VIERDE EDITIE
EVOLUTIONAIRE
PSYCHOLOGIE
EEN INLEIDING
Lance Workman
Lezer
,
,Evolutionaire psychologie
Hoewel evolutionaire psychologie een fascinerende wetenschap is, wordt het ook vaak verkeerd
begrepen. In dit veelgeprezen leerboek voor studenten gaan Workman en Reader niet uit van
voorkennis van evolutie, maar begeleiden ze studenten zorgvuldig naar een begripsniveau waarop ze
de evolutietheorie kritisch kunnen toepassen op psychologische verklaringen. De auteurs bieden een
boeiende en evenwichtige discussie over evolutionaire psychologie zonder zich vast te leggen op een
specifieke denkrichting, en organiseren de hoofdstukken rond onderwerpen die bekend zijn bij
psychologiestudenten. Met behoud van de succesvolle structuur en pedagogie van eerdere edities, is
de tekst bijgewerkt met de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied, met nieuw materiaal over
homoseksualiteit, een beschouwing van feministische kritiek, grootouderlijke investering en
ontwikkelingen in neurowetenschappen en epigenetica. De vierde editie is nu in kleur, met nieuwe
figuren en foto's, herziene casestudies, extra discussievragen en een bijgewerkte online testbank.
Lance Workman is gasthoogleraar psychologie aan de Universiteit van Zuid-Wales, een Associate
Fellow van de British Psychological Society en freelance wetenschappelijk schrijver. Hij was eerder
hoofd psychologie aan de Bath Spa University en was 7 jaar lang de interviewredacteur van The
Psychologist. Zijn interesses in onderwijs en onderzoek liggen in de biologische en evolutionaire
psychologie en hij heeft veel gepubliceerd over zowel menselijk als dierlijk gedrag. Workman geeft
regelmatig commentaar op ontwikkelingen in de psychologie in de media en de nationale pers en heeft
zijn eigen serie over psychologie gepresenteerd op Radio Wales.
Will Reader is universitair hoofddocent psychologie aan de Sheffield Hallam University. Zijn
onderzoeks- en schrijfinteresses omvatten de relatie tussen evolutie en technologie (met name
sociale media en het internet) en onderwijsonderzoek. Hij heeft onlangs een onderzoek afgerond
naar sociale netwerken en evolutie, gefinancierd door de Engineering and Physical Sciences Research
Council. Reader's werk is verschenen in een reeks mediapublicaties, waaronder The Guardian, The
Daily Telegraph, The Sunday Times, The Hindustani Times en Science Daily, maar hij is vooral trots op
het behalen van de 'quote van de week' in het New Scientist Magazine.
,
,Evolutionaire
psychologie
Een inleiding
Vierde editie
LANCE WERKMAN
Universiteit van Zuid-Wales
WILLEZER
Universiteit van Sheffield Hallam
,University Printing House, Cambridge CB2 8BS, Verenigd Koninkrijk One
Liberty Plaza, 20th Floor, New York, NY 10006, USA
477 Williamstown Road, Port Melbourne, VIC 3207, Australië
314-321, 3rd Floor, Plot 3, Splendor Forum, Jasola District Centre, New Delhi - 110025, India 79 Anson
Road, #06-04/06, Singapore 079906
Cambridge University Press is onderdeel van de Universiteit van Cambridge.
Het bevordert de missie van de universiteit door het verspreiden van kennis in het nastreven van
onderwijs, leren en onderzoek op het hoogste internationale niveau van excellentie.
www.cambridge.org
Informatie over deze titel: www.cambridge.org/workmanreader4 DOI:
10.1017/9781108673044
© Cambridge University Press 2021
Op deze publicatie rust auteursrecht. Behoudens wettelijke uitzondering en de bepalingen van relevante collectieve
licentieovereenkomsten, mag geen reproductie van enig deel plaatsvinden zonder schriftelijke toestemming van
Cambridge University Press.
