Medische vakken
Vakkenindeling van het lichaam:
1. Frontale of Coronale vlak: vlak evenwijdig aan het voorhoofd. Verdeling lichaam: dorsaal
(rugzijde) en ventraal (buikzijde).
2. Sagittale vlak: loodrecht op het frontale vlak. Verdeling lichaam: linker (sinistra) en rechter
(dextra) deel.
3. Transversale vlak of Axiale vlak: loodrecht op de lengteas. Verdeling lichaam: bovenste
(craniaal) en onderste (caudaal) deel.
4. Mediaanvlak: het sagittale vlak, precies in het midden.
Bewegingen vlakken:
Frontaal: abductie en adductie
sagittaal: anteflexie en retroflexie
Transversaal: endorotatie en exorotatie
Boek Anatomie en fysiologie
11 organenstelsels in het menselijk lichaam:
1. Endocriene stelsel: regelt langdurige veranderingen in de activiteit van andere stelsels.
2. Lymfestelsel: verdedigt infecties en zorgt voor terugkeer van vocht naar bloedsomloop.
3. Cardiovasculaire stelsel: transporteert cellen en opgeloste stoffen.
4. Ademhalingsstelsel: vervoert lucht naar plaatsen in de longen waar gaswisseling plaatsvindt.
5. De huid: beschermt lichaam tegen gevaren vanuit de omgeving, regelt de
lichaamstemperatuur en levert sensorische informatie.
6. Het spierstelsel: levert beweging en steun voor weefsels en produceert warmte.
7. Het beenderstelsel: biedt ondersteuning, opslagplaats voor mineralen en vormt bloedcellen.
, 8. Zenuwstelsel: maakt reactie op prikkels mogelijk, levert en interpreteert sensorische info.
9. Spijsverteringsstelsel: neemt voedingsstoffen op en verwijderd afvalstoffen.
10. Urinaire stelsel: verwijderd afvalproducten uit het bloed, reguleert de waterbalans.
11. Voortplantingsstelsel: vormt geslachtscellen en hormonen.
De romp
De thorax is omgeven en beschermt door het diafragma (middenrif) – een platte plaat van spieren.
Het bevat 2 pleuraholten die elk een long omgeven en een pericardiale holte die het hart omgeeft.
De buikholte bevat vooral spijsverteringsorganen, deze strekt zich voor een deel uit in de
bekkenholte. Lichaamsholten beschermen kwetsbare organen tegen schokken van buitenaf, en ze
maken het mogelijk dat deze organen van vorm kunnen veranderen.
Het beenderstelsel
De functies van het beenderstelsel:
1. Ondersteuning voor het gehele lichaam en aanhechting van zachte weefsels.
2. Opslag van mineralen en energiereserves in de vorm van vetten in het gele beenmerg.
3. Vorming van bloedcellen (rode en witte) gevormd in het rode beenmerg.
4. Bescherming van weke delen en organen.
5. Hefboomwerking: krachten van spieren ondersteunen.
Je hebt 206 botten in het lichaam. De vorm wordt onderverdeeld in lang, kort, plat en onregelmatig.
Een lang bot heeft een schacht die een mergholte bevat voor beenmerg. Uiteinden van botten zijn
vaak met gewrichtskraakbeen bekleed. Het skelet is verdeeld in een axiaal skelet, en een skelet van
de ledenmaten.
- Axiaal skelet: vormt de verticale as van het lichaam (80 beenderen) die in 4 groepen worden
verdeeld.
1. de 22 beenderen van de schedel (8 craniaal, 14 faciaal)
2. de 7 beenderen die bij het schedel horen (6 gehoorbeentjes en het os hyoideum
(tongbeen)
3. de 25 beenderen van de ribbenkast (24 costae, 1 sternum)
4. de 26 beenderen van de wervelkolom (columna vertebralis) waarvan 24 wervels, het
heiligbeen en het staartbeen
- Skelet van de ledematen: 126 appendiculaire beenderen, 32 in elke arm en 31 in elk been.
Botmarkeringen: uiterlijke kenmerken van een bot, instulpingen, groeven en openingen waar
bloedvaten of zenuwen langs het bot lopen of binnendringen.
