Wettelijke context
De wettelijke context van het vennootschaps- en verenigingsrecht krijgt vorm op
verschillende niveaus.
Belgische & Europese normgeving.
Groeperingen/ verenigingen (sensu lato) vennootschappen – verenigingen
(sensu stricto).
Vennootschappen vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid –
vennootschappen met rechtspersoonlijkheid.
Verenigingen (sensu stricto) verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid –
verenigingen met rechtspersoonlijkheid.
Redenen om de oprichting van vennootschappen te verklaren:
- Samenwerken op voet van gelijkheid en billijkheid
- Samenwerking van arbeid en kapitaal
- Mogelijkheid tot beperking van de aansprakelijkheid (gehoudenheid)
- Fiscale redenen (inkomstenbelastingen)
- Beheer en verdeling van familiepatrimonium
- Uitgewerkte structuur en organisatie
- Beperking van aansprakelijkheid (gehoudenheid)
- Uitgewerkte structuur en organisatie voor de actoren van de onderneming
Samenwerkingen die niet haar grond vinden in een gezagsverhouding, maar in
een geest van maatschap (delen van winsten).
Kapitaalkrachtige personen zoeken inventieve vennoten die met hun arbeid die
kapitalen kunnen laten renderen.
Personen met een idee of project zoeken een geldschieter om het te kunnen
uitwerken.
Personen staan met hun hele vermogen in voor hun schulden.
Scheiding privépatrimonium en risico’s professionele activiteit.
Europa
Harmonisatie van de regels die betrekking hebben op het vennootschapsrecht,
bestuur van ondernemingen, boekhouding en controle op de financiële informatie
essentieel voor het creëren van een Eengemaakte Markt voor de Financiële
diensten en producten.
Op het gebied van het vennootschapsrecht en bestuur van ondernemingen gaat
het om:
- Het verzekeren van een gelijkwaardige bescherming voor de aandeelhouders
(AH) en andere betrokkenen in het bedrijfsleven
- Verzekeren van de vrije vestiging van ondernemingen binnen de Europese Unie
- Bevorderen van de doeltreffendheid en concurrentievermogen van de
ondernemingen
- Bevorderen van de grensoverschrijdende samenwerking tussen
ondernemingen van verschillende lidstaten
Pagina 1 van 97
,Om de verschillende doelstellingen te verwezenlijken, werd een reeks richtlijnen
en verordeningen uitgevaardigd.
Richtlijnen omgezet, binnen bepaalde termijnen, in de wetgeving van
verschillende lidstaten.
Nadeel opties in voorkomen; niet alle lidstaten maken dezelfde keuze.
Verordeningen hoeven niet te worden omgezet in de nationale wetgevingen.
Toepasbaar in de hele Europese Unie.
Concurrentiepositie in Europa verbeteren 2019 gemoderniseerd Wetboek
van vennootschappen en verenigingen goedgekeurd.
Als een regel in het Europees recht is gevestigd, moet het geïmplementeerd
worden en mag dit recht niet gewijzigd worden.
België
Vroegere recht het Wetboek van Vennootschappen van 7 mei 1999 (W.Venn.).
Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV), uitgevaardigd door
de wet van 23 maart 2019, is in werking getreden op 1 mei 2019.
Geen coördinatie van bestaande wetten resultaat van een grondige
modernisering van het wettelijk kader van de belangrijkste rechtspersonen
(vennootschappen en verenigingen).
Efficiënt gebruik structuur van het wetboek beheersen.
Wetboek is opgesplitst in 5 delen en 18 boeken.
- Deel 1: Algemene bepalingen (boek 1, 2 en 3)
- Deel 2: De vennootschappen (boek 4, 5, 6, 7 en 8)
- Deel 3: De verenigingen en stichtingen (boek 9, 10 en 11)
- Deel 4: Herstructurering (boek 12, 13 en 14)
- Deel 5: De Europese rechtsvormen (boek 15, 16, 17 en 18)
Pagina 2 van 97
,De rechtspersonen in het WVV
Het begrip rechtspersoon
Rechten komen toe aan rechtssubjecten (natuurlijke of rechtspersonen).
WVV kent rechtspersoonlijkheid toe aan bepaalde vennootschappen en
verenigingen kunnen in zelfstandige en autonome entiteit deelnemen aan het
rechtsverkeer.
Eigen entiteit (naam, rechtsvorm, adres; zetel) en eigen organen die voor de
rechtspersoon optreden.
