Huisartsgeneeskunde
Grondbeginselen en kenmerken van de huisartsgeneeskunde ..................................................8
Hoe verloopt medische zorg? ...............................................................................................8
Verschuivingen qua ziekte en gezondheid .............................................................................8
Morbiditeit in de huisartspraktijk ..........................................................................................8
Definitie van eerstelijnsgezondheidszorg ..............................................................................9
Definitie van huisartsgeneeskunde .......................................................................................9
Sterke eerste lijn ..................................................................................................................9
Wat doet een huisarts? ........................................................................................................9
1. Eerstelijnszorgverlening en -management ............................................................ 10
Hoe de toegankelijkheid vergroten? ......................................................................... 10
Hoe evolueert de huisartsenpraktijk? ....................................................................... 10
Hoe aantrekkelijkheid vergroten? ............................................................................. 10
2. Persoonsgerichte zorg ......................................................................................... 11
Wat is patiëntgerichtheid? ....................................................................................... 11
Continuïteit van zorg – vele betekenissen ................................................................. 11
3. Specifieke probleemoplossing ............................................................................. 12
Acute problemen .................................................................................................... 12
Alledaagse aandoeningen........................................................................................ 12
Chronische ziekten ................................................................................................. 12
Verschillend rolmodel .......................................................................................... 13
Shared care – gedeelde zorg ................................................................................. 13
Probleem-georiënteerd vs doelgericht .................................................................. 13
Hoe pakken we dat aan?.......................................................................................... 13
4. Integrale en allesomvattende aanpak ................................................................... 14
5. Gericht op de gemeenschap ................................................................................ 14
Grootstedelijke context ........................................................................................... 14
Populatiemanagement ............................................................................................ 14
6. Holistische benadering ........................................................................................ 14
Morbiditeit in de huisartspraktijk: acute, chronische en alledaagse aandoeningen .................. 15
Huisartskundige epidemiologie .......................................................................................... 15
Morbiditeit in de huisartspraktijk ........................................................................................ 15
1
, Epidemiologische maten.................................................................................................... 15
Epidemiologische datacollectie ......................................................................................... 15
Classificatie van ziekten..................................................................................................... 16
Structuur van de ICPC ................................................................................................. 16
Van klacht naar diagnose ................................................................................................... 16
Het voorkomen van ziekten in de huisartspraktijk ................................................................ 17
Samengevat ...................................................................................................................... 17
Medische besliskunde en besliskundig redeneren .................................................................. 18
Inleiding ............................................................................................................................ 18
Intake ................................................................................................................................ 18
Diagnostische fase ............................................................................................................ 18
Beleidsfase ....................................................................................................................... 19
En als pt niet bewust en mondig is? .................................................................................... 19
Fasering van een consult .................................................................................................... 19
Complexiteit van de diagnosestelling .......................................................................... 19
Waarom moet ik klinisch redeneren expliciet leren? ..................................................... 20
Hoe stellen artsen een diagnose? ................................................................................ 20
Hypothesen genereren ................................................................................................ 21
Intuïtie: pluis/niet-pluis ............................................................................................... 21
Klinisch redeneren als (huis)arts ........................................................................................ 22
Besliskunde op een prescriptieve wijze ............................................................................... 22
De strategie – 3 stappen .............................................................................................. 22
Klinisch redeneren: stap 1 ..................................................................................................... 23
Hypothesen genereren ....................................................................................................... 23
Aanmelding(sklacht) .......................................................................................................... 23
Diagnostisch landschap..................................................................................................... 23
Triage en zorg buiten de kantooruren ...................................................................................... 24
Inleiding: wat is triage? ....................................................................................................... 24
Wie trieert het beste? .................................................................................................. 24
Gebruikte protocol: welke bestaan er? ........................................................................ 24
Het probleem bij triage: pijn ........................................................................................ 25
Organisatie van de dringende medische zorg in België ......................................................... 25
KCE voorstel dringende medische zorg ........................................................................ 25
2
, Praktische organisatie in België ................................................................................... 26
Overzicht van de middelen en hun gebruik .......................................................................... 26
Middelen beschikbaar in België ................................................................................... 26
Urgenties bij de huisarts.............................................................................................. 27
Moet ik die handleiding volgen? ................................................................................... 27
Oefeningen systemen ........................................................................................................ 27
1733-triage ................................................................................................................. 27
Emergency Severity Index (ESI) .................................................................................... 28
Manchester Triage System .......................................................................................... 28
Moetiknaardedokter ................................................................................................... 28
Praktische aspecten .......................................................................................................... 29
Hoe bel ik de hulpdiensten? ........................................................................................ 29
Wat doe ik in afwachting van de ambulance? ............................................................... 29
Gezondheidseconomie ......................................................................................................... 30
Economische evaluatie ...................................................................................................... 30
Nieuwe interventie B vs huidige zorg A ......................................................................... 30
Nieuwe interventie C vs. huidige zorg A ........................................................................ 30
Vergelijken van kosten en effecten .............................................................................. 31
Verschillende technieken voor economische evaluatie ....................................................... 31
Verschillen in waarderen van gezondheidstoestand ..................................................... 31
Beslissen obv KEA of KUA............................................................................................ 33
Criterium voor kosteneffectiviteit (K)............................................................................ 33
Types economische evaluatie ..................................................................................... 33
Stappen voor KEA en CUA met >2 opties ...................................................................... 34
Nog onzekerheid? ....................................................................................................... 34
Biopsychosociaal model ....................................................................................................... 35
Ziekte & gezondheid door de eeuwen heen ......................................................................... 35
Systeemtheorie .......................................................................................................... 35
Reductionisme, determinisme .................................................................................... 35
Ecologisch denen ....................................................................................................... 36
BPS-model (bio-psycho-sociaal model) ....................................................................... 36
Salutogenese ............................................................................................................. 36
Resilience .................................................................................................................. 37
3
, Sociale invloeden op gezondheid ................................................................................ 37
Praktische toepassing ........................................................................................................ 37
Patiëntgerichtheid ...................................................................................................... 37
Doelgerichte zorg ........................................................................................................ 38
Positieve gezondheid .................................................................................................. 39
Preventie............................................................................................................................... 40
Screening: de theorie ......................................................................................................... 40
Screening: de praktijk: kanker statistieken .......................................................................... 40
Het ijsberg-model ....................................................................................................... 40
Bias bij screeningsstudies .................................................................................................. 40
Gezonde vrijwilliger-bias .................................................................................................... 41
Lengte-bias ....................................................................................................................... 41
Overdiagnose .................................................................................................................... 41
Doel screening................................................................................................................... 42
Van populatiestudies naar onze patiënt .............................................................................. 42
Effecten kwantificeren ................................................................................................ 42
“Aanvullende” criteria Wilson & Jungner (WHO, 2008) ......................................................... 43
De dokter en de dood ............................................................................................................ 44
Paar grafiekjes: .................................................................................................................. 44
Leeftijd en functioneren .............................................................................................. 44
Leeftijd en multi-morbiditeit ........................................................................................ 44
Levenskwaliteit per leeftijd .......................................................................................... 44
Zorgkosten per leeftijd ................................................................................................ 45
Samenvattend… ......................................................................................................... 45
Een grote paradox .............................................................................................................. 46
Palliatieve zorg: van cure naar care .............................................................................. 46
Vroegtijdige zorgplanning: waarom? ................................................................................... 46
Zorgdoelen: van DNR naar ABC ................................................................................... 46
Wat als patiënt niet (meer) kan praten?........................................................................ 47
Wilsverklaringen ......................................................................................................... 47
Euthanasie.............................................................................................................. 47
Andere wilsverklaringen .......................................................................................... 47
Medische beslissingen bij het levenseinde .......................................................................... 48
4
, Wel of niet curatief – levensverlengend handelen ......................................................... 48
Een palliatieve benadering .......................................................................................... 48