Vierde editie 2021
Derde editie 2014
Tweede editie 2008
Voor het eerst gepubliceerd in 2004
Gedrukt in het Verenigd Koninkrijk door TJ Books Limited, Padstow Cornwall
Een catalogusrecord van deze publicatie is beschikbaar bij de British Library. Library
of Congress catalogusgegevens
Namen: Workman, Lance, auteur. | Reader, Will, auteur.
Titel: Evolutionaire psychologie : een inleiding / Lance Workman, University of South
Wales, Will Reader, Sheffield Hallam University. Beschrijving: Vierde editie. |
Cambridge, Verenigd Koninkrijk ; New York, NY :
Cambridge University Press, [2021]| Inclusief bibliografische verwijzingen en index.
Identifiers: LCCN 2020058006 (print)| LCCN 2020058007 (ebook)| ISBN 9781108483155 (hardback) | ISBN
9781108716468 (paperback) | ISBN 9781108673044 (ebook)
Onderwerpen: LCSH: Evolutionaire psychologie. | Menselijke evolutie. |
Gedragsevolutie. | Menselijk gedrag - Evolutie.
Classificatie: LCC BF698.95 .W67 2021 (print)| LCC BF698.95 (ebook)| DDC 155.7-dc23 LC record
beschikbaar op https://lccn.loc.gov/2020058006
LC ebook record beschikbaar op https://lccn.loc.gov/2020058007
ISBN 978-1-108-48315-5 gebonden
ISBN 978-1-108-71646-8 Paperback
Aanvullende bronnen voor deze publicatie www.cambridge.org/workmanreader4
Cambridge University Press is niet verantwoordelijk voor het voortbestaan of de juistheid
van URL's voor externe websites of websites van derden waarnaar in deze publicatie wordt
verwezen en garandeert niet dat de inhoud van dergelijke websites juist of gepast is of blijft.
,Inhoud
Lijst met afbeeldingen vii
Lijst van tabellen xiii
Lijst van kaders xiv
Voorwoord bij de vierde editie xvii
1 Inleiding tot de evolutionaire psychologie 1
2 Principes van evolutionaire verandering 29
3 Seksuele selectie 55
4 De evolutie van de keuze van de partner 80
5 Cognitieve ontwikkeling en het vraagstuk van de aangeborenheid 113
6 Sociale ontwikkeling 137
7 De evolutionaire psychologie van sociaal gedrag - Kin
Relaties en conflicten 163
8 De evolutionaire psychologie van sociaal gedrag - Wederkerigheid
en conflict 189
9 Evolutie, denken en cognitie 219
10 De evolutie van taal 250
11 De evolutie van emotie 284
12 Evolutionaire psychopathologie en darwinistische geneeskunde 315
,vi Inhoud
13 Evolutie en individuele verschillen 353
14 Evolutionaire psychologie en cultuur 389
Woordenlijst 416
Referenties 428
Index 476
,Cijfers
1.1 Een pauw toont zijn prachtige sleep. © Georges Gobet/AFP/Getty Images. 2
1.2 Gregor Mendel verzorgt zijn planten in zijn tuin. © Bettmann/Getty Images. 6
1.3 Charles Darwin. © The Print Collector/Getty Image. 7
1.4 E. O. Wilson heeft een beetje een insectenprobleem. © Rick Friedman/Corbis/Getty Images. 17
1.5 Grot van de Handen: prehistorische rotstekeningen van mensenhanden. © Oog
Ubiquitous/Universal Images Group/Getty Images. 21
1.6 Bizonschilderij in de grotten van Altamira, Santander, Cantabrië, Spanje. © VCG Wilson/
Corbis/Getty Images. 22
2.1 Kunstmatige selectie heeft in slechts een paar eeuwen een groot aantal tamme
hondenrassen gecreëerd uit een primitieve wolfachtige voorouder. © Meelevend
oog
Stichting/David Leahy/Getty Images. 30
2.2 Punnett-vierkant om erwtenkleur aan te tonen. 34
2.3 Menselijke evolutie. Figuur aangepast van Goldsmith en Zimmerman© (2001),
met toestemming van Wiley. 35
2.4 Een reeks vroege schedels van hominidae. © Jose A. Bernat Bacete/Moment/Getty Images. 38
2.5 Menselijke evolutie van de eerste homininen tot de moderne mens. Na Goldsmith
en Zimmerman, 2001 met toestemming van Wiley. 39
2.6 Productie van eiwitten uit de dubbele helix van DNA in de celkern. © Laguna
Design Science Photo Library/Getty Images. 40
2.7 Tweelingen vertonen niet alleen grote fysieke gelijkenissen, ze hebben ook zeer vergelijkbare scores
op intelligentietests. © JGI/Tom Grill/Getty Images. 43
2.8 Dit skelet van een Homo erectus (H. ergaster), 'Turkana-jongen' (ongeveer 8 jaar
oud), is het meest complete exemplaar van een archaïsche mens dat ooit is ontdekt.
