Radionuclide Energiepiek gammastraling Halveringstijd
99m Tc 140 keV 6u
123 I 159 keV 13.2u
131 I 364 keV 8 dagen
67 Ga 185 keV 3 dagen
57 Co 122 keV 271 dagen
111 In 171 en 245 keV 2.8 dagen
81m Kr 190 keV 13 seconden
PET/CT-scan
De PET is gebaseerd op het wisselwerkingsproces paarvorming. Een positron verlaat na een de
wisselwerkingsreactie het atoom. Dit positron botst weer met een ander elektron en deze verdwijnen
beide. De energie die deze 2 hebben gaan verder in de vorm van gammafotonen. Deze 2 fotonen
annihileren 180 graden ten opzichte van elkaar. De PET scan registreert deze gammastraling.
De PET is opgebouwd uit detectoren rondom de patiënt en deze zijn gegroepeerd in ‘buckets’.
Buckets hebben elk een eigen opgebouwd elektronisch systeempje.
De PET-scan begint met detecteren als er op 2 detectoren tegelijk een gammafoton botst. Op deze lijn
is dus een positron met een elektron geannihileerd. Er worden dus vele gelijktijdig ontstane fotonen
gedetecteerd, dit noemen we co-incidenties. De detectie vind plaats door het licht in een kristal, wat
wordt omgezet in een digitaal signaal door de PMT’s. De resolutie is sterk afhankelijk van het
gebruikte nuclide, doordat de dracht van het positron verschild. De PET heeft alsnog een betere
resolutie dan de normale gammacamera, ongeveer 4 mm.
Verschillende co-incidenties:
True -
LOR = Line Of Respons
,Random –
Scatter –
Het signaal dat gemeten moet worden is de emissie. Hetgeen wat het lichaam verlaat is de absorptie.
Hiertussen vind nog verzwakking plaats, waar een correctie voor nodig is. Daarvoor komt de CT van
pas. Deze levert een verzwakkingsmap. Dit is een verbetering van de beeldkwaliteit.
Waarom PET?
- Specifiekere diagnostisering
- Minder invasief
- Functionele informatie
- Therapierespons in een vroeger stadium kunnen aantonen
- Geheel lichaamsonderzoek
Het doel is dus uiteindelijk de patiënt doeltreffender, sneller, met minder pijn en goedkoper
behandelen.
De meest gebruikte positron-emitter is 18FDG. Het is glucose met een toegevoegde 18Fluor groep,
waardoor het lichaam het nog steeds ziet als glucose. Omdat het geen glucose is, gaan de cellen het
niet verbranden waardoor het in de cellen blijft totdat fluor het atoom verlaat.
Een verhoogde opname hiervan is een indicatie voor tumorgroei. Het is een betrouwbaar fysiologisch
proces wat goed te meten is, en fluor heeft een gunstige halveringstijd (iets korter dan 2 uur). De
wachttijd tussen de injectie en het scannen is meestal niet langer dan 1 uur.
2D-mode → kristallen met septa. Geeft betere beeldkwaliteit vanwege minder strooistraling.
3D-mode → kristallen zonder septa. Geeft hogere count opbrengst.
Radiofarmacie
Een radiofarmacon bestaat uit een nuclide en een farmacon. Het
wordt ingespoten, geïnhaleerd of ingenomen en reist naar bepaalde
cellen toe. Het nuclide bindt zich aan deze cel en het blijft daar
zitten. Vanuit deze cellen wordt de radioactiviteit uitgezonden van
het nuclide.
Het nuclide wordt geproduceerd in een kernreactor. Hier wordt
gebruik gemaakt van uranium. Deze wordt bestraald met neutronen
wat zorgt voor gecontroleerde kernsplijting (fission). Hierdoor komen
, er lichtere elementen vrij met energie. Deze lichtere elementen kunnen in een generator verder
bewerkt worden. In de kernreactor zitten regelstaven die neutronen loslaten en splijting aangaan, of
dit proces stopzetten.