Actieve levensbeëindiging ........................................................................................... 49
Euthanasie.............................................................................................................. 49
Hulp bij zelfdoding .................................................................................................. 50
Moord – zonder verzoek ........................................................................................... 50
Het stervensproces............................................................................................................ 50
Ook artsen rouwen om hun patiënt .............................................................................. 50
Besluit ............................................................................................................................... 50
Alledaagse aandoeningen ...................................................................................................... 51
Haaruitval bij een kind........................................................................................................ 51
Aften – somatitis aftosa...................................................................................................... 52
Bedwantsen (Cimex lectularius) ......................................................................................... 53
Tandenknarsen – Bruxisme ................................................................................................ 54
Duimzuigen ....................................................................................................................... 55
Epistaxis ............................................................................................................................ 56
Hemospermie.................................................................................................................... 57
Hitteslag/hitte-uitputting.................................................................................................... 58
Huilbaby............................................................................................................................ 59
Overmatig zweten – hyperhidrosis ...................................................................................... 60
Fimosis ............................................................................................................................. 61
Luieruitslag........................................................................................................................ 62
Mallet finger ...................................................................................................................... 63
Wintertenen – wintervingers – perniones ............................................................................. 64
Zonne-allergie ................................................................................................................... 65
Slaapwandelen .................................................................................................................. 66
Stomatitis Herpetica .......................................................................................................... 67
Tatoeages en hoe ervan af te geraken ................................................................................. 68
Tics ................................................................................................................................... 69
Zondagmiddagarmpje/ pulled elbow .................................................................................. 70
Het geneesmiddelenvoorschrift ............................................................................................. 71
Leerdoelen ........................................................................................................................ 71
Inleiding ............................................................................................................................ 71
5
, Het geneesmiddelenvoorschrift ......................................................................................... 71
Wie?........................................................................................................................... 71
Wie (nog) niet? ............................................................................................................ 71
Wat? .......................................................................................................................... 71
Hoe? .......................................................................................................................... 72
Algemene voorwaarden .............................................................................................. 73
VOS............................................................................................................................ 73
Bijzondere geneesmiddelencategorieën ............................................................................. 74
Generische geneesmiddelen ....................................................................................... 74
Biosimilars ................................................................................................................. 75
Verdovende middelen ................................................................................................. 75
OTC-medicatie: over the counter................................................................................. 75
Magistrale bereidingen ................................................................................................ 76
Weesgeneesmiddelen ................................................................................................ 76
Van voorschrift tot afleveren van medicatie ........................................................................ 76
Aanmaken van voorschrift ........................................................................................... 76
Afleveren van medicatie .............................................................................................. 77
Rol apotheker ............................................................................................................. 77
Voorschriftfraude ....................................................................................................... 78
Voorschriftfouten ....................................................................................................... 78
Het geneesmiddelenrepertorium – BCFI ............................................................................. 78
BCFI en andere bronnen ............................................................................................. 78
Wegwijs in BCFI: enkele icoontjes ............................................................................... 79
BAPCOC..................................................................................................................... 80
Terugbetaling van geneesmiddelen .................................................................................... 80
Terugbetalingscategorieën .......................................................................................... 80
Hoeveel betaalt de pt dan?.......................................................................................... 81
Toegankelijke gemeenschapsgerichte zorg............................................................................. 82
Leerdoelen ........................................................................................................................ 82
Uitdagingen in de gezondheidszorg ..................................................................................... 82
Een sterke eerste lijn .......................................................................................................... 82
Buurtgerichte zorg ............................................................................................................. 83
Integrated Community Care (geïntegreerde buurtzorg) ........................................................ 83
6
