SAMENVATTING HOORINPLANTS –
COCHLEAIRE IMPLANTATIE
LEERPAD A: BASIS COCHLEAIRE IMPLANTATIE
HOOFDSTUK 1 – BASIS COCHLEAIRE
IMPLANTATIE
1. INLEIDING
Leerdoelen
- Student geeft aan welke doelgroep baat heeft bij akoestische versterking met hoortoestellen
- Student geeft aan welke doelgroep baat kan hebben bij elektrische stimulatie met CI
- Haarcellen in gezonde cochlea
o Zetten auditieve signalen om in elektrische pulsen
o Sturen door naar auditieve cortex
- Sensorineuraal GV → beschadigde haarcellen
- Licht tot matig beschadigde haarcellen (licht-matig GV) → kunnen versterkt auditief signaal doorgeven
aan auditieve cortex (vb. stille/matige spraak) → hoortoestellen
- Ernstig tot zeer ernstig beschadigde haarcellen (ernstig-zeer ernstig sensorineuraal GV) → stille
geluiden niet meer doorgeven aan cortex → CI
- CI → omzeilen beschadigde cochlea (haarcellen) + stimuleren rechtstreeks auditieve zenuwvezels
d.m.v. gecodeerde elektrische pulsen
2. GESCHIEDENIS VAN HET CI
Leerdoelen
- Student kent grote lijnen in historiek v/h CI
- Student kent datum waarop 1e CI-operatie plaatsvond
1790 1e elektrische stimulatie auditieve zenuw (Alessandro Volta)
25 febr 1957 1e implantatie bij volwassen persoon
(25 febr → Wereld CI-dag)
1987 1e implantatie van multikanaals cochleair implantaat in Benelux (Prof. Dr. Offeciers in UZA)
1990 Ook implantatie bij kinderen vanaf 2j
Jaren 90 Minimumleeftijd evolueerde naar 12 maanden
(Min. leeftijd nu → 6 maanden)
3. WAT IS EEN COCHLEAIR IMPLANTAAT?
Leerdoelen
- Student vergelijkt werking van normaal gehoor met hoe CI auditieve input naar hersenen brengt
1
, - Student noemt ≠ onderdelen v/e CI
A. WAT?
- Wie? Ernstig slechthorende/dove kinderen + volwassenen die niet/onvoldoende gebaat zijn met HT
- Wat? Geen akoestische versterking (zoals HT)!!, maar elektrische stimulatie die beschadigde
cochlea omzeilt
- Doel? Optimaliseren spraakverstaan + luidheidsaangroei zo goed mogelijk normaliseren
B. ONDERDELEN V/E CI
CI bestaat uit
- Uitwendig deel: microfoon, spraakprocessor en uitwendige zendspoel
- Inwendig deel (= implantaat): inwendige zendspoel/stimulator + elektrodenbundel (elektro array)
- 2 magneten verbinden uitwendige met inwendige zendspoel door hoofdhuid heen
4. PREVALENTIE V/H CI
Leerdoelen
- Student kan prevalentie van CI in kinderpopulatie schetsen t.o.v. volwassen populatie
- Jaarlijks ong 1900 nieuwe pt. in aanmerking voor CI
- Slechts 1/5 volwassenen die in aanmerking komen maken effectief overstap
→ Underuse van CI in volwassen populatie (grootste oorzaak: onvoldoende doorverwijzing)
- Prevalentie volwassenen → in meeste landen weinig/geen verschil tss gegevens 2010 + 2016 → weinig
tot geen groei in cochleaire implantatie bij volwassenen
- Prevalentie kinderen → in meeste landen wél toename van jaarlijks # CI-kinderen
- Verhouding CI-gebruikers in België
o 65% kinderen
o 35% volwassenen
- Totale # CI-gebruikers → tss 20-30 cochleaire implantaties per miljoen inwoners
- Dove kinderen in kleuterschool → groep dove kinderen ↓, # CI’s ↑
5. WERKING V/E CI
Leerdoelen
- Student kent de algemene doelstellingen v/e CI