Er bestaan zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke rechtspersonen.
Natuurlijke en rechtspersonen worden “geboren”.
- Rechtspersoon ontstaat door het vervullen van bepaalde formaliteiten
Belgische vennootschappen en verenigingen opstellen van oprichtingsakte
(verkrijgen rechtspersoonlijkheid door neerleggen van de akte op de griffie van
ondernemingsrechtbank)
Onderscheid tussen vennootschappen en verenigingen
Vennootschappen en verenigingen kunnen ondernemingen zijn (art. I.1, 1° b
WER).
Vennootschappen en verenigingen worden geïdentificeerd door een
‘ondernemingsnummer’ (art. III.16 en III.17 WER).
Verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid die geen uitkeringen verrichten aan de
leden worden niet beschouwd als onderneming.
Vennootschappen
Ten minste een gedeelte van hun winsten aan vennoten of aandeelhouders
uitkeren.
Verplichtingen van de vennoten en aandeelhouders om een inbreng te doen.
Verenigingen
Elke uitkering is zonder meer verboden.
Verplichting van de vennoten en aandeelhouders om een inbreng te doen
bestaat niet.
Begrip vennootschap
Artikel 1:1 WVV definieert de vennootschap.
!Opmerking!
“doel” (oud recht) werd “voorwerp” (nieuw recht)
“oogmerk” (oud recht) werd “doel” (nieuw recht).
Uit de definitie volgen de essentiële elementen van een vennootschap:
- Rechtshandeling door 1 of meer personen (vennoot of aandeelhouder)
- Vennoten of aandeelhouders doen een inbreng
- Voorwerp van de vennootschap is de uitoefening van 1 of meer activiteiten
- Doel vermogensvoordeel bezorgen aan de vennoten of aandeelhouders
De definitie slaat zowel op vennootschappen met rechtspersoonlijkheid als deze
zonder.
Pagina 3 van 97
, De wijziging van het doel is aan bijzondere voorschriften en verplichtingen
onderworpen.
Noodzakelijke elementen (niet essentieel) rechtsvorm, naam, zetel en
nationaliteit.
Een vennootschap is onderworpen aan het recht van een bepaalde staat.
De nationaliteit van een vennootschap wordt bepaald door het internationaal
privaatrecht (IPR).
Bepalen van de nationaliteit van een rechtspersoon werkelijke zetelleer of
statutaire zetelleer?
Werkelijke zetelleer waarbij de nationaliteit van een rechtspersoon afhangt van
de locatie van de voornaamste vestiging van die rechtspersoon.
Bv. rechtspersoon met statutaire zetel in land A, maar in realiteit haar
voornaamste vestiging in land B nationaliteit dragen van land B.
Statutaire zetelleer waarbij de nationaliteit van een rechtspersoon afhangt van de
plaats van de statutaire zetel van die rechtspersoon.
Bv. rechtspersoon met statutaire zetel in land A zal de nationaliteit van land A
dragen, ook al heeft ze haar voornaamste vestiging in land B.
Nationaliteit van de rechtspersoon bepaalt welk recht van toepassing is op die
rechtspersoon.
Wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en
verenigingen en houdende diverse bepalingen gedaan met de werkelijke
zetelleer.
Bij een verplaatsing van de voornaamste vestiging na de oprichting bepaalt
artikel 112 van het Wetboek van Internationaal Privaatrecht: “Wanneer een
rechtspersoon zijn statutaire zetel verplaats naar het grondgebied van een
andere Staat, wordt hij vanaf de verplaatsing beheerst door het recht van die
Staat.”
Technieken waarvan het vennootschapsrecht
gebruik maakt
Het vennootschapsrecht maakt gebruik van bijzondere technieken:
- Rechtspersoonlijkheid
- Afgescheiden vermogen – inbreng
- Beperkte aansprakelijkheid (gehoudenheid) voor de vennoten
Een samenwerkingsverband van verscheidene personen doet een groepsbelang
ontstaan dat da som van de individuele belangen overstijgt.
Om het groepsbelang tot zijn recht te laten komen is vereist dat de groep door
het recht erkend wordt als een zelfstandig subject van rechten en plichten.
Een rechtspersoon is een rechtssubject dat geen natuurlijke persoon is en als
drager van rechten en plichten kan deelnemen aan het rechtsverkeer.