- Processus: uitsteeksel of bobbeltje
- Trochanter: groot, ruw uitsteeksel
- Spina: puntig uitsteeksel
- Caput: kop
- Sulcus: smalle groef
Anatomie van de wervels
Alle wervels hebben een wervellichaam (corpus vertebrae), het massieve deel dat gewicht draagt van
het hoofd, de nek en de romp. Een tussenwervelschijf van kraakbeen ligt tussen de wervellichamen
in zodat ze geen contact maken. In het os sacrum (driehoekig heiligbeen) en het os coccygis
(staartbeen) zitten deze niet omdat deze botten volgroeid zijn. Tussen het wervellichaam en de
wervelboog (arcus vertebrae) vormen zich de wervelgaten. Deze gaten vormen samen het
, wervelkanaal dat het ruggenmerg omsluit. Dwarsuitsteeksels (processi transversi) vormen
uitsteeksels schuin naar achteren zodat spieren hieraan kunnen hechten. Een doornvormig
uitsteeksel steekt recht naar achter (de bobbeltjes die op de rug te zien zijn).
Cervicale wervels:
C1 = atlas, de wervel die het hoofd rechtop houdt. Deze vormt een draaipunt met de C2 = axis, het
draaipunt voor het hoofd. Het gewricht tussen deze 2 maakt rotatie mogelijk. In totaal zijn er 7.
Herkenningspunten C-wervels: ovaal, ingestulpt wervellichaam, relatief grote en ronde gaten, een
stomp doornvormig uitsteeksel.
Thoracale wervels:
De diameter van het ruggenmerg neemt caudaal af. Kenmerken van de 12 thoracale wervels zijn een
karakteristiek hartvormig wervellichaam dat groter is dan de cervicale wervel. Een groot maar dun
doornvormig uitsteeksel dat omlaag wijst, gewrichtsvlakken voor aanhechting met de ribben.
Lumbale wervels:
De 5 lumbale wervels hebben een corpus vertebrale dat dikker en ovaler is dan die van de thoracale
wervels. Relatief groot processus spinosus, platte processi transversi waar geen verbindingen voor de
ribben meer aanzitten.
Het os sacrum (heiligbeen) bestaat uit 5 volgroeide wervels en beschermt organen en vormt
verbinding voor beenderen. Het ziet er uit als een driehoek.
Het os coccygis (staartbeen) bestaat uit 3-5 wervels die in de loop van de tijd volgroeien. Hij vormt
een aanhechting voor de spieren rondom de anale opening.
Het heiligbeen en staartbeen zijn te vinden aan de bekken.
De thorax
De borstkas (thorax) is een samenkoming van de thoracale wervels met de ribben (costae) en het
borstbeen (sternum).
Ribben: langwerpige gebogen beenderen in een 12-tal ter bescherming van de organen in de
borstkas. Er zijn 7 ‘ware’ ribben die verbonden zitten vanuit de wervelkolom met ribkraakbeen aan
het sternum, 5 valse ribben die niet aan het sternum zijn verbonden en hiervan zijn de laatste 2
zwevende ribben die ook net meer vast zitten aan het ribkraakbeen. De ribben zijn
aanhechtingsplaatsen voor de spieren van de borst en romp. Het sternum heeft 3 delen: het
driehoekige deel wat is verbonden met de sleutelbenen (claviculae), het langwerpige corpus en het
smalle processus xiphoideus (zwaardvormig uitsteeksel) aan de onderkant bestaande uit kraakbeen.
De scapula
Beide armen zijn met de romp verbonden aan de driehoekige scapulae (schouderbladen). De
schouderbladen staan ook weer in verbinding met de sleutelbenen. Elk sleutelbeen is met het
sternum verbonden. De posities worden bepaald door spieren in combinatie met de stand van deze
schoudergordel.
De drie hoekpunten aan het corpus van de schouderbladen heten angulus superior, angulus inferior
en angulus lateralis. De laatste hoek vormt de schouderkom. Hier zit het schoudergewricht in
verbinding met het humerus (opperarmbeen). De randen tussen de hoeken worden benoemd als de
bovenste, mediale en laterale rand waar spieren zich aanhechten. De spina scapulae (schoudergraat)
verdeelt het achterse oppervlak van de scapula in 2 delen. Het achterste uitsteeksel van de spina
scapulae (het acromion), verbindt de sleutelbeen aan het schouderblad. Aan de voorkant van het
schouderblad zit het processus coracoideus (ravenbekuitsteeksel) wat ook een aanhechting vormt.