, Gezondheidskiosk ............................................................................................................. 83
Samenwerking ............................................................................................................ 84
‘Linking the dots’ ........................................................................................................ 84
Project Café Santé en project KBS ...................................................................................... 84
Doelstellingen KBS project .......................................................................................... 84
Doelgroep KBS project ................................................................................................ 85
Reverse innovation ............................................................................................................ 85
Community health workers (CHWs)............................................................................. 85
Diversiteit ............................................................................................................................. 86
Leerdoelen ........................................................................................................................ 86
Theoretisch kader: intersectionaliteit ................................................................................. 86
Diversiteit ................................................................................................................... 86
Intersectionaliteit ....................................................................................................... 86
Superdiversiteit .......................................................................................................... 87
Farmacogenetica............................................................................................................... 87
BiDil® - een geneesmiddel tegen hartfalen ................................................................... 87
Hoe kwam FDA tot dit besluit? ................................................................................. 87
‘Race’ in labels van geneesmiddelen buiten de indicatie ........................................... 88
Farmacogenetica – metabolisatie GM.......................................................................... 88
PPI kinetiek: niet eenvoudig ..................................................................................... 88
Andere belangrijke PGx voorbeelden ivm metabolisatie ............................................ 88
Dit zijn geen uitzonderingen… .................................................................................. 89
Impact diversiteit .................................................................................................... 89
Farmacogenetica – ‘onvoorspelbare’ ongewenste effecten .......................................... 89
PGX kan ongewenste (moeilijk voorspelbare) effecten voorkomen ............................ 89
Farmacogenetische testen en diversiteit .................................................................. 90
Farmacogenetica of farmacogenomics ....................................................................... 90
Enkele voorlopige conclusies ...................................................................................... 90
De wereld rond in 12 kaarten .............................................................................................. 91
7
, Grondbeginselen en kenmerken van de huisartsgeneeskunde
Hoe verloopt medische zorg?
- Waarom eerste lijn zo belangrijk is:
- Kan alleen maar behouden worden als
het werkt
o Bv. huisartsentekort:
verwijspercentage ↑
▪ Meer mensen in
ziekenhuis
Verschuivingen qua ziekte en gezondheid
- Toename van chronische ziekten
o Diabetes, obesitas, hart- en vaatziekten, COPD, rugproblemen, artritis, kankers
o Multimorbiditeit wordt de regel ipv de uitzondering → chronische en complexe
zorg
- Psychische problemen
- Toename van geweld en ongevallen
- Gevolgen van milieuschade (voedselketen, leefomgeving)
Morbiditeit in de huisartspraktijk
8
Grondbeginselen en kenmerken van de huisartsgeneeskunde ..................................................8
Hoe verloopt medische zorg? ...............................................................................................8
Verschuivingen qua ziekte en gezondheid .............................................................................8
Morbiditeit in de huisartspraktijk ..........................................................................................8
Definitie van eerstelijnsgezondheidszorg ..............................................................................9
Definitie van huisartsgeneeskunde .......................................................................................9
Sterke eerste lijn ..................................................................................................................9
Wat doet een huisarts? ........................................................................................................9
1. Eerstelijnszorgverlening en -management ............................................................ 10
Hoe de toegankelijkheid vergroten? ......................................................................... 10
Hoe evolueert de huisartsenpraktijk? ....................................................................... 10
Hoe aantrekkelijkheid vergroten? ............................................................................. 10
2. Persoonsgerichte zorg ......................................................................................... 11
Wat is patiëntgerichtheid? ....................................................................................... 11
Continuïteit van zorg – vele betekenissen ................................................................. 11
3. Specifieke probleemoplossing ............................................................................. 12
Acute problemen .................................................................................................... 12
Alledaagse aandoeningen........................................................................................ 12
Chronische ziekten ................................................................................................. 12
Verschillend rolmodel .......................................................................................... 13
Shared care – gedeelde zorg ................................................................................. 13
Probleem-georiënteerd vs doelgericht .................................................................. 13
Hoe pakken we dat aan?.......................................................................................... 13
4. Integrale en allesomvattende aanpak ................................................................... 14
5. Gericht op de gemeenschap ................................................................................ 14
Grootstedelijke context ........................................................................................... 14
Populatiemanagement ............................................................................................ 14
6. Holistische benadering ........................................................................................ 14
Morbiditeit in de huisartspraktijk: acute, chronische en alledaagse aandoeningen .................. 15
Huisartskundige epidemiologie .......................................................................................... 15
Morbiditeit in de huisartspraktijk ........................................................................................ 15
1
, Epidemiologische maten.................................................................................................... 15
Epidemiologische datacollectie ......................................................................................... 15
Classificatie van ziekten..................................................................................................... 16