De kernreactor wordt altijd gekoeld. In de kernreactor zie je vaak het blauwe licht (Cerenkov) door de
straling die daar beweegt met lichtsnelheid. Kernreactors wordt vaak gebruikt voor 99Molybdeen en
131I.
In een cyclotron kan ook geproduceerd worden. Dit is een ronde vacuümruimte waarbij een deeltje
heel erg wordt versneld en botst met het targetmateriaal van de binnenkant van de cyclotron. Het
ronddraaien van de cyclotron gebeurd onder invloed van een magnetisch veld. Dit wordt vaak
gebruikt voor 18F, 81mKr en 123I.
Ook kunnen nucliden opgewekt worden in generatoren. Deze staan vaak in ziekenhuizen waardoor er
minder transport hoeft plaats te vinden. De 99mTc wordt door generatoren geproduceerd.
Generatoren zijn specifiek, dus gemaakt om 1 soort nuclide te produceren.
Farmacons worden bewaard in potjes, vaak in de vorm van poeder. Hier vind je ook een bijsluiter
waar je vind hoe zij geproduceerd worden en gebruikt moeten worden.
Deze 2 samen worden uiteindelijk gekoppeld tot het radiofarmacon. Dit gebeurd in een hotlab. Hier is
heel veel radioactiviteit aanwezig. Je bent bezig met VTGM, Voor Toediening Gereed Maken. Van
belang is dat hier gewerkt wordt volgens de kernenergie wet. Je mag het product niet te lang
vasthouden en je gebruikt afscherming. Vaak is dit in de vorm van loodglas. Om deze wetten na de
leven ga je het radiofarmacon labelen in een LAF-kast waar de luchtstroom verticaal loopt. Er zijn ook
regels vanuit de apotheek die aangeven dat je zo rustig mogelijk werkt en met 1 product tegelijk, de
GMP-regels.
Na het koppelen van het radiofarmacon wordt het in een loodkistje gestopt waar op staat voor welke
patiënt het is en wat er in de spuit zit. Afhankelijk van het onderzoek heb je andere radiofarmaca.
Verschillende toedieningen:
99m Tc 140 keV 6u
123 I 159 keV 13.2u
131 I 364 keV 8 dagen
67 Ga 185 keV 3 dagen
57 Co 122 keV 271 dagen
111 In 171 en 245 keV 2.8 dagen
81m Kr 190 keV 13 seconden
PET/CT-scan
De PET is gebaseerd op het wisselwerkingsproces paarvorming. Een positron verlaat na een de
wisselwerkingsreactie het atoom. Dit positron botst weer met een ander elektron en deze verdwijnen
beide. De energie die deze 2 hebben gaan verder in de vorm van gammafotonen. Deze 2 fotonen
annihileren 180 graden ten opzichte van elkaar. De PET scan registreert deze gammastraling.
De PET is opgebouwd uit detectoren rondom de patiënt en deze zijn gegroepeerd in ‘buckets’.
Buckets hebben elk een eigen opgebouwd elektronisch systeempje.
De PET-scan begint met detecteren als er op 2 detectoren tegelijk een gammafoton botst. Op deze lijn
is dus een positron met een elektron geannihileerd. Er worden dus vele gelijktijdig ontstane fotonen
gedetecteerd, dit noemen we co-incidenties. De detectie vind plaats door het licht in een kristal, wat
wordt omgezet in een digitaal signaal door de PMT’s. De resolutie is sterk afhankelijk van het
gebruikte nuclide, doordat de dracht van het positron verschild. De PET heeft alsnog een betere
resolutie dan de normale gammacamera, ongeveer 4 mm.
Verschillende co-incidenties:
True -
LOR = Line Of Respons
,Random –
Scatter –
Het signaal dat gemeten moet worden is de emissie. Hetgeen wat het lichaam verlaat is de absorptie.
Hiertussen vind nog verzwakking plaats, waar een correctie voor nodig is. Daarvoor komt de CT van
pas. Deze levert een verzwakkingsmap. Dit is een verbetering van de beeldkwaliteit.
Waarom PET?