Vakkenindeling van het lichaam:
1. Frontale of Coronale vlak: vlak evenwijdig aan het voorhoofd. Verdeling lichaam: dorsaal
(rugzijde) en ventraal (buikzijde).
2. Sagittale vlak: loodrecht op het frontale vlak. Verdeling lichaam: linker (sinistra) en rechter
(dextra) deel.
3. Transversale vlak of Axiale vlak: loodrecht op de lengteas. Verdeling lichaam: bovenste
(craniaal) en onderste (caudaal) deel.
4. Mediaanvlak: het sagittale vlak, precies in het midden.
Bewegingen vlakken:
Frontaal: abductie en adductie
sagittaal: anteflexie en retroflexie
Transversaal: endorotatie en exorotatie
Boek Anatomie en fysiologie
11 organenstelsels in het menselijk lichaam:
1. Endocriene stelsel: regelt langdurige veranderingen in de activiteit van andere stelsels.
2. Lymfestelsel: verdedigt infecties en zorgt voor terugkeer van vocht naar bloedsomloop.
3. Cardiovasculaire stelsel: transporteert cellen en opgeloste stoffen.
4. Ademhalingsstelsel: vervoert lucht naar plaatsen in de longen waar gaswisseling plaatsvindt.
5. De huid: beschermt lichaam tegen gevaren vanuit de omgeving, regelt de
lichaamstemperatuur en levert sensorische informatie.
6. Het spierstelsel: levert beweging en steun voor weefsels en produceert warmte.
7. Het beenderstelsel: biedt ondersteuning, opslagplaats voor mineralen en vormt bloedcellen.
, 8. Zenuwstelsel: maakt reactie op prikkels mogelijk, levert en interpreteert sensorische info.
9. Spijsverteringsstelsel: neemt voedingsstoffen op en verwijderd afvalstoffen.
10. Urinaire stelsel: verwijderd afvalproducten uit het bloed, reguleert de waterbalans.
11. Voortplantingsstelsel: vormt geslachtscellen en hormonen.
De romp
De thorax is omgeven en beschermt door het diafragma (middenrif) – een platte plaat van spieren.
Het bevat 2 pleuraholten die elk een long omgeven en een pericardiale holte die het hart omgeeft.
De buikholte bevat vooral spijsverteringsorganen, deze strekt zich voor een deel uit in de
bekkenholte. Lichaamsholten beschermen kwetsbare organen tegen schokken van buitenaf, en ze
maken het mogelijk dat deze organen van vorm kunnen veranderen.
Het beenderstelsel
De functies van het beenderstelsel:
1. Ondersteuning voor het gehele lichaam en aanhechting van zachte weefsels.
2. Opslag van mineralen en energiereserves in de vorm van vetten in het gele beenmerg.
3. Vorming van bloedcellen (rode en witte) gevormd in het rode beenmerg.
4. Bescherming van weke delen en organen.
5. Hefboomwerking: krachten van spieren ondersteunen.
Je hebt 206 botten in het lichaam. De vorm wordt onderverdeeld in lang, kort, plat en onregelmatig.
Een lang bot heeft een schacht die een mergholte bevat voor beenmerg. Uiteinden van botten zijn
vaak met gewrichtskraakbeen bekleed. Het skelet is verdeeld in een axiaal skelet, en een skelet van
de ledenmaten.
- Axiaal skelet: vormt de verticale as van het lichaam (80 beenderen) die in 4 groepen worden
verdeeld.
1. de 22 beenderen van de schedel (8 craniaal, 14 faciaal)
2. de 7 beenderen die bij het schedel horen (6 gehoorbeentjes en het os hyoideum
(tongbeen)
3. de 25 beenderen van de ribbenkast (24 costae, 1 sternum)
4. de 26 beenderen van de wervelkolom (columna vertebralis) waarvan 24 wervels, het
heiligbeen en het staartbeen
- Skelet van de ledematen: 126 appendiculaire beenderen, 32 in elke arm en 31 in elk been.
Botmarkeringen: uiterlijke kenmerken van een bot, instulpingen, groeven en openingen waar
bloedvaten of zenuwen langs het bot lopen of binnendringen.