Structuur van de ICPC ................................................................................................. 16
Van klacht naar diagnose ................................................................................................... 16
Het voorkomen van ziekten in de huisartspraktijk ................................................................ 17
Samengevat ...................................................................................................................... 17
Medische besliskunde en besliskundig redeneren .................................................................. 18
Inleiding ............................................................................................................................ 18
Intake ................................................................................................................................ 18
Diagnostische fase ............................................................................................................ 18
Beleidsfase ....................................................................................................................... 19
En als pt niet bewust en mondig is? .................................................................................... 19
Fasering van een consult .................................................................................................... 19
Complexiteit van de diagnosestelling .......................................................................... 19
Waarom moet ik klinisch redeneren expliciet leren? ..................................................... 20
Hoe stellen artsen een diagnose? ................................................................................ 20
Hypothesen genereren ................................................................................................ 21
Intuïtie: pluis/niet-pluis ............................................................................................... 21
Klinisch redeneren als (huis)arts ........................................................................................ 22
Besliskunde op een prescriptieve wijze ............................................................................... 22
De strategie – 3 stappen .............................................................................................. 22
Klinisch redeneren: stap 1 ..................................................................................................... 23
Hypothesen genereren ....................................................................................................... 23
Aanmelding(sklacht) .......................................................................................................... 23
Diagnostisch landschap..................................................................................................... 23
Triage en zorg buiten de kantooruren ...................................................................................... 24
Inleiding: wat is triage? ....................................................................................................... 24
Wie trieert het beste? .................................................................................................. 24
Gebruikte protocol: welke bestaan er? ........................................................................ 24
Het probleem bij triage: pijn ........................................................................................ 25
Organisatie van de dringende medische zorg in België ......................................................... 25
KCE voorstel dringende medische zorg ........................................................................ 25
2
, Praktische organisatie in België ................................................................................... 26
Overzicht van de middelen en hun gebruik .......................................................................... 26
Middelen beschikbaar in België ................................................................................... 26
Urgenties bij de huisarts.............................................................................................. 27
Moet ik die handleiding volgen? ................................................................................... 27
Oefeningen systemen ........................................................................................................ 27
1733-triage ................................................................................................................. 27
Emergency Severity Index (ESI) .................................................................................... 28
Manchester Triage System .......................................................................................... 28
Moetiknaardedokter ................................................................................................... 28
Praktische aspecten .......................................................................................................... 29
Hoe bel ik de hulpdiensten? ........................................................................................ 29
Wat doe ik in afwachting van de ambulance? ............................................................... 29
Gezondheidseconomie ......................................................................................................... 30
Economische evaluatie ...................................................................................................... 30
Nieuwe interventie B vs huidige zorg A ......................................................................... 30
Nieuwe interventie C vs. huidige zorg A ........................................................................ 30
Vergelijken van kosten en effecten .............................................................................. 31
Verschillende technieken voor economische evaluatie ....................................................... 31
Verschillen in waarderen van gezondheidstoestand ..................................................... 31
Beslissen obv KEA of KUA............................................................................................ 33
Criterium voor kosteneffectiviteit (K)............................................................................ 33
Types economische evaluatie ..................................................................................... 33
Stappen voor KEA en CUA met >2 opties ...................................................................... 34
Nog onzekerheid? ....................................................................................................... 34
Biopsychosociaal model ....................................................................................................... 35
Ziekte & gezondheid door de eeuwen heen ......................................................................... 35
Systeemtheorie .......................................................................................................... 35
Reductionisme, determinisme .................................................................................... 35
Ecologisch denen ....................................................................................................... 36
BPS-model (bio-psycho-sociaal model) ....................................................................... 36
Salutogenese ............................................................................................................. 36
Resilience .................................................................................................................. 37
3
, Sociale invloeden op gezondheid ................................................................................ 37
Praktische toepassing ........................................................................................................ 37
Patiëntgerichtheid ...................................................................................................... 37