© Tony Karumba/AFP/Getty Images. 46
2.9 Doodshoofdaapjes vormen vaak verzorgingspaartjes. © Anup Shah/Stone/Getty Images. 50
3.1 Vertoning van dominante mannelijke mandril. © Thomas Kitchin & Victoria Hurst/
Design Pics/Getty Images. 57
3.2 Een steekt met kop en schouders boven het omringende vrouwtje en de pups uit. © Hal Beral/
Corbis/Getty Images. 59
3.3 Grootte van de harem in verhouding tot de grootte van het mannetje. Naar Alexander et al. (1979). 59
3.4 De lange staart van een mannelijke boerenzwaluw is een teken van goede gezondheid en is aantrekkelijk
voor vrouwtjes.
© Vicki Jauron, Babylon and Beyond Photography/Moment/Getty Images. 62
3.5 Vrouwelijke chimpansee met jong - maar wie is de vader? © Lang Zhiyong/
Moment/Getty Images. 65
3.6 Een roedel Afrikaanse wilde honden valt een gnoe aan. © Mark Deeble en Victoria
Stone/Photodisc/Getty Images. 69
3.7 Mannetje Afrikaanse weduwe toont staart. © George Brits/Getty Images. 71
3.8 Gemiddeld aantal nesten van de weduwe vergeleken met de staartlengte. Figuur aangepast van
, viii Lijst met
afbeeldingen
3.9 Relatie tussen oogvlekken in een pauwentrein en zijn paringssucces.
Figuur aangepast van Petrie et al. © (1991), met toestemming van Springer Nature. 72
