrij verkeer =
 Goederen die binnen douane-unie door primaire sector worden
voortgebracht
 Of in secundaire sector ontstaan uit de voornoemde goederen van primaire
sector
 Ook alle goederen die van buiten douane-unie erin worden gebracht én
waarop invoerrechten voldaan werden
o Alle goederen die aan één van bovenstaande voorwaarde voldoen = ‘in het vrije
verkeer’

- Gemeenschappelijke douanewetgeving
o Alle landen van een unie  zo veel mogelijk over zelfde douanewetgeving
beschikken




8

, - Gemeenschappelijke handelspolitiek
o Handelsbetrekkingen met derde landen (landen niet van de unie) worden op en
uniforme manier beheerd
o Het kan bv niet dat één land van douane-unie een bepaald product uit derde land
bant terwijl andere landen het product wel toelaten

- Harmonisatie van overige indirecte belastingen
o Voorlopig  een gemeenschappelijke regelgeving inzake btw en accijnzen zonder
harmonisatie van tarieven



1.1.3. douanebeleid gebaseerd op het principe van de vrijhandelszone
voornaamste kenmerken van dit douanebeleid:

- Geen gemeenschappelijke invoerrechten
- Geen gemeenschappelijke douanewetgeving
- Geen gemeenschappelijke handelspolitiek

hier geldt  producten uit land van oorsprong in vrijhandelszone moeten geen of verminderde
invoerrechten betalen

- Sand van oorsprong = land waar goederen geheel en al zijn verkregen, of waar zij een
volgens oorsprongsregels bepaalde bewerking of verwerking hebben ondergaan
- In Europa vormen de volgende landen een vrijhandelszone
o Zwitserland
o Noorwegen
o IJsland
o Liechtenstein
- Deze vrijhandelszone = Europese Vrijhandelsassociatie (EVA-landen)
- Andere vrijhandelszones zie p6 in boek




1.2. Internationale instellingen M.B.T. douane

1.2.1. Wereldhandelsorganisatie
GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) = voorganger van de WHO (WTO in engels)

- GATT = naam die werd gegeven aan verschillende handelsverdragen die in kader van rondes
tussen deelnemende landen werden afgesproken
o Een ronde = een serie van onderhandelingen die aan het tot stand komen van een
handelsverdrag vooraf gaat
- Eerste ronde  Genève in 1947 met 23 landen
- Dan volgde de andere rondes zoals bv  Tokio-ronde in 1979 met 102 landen
- Na de Uruguay-ronde in 1995  GATT werd omgevormd tot WHO
o Met secretariaat in Genève en 164 leden


9