Zelfstudie
NIEUWS, DIVERSITEIT EN DEMOCRATIE
INLEIDING
John Milton in Areopagitica
Relatie tussen parlementaire besluitvorming, persvrijheid en vrije meningsuiting
Hoe kunnen wij een beeld van waarheid vormen zonder ook de leugens te kennen?
Nieuwsdiversiteit
Burgers in aanraking komen met veelheid aan denkbeelden
o Toegankelijk gemaakt worden
o Mening vormen
Zonder maar 1 perspectief
Drie niveaus relatie tussen media en diversiteit
1) Productie
a. Gecontroleerd dr 1 speler of aantal dominante spelers
2) Inhoud
3) Gebruik
Informatiesamenleving: digitale productietechnologie zouden hoeveelheid en variëteit aan info teweeg
brengen
Ruimer aanbod
Toegankelijker
Vraag: diversiteit?
o Beantwoorden gelaagde analyse
Toespitsen op productie, effectieve inhoud en effectieve gebruik
3 dimensies diversiteit
Onderwerpdiversiteit = alle feiten die relevant zijn voor het functioneren van samenleving komen
aan bod
Opiniediversiteit = veelheid aan standpunten
Actordiversiteit = interesses en belangen krijgen stem
Peter van Aelst: goede benadering voor opiniediversiteit
Diversiteit van nieuwsgebruik/publieksdiversiteit = diversiteit van daadwerkelijk gebruikte
inhoud door publieksgroepen en individuen
Groeiende aandacht voor sinds doorbraak internet
H1: CONCENTREREN KUN JE LEREN. NIEUWSDIVERSITEIT ALS ECONOMISCHE
PARADOX
Vlaamse medialandschap: gedomineerd door minder spelers
Big 5 (VRT, DPG, Media, Mediahuis, Roularta, Telenet)
Dagbladtitels: geconcentreerd bij 4 groepen
1
, Zelfstudie
Digitalisering & internetplatformen mediadiversiteit
Klassiek: radio, kranten, tv
Nu: diverse vormen aan nieuwsinhoud
Google & Facebook: grondige verschuivingen in advertentiemarkt
CONCENTRATIE
Concentratie = praktijk van het inkrimpen van het aantal bedrijven door fusies, overnames en
samenwerkingsverbanden
Beschikbare aanbod mediaproducten wordt geconcentreerd bij machtigere bedrijven
Minder concurrentie
Minder diversiteit (niet altijd het geval)
Niet eigen aan nieuwssector : luchtvaartsector, entertainmentsector, retailsector
Verschillende vormen
1) Volwaardige fusie
2) Overname
3) Samenwerkingsverband/ joint venture
a. Twee bestaande bedrijven behouden eigen activiteit maar maken ook samen bedrijf
i. Vb. streamz ( DPG media en Telenet)
Fusies = lang proces
Risico’s afgewogen waarbij kostenbesparingen en geplande synergiën een hoofdrol spelen
Toezicht van overheid
o Regulatoren en rechters die beslissen over rechtsgeldigheid van bedrijfsconcentratie
o Cruciale vraag: Is een bepaalde speler niet te dominant?
Kan leiden tot oneerlijke concurrentie
Kan leiden tot oligopolie ( reductie concurrentie)
Vb. Vlaamse nieuwsvoorziening
België: ingewikkelde institutionele structuur
Verantwoordelijkheid regulering concentratie is versnipperd
1) Belgische Mededingingsautoriteit
a. Fusies goedkeuren
b. Geen onderscheid tussen media en andere soorten bedrijven
2) Vlaamse regulator voor Media
a. Onafhankelijke mediawaakhond
b. Toetst concentratiebewegingen aan BEL en EU wetten + Vlaamse decreten
Gevolgen consument Gevolgen mediabedrijven
Beperkt Bedrijfseconomische logica
Veel gevallen: bestaande afzonderlijke Aanzienlijke bezuinigingen
merken behouden Vermindering aantal redacteurs,
Vb. Brussels Airlines heeft eigen vlag journalisten,… (= knippen en delen)
en soorten vliegtuigen maar hoort tot
Lufthansa
Geschiedenis fusies België
2
NIEUWS, DIVERSITEIT EN DEMOCRATIE
INLEIDING
John Milton in Areopagitica
Relatie tussen parlementaire besluitvorming, persvrijheid en vrije meningsuiting
Hoe kunnen wij een beeld van waarheid vormen zonder ook de leugens te kennen?