3.10 Worstelende edelherten. © Amit Kumar/500px Prime/Getty Images. 74
4.1 Diagram van de evolutieboom van primaten, met alle genoemde primaten
in dit hoofdstuk. 81
4.2 Een alfamannetje (Pan troglodytes) verzorgt de wenkbrauw van een andere chimpansee.
lid van de groep. © Robert Muckley/Moment/Getty Images. 82
4.3 Een groep bonobo's (Pan paniscus) bezig met wederzijdse verzorging. © Ger Bosma/Moment/Getty
Images. 84
4.4 Familie van Oostelijke laaglandgorilla's in de jungle van Congo. Guenterguni/
iStock/Getrouwde beelden 85
4.5 Mannelijke en vrouwelijke Afrikaanse hamadryas bavianen (Papio hamadryas) houden elkaar vast
andere dichtbij. © Ger Bosma/Moment/Getty Images. 87
4.6 Afrikaanse jacana (Actophilornis africana) loopt over zeeroosbladeren.
© Christian Heinrich/Getty Images. 93
4.7 Voorkeur aantal jaren jonger of ouder voor een potentiële echtgenoot in vijf
culturen. Figuur aangepast van Buss & Schmitt © (1993), Amerikaans
Psychological Association met toestemming. 97
4.8 Belang dat gehecht wordt aan kuisheid (geen eerdere geslachtsgemeenschap) bij
een potentiële huwelijkspartner. Figuur aangepast van Buss & Schmitt © (1993),
Amerikaans
Psychologische Vereniging met toestemming. 100
4.9 De relatieve lichaamsgrootte en testikelgrootte van mensapen en mensen. Naar Short (1979). 102
4.10 Resultaten van Baranowski en Hecht die aantonen dat mannen significant meer
vrouwen kiezen dan vrouwen mannen, zowel om mee uit te gaan als om seks mee te
hebben. Afbeelding aangepast van Baranowski en ©
(2015), met toestemming van Springer Nature. 103
4.11 Aantal gewenste seksuele partners door mannen en vrouwen gedurende verschillende periodes
van tijd. Naar Buss en Schmitt (1993). 105
5.1 Old-school' en 'moderne' Lego's gebruikt om het Star Wars personage Yoda te maken.
© Phillip Chin/WireImage/Getty Images;© ivanastar/iStock/Getty Images. 116
5.2 Jean Piaget. © Farrell Grehan/Corbis/Getty Images. 117
5.3 Het epigenetische landschap. Naar Waddington (1957). 118
5.4 Apparaat gebruikt door Baillargeon 'Object permanence in 3½- and 4½-month-old
infants'. Figuur aangepast van Baillargeon © (1987), American Psychological
Associatie met toestemming. 121
5.5 Gegevens uit Baillargeon 'Object permanence in 3½- and 4½-month-old infants'.
Figuur aangepast van Baillargeon© (1987), American Psychological
Associatie met toestemming. 122
5.6 Konrad Lorenz en zijn 'kinderen'. © Nina Leen/De LIFE Picture Collection/
Getty Images. 125
5.7 Stimuli gebruikt door Johnson en Morton. 126
5.8 Ingebedde cijfers testen. 131
6.1 Nepogen op de rups van de lakeivlinder (Malacosoma neustria) kunnen worden gebruikt.
om roofdieren af te weren. © Sandra Standbridge/Moment/Getty Images. 138
6.2 Kittens houden, net als veel zoogdieren, van spelen. © Auscape/Universal Images Group/
Getty Images. 139
EVOLUTIONAIRE
PSYCHOLOGIE
EEN INLEIDING
Lance Workman
Lezer
,
,Evolutionaire psychologie
Hoewel evolutionaire psychologie een fascinerende wetenschap is, wordt het ook vaak verkeerd
begrepen. In dit veelgeprezen leerboek voor studenten gaan Workman en Reader niet uit van
voorkennis van evolutie, maar begeleiden ze studenten zorgvuldig naar een begripsniveau waarop ze
de evolutietheorie kritisch kunnen toepassen op psychologische verklaringen. De auteurs bieden een
boeiende en evenwichtige discussie over evolutionaire psychologie zonder zich vast te leggen op een
specifieke denkrichting, en organiseren de hoofdstukken rond onderwerpen die bekend zijn bij
psychologiestudenten. Met behoud van de succesvolle structuur en pedagogie van eerdere edities, is
de tekst bijgewerkt met de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied, met nieuw materiaal over
homoseksualiteit, een beschouwing van feministische kritiek, grootouderlijke investering en
ontwikkelingen in neurowetenschappen en epigenetica. De vierde editie is nu in kleur, met nieuwe
figuren en foto's, herziene casestudies, extra discussievragen en een bijgewerkte online testbank.
Lance Workman is gasthoogleraar psychologie aan de Universiteit van Zuid-Wales, een Associate
Fellow van de British Psychological Society en freelance wetenschappelijk schrijver. Hij was eerder
hoofd psychologie aan de Bath Spa University en was 7 jaar lang de interviewredacteur van The
Psychologist. Zijn interesses in onderwijs en onderzoek liggen in de biologische en evolutionaire
psychologie en hij heeft veel gepubliceerd over zowel menselijk als dierlijk gedrag. Workman geeft
regelmatig commentaar op ontwikkelingen in de psychologie in de media en de nationale pers en heeft
zijn eigen serie over psychologie gepresenteerd op Radio Wales.