- Student weet in grote lijnen wie in aanmerking kan komen voor CI
- Student kan werking van CI gedetailleerd uitleggen
- Student kan werking van CI gedetailleerd uitleggen a.d.h.v. gegeven figuur
- Student kent 3 CI-fabrikanten
- Voor mensen met ernstig-zeer ernstig sensorineuraal GV (tot doofheid)
- Oorzaak GV: in cochlea
- Contra-indicatie: beschadigde/ontbrekende gehoorzenuw
2
, 1. Microfoon zendt opgevangen geluidssignalen naar uitwendige spraakprocessor → spraakprocessor zet
input om naar elektrisch signaal
2. Spraakprocessor verbetert via voorversterker signaal-ruisverhouding + zet om in digitaal signaal
3. Spraakprocessor verdeelt signaal in frequentiebanden (B) + analyseert in elke frequentieband
intensiteit, frequentie en temporele kenmerken (→ processor zet inkomende geluid om in digitale
code die alle kenmerken van inkomend signaal bevat)
4. Digitale code gaat als elektromagnetisch signaal via uitwendige zendspoel door huid naar implantaat
/inwendige zendspoel/stimulator → komt terecht in electrode array in cochlea (C)
5. Bifasische elektrische pulsen stimuleren aanliggende zenuwuiteinden van auditieve zenuw volgens
kenmerken vastgelegd in digitale code, rekening houdend met tonotopie
o Hoogfreq info → basis cochlea
o Laagfreq info → apex cochlea
6. Auditieve zenuw brengt signaal naar hersenen, waar het wordt verwerkt
Verbanden: Wat zijn de verschillen tss HT en CI?
Oefening: Wat is het verschil tss elektrode + elektrodearray?
3
, 6. FABRIKANTEN
Belgische markt: 3 fabrikanten
- Cochlear
- Advanced Bionics
- Med-El
7. ONDERDELEN V/E CI
Leerdoelen
- Student benoemt de ≠ onderdelen v/e CI + kent hun functie
- Student is vertrouwd met veelvoorkomende Engelstalige terminologie m.b.t. CI
- Student kent ≠ soorten spraakprocessoren
- Student kent ≠ soorten batterijen + bepalingen inzake stroomverbruik
- Student weet hoe cliënt bep instellingen in spraakprocessor kan wijzigen
- Student kent algemene verschillen in elektrodes
- Student kan verloop van implantatieproces schetsen
- Student weet welke disciplines in team vertegenwoordigd zijn + kent bijdrage in het team
- Student heeft kennis van + inzicht in ≠ accessoires + ALD die bij CI gebruikt kunnen worden
- Student kent enkele belangrijke richtlijnen voor onderhoud CI
- Student weet wnr cliënten in aanmerking komen voor nieuw uitwendig + nieuw inwendig deel
Herhaling
- Uitwendig deel met
o Microfoon die geluid opvangt
o Spraakprocessor (met batterij) die geluid bewerkt + omzet naar elektrische signalen
o Zendspoel met magneet die communiceert met geïmplanteerde inwendige onderdelen
- Inwendig deel met
o Stimulator/inwendige spoel met magneet
o Flexibele elektrodenbundel die bestaat uit ‘elektrodenlead’ + ‘elektrodearray’
▪ Elektrodenlead → transporteert elektrische stroom van stimulator naar
elektrodenbundel
▪ Elektrodearray → deel v/d elektrodenbundel die in cochlea zit
Belangrijk: Spraakprocessor wordt in literatuur ook vaak audioprocessor of geluidsprocessor genoemd
Oefening: Wat is verschil tss elektrodenbundel, elektrodelead en elektrodearray? Duid dit aan op afbeelding
van een elektrode.
A. MICROFOON
- Waar? Bevindt zich in oorhanger en/of uitwendige spoel
- Doel? Vangt geluid op + stuurt door naar spraakprocessor
- #? Min. 2 (i.f.v. directionaliteit)
→ ≠ directionaliteiten
▪ Omnidirectioneel
▪ Directioneel
▪ Adaptief → zorgt voor comfort in ≠ luistersituaties
4
COCHLEAIRE IMPLANTATIE
LEERPAD A: BASIS COCHLEAIRE IMPLANTATIE
HOOFDSTUK 1 – BASIS COCHLEAIRE
IMPLANTATIE
1. INLEIDING
Leerdoelen
- Student geeft aan welke doelgroep baat heeft bij akoestische versterking met hoortoestellen
- Student geeft aan welke doelgroep baat kan hebben bij elektrische stimulatie met CI
- Haarcellen in gezonde cochlea
o Zetten auditieve signalen om in elektrische pulsen
o Sturen door naar auditieve cortex
- Sensorineuraal GV → beschadigde haarcellen
- Licht tot matig beschadigde haarcellen (licht-matig GV) → kunnen versterkt auditief signaal doorgeven
aan auditieve cortex (vb. stille/matige spraak) → hoortoestellen
- Ernstig tot zeer ernstig beschadigde haarcellen (ernstig-zeer ernstig sensorineuraal GV) → stille
geluiden niet meer doorgeven aan cortex → CI
- CI → omzeilen beschadigde cochlea (haarcellen) + stimuleren rechtstreeks auditieve zenuwvezels
d.m.v. gecodeerde elektrische pulsen
2. GESCHIEDENIS VAN HET CI
Leerdoelen
- Student kent grote lijnen in historiek v/h CI
- Student kent datum waarop 1e CI-operatie plaatsvond
1790 1e elektrische stimulatie auditieve zenuw (Alessandro Volta)
25 febr 1957 1e implantatie bij volwassen persoon
(25 febr → Wereld CI-dag)
1987 1e implantatie van multikanaals cochleair implantaat in Benelux (Prof. Dr. Offeciers in UZA)
1990 Ook implantatie bij kinderen vanaf 2j
Jaren 90 Minimumleeftijd evolueerde naar 12 maanden
(Min. leeftijd nu → 6 maanden)
3. WAT IS EEN COCHLEAIR IMPLANTAAT?
Leerdoelen
- Student vergelijkt werking van normaal gehoor met hoe CI auditieve input naar hersenen brengt
1
, - Student noemt ≠ onderdelen v/e CI
A. WAT?
- Wie? Ernstig slechthorende/dove kinderen + volwassenen die niet/onvoldoende gebaat zijn met HT
- Wat? Geen akoestische versterking (zoals HT)!!, maar elektrische stimulatie die beschadigde
cochlea omzeilt
- Doel? Optimaliseren spraakverstaan + luidheidsaangroei zo goed mogelijk normaliseren
B. ONDERDELEN V/E CI
CI bestaat uit
- Uitwendig deel: microfoon, spraakprocessor en uitwendige zendspoel
- Inwendig deel (= implantaat): inwendige zendspoel/stimulator + elektrodenbundel (elektro array)
- 2 magneten verbinden uitwendige met inwendige zendspoel door hoofdhuid heen
4. PREVALENTIE V/H CI
Leerdoelen
- Student kan prevalentie van CI in kinderpopulatie schetsen t.o.v. volwassen populatie
- Jaarlijks ong 1900 nieuwe pt. in aanmerking voor CI
- Slechts 1/5 volwassenen die in aanmerking komen maken effectief overstap
→ Underuse van CI in volwassen populatie (grootste oorzaak: onvoldoende doorverwijzing)
- Prevalentie volwassenen → in meeste landen weinig/geen verschil tss gegevens 2010 + 2016 → weinig
tot geen groei in cochleaire implantatie bij volwassenen
- Prevalentie kinderen → in meeste landen wél toename van jaarlijks # CI-kinderen
- Verhouding CI-gebruikers in België
o 65% kinderen
o 35% volwassenen
- Totale # CI-gebruikers → tss 20-30 cochleaire implantaties per miljoen inwoners
- Dove kinderen in kleuterschool → groep dove kinderen ↓, # CI’s ↑
5. WERKING V/E CI
Leerdoelen
- Student kent de algemene doelstellingen v/e CI