Nieuwsdiversiteit
Burgers in aanraking komen met veelheid aan denkbeelden
o Toegankelijk gemaakt worden
o Mening vormen
Zonder maar 1 perspectief
Drie niveaus relatie tussen media en diversiteit
1) Productie
a. Gecontroleerd dr 1 speler of aantal dominante spelers
2) Inhoud
3) Gebruik
Informatiesamenleving: digitale productietechnologie zouden hoeveelheid en variëteit aan info teweeg
brengen
Ruimer aanbod
Toegankelijker
Vraag: diversiteit?
o Beantwoorden gelaagde analyse
Toespitsen op productie, effectieve inhoud en effectieve gebruik
3 dimensies diversiteit
Onderwerpdiversiteit = alle feiten die relevant zijn voor het functioneren van samenleving komen
aan bod
Opiniediversiteit = veelheid aan standpunten
Actordiversiteit = interesses en belangen krijgen stem
Peter van Aelst: goede benadering voor opiniediversiteit
Diversiteit van nieuwsgebruik/publieksdiversiteit = diversiteit van daadwerkelijk gebruikte
inhoud door publieksgroepen en individuen
Groeiende aandacht voor sinds doorbraak internet
H1: CONCENTREREN KUN JE LEREN. NIEUWSDIVERSITEIT ALS ECONOMISCHE
PARADOX
Vlaamse medialandschap: gedomineerd door minder spelers
Big 5 (VRT, DPG, Media, Mediahuis, Roularta, Telenet)
Dagbladtitels: geconcentreerd bij 4 groepen
1
, Zelfstudie
Digitalisering & internetplatformen mediadiversiteit
Klassiek: radio, kranten, tv
Nu: diverse vormen aan nieuwsinhoud
Google & Facebook: grondige verschuivingen in advertentiemarkt
CONCENTRATIE
Concentratie = praktijk van het inkrimpen van het aantal bedrijven door fusies, overnames en
samenwerkingsverbanden
Beschikbare aanbod mediaproducten wordt geconcentreerd bij machtigere bedrijven
Minder concurrentie
Minder diversiteit (niet altijd het geval)
Niet eigen aan nieuwssector : luchtvaartsector, entertainmentsector, retailsector
Verschillende vormen
1) Volwaardige fusie
2) Overname
3) Samenwerkingsverband/ joint venture
a. Twee bestaande bedrijven behouden eigen activiteit maar maken ook samen bedrijf
i. Vb. streamz ( DPG media en Telenet)
Fusies = lang proces
Risico’s afgewogen waarbij kostenbesparingen en geplande synergiën een hoofdrol spelen
Toezicht van overheid
o Regulatoren en rechters die beslissen over rechtsgeldigheid van bedrijfsconcentratie
o Cruciale vraag: Is een bepaalde speler niet te dominant?
Kan leiden tot oneerlijke concurrentie
Kan leiden tot oligopolie ( reductie concurrentie)
Vb. Vlaamse nieuwsvoorziening
België: ingewikkelde institutionele structuur
Verantwoordelijkheid regulering concentratie is versnipperd
1) Belgische Mededingingsautoriteit
a. Fusies goedkeuren
b. Geen onderscheid tussen media en andere soorten bedrijven
2) Vlaamse regulator voor Media
a. Onafhankelijke mediawaakhond
b. Toetst concentratiebewegingen aan BEL en EU wetten + Vlaamse decreten
Gevolgen consument Gevolgen mediabedrijven
Beperkt Bedrijfseconomische logica
Veel gevallen: bestaande afzonderlijke Aanzienlijke bezuinigingen
merken behouden Vermindering aantal redacteurs,
Vb. Brussels Airlines heeft eigen vlag journalisten,… (= knippen en delen)
en soorten vliegtuigen maar hoort tot
Lufthansa
Geschiedenis fusies België
2