Will Reader is universitair hoofddocent psychologie aan de Sheffield Hallam University. Zijn
onderzoeks- en schrijfinteresses omvatten de relatie tussen evolutie en technologie (met name
sociale media en het internet) en onderwijsonderzoek. Hij heeft onlangs een onderzoek afgerond
naar sociale netwerken en evolutie, gefinancierd door de Engineering and Physical Sciences Research
Council. Reader's werk is verschenen in een reeks mediapublicaties, waaronder The Guardian, The
Daily Telegraph, The Sunday Times, The Hindustani Times en Science Daily, maar hij is vooral trots op
het behalen van de 'quote van de week' in het New Scientist Magazine.
,
,Evolutionaire
psychologie
Een inleiding
Vierde editie
LANCE WERKMAN
Universiteit van Zuid-Wales
WILLEZER
Universiteit van Sheffield Hallam
,University Printing House, Cambridge CB2 8BS, Verenigd Koninkrijk One
Liberty Plaza, 20th Floor, New York, NY 10006, USA
477 Williamstown Road, Port Melbourne, VIC 3207, Australië
314-321, 3rd Floor, Plot 3, Splendor Forum, Jasola District Centre, New Delhi - 110025, India 79 Anson
Road, #06-04/06, Singapore 079906
Cambridge University Press is onderdeel van de Universiteit van Cambridge.
Het bevordert de missie van de universiteit door het verspreiden van kennis in het nastreven van
onderwijs, leren en onderzoek op het hoogste internationale niveau van excellentie.
www.cambridge.org
Informatie over deze titel: www.cambridge.org/workmanreader4 DOI:
10.1017/9781108673044
© Cambridge University Press 2021
Op deze publicatie rust auteursrecht. Behoudens wettelijke uitzondering en de bepalingen van relevante collectieve
licentieovereenkomsten, mag geen reproductie van enig deel plaatsvinden zonder schriftelijke toestemming van
Cambridge University Press.
Vierde editie 2021
Derde editie 2014
Tweede editie 2008
Voor het eerst gepubliceerd in 2004
Gedrukt in het Verenigd Koninkrijk door TJ Books Limited, Padstow Cornwall
Een catalogusrecord van deze publicatie is beschikbaar bij de British Library. Library
of Congress catalogusgegevens
Namen: Workman, Lance, auteur. | Reader, Will, auteur.
Titel: Evolutionaire psychologie : een inleiding / Lance Workman, University of South
Wales, Will Reader, Sheffield Hallam University. Beschrijving: Vierde editie. |
Cambridge, Verenigd Koninkrijk ; New York, NY :
Cambridge University Press, [2021]| Inclusief bibliografische verwijzingen en index.
Identifiers: LCCN 2020058006 (print)| LCCN 2020058007 (ebook)| ISBN 9781108483155 (hardback) | ISBN
9781108716468 (paperback) | ISBN 9781108673044 (ebook)
Onderwerpen: LCSH: Evolutionaire psychologie. | Menselijke evolutie. |
Gedragsevolutie. | Menselijk gedrag - Evolutie.
Classificatie: LCC BF698.95 .W67 2021 (print)| LCC BF698.95 (ebook)| DDC 155.7-dc23 LC record
beschikbaar op https://lccn.loc.gov/2020058006
LC ebook record beschikbaar op https://lccn.loc.gov/2020058007
ISBN 978-1-108-48315-5 gebonden
ISBN 978-1-108-71646-8 Paperback
Aanvullende bronnen voor deze publicatie www.cambridge.org/workmanreader4
Cambridge University Press is niet verantwoordelijk voor het voortbestaan of de juistheid
van URL's voor externe websites of websites van derden waarnaar in deze publicatie wordt
verwezen en garandeert niet dat de inhoud van dergelijke websites juist of gepast is of blijft.
