DEEL 2: TRANSMISSIE IN HET PERIFEER EN AUTONOOM ZENUWSTELSEL
Cholinerge transmissie
SYNTHESE ACETYLCHOLINE
(1) Choline wordt geacetyleerd daar CAT in cytoplasma van zenuwuiteinde
(2) Wordt opgeslagen in secretiegranules
(3) Vrijzetting bij depolarisatie door exocytose
(4) Stimuleren van post synaptische receptoren
(5) Door cholinesterase gehydrolyseert en dus geinactiveerd
(6) Door actief transport wordt choline heropgenomen in presynaptisch zenuwuiteinde
LOKALISATIE RECEPTOREN
NICOTINE RECEPTOR MUSCARINE 1 RECEPTOR MUSCARINE 2 RECEPTOR MUSCARINE 3 RECEPTOR
- Postsynaptische cellichamen in ortho- - Ganglia entherisch ZS - Hart: sinus, atrium, AV-knoop - Exocriene klieren
en parasympatische ganglia - CZS - Presynaptische uiteinden van perifere - GSC
- Chrommaffiene cellen van het en centrale neuronen - Endotheelcellen
bijniermerg - Pariëtale cellen maag
- Neuromusculaire junctie
- CZS ® ‘neuraal’ ® ‘cardiaal’ ® ’klier/gladde spier’
® excitatorisch ® inhibitorisch ® excitatorisch
ACTIVATIE CHOLINERGE TRANSMISSIE
- Toediening receptoragonist
- Inhibitie van de afbraak van endogeen acetylcholine dor cholinesterase inhibitoren ® stijging acetylcholine concentratie thv neuro-effectorjunctie
o Binding acetylcholine aan het enzym via anionische plaats
o Ach wordt gehydroxyleerd door de esteraseplaats en het enzym wordt geacetyleerd op de hydroxyl groep van serine
o Hydrolyse van het acetyl-enzym: gebeurt spontaan en heel snel
MUSCARINERECEPTORAGONISTEN
® acetylcholine, pilocarpine, carbbachol, betanechol
NICOTINE RECEPTOR AGONISTEN
® nicotine, varenicline
1
, DEEL 2: TRANSMISSIE IN HET PERIFEER EN AUTONOOM ZENUWSTELSEL
CHOLINESTERASEREMMERS
® neostigmine, pyridostigmine en fysostigmine
REVERSIEBELE CHOLINESTERASEREMMERS = (werken minuten-uren) IRREVERSIEBELE CHOLINESTERASEREMMERS = (werken dagen-weken)
Mechanisme ® organofosforverbindingen (pentavalent fosfor): enzym op esterplaats fosforyleren
- Sommige stoffen treden alleen in competitie door binding aan anionische plaats = irreversibel
- Andere stoffen binden thv anionische plaats en interageren thv esteraseplaats ® nieuw enzym moet aangemaakt worden: traag proces
® carbamylester wordt afgesplitst door esterase ® meerdere stoffen dringen door BBB
- Enzym gecarbamyleerd op de OH van seine
- Hydrolyse Insecticiden: parathion
Neurotoxische oorlogsgassen: sarin, soman, tabun
® fysostigmine: tertiair amine (door BBB) en bindt niet aan anionische site, bevat wel
carbamylester en werkt dus door carbamylering van de esterplaats (zoals neostigmine) Intoxicatie: verstikking
- Bronchospasme en bronchiale hypersecretie
Indicaties - Paralyse van de ademhalingsspieren
- Glaucoom - Depressie van het ademhalingscentrum
- Opheffen anesthesie van pachycurares
- Myasthenia gravis Behandeling intoxicatie
- Algemeen: cholinesterase remmers stopzetten, maagspoeling, huid wassen
- Specifiek: atropine & toedienen cholinesterasereactivatoren
Bijwerkingen: bronchoconstrictie, bradycardie en AV-geleidingsstoornissen
ANTAGONISTEN VAN MUSCARINE RECEPTOR = ANTIMUSCARINICA OF ANTICHOLINERGICA
® atropium, scopolamine: op competitieve wijze alle muscarinereceptoren blokkeren
® tiotropium: M3 specifieke blokkade
INDICATIES CONTRA INDICATIES
- Anesthesie - Cardiologie - Glaucoom - Obstipatie
- Oftalmologie - GI - Astma - Prostaathypertrofie
- Stomatologie - CZS - Hartfalen, trachycardie - Jonge kinderen
- Pneumologie - Urologie
INIHBITIE NEUROMUSCULAIRE TRANSMISSIE: NICOTINERECEPTOR BLOKKERS = CURARISANTIA
NIET-DEPOLARISERENDE BLOKKERS = PACHYCURARES DEPOLARISERENDE BLOKKERS = LEPTOCURARES INHIBITIE NEUROMUSCULAIRE TRANSMISSIE OOK DOOR:
® atracurium ® suxamethonium = succinylcholine - Inhibitie choline transport
= competitieve antagonisten van nicotinereceptor = continue depolarisatie van neuromusculaire junctie - Inhibitie vrijzetting Ach
® slappe spierparalyse ® spierverlamming
Opgeheven door cholinesterase inhibitoren NIET opgeheven maar verlengd door cholinesterase inhibitoren
2
Cholinerge transmissie
SYNTHESE ACETYLCHOLINE
(1) Choline wordt geacetyleerd daar CAT in cytoplasma van zenuwuiteinde
(2) Wordt opgeslagen in secretiegranules
(3) Vrijzetting bij depolarisatie door exocytose
(4) Stimuleren van post synaptische receptoren
(5) Door cholinesterase gehydrolyseert en dus geinactiveerd
(6) Door actief transport wordt choline heropgenomen in presynaptisch zenuwuiteinde
LOKALISATIE RECEPTOREN
NICOTINE RECEPTOR MUSCARINE 1 RECEPTOR MUSCARINE 2 RECEPTOR MUSCARINE 3 RECEPTOR
- Postsynaptische cellichamen in ortho- - Ganglia entherisch ZS - Hart: sinus, atrium, AV-knoop - Exocriene klieren
en parasympatische ganglia - CZS - Presynaptische uