Samenvatting - Onderzoeksmethodologie in de revalidatiewetenschappen 1

Onderzoeksmethodologie en
statistiek
H1; Basisprincipes en basisbegrippen van
wetenschappelijk onderzoek
Methodologie: is de studie van wetenschappelijke methoden, procedures
en werkwijzen, die worden gebruikt om onderzoek te voeren en op die
manier kennis te verwerven, deze kennis te delen via vakliteratuur en de
wetenschap (alsook de praktijk) in een specifiek vak domein vooruit te
helpen / de kennisbasis verder te ontwikkelen.

Doel wetenschappelijk onderzoek

 Problemen oplossen
 Verklaringen vinden
 Waarnemingen veralgemenen
 Theorieën opbouwen
 Theorieën testen
 Evidence-based practice (maar niet alle onderzoeken zijn evidence-
based, bv. Dry-needling)

Evidence-based practice




PICO/PECO principe

Formuleren van een klinische (onderzoeks)vraag:


1

,  P = Probleem, patiënt of (doel)populatie
-> bij een oudere patiënt, twee maand na beroerte
 I/E = intervention/exposure: behandeling, zorgproces of test
-> loopband effectiever dan …
 C = comparison of controle
-> de traditionele steptraining
 O = outcome of resultaat
-> voor het verbeteren van de wandelsnelheid

=> niet alle letters worden altijd ingevuld -> O wordt altijd ingevuld!

Onderzoeksvragen uit de praktijk

Soorten vragen:

 Diagnostische vragen:
= aandoeningen of beperkingen vaststellen
 Etiologische vragen:
= naar oorzaak van ziekte/gevolgen van blootstellingen
 Interventie / preventie vragen:
= naar effectiviteit van een interventie, behandeling of preventieve
maatregel
 Prognostische vragen:
= naar voorspelling van beloop of uitkomsten

Voor voorbeelden check dia 7 van de cursus, of vraag chat gpt

Revalidatiewetenschappen

Behoort tot toegepaste wetenschappen

Is een multidisciplinair vakgebied:

 Biomedische wetenschappen:
-> fysiologie, anatomie, fysica, (bio)chemie
 Gedragswetenschappen:
-> psycho (pathologie), deontologie, ethiek

Onderzoeksmethoden uit verschillende wetenschapsdomeinen

Basiseigenschap wetenschapper

Moet een kritische geest hebben, niet alleen weten WAT maar ook
WAAROM !

Onwetenschappelijk denken/doen

- Vasthouden aan gewoontes
- Vertrouwen op intuïtie
- Vertrouwen op eigen ervaring

2

, - Vertrouwen op oordeel van grote autoriteit (hebben veel invloed)
- Verkeerde conclusie bij redenering

Wetenschappelijk redeneren: 2 vormen

Deductieve redenering:

 Top-bottom
 Startend vanuit een theorie
 Geen ‘echte’ nieuwe kennis
 Conclusie afhankelijk van …



Inductieve redenering:

 Bottom-up
 Startend uit observatie of
basiskennis
 Ervaring, specifieke observaties,
herkenning van patronen




Inductie  deductie (omgekeerd NIET mogelijk!)

Ze worden vaak samen gebruikt in een wetenschappelijk onderzoek

Deductief redeneren: om OV te formuleren op basis van bestaande
theorieën of kennis, dus het testen van een theorie

Inductief redeneren: besluiten trekken uit de resultaten van de studie, dus
het opbouwen van een theorie

Eigenschappen van degelijk wetenschappelijk onderzoek

 Systematisch: altijd dezelfde 10 stappen doorlopen
 Repliceerbaar: alle stappen & methoden goed bijhouden zodat het
herhaalbaar is in verder onderzoek
 Gecontroleerd: externe factoren worden gecontroleerd om interactie
met bestudeerde variabelen uit te sluiten
 Reductief: resultaten van data gereduceerd tot een algemeen
gegeven, conclusie of bevinding
 Logisch: besluiten worden getrokken adhv deductieve en/of
inductieve logische redenering




3

, 10 Stappen van wetenschappelijk onderzoek

1) Onderwerp kiezen
2) Literatuuronderzoek over onderwerp
3) Probleem definiëren en afbakenen
4) Onderzoeksvraag en hypothese formuleren
5) Onderzoeksdesign kiezen
6) Proefgroep of steekproef bepalen
7) Meetmethoden bepalen
8) Data verzamelen
9) Data analyseren (= statistische analyses)
10) Resultaten interpreteren en rapporteren (= hypothese
aanvaarden of verwerpen)

Wetenschappelijk onderzoek verloopt in 2 fasen:

Planningsfase: definiëren van het probleem, onderzoeksvraag &
hypothese, ontwikkelen van onderzoeksopzet => (stap 1 tot 7)

Uitvoeringsfase: implementeren onderzoeksopzet, toetsen van hypothese
=> (stap 8 tot 10)

Stap 2: Literatuuronderzoek => moet innovatief zijn

 Achtergrond & kennis binnen bepaald
 Overzicht van resultaten van vorig onderzoek
 Inzicht in theoretisch kader van vorig onderzoek
 Bepalen voor “Gaps in current knowledge”
-> nodig voor: probleemstelling te formuleren, vernieuwende
onderzoeksvraag te formuleren
 Hulp bij latere fases in onderzoeksproces
 2 soorten literatuuronderzoek
- Maatschappelijk
- Wetenschappelijk

Stap 3: Probleemstelling formuleren

 Te onderzoeken probleem definiëren en afbakenen
 Op basis van “Gaps in current knowledge”
- Probleem nog niet onderzocht = vernieuwend
- Tegenstrijdige bevindingen vorig onderzoek
- Methodologische tekortkomingen vorig onderzoek
-> meettechnieken, steekproefgrootte, onderzoeksdesign
 Replicatie bevindingen in andere populatie of setting


Stap 4: OV en hypothese


4