- Processus: uitsteeksel of bobbeltje
- Trochanter: groot, ruw uitsteeksel
- Spina: puntig uitsteeksel
- Caput: kop
- Sulcus: smalle groef
Anatomie van de wervels
Alle wervels hebben een wervellichaam (corpus vertebrae), het massieve deel dat gewicht draagt van
het hoofd, de nek en de romp. Een tussenwervelschijf van kraakbeen ligt tussen de wervellichamen
in zodat ze geen contact maken. In het os sacrum (driehoekig heiligbeen) en het os coccygis
(staartbeen) zitten deze niet omdat deze botten volgroeid zijn. Tussen het wervellichaam en de
wervelboog (arcus vertebrae) vormen zich de wervelgaten. Deze gaten vormen samen het
, wervelkanaal dat het ruggenmerg omsluit. Dwarsuitsteeksels (processi transversi) vormen
uitsteeksels schuin naar achteren zodat spieren hieraan kunnen hechten. Een doornvormig
uitsteeksel steekt recht naar achter (de bobbeltjes die op de rug te zien zijn).
Cervicale wervels:
C1 = atlas, de wervel die het hoofd rechtop houdt. Deze vormt een draaipunt met de C2 = axis, het
draaipunt voor het hoofd. Het gewricht tussen deze 2 maakt rotatie mogelijk. In totaal zijn er 7.
Herkenningspunten C-wervels: ovaal, ingestulpt wervellichaam, relatief grote en ronde gaten, een
stomp doornvormig uitsteeksel.
Thoracale wervels:
De diameter van het ruggenmerg neemt caudaal af. Kenmerken van de 12 thoracale wervels zijn een
karakteristiek hartvormig wervellichaam dat groter is dan de cervicale wervel. Een groot maar dun
doornvormig uitsteeksel dat omlaag wijst, gewrichtsvlakken voor aanhechting met de ribben.
Lumbale wervels:
De 5 lumbale wervels hebben een corpus vertebrale dat dikker en ovaler is dan die van de thoracale
wervels. Relatief groot processus spinosus, platte processi transversi waar geen verbindingen voor de
ribben meer aanzitten.
Het os sacrum (heiligbeen) bestaat uit 5 volgroeide wervels en beschermt organen en vormt
verbinding voor beenderen. Het ziet er uit als een driehoek.
Het os coccygis (staartbeen) bestaat uit 3-5 wervels die in de loop van de tijd volgroeien. Hij vormt
een aanhechting voor de spieren rondom de anale opening.
Het heiligbeen en staartbeen zijn te vinden aan de bekken.
De thorax
De borstkas (thorax) is een samenkoming van de thoracale wervels met de ribben (costae) en het
borstbeen (sternum).
Ribben: langwerpige gebogen beenderen in een 12-tal ter bescherming van de organen in de
borstkas. Er zijn 7 ‘ware’ ribben die verbonden zitten vanuit de wervelkolom met ribkraakbeen aan
het sternum, 5 valse ribben die niet aan het sternum zijn verbonden en hiervan zijn de laatste 2
zwevende ribben die ook net meer vast zitten aan het ribkraakbeen. De ribben zijn
aanhechtingsplaatsen voor de spieren van de borst en romp. Het sternum heeft 3 delen: het
driehoekige deel wat is verbonden met de sleutelbenen (claviculae), het langwerpige corpus en het
smalle processus xiphoideus (zwaardvormig uitsteeksel) aan de onderkant bestaande uit kraakbeen.
De scapula
Beide armen zijn met de romp verbonden aan de driehoekige scapulae (schouderbladen). De
schouderbladen staan ook weer in verbinding met de sleutelbenen. Elk sleutelbeen is met het
sternum verbonden. De posities worden bepaald door spieren in combinatie met de stand van deze
schoudergordel.
De drie hoekpunten aan het corpus van de schouderbladen heten angulus superior, angulus inferior
en angulus lateralis. De laatste hoek vormt de schouderkom. Hier zit het schoudergewricht in
verbinding met het humerus (opperarmbeen). De randen tussen de hoeken worden benoemd als de
bovenste, mediale en laterale rand waar spieren zich aanhechten. De spina scapulae (schoudergraat)
verdeelt het achterse oppervlak van de scapula in 2 delen. Het achterste uitsteeksel van de spina
scapulae (het acromion), verbindt de sleutelbeen aan het schouderblad. Aan de voorkant van het
schouderblad zit het processus coracoideus (ravenbekuitsteeksel) wat ook een aanhechting vormt.