Doelgerichte zorg ........................................................................................................ 38
Positieve gezondheid .................................................................................................. 39
Preventie............................................................................................................................... 40
Screening: de theorie ......................................................................................................... 40
Screening: de praktijk: kanker statistieken .......................................................................... 40
Het ijsberg-model ....................................................................................................... 40
Bias bij screeningsstudies .................................................................................................. 40
Gezonde vrijwilliger-bias .................................................................................................... 41
Lengte-bias ....................................................................................................................... 41
Overdiagnose .................................................................................................................... 41
Doel screening................................................................................................................... 42
Van populatiestudies naar onze patiënt .............................................................................. 42
Effecten kwantificeren ................................................................................................ 42
“Aanvullende” criteria Wilson & Jungner (WHO, 2008) ......................................................... 43
De dokter en de dood ............................................................................................................ 44
Paar grafiekjes: .................................................................................................................. 44
Leeftijd en functioneren .............................................................................................. 44
Leeftijd en multi-morbiditeit ........................................................................................ 44
Levenskwaliteit per leeftijd .......................................................................................... 44
Zorgkosten per leeftijd ................................................................................................ 45
Samenvattend… ......................................................................................................... 45
Een grote paradox .............................................................................................................. 46
Palliatieve zorg: van cure naar care .............................................................................. 46
Vroegtijdige zorgplanning: waarom? ................................................................................... 46
Zorgdoelen: van DNR naar ABC ................................................................................... 46
Wat als patiënt niet (meer) kan praten?........................................................................ 47
Wilsverklaringen ......................................................................................................... 47
Euthanasie.............................................................................................................. 47
Andere wilsverklaringen .......................................................................................... 47
Medische beslissingen bij het levenseinde .......................................................................... 48
4
, Wel of niet curatief – levensverlengend handelen ......................................................... 48
Een palliatieve benadering .......................................................................................... 48
Actieve levensbeëindiging ........................................................................................... 49
Euthanasie.............................................................................................................. 49
Hulp bij zelfdoding .................................................................................................. 50
Moord – zonder verzoek ........................................................................................... 50
Het stervensproces............................................................................................................ 50
Ook artsen rouwen om hun patiënt .............................................................................. 50
Besluit ............................................................................................................................... 50
Alledaagse aandoeningen ...................................................................................................... 51
Haaruitval bij een kind........................................................................................................ 51
Aften – somatitis aftosa...................................................................................................... 52
Bedwantsen (Cimex lectularius) ......................................................................................... 53
Tandenknarsen – Bruxisme ................................................................................................ 54
Duimzuigen ....................................................................................................................... 55
Epistaxis ............................................................................................................................ 56
Hemospermie.................................................................................................................... 57
Hitteslag/hitte-uitputting.................................................................................................... 58
Huilbaby............................................................................................................................ 59
Overmatig zweten – hyperhidrosis ...................................................................................... 60
Fimosis ............................................................................................................................. 61
Luieruitslag........................................................................................................................ 62
Mallet finger ...................................................................................................................... 63
Wintertenen – wintervingers – perniones ............................................................................. 64
Zonne-allergie ................................................................................................................... 65
Slaapwandelen .................................................................................................................. 66
Stomatitis Herpetica .......................................................................................................... 67
Tatoeages en hoe ervan af te geraken ................................................................................. 68
Tics ................................................................................................................................... 69
Zondagmiddagarmpje/ pulled elbow .................................................................................. 70
Het geneesmiddelenvoorschrift ............................................................................................. 71
Leerdoelen ........................................................................................................................ 71
Inleiding ............................................................................................................................ 71
5
, Het geneesmiddelenvoorschrift ......................................................................................... 71
Wie?........................................................................................................................... 71
Wie (nog) niet? ............................................................................................................ 71
Wat? .......................................................................................................................... 71
Hoe? .......................................................................................................................... 72
Algemene voorwaarden .............................................................................................. 73
VOS............................................................................................................................ 73
Bijzondere geneesmiddelencategorieën ............................................................................. 74
Generische geneesmiddelen ....................................................................................... 74
Biosimilars ................................................................................................................. 75
Verdovende middelen ................................................................................................. 75
OTC-medicatie: over the counter................................................................................. 75
Magistrale bereidingen ................................................................................................ 76
Weesgeneesmiddelen ................................................................................................ 76
Van voorschrift tot afleveren van medicatie ........................................................................ 76
Aanmaken van voorschrift ........................................................................................... 76
Afleveren van medicatie .............................................................................................. 77
Rol apotheker ............................................................................................................. 77
Voorschriftfraude ....................................................................................................... 78
Voorschriftfouten ....................................................................................................... 78
Het geneesmiddelenrepertorium – BCFI ............................................................................. 78
BCFI en andere bronnen ............................................................................................. 78
Wegwijs in BCFI: enkele icoontjes ............................................................................... 79
BAPCOC..................................................................................................................... 80
Terugbetaling van geneesmiddelen .................................................................................... 80
Terugbetalingscategorieën .......................................................................................... 80
Hoeveel betaalt de pt dan?.......................................................................................... 81
Toegankelijke gemeenschapsgerichte zorg............................................................................. 82
Leerdoelen ........................................................................................................................ 82
Uitdagingen in de gezondheidszorg ..................................................................................... 82
Een sterke eerste lijn .......................................................................................................... 82
Buurtgerichte zorg ............................................................................................................. 83
Integrated Community Care (geïntegreerde buurtzorg) ........................................................ 83
6
, Gezondheidskiosk ............................................................................................................. 83
Samenwerking ............................................................................................................ 84
‘Linking the dots’ ........................................................................................................ 84
Project Café Santé en project KBS ...................................................................................... 84
Doelstellingen KBS project .......................................................................................... 84
Doelgroep KBS project ................................................................................................ 85
Reverse innovation ............................................................................................................ 85
Community health workers (CHWs)............................................................................. 85
Diversiteit ............................................................................................................................. 86
Leerdoelen ........................................................................................................................ 86
Theoretisch kader: intersectionaliteit ................................................................................. 86
Diversiteit ................................................................................................................... 86
Intersectionaliteit ....................................................................................................... 86
Superdiversiteit .......................................................................................................... 87
Farmacogenetica............................................................................................................... 87
BiDil® - een geneesmiddel tegen hartfalen ................................................................... 87
Hoe kwam FDA tot dit besluit? ................................................................................. 87
‘Race’ in labels van geneesmiddelen buiten de indicatie ........................................... 88
Farmacogenetica – metabolisatie GM.......................................................................... 88
PPI kinetiek: niet eenvoudig ..................................................................................... 88
Andere belangrijke PGx voorbeelden ivm metabolisatie ............................................ 88
Dit zijn geen uitzonderingen… .................................................................................. 89
Impact diversiteit .................................................................................................... 89
Farmacogenetica – ‘onvoorspelbare’ ongewenste effecten .......................................... 89
PGX kan ongewenste (moeilijk voorspelbare) effecten voorkomen ............................ 89
Farmacogenetische testen en diversiteit .................................................................. 90
Farmacogenetica of farmacogenomics ....................................................................... 90
Enkele voorlopige conclusies ...................................................................................... 90
De wereld rond in 12 kaarten .............................................................................................. 91
7
, Grondbeginselen en kenmerken van de huisartsgeneeskunde
Hoe verloopt medische zorg?
- Waarom eerste lijn zo belangrijk is:
- Kan alleen maar behouden worden als
het werkt
o Bv. huisartsentekort:
verwijspercentage ↑
▪ Meer mensen in
ziekenhuis
Verschuivingen qua ziekte en gezondheid
- Toename van chronische ziekten
o Diabetes, obesitas, hart- en vaatziekten, COPD, rugproblemen, artritis, kankers
o Multimorbiditeit wordt de regel ipv de uitzondering → chronische en complexe
zorg
- Psychische problemen
- Toename van geweld en ongevallen
- Gevolgen van milieuschade (voedselketen, leefomgeving)
Morbiditeit in de huisartspraktijk
8