Filosofie hoofdstuk 1 pagina 50 tm 92
Mensen houden niet van redeloos gedrag en willen een overtuigende en goede reden waarom iets
zo is. Sommige argumenten en redenen worden als overtuigender gezien dan anderen.
Standpunt : de houding die je aanneemt tegenover een oordeel of bewering
Argument : een reden voor je instemming of afwijzing, een bewering die aanvoert ter ondersteuning
van je standpunt
- Standpunten worden door de signaalwoorden ‘want’, ‘derhalve’ en ‘omdat’ verwezen.
- Argumenten worden door de signaalwoorden ‘dus’, ‘daarom’ en ‘volgens mij’ verwezen.
Vaak is een argument een verhuld standpunt en moet je goed opletten of een argument wel geldig is.
Redeneren : redenen aanvoeren voor standpunt of motief.
Conclusie (van de redenering) : het standpunt dat door de argumenten wordt ondersteund.
Redeneren gebeurt de hele dag door, meestal onbewust wanneer je korte gemakkelijke keuzes
maakt zoals wachten met oversteken totdat het groen is.
Bij een verkorte redenering worden meerdere stappen weggelaten omdat ze niet nodig zijn. Om een
complete en geldige redenatie te krijgen moet je deze stappen zelf aanvullen.
Soms kunnen verkorte redeneringen misleidend zijn, omdat je van iets anders uit gaat of het staat
helemaal niet in verband met het argument/standpunt/conclusie. Dit is een twijfelachtige
veronderstelling.
Of je argumenten daadwerkelijk je conclusie onderbouwen is een kwestie van logica. Een geldige
redenering hoeft niet gelijk overtuigend te zijn, de argumentatiekracht is een kwestie van retorica.
In de logica gaat het om de structuur van de redenering, betoog.
1. Onderwerp- dialectica
Doel van retorische communicatie is publiek overtuigen. Over het onderwerp zal dus altijd
verschil van mening zijn. Bij dialectica wordt er gelet op of de informatie compleet is, bij dit
perspectief bekijk je de zaak, onderwerp van verschillende kanten.
2. Het betoog- logica
Als de argumenten correct, wettig en relevant zijn kun je kijken of ze de conclusie wel
ondersteunen. De logica onderzoekt de geldigheid van de redeneringen. Het gaat niet om het
betoog en de zaak maar om het verband tussen de argumentatie en de conclusie.
3. Het publiek- retorische middelen in strikte zin
Als de argumenten steekhoudend zijn en de redenering geldig kan als laatste de
overtuigingskracht missen. Verbaal: woordkeus, drogredenen. Non-verbaal: uitstraling,
intonatie, mimiek, gebaren, beelden, visuele schema’s en muziek. Dit gaat dus over hoe jij
jouw betoog overbrengt op het publiek, de doelgroep.
Een betoog beoordelen in 3 stappen
1. Zijn de argumenten feitelijk juist, wettig, volledig enz.?
2. Is de redenering geldig, is er verband tussen de argumentatie en conclusie?
3. Is de argumentatie overtuigend?
, Logica beperkt zich tot een betekenis van logos, namelijk denken in de zin van redeneren. Logica
zorgt voor goede redeneringen. Logica is altijd al het hulpvak geweest voor wetenschappelijke
vakken, het zorgt voor correcte theorieën.
Bij Heraclitus (ca. 530-470 V. Chr.) was logos het sleutelwoord, en betekent zoveel als de
‘verzameling van tegenstellingen’. Volgens Plato is logos slechts een instrument van het denken.
Aristoteles (384-322v chr.) wordt de vader van de logica genoemd. Hij noemde zijn logische werken
Organon. Letterlijk het gereedschap voor de filosoof en de wetenschapper.
Uitspraak Immanuel Kant (1724-1804): ‘de logica heeft sinds Aristoteles geen stap voorwaarts
kunnen doen en het heeft dus alle schijnvan dat zij is afgerond en voltooid’. Hij kreeg ongelijk
aangezien de logica in de negentiende en twintigste eeuw enorme sprongen zouden hebben
gemaakt.