Pagina 4 van 97
De wettelijke context van het vennootschaps- en verenigingsrecht krijgt vorm op
verschillende niveaus.
Belgische & Europese normgeving.
Groeperingen/ verenigingen (sensu lato) vennootschappen – verenigingen
(sensu stricto).
Vennootschappen vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid –
vennootschappen met rechtspersoonlijkheid.
Verenigingen (sensu stricto) verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid –
verenigingen met rechtspersoonlijkheid.
Redenen om de oprichting van vennootschappen te verklaren:
- Samenwerken op voet van gelijkheid en billijkheid
- Samenwerking van arbeid en kapitaal
- Mogelijkheid tot beperking van de aansprakelijkheid (gehoudenheid)
- Fiscale redenen (inkomstenbelastingen)
- Beheer en verdeling van familiepatrimonium
- Uitgewerkte structuur en organisatie
- Beperking van aansprakelijkheid (gehoudenheid)
- Uitgewerkte structuur en organisatie voor de actoren van de onderneming
Samenwerkingen die niet haar grond vinden in een gezagsverhouding, maar in
een geest van maatschap (delen van winsten).
Kapitaalkrachtige personen zoeken inventieve vennoten die met hun arbeid die
kapitalen kunnen laten renderen.
Personen met een idee of project zoeken een geldschieter om het te kunnen
uitwerken.
Personen staan met hun hele vermogen in voor hun schulden.
Scheiding privépatrimonium en risico’s professionele activiteit.
Europa
Harmonisatie van de regels die betrekking hebben op het vennootschapsrecht,
bestuur van ondernemingen, boekhouding en controle op de financiële informatie
essentieel voor het creëren van een Eengemaakte Markt voor de Financiële
diensten en producten.
Op het gebied van het vennootschapsrecht en bestuur van ondernemingen gaat
het om:
- Het verzekeren van een gelijkwaardige bescherming voor de aandeelhouders
(AH) en andere betrokkenen in het bedrijfsleven
- Verzekeren van de vrije vestiging van ondernemingen binnen de Europese Unie
- Bevorderen van de doeltreffendheid en concurrentievermogen van de
ondernemingen
- Bevorderen van de grensoverschrijdende samenwerking tussen
ondernemingen van verschillende lidstaten
Pagina 1 van 97
,Om de verschillende doelstellingen te verwezenlijken, werd een reeks richtlijnen
en verordeningen uitgevaardigd.
Richtlijnen omgezet, binnen bepaalde termijnen, in de wetgeving van
verschillende lidstaten.
Nadeel opties in voorkomen; niet alle lidstaten maken dezelfde keuze.
Verordeningen hoeven niet te worden omgezet in de nationale wetgevingen.
Toepasbaar in de hele Europese Unie.
Concurrentiepositie in Europa verbeteren 2019 gemoderniseerd Wetboek
van vennootschappen en verenigingen goedgekeurd.
Als een regel in het Europees recht is gevestigd, moet het geïmplementeerd
worden en mag dit recht niet gewijzigd worden.
België
Vroegere recht het Wetboek van Vennootschappen van 7 mei 1999 (W.Venn.).
Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV), uitgevaardigd door
de wet van 23 maart 2019, is in werking getreden op 1 mei 2019.
Geen coördinatie van bestaande wetten resultaat van een grondige
modernisering van het wettelijk kader van de belangrijkste rechtspersonen
(vennootschappen en verenigingen).
Efficiënt gebruik structuur van het wetboek beheersen.
Wetboek is opgesplitst in 5 delen en 18 boeken.
- Deel 1: Algemene bepalingen (boek 1, 2 en 3)
- Deel 2: De vennootschappen (boek 4, 5, 6, 7 en 8)
- Deel 3: De verenigingen en stichtingen (boek 9, 10 en 11)
- Deel 4: Herstructurering (boek 12, 13 en 14)
- Deel 5: De Europese rechtsvormen (boek 15, 16, 17 en 18)
Pagina 2 van 97
,De rechtspersonen in het WVV
Het begrip rechtspersoon
Rechten komen toe aan rechtssubjecten (natuurlijke of rechtspersonen).
WVV kent rechtspersoonlijkheid toe aan bepaalde vennootschappen en
verenigingen kunnen in zelfstandige en autonome entiteit deelnemen aan het
rechtsverkeer.
Eigen entiteit (naam, rechtsvorm, adres; zetel) en eigen organen die voor de
rechtspersoon optreden.
