1
Samenvatting: Algemene Medische
Pathologie: Systemische Pathologie:
Hormoonoverschot:
• Er zijn te veel circulerende hormonen in het bloed
• Mogelijkse oorzaken:
o Neoplastische groei van endocriene cellen
▪ Bijvoorbeeld:
• Overgroei van cortisol-producerende bijniercellen
o Auto-immuunziekten met activerende antilichamen
▪ Bijvoorbeeld:
• Ziekte van Graves
o Auto-antilichamen tegen TSH-receptor
▪ Verhoogde TSH-synthese, -productie en secretie
Hormoontekort:
• Er zijn onvoldoende hormoonproducerende cellen
• Mogelijkse oorzaken:
o Auto-immuniteit
▪ Bijvoorbeeld:
• Ziekte van Hashimoto:
o Circulatie van anti-thyroïd-antilichamen
o Chirurgie
o Infectie
o Bloeding…
Hormoonresistentie:
• Er is productie van hormonen
o Reactie van de receptor zal onvoldoende zijn
▪ Endocriene klier is resistent tegen de hormoonwerking
o Bijvoorbeeld:
▪ Insulineresistentie
• Mogelijkse oorzaak:
o Moleculaire defecten in hormoonreceptoren
o Moleculaire defecten in signaalroute
• Gevolg:
o Defecte hormoonwerking
▪ Ondanks verhoogde hormoonniveaus
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
, 2
Hypofyse:
• Hersenstructuur met 2 kwabben
o Adenohypofyse of voorste kwab
o Neurohypofyse of achterste kwab
• Geproduceerde hormonen van de neurohypofyse:
o Oxytocine
o ADH (vasopressine)
• Geproduceerde hormonen van de adenohypofyse:
o Groeihormoon (GH)
o Prolactine
o Thyroïd-stimulerend hormoon (TSH)
o Adrenocorticotroophormoon (ACTH)
o Luteïniserend hormoon (LH)
o Follikelstimulerend hormoon (FSH)
Hypofyseadenomen:
• Goedaardige tumor van de hypofyse
• Mogelijkse oorzaken:
o Verhoogde hormoonproductie
▪ Symptomen zullen afhankelijk zijn van het celtype van het adenoom
o Verlaagde hormoonproductie
▪ Als gevolg van compressie of onderbreking van de hypofysesteel
• Meest voorkomende vormen:
o Prolactinoom
▪ Hormonaal-actieve tumor
▪ Vooral een micro-adenoom
o Endocrien-inactief adenoom:
▪ Vaak macro-adenoom
• Opmerking:
o Tumor kan gepaard gaan met lokale drukeffecten
▪ Afhankelijk van de grootte van de tumor
Acromegalie:
• OF gigantisme
• Patiënten hebben een teveel aan groeihormoon
o Gepaard met specifiek fysiologisch beeld
▪ Groot persoon met grote handen en voeten
• Grootte zal ook te zien zijn ter hoogte van de organen
o Vergrote colon
o Cardiomegalie
▪ Gepaard met hypertensie
o Hypertrofie van de thyroïd-klier
o Hepatomegalie…
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
, 3
Aangezichtskenmerken bij acromegalie-patiënten:
• Macrocefalie gepaard met:
o Macrognathie
▪ Grote kaken
o Mandibulaire prognathisme
▪ Meestal met een anterior open beet
• Effecten ter hoogte van de huid en weke delen:
o Dikke rubberachtige huid
o Vergrote neus
o Dikke lippen
o Macroglossia
▪ Vaak gepaard met slaapapneu
• Radiografisch beeld van de gebitselementen:
o Vergrote pulpakamer
o Overmatige sclerosering van de wortelkanalen
Groeihormoondeficiëntie:
• Patiënten hebben een tekort aan groeihormoon
o Ontstaan van vertraagde groei en verminderde ontwikkeling ter hoogte van:
▪ Schedel
▪ Aangezichtsskelet
o Volwassenen worden gekenmerkt door dunne lippen
o Opmerking:
▪ Verkleining zal ook te zien zijn op de organen
• Kenmerken tijdens de gebitsontwikkeling:
o Vertraagde eruptie van melkelementen
▪ Definitieve elementen komen op een abnormale positie te staan
o Tanden komen in propositie te staan
• Opmerking:
o Patiënten hebben meer last van tandsteenaccumulatie
▪ Met als gevolg meer gingivitis en parodontitis
Diabetes insipidus:
• Patiënten hebben een tekort aan antidiuretisch hormoon (ADH):
o Patiënten scheiden grote hoeveelheden urine uit
▪ Er is een dysfunctie ter hoogte van de water-reabsorptie en -balans
• Gevolgen:
o Verlies van water en elektrolyten
Aandachtspunten bij diabetes insipidus-patiënten:
• Rekening houden met eventuele systemische complicaties
o Telkens overlagen met desbetreffende arts
• Tandheelkundige behandelingen moeten onder algemene narcose uitgevoerd worden
o Anesthesist moet vocht- en elektrolyteninname in evenwicht houden
• Vermijden van glucocorticoïden:
o Leidt tot meer verlies van water in urine
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
Samenvatting: Algemene Medische
Pathologie: Systemische Pathologie:
Hormoonoverschot:
• Er zijn te veel circulerende hormonen in het bloed
• Mogelijkse oorzaken:
o Neoplastische groei van endocriene cellen
▪ Bijvoorbeeld:
• Overgroei van cortisol-producerende bijniercellen
o Auto-immuunziekten met activerende antilichamen
▪ Bijvoorbeeld:
• Ziekte van Graves
o Auto-antilichamen tegen TSH-receptor
▪ Verhoogde TSH-synthese, -productie en secretie
Hormoontekort:
• Er zijn onvoldoende hormoonproducerende cellen
• Mogelijkse oorzaken:
o Auto-immuniteit
▪ Bijvoorbeeld:
• Ziekte van Hashimoto:
o Circulatie van anti-thyroïd-antilichamen
o Chirurgie
o Infectie
o Bloeding…
Hormoonresistentie:
• Er is productie van hormonen
o Reactie van de receptor zal onvoldoende zijn
▪ Endocriene klier is resistent tegen de hormoonwerking
o Bijvoorbeeld:
▪ Insulineresistentie
• Mogelijkse oorzaak:
o Moleculaire defecten in hormoonreceptoren
o Moleculaire defecten in signaalroute
• Gevolg:
o Defecte hormoonwerking
▪ Ondanks verhoogde hormoonniveaus
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
, 2
Hypofyse:
• Hersenstructuur met 2 kwabben
o Adenohypofyse of voorste kwab
o Neurohypofyse of achterste kwab
• Geproduceerde hormonen van de neurohypofyse:
o Oxytocine
o ADH (vasopressine)
• Geproduceerde hormonen van de adenohypofyse:
o Groeihormoon (GH)
o Prolactine
o Thyroïd-stimulerend hormoon (TSH)
o Adrenocorticotroophormoon (ACTH)
o Luteïniserend hormoon (LH)
o Follikelstimulerend hormoon (FSH)
Hypofyseadenomen:
• Goedaardige tumor van de hypofyse
• Mogelijkse oorzaken:
o Verhoogde hormoonproductie
▪ Symptomen zullen afhankelijk zijn van het celtype van het adenoom
o Verlaagde hormoonproductie
▪ Als gevolg van compressie of onderbreking van de hypofysesteel
• Meest voorkomende vormen:
o Prolactinoom
▪ Hormonaal-actieve tumor
▪ Vooral een micro-adenoom
o Endocrien-inactief adenoom:
▪ Vaak macro-adenoom
• Opmerking:
o Tumor kan gepaard gaan met lokale drukeffecten
▪ Afhankelijk van de grootte van de tumor
Acromegalie:
• OF gigantisme
• Patiënten hebben een teveel aan groeihormoon
o Gepaard met specifiek fysiologisch beeld
▪ Groot persoon met grote handen en voeten
• Grootte zal ook te zien zijn ter hoogte van de organen
o Vergrote colon
o Cardiomegalie
▪ Gepaard met hypertensie
o Hypertrofie van de thyroïd-klier
o Hepatomegalie…
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
, 3
Aangezichtskenmerken bij acromegalie-patiënten:
• Macrocefalie gepaard met:
o Macrognathie
▪ Grote kaken
o Mandibulaire prognathisme
▪ Meestal met een anterior open beet
• Effecten ter hoogte van de huid en weke delen:
o Dikke rubberachtige huid
o Vergrote neus
o Dikke lippen
o Macroglossia
▪ Vaak gepaard met slaapapneu
• Radiografisch beeld van de gebitselementen:
o Vergrote pulpakamer
o Overmatige sclerosering van de wortelkanalen
Groeihormoondeficiëntie:
• Patiënten hebben een tekort aan groeihormoon
o Ontstaan van vertraagde groei en verminderde ontwikkeling ter hoogte van:
▪ Schedel
▪ Aangezichtsskelet
o Volwassenen worden gekenmerkt door dunne lippen
o Opmerking:
▪ Verkleining zal ook te zien zijn op de organen
• Kenmerken tijdens de gebitsontwikkeling:
o Vertraagde eruptie van melkelementen
▪ Definitieve elementen komen op een abnormale positie te staan
o Tanden komen in propositie te staan
• Opmerking:
o Patiënten hebben meer last van tandsteenaccumulatie
▪ Met als gevolg meer gingivitis en parodontitis
Diabetes insipidus:
• Patiënten hebben een tekort aan antidiuretisch hormoon (ADH):
o Patiënten scheiden grote hoeveelheden urine uit
▪ Er is een dysfunctie ter hoogte van de water-reabsorptie en -balans
• Gevolgen:
o Verlies van water en elektrolyten
Aandachtspunten bij diabetes insipidus-patiënten:
• Rekening houden met eventuele systemische complicaties
o Telkens overlagen met desbetreffende arts
• Tandheelkundige behandelingen moeten onder algemene narcose uitgevoerd worden
o Anesthesist moet vocht- en elektrolyteninname in evenwicht houden
• Vermijden van glucocorticoïden:
o Leidt tot meer verlies van water in urine
Samenvatting: Algemene Medische Pathologie: Systemische Pathologie