Volgens Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) ontstonden logische problemen alleen door
dubbelzinnigheden en onduidelijkheden. Zijn droom was dat uiteindelijk elk meningsverschil op te
lossen valt door een rekensom, hij zei inplaats van te discussiëren: calcemus!, laten we rekenen!
Onder de aanvoering van de wiskundige Gottlob Frege (1848-1925) heeft de logica flinke stappen
genomen. De moderne logica maakt gebruik van kunsttalen, formele talen, die geschikt zijn om
begrippen te onderzoeken.
Ingrediënten voor redeneren
In de wereld van de logica noemt me de argumenten de premissen. Een redenering is dus een reeks
van beweringen die onderling verbonden zijn. Om te bepalen of een redenering gelig is ga je opzoek
naar de structuur van een redenering. Deze worden in redeneringsschema’s gezet.
Premissen 1. Als Eva thuis is, dan staat haar fiets in de schuur
2. Eva is thuis
Conclusie 3. Haar fiets staat in de schuur.
Geldigheid van een redenering staat los van het feit of het waar is. Als premisse 1 waar is dan moet 2
dat ook zijn en de conclusie dat dus ook.
Premissen 1. Mensen zijn bloeddorstige monsters
2. Jij bent een mens
Conclusie 3. Jij bent een bloeddorstig monster
Het is niet waar, maar de redenering is wel geldig.
Foutieve omkering, dit is een foute redenering omdat uit de consequens volgt een antecedens:
Premissen 1 als piet het proefwerk goed leert, dan haalt hij een voldoende.
2 Piet heeft een voldoende
Conclusie 3 piet heeft goed geleerd.
Ook fout:
Premissen 1 als piet het proefwerk goed leert, dan haalt hij een voldoende
2 piet heeft het proefwerk niet goed geleerd
Conclusie 3 piet heeft een onvoldoende
Als beide premissen waar zijn, dan volgt niet noodzakelijkerwijs dat de conclusie waar is bij
redenering 4
Mensen houden niet van redeloos gedrag en willen een overtuigende en goede reden waarom iets
zo is. Sommige argumenten en redenen worden als overtuigender gezien dan anderen.
Standpunt : de houding die je aanneemt tegenover een oordeel of bewering
Argument : een reden voor je instemming of afwijzing, een bewering die aanvoert ter ondersteuning
van je standpunt
- Standpunten worden door de signaalwoorden ‘want’, ‘derhalve’ en ‘omdat’ verwezen.
- Argumenten worden door de signaalwoorden ‘dus’, ‘daarom’ en ‘volgens mij’ verwezen.
Vaak is een argument een verhuld standpunt en moet je goed opletten of een argument wel geldig is.
Redeneren : redenen aanvoeren voor standpunt of motief.
Conclusie (van de redenering) : het standpunt dat door de argumenten wordt ondersteund.
Redeneren gebeurt de hele dag door, meestal onbewust wanneer je korte gemakkelijke keuzes
maakt zoals wachten met oversteken totdat het groen is.
Bij een verkorte redenering worden meerdere stappen weggelaten omdat ze niet nodig zijn. Om een
complete en geldige redenatie te krijgen moet je deze stappen zelf aanvullen.
Soms kunnen verkorte redeneringen misleidend zijn, omdat je van iets anders uit gaat of het staat
helemaal niet in verband met het argument/standpunt/conclusie. Dit is een twijfelachtige
veronderstelling.
Of je argumenten daadwerkelijk je conclusie onderbouwen is een kwestie van logica. Een geldige
redenering hoeft niet gelijk overtuigend te zijn, de argumentatiekracht is een kwestie van retorica.
In de logica gaat het om de structuur van de redenering, betoog.
1. Onderwerp- dialectica
Doel van retorische communicatie is publiek overtuigen. Over het onderwerp zal dus altijd
verschil van mening zijn. Bij dialectica wordt er gelet op of de informatie compleet is, bij dit
perspectief bekijk je de zaak, onderwerp van verschillende kanten.