Er bestaan zowel privaatrechtelijke als publiekrechtelijke rechtspersonen.
Natuurlijke en rechtspersonen worden “geboren”.
- Rechtspersoon ontstaat door het vervullen van bepaalde formaliteiten
Belgische vennootschappen en verenigingen opstellen van oprichtingsakte
(verkrijgen rechtspersoonlijkheid door neerleggen van de akte op de griffie van
ondernemingsrechtbank)
Onderscheid tussen vennootschappen en verenigingen
Vennootschappen en verenigingen kunnen ondernemingen zijn (art. I.1, 1° b
WER).
Vennootschappen en verenigingen worden geïdentificeerd door een
‘ondernemingsnummer’ (art. III.16 en III.17 WER).
Verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid die geen uitkeringen verrichten aan de
leden worden niet beschouwd als onderneming.
Vennootschappen
Ten minste een gedeelte van hun winsten aan vennoten of aandeelhouders
uitkeren.
Verplichtingen van de vennoten en aandeelhouders om een inbreng te doen.
Verenigingen
Elke uitkering is zonder meer verboden.
Verplichting van de vennoten en aandeelhouders om een inbreng te doen
bestaat niet.
Begrip vennootschap
Artikel 1:1 WVV definieert de vennootschap.
!Opmerking!
“doel” (oud recht) werd “voorwerp” (nieuw recht)
“oogmerk” (oud recht) werd “doel” (nieuw recht).
Uit de definitie volgen de essentiële elementen van een vennootschap:
- Rechtshandeling door 1 of meer personen (vennoot of aandeelhouder)
- Vennoten of aandeelhouders doen een inbreng
- Voorwerp van de vennootschap is de uitoefening van 1 of meer activiteiten
- Doel vermogensvoordeel bezorgen aan de vennoten of aandeelhouders
De definitie slaat zowel op vennootschappen met rechtspersoonlijkheid als deze
zonder.
Pagina 3 van 97
, De wijziging van het doel is aan bijzondere voorschriften en verplichtingen
onderworpen.
Noodzakelijke elementen (niet essentieel) rechtsvorm, naam, zetel en
nationaliteit.
Een vennootschap is onderworpen aan het recht van een bepaalde staat.
De nationaliteit van een vennootschap wordt bepaald door het internationaal
privaatrecht (IPR).
Bepalen van de nationaliteit van een rechtspersoon werkelijke zetelleer of
statutaire zetelleer?
Werkelijke zetelleer waarbij de nationaliteit van een rechtspersoon afhangt van
de locatie van de voornaamste vestiging van die rechtspersoon.
Bv. rechtspersoon met statutaire zetel in land A, maar in realiteit haar
voornaamste vestiging in land B nationaliteit dragen van land B.
Statutaire zetelleer waarbij de nationaliteit van een rechtspersoon afhangt van de
plaats van de statutaire zetel van die rechtspersoon.
Bv. rechtspersoon met statutaire zetel in land A zal de nationaliteit van land A
dragen, ook al heeft ze haar voornaamste vestiging in land B.
Nationaliteit van de rechtspersoon bepaalt welk recht van toepassing is op die
rechtspersoon.
Wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en
verenigingen en houdende diverse bepalingen gedaan met de werkelijke
zetelleer.
Bij een verplaatsing van de voornaamste vestiging na de oprichting bepaalt
artikel 112 van het Wetboek van Internationaal Privaatrecht: “Wanneer een
rechtspersoon zijn statutaire zetel verplaats naar het grondgebied van een
andere Staat, wordt hij vanaf de verplaatsing beheerst door het recht van die
Staat.”
Technieken waarvan het vennootschapsrecht
gebruik maakt
Het vennootschapsrecht maakt gebruik van bijzondere technieken:
- Rechtspersoonlijkheid
- Afgescheiden vermogen – inbreng
- Beperkte aansprakelijkheid (gehoudenheid) voor de vennoten
Een samenwerkingsverband van verscheidene personen doet een groepsbelang
ontstaan dat da som van de individuele belangen overstijgt.
Om het groepsbelang tot zijn recht te laten komen is vereist dat de groep door
het recht erkend wordt als een zelfstandig subject van rechten en plichten.
Een rechtspersoon is een rechtssubject dat geen natuurlijke persoon is en als
drager van rechten en plichten kan deelnemen aan het rechtsverkeer.
Pagina 4 van 97