,Inhoud
Lijst met afbeeldingen vii
Lijst van tabellen xiii
Lijst van kaders xiv
Voorwoord bij de vierde editie xvii
1 Inleiding tot de evolutionaire psychologie 1
2 Principes van evolutionaire verandering 29
3 Seksuele selectie 55
4 De evolutie van de keuze van de partner 80
5 Cognitieve ontwikkeling en het vraagstuk van de aangeborenheid 113
6 Sociale ontwikkeling 137
7 De evolutionaire psychologie van sociaal gedrag - Kin
Relaties en conflicten 163
8 De evolutionaire psychologie van sociaal gedrag - Wederkerigheid
en conflict 189
9 Evolutie, denken en cognitie 219
10 De evolutie van taal 250
11 De evolutie van emotie 284
12 Evolutionaire psychopathologie en darwinistische geneeskunde 315
,vi Inhoud
13 Evolutie en individuele verschillen 353
14 Evolutionaire psychologie en cultuur 389
Woordenlijst 416
Referenties 428
Index 476
,Cijfers
1.1 Een pauw toont zijn prachtige sleep. © Georges Gobet/AFP/Getty Images. 2
1.2 Gregor Mendel verzorgt zijn planten in zijn tuin. © Bettmann/Getty Images. 6
1.3 Charles Darwin. © The Print Collector/Getty Image. 7
1.4 E. O. Wilson heeft een beetje een insectenprobleem. © Rick Friedman/Corbis/Getty Images. 17
1.5 Grot van de Handen: prehistorische rotstekeningen van mensenhanden. © Oog
Ubiquitous/Universal Images Group/Getty Images. 21
1.6 Bizonschilderij in de grotten van Altamira, Santander, Cantabrië, Spanje. © VCG Wilson/
Corbis/Getty Images. 22
2.1 Kunstmatige selectie heeft in slechts een paar eeuwen een groot aantal tamme
hondenrassen gecreëerd uit een primitieve wolfachtige voorouder. © Meelevend
oog
Stichting/David Leahy/Getty Images. 30
2.2 Punnett-vierkant om erwtenkleur aan te tonen. 34
2.3 Menselijke evolutie. Figuur aangepast van Goldsmith en Zimmerman© (2001),
met toestemming van Wiley. 35
2.4 Een reeks vroege schedels van hominidae. © Jose A. Bernat Bacete/Moment/Getty Images. 38
2.5 Menselijke evolutie van de eerste homininen tot de moderne mens. Na Goldsmith
en Zimmerman, 2001 met toestemming van Wiley. 39
2.6 Productie van eiwitten uit de dubbele helix van DNA in de celkern. © Laguna
Design Science Photo Library/Getty Images. 40
2.7 Tweelingen vertonen niet alleen grote fysieke gelijkenissen, ze hebben ook zeer vergelijkbare scores
op intelligentietests. © JGI/Tom Grill/Getty Images. 43
2.8 Dit skelet van een Homo erectus (H. ergaster), 'Turkana-jongen' (ongeveer 8 jaar
oud), is het meest complete exemplaar van een archaïsche mens dat ooit is ontdekt.
© Tony Karumba/AFP/Getty Images. 46
2.9 Doodshoofdaapjes vormen vaak verzorgingspaartjes. © Anup Shah/Stone/Getty Images. 50
3.1 Vertoning van dominante mannelijke mandril. © Thomas Kitchin & Victoria Hurst/
Design Pics/Getty Images. 57
3.2 Een steekt met kop en schouders boven het omringende vrouwtje en de pups uit. © Hal Beral/
Corbis/Getty Images. 59
3.3 Grootte van de harem in verhouding tot de grootte van het mannetje. Naar Alexander et al. (1979). 59
3.4 De lange staart van een mannelijke boerenzwaluw is een teken van goede gezondheid en is aantrekkelijk
voor vrouwtjes.