2. Het betoog- logica
Als de argumenten correct, wettig en relevant zijn kun je kijken of ze de conclusie wel
ondersteunen. De logica onderzoekt de geldigheid van de redeneringen. Het gaat niet om het
betoog en de zaak maar om het verband tussen de argumentatie en de conclusie.
3. Het publiek- retorische middelen in strikte zin
Als de argumenten steekhoudend zijn en de redenering geldig kan als laatste de
overtuigingskracht missen. Verbaal: woordkeus, drogredenen. Non-verbaal: uitstraling,
intonatie, mimiek, gebaren, beelden, visuele schema’s en muziek. Dit gaat dus over hoe jij
jouw betoog overbrengt op het publiek, de doelgroep.
Een betoog beoordelen in 3 stappen
1. Zijn de argumenten feitelijk juist, wettig, volledig enz.?
2. Is de redenering geldig, is er verband tussen de argumentatie en conclusie?
3. Is de argumentatie overtuigend?
, Logica beperkt zich tot een betekenis van logos, namelijk denken in de zin van redeneren. Logica
zorgt voor goede redeneringen. Logica is altijd al het hulpvak geweest voor wetenschappelijke
vakken, het zorgt voor correcte theorieën.
Bij Heraclitus (ca. 530-470 V. Chr.) was logos het sleutelwoord, en betekent zoveel als de
‘verzameling van tegenstellingen’. Volgens Plato is logos slechts een instrument van het denken.
Aristoteles (384-322v chr.) wordt de vader van de logica genoemd. Hij noemde zijn logische werken
Organon. Letterlijk het gereedschap voor de filosoof en de wetenschapper.
Uitspraak Immanuel Kant (1724-1804): ‘de logica heeft sinds Aristoteles geen stap voorwaarts
kunnen doen en het heeft dus alle schijnvan dat zij is afgerond en voltooid’. Hij kreeg ongelijk
aangezien de logica in de negentiende en twintigste eeuw enorme sprongen zouden hebben
gemaakt.
Volgens Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) ontstonden logische problemen alleen door
dubbelzinnigheden en onduidelijkheden. Zijn droom was dat uiteindelijk elk meningsverschil op te
lossen valt door een rekensom, hij zei inplaats van te discussiëren: calcemus!, laten we rekenen!
Onder de aanvoering van de wiskundige Gottlob Frege (1848-1925) heeft de logica flinke stappen
genomen. De moderne logica maakt gebruik van kunsttalen, formele talen, die geschikt zijn om
begrippen te onderzoeken.
Ingrediënten voor redeneren
In de wereld van de logica noemt me de argumenten de premissen. Een redenering is dus een reeks
van beweringen die onderling verbonden zijn. Om te bepalen of een redenering gelig is ga je opzoek
naar de structuur van een redenering. Deze worden in redeneringsschema’s gezet.
Premissen 1. Als Eva thuis is, dan staat haar fiets in de schuur
2. Eva is thuis
Conclusie 3. Haar fiets staat in de schuur.
Geldigheid van een redenering staat los van het feit of het waar is. Als premisse 1 waar is dan moet 2
dat ook zijn en de conclusie dat dus ook.
Premissen 1. Mensen zijn bloeddorstige monsters
2. Jij bent een mens
Conclusie 3. Jij bent een bloeddorstig monster
Het is niet waar, maar de redenering is wel geldig.
Foutieve omkering, dit is een foute redenering omdat uit de consequens volgt een antecedens:
Premissen 1 als piet het proefwerk goed leert, dan haalt hij een voldoende.
2 Piet heeft een voldoende
Conclusie 3 piet heeft goed geleerd.
Ook fout:
Premissen 1 als piet het proefwerk goed leert, dan haalt hij een voldoende
2 piet heeft het proefwerk niet goed geleerd
Conclusie 3 piet heeft een onvoldoende
Als beide premissen waar zijn, dan volgt niet noodzakelijkerwijs dat de conclusie waar is bij
redenering 4