- Student weet in grote lijnen wie in aanmerking kan komen voor CI
- Student kan werking van CI gedetailleerd uitleggen
- Student kan werking van CI gedetailleerd uitleggen a.d.h.v. gegeven figuur
- Student kent 3 CI-fabrikanten
- Voor mensen met ernstig-zeer ernstig sensorineuraal GV (tot doofheid)
- Oorzaak GV: in cochlea
- Contra-indicatie: beschadigde/ontbrekende gehoorzenuw
2
, 1. Microfoon zendt opgevangen geluidssignalen naar uitwendige spraakprocessor → spraakprocessor zet
input om naar elektrisch signaal
2. Spraakprocessor verbetert via voorversterker signaal-ruisverhouding + zet om in digitaal signaal
3. Spraakprocessor verdeelt signaal in frequentiebanden (B) + analyseert in elke frequentieband
intensiteit, frequentie en temporele kenmerken (→ processor zet inkomende geluid om in digitale
code die alle kenmerken van inkomend signaal bevat)
4. Digitale code gaat als elektromagnetisch signaal via uitwendige zendspoel door huid naar implantaat
/inwendige zendspoel/stimulator → komt terecht in electrode array in cochlea (C)
5. Bifasische elektrische pulsen stimuleren aanliggende zenuwuiteinden van auditieve zenuw volgens
kenmerken vastgelegd in digitale code, rekening houdend met tonotopie
o Hoogfreq info → basis cochlea
o Laagfreq info → apex cochlea
6. Auditieve zenuw brengt signaal naar hersenen, waar het wordt verwerkt
Verbanden: Wat zijn de verschillen tss HT en CI?
Oefening: Wat is het verschil tss elektrode + elektrodearray?
3
, 6. FABRIKANTEN
Belgische markt: 3 fabrikanten
- Cochlear
- Advanced Bionics
- Med-El
7. ONDERDELEN V/E CI
Leerdoelen
- Student benoemt de ≠ onderdelen v/e CI + kent hun functie
- Student is vertrouwd met veelvoorkomende Engelstalige terminologie m.b.t. CI
- Student kent ≠ soorten spraakprocessoren
- Student kent ≠ soorten batterijen + bepalingen inzake stroomverbruik
- Student weet hoe cliënt bep instellingen in spraakprocessor kan wijzigen
- Student kent algemene verschillen in elektrodes
- Student kan verloop van implantatieproces schetsen
- Student weet welke disciplines in team vertegenwoordigd zijn + kent bijdrage in het team
- Student heeft kennis van + inzicht in ≠ accessoires + ALD die bij CI gebruikt kunnen worden
- Student kent enkele belangrijke richtlijnen voor onderhoud CI
- Student weet wnr cliënten in aanmerking komen voor nieuw uitwendig + nieuw inwendig deel
Herhaling
- Uitwendig deel met
o Microfoon die geluid opvangt
o Spraakprocessor (met batterij) die geluid bewerkt + omzet naar elektrische signalen
o Zendspoel met magneet die communiceert met geïmplanteerde inwendige onderdelen
- Inwendig deel met
o Stimulator/inwendige spoel met magneet
o Flexibele elektrodenbundel die bestaat uit ‘elektrodenlead’ + ‘elektrodearray’
▪ Elektrodenlead → transporteert elektrische stroom van stimulator naar
elektrodenbundel
▪ Elektrodearray → deel v/d elektrodenbundel die in cochlea zit
Belangrijk: Spraakprocessor wordt in literatuur ook vaak audioprocessor of geluidsprocessor genoemd
Oefening: Wat is verschil tss elektrodenbundel, elektrodelead en elektrodearray? Duid dit aan op afbeelding
van een elektrode.
A. MICROFOON
- Waar? Bevindt zich in oorhanger en/of uitwendige spoel
- Doel? Vangt geluid op + stuurt door naar spraakprocessor
- #? Min. 2 (i.f.v. directionaliteit)
→ ≠ directionaliteiten
▪ Omnidirectioneel
▪ Directioneel
▪ Adaptief → zorgt voor comfort in ≠ luistersituaties
4