© Vicki Jauron, Babylon and Beyond Photography/Moment/Getty Images. 62
3.5 Vrouwelijke chimpansee met jong - maar wie is de vader? © Lang Zhiyong/
Moment/Getty Images. 65
3.6 Een roedel Afrikaanse wilde honden valt een gnoe aan. © Mark Deeble en Victoria
Stone/Photodisc/Getty Images. 69
3.7 Mannetje Afrikaanse weduwe toont staart. © George Brits/Getty Images. 71
3.8 Gemiddeld aantal nesten van de weduwe vergeleken met de staartlengte. Figuur aangepast van
, viii Lijst met
afbeeldingen
3.9 Relatie tussen oogvlekken in een pauwentrein en zijn paringssucces.
Figuur aangepast van Petrie et al. © (1991), met toestemming van Springer Nature. 72
3.10 Worstelende edelherten. © Amit Kumar/500px Prime/Getty Images. 74
4.1 Diagram van de evolutieboom van primaten, met alle genoemde primaten
in dit hoofdstuk. 81
4.2 Een alfamannetje (Pan troglodytes) verzorgt de wenkbrauw van een andere chimpansee.
lid van de groep. © Robert Muckley/Moment/Getty Images. 82
4.3 Een groep bonobo's (Pan paniscus) bezig met wederzijdse verzorging. © Ger Bosma/Moment/Getty
Images. 84
4.4 Familie van Oostelijke laaglandgorilla's in de jungle van Congo. Guenterguni/
iStock/Getrouwde beelden 85
4.5 Mannelijke en vrouwelijke Afrikaanse hamadryas bavianen (Papio hamadryas) houden elkaar vast
andere dichtbij. © Ger Bosma/Moment/Getty Images. 87
4.6 Afrikaanse jacana (Actophilornis africana) loopt over zeeroosbladeren.
© Christian Heinrich/Getty Images. 93
4.7 Voorkeur aantal jaren jonger of ouder voor een potentiële echtgenoot in vijf
culturen. Figuur aangepast van Buss & Schmitt © (1993), Amerikaans
Psychological Association met toestemming. 97
4.8 Belang dat gehecht wordt aan kuisheid (geen eerdere geslachtsgemeenschap) bij
een potentiële huwelijkspartner. Figuur aangepast van Buss & Schmitt © (1993),
Amerikaans
Psychologische Vereniging met toestemming. 100
4.9 De relatieve lichaamsgrootte en testikelgrootte van mensapen en mensen. Naar Short (1979). 102
4.10 Resultaten van Baranowski en Hecht die aantonen dat mannen significant meer
vrouwen kiezen dan vrouwen mannen, zowel om mee uit te gaan als om seks mee te
hebben. Afbeelding aangepast van Baranowski en ©
(2015), met toestemming van Springer Nature. 103
4.11 Aantal gewenste seksuele partners door mannen en vrouwen gedurende verschillende periodes
van tijd. Naar Buss en Schmitt (1993). 105
5.1 Old-school' en 'moderne' Lego's gebruikt om het Star Wars personage Yoda te maken.
© Phillip Chin/WireImage/Getty Images;© ivanastar/iStock/Getty Images. 116
5.2 Jean Piaget. © Farrell Grehan/Corbis/Getty Images. 117
5.3 Het epigenetische landschap. Naar Waddington (1957). 118
5.4 Apparaat gebruikt door Baillargeon 'Object permanence in 3½- and 4½-month-old
infants'. Figuur aangepast van Baillargeon © (1987), American Psychological
Associatie met toestemming. 121
5.5 Gegevens uit Baillargeon 'Object permanence in 3½- and 4½-month-old infants'.
Figuur aangepast van Baillargeon© (1987), American Psychological
Associatie met toestemming. 122
5.6 Konrad Lorenz en zijn 'kinderen'. © Nina Leen/De LIFE Picture Collection/
Getty Images. 125
5.7 Stimuli gebruikt door Johnson en Morton. 126
5.8 Ingebedde cijfers testen. 131
6.1 Nepogen op de rups van de lakeivlinder (Malacosoma neustria) kunnen worden gebruikt.
om roofdieren af te weren. © Sandra Standbridge/Moment/Getty Images. 138
6.2 Kittens houden, net als veel zoogdieren, van spelen. © Auscape/Universal Images Group/
Getty Images. 139