- Specifiekere diagnostisering
- Minder invasief
- Functionele informatie
- Therapierespons in een vroeger stadium kunnen aantonen
- Geheel lichaamsonderzoek
Het doel is dus uiteindelijk de patiënt doeltreffender, sneller, met minder pijn en goedkoper
behandelen.
De meest gebruikte positron-emitter is 18FDG. Het is glucose met een toegevoegde 18Fluor groep,
waardoor het lichaam het nog steeds ziet als glucose. Omdat het geen glucose is, gaan de cellen het
niet verbranden waardoor het in de cellen blijft totdat fluor het atoom verlaat.
Een verhoogde opname hiervan is een indicatie voor tumorgroei. Het is een betrouwbaar fysiologisch
proces wat goed te meten is, en fluor heeft een gunstige halveringstijd (iets korter dan 2 uur). De
wachttijd tussen de injectie en het scannen is meestal niet langer dan 1 uur.
2D-mode → kristallen met septa. Geeft betere beeldkwaliteit vanwege minder strooistraling.
3D-mode → kristallen zonder septa. Geeft hogere count opbrengst.
Radiofarmacie
Een radiofarmacon bestaat uit een nuclide en een farmacon. Het
wordt ingespoten, geïnhaleerd of ingenomen en reist naar bepaalde
cellen toe. Het nuclide bindt zich aan deze cel en het blijft daar
zitten. Vanuit deze cellen wordt de radioactiviteit uitgezonden van
het nuclide.
Het nuclide wordt geproduceerd in een kernreactor. Hier wordt
gebruik gemaakt van uranium. Deze wordt bestraald met neutronen
wat zorgt voor gecontroleerde kernsplijting (fission). Hierdoor komen
, er lichtere elementen vrij met energie. Deze lichtere elementen kunnen in een generator verder
bewerkt worden. In de kernreactor zitten regelstaven die neutronen loslaten en splijting aangaan, of
dit proces stopzetten.
De kernreactor wordt altijd gekoeld. In de kernreactor zie je vaak het blauwe licht (Cerenkov) door de
straling die daar beweegt met lichtsnelheid. Kernreactors wordt vaak gebruikt voor 99Molybdeen en
131I.
In een cyclotron kan ook geproduceerd worden. Dit is een ronde vacuümruimte waarbij een deeltje
heel erg wordt versneld en botst met het targetmateriaal van de binnenkant van de cyclotron. Het
ronddraaien van de cyclotron gebeurd onder invloed van een magnetisch veld. Dit wordt vaak
gebruikt voor 18F, 81mKr en 123I.
Ook kunnen nucliden opgewekt worden in generatoren. Deze staan vaak in ziekenhuizen waardoor er
minder transport hoeft plaats te vinden. De 99mTc wordt door generatoren geproduceerd.
Generatoren zijn specifiek, dus gemaakt om 1 soort nuclide te produceren.
Farmacons worden bewaard in potjes, vaak in de vorm van poeder. Hier vind je ook een bijsluiter
waar je vind hoe zij geproduceerd worden en gebruikt moeten worden.
Deze 2 samen worden uiteindelijk gekoppeld tot het radiofarmacon. Dit gebeurd in een hotlab. Hier is
heel veel radioactiviteit aanwezig. Je bent bezig met VTGM, Voor Toediening Gereed Maken. Van
belang is dat hier gewerkt wordt volgens de kernenergie wet. Je mag het product niet te lang
vasthouden en je gebruikt afscherming. Vaak is dit in de vorm van loodglas. Om deze wetten na de
leven ga je het radiofarmacon labelen in een LAF-kast waar de luchtstroom verticaal loopt. Er zijn ook
regels vanuit de apotheek die aangeven dat je zo rustig mogelijk werkt en met 1 product tegelijk, de
GMP-regels.
Na het koppelen van het radiofarmacon wordt het in een loodkistje gestopt waar op staat voor welke
patiënt het is en wat er in de spuit zit. Afhankelijk van het onderzoek heb je andere radiofarmaca.
Verschillende toedieningen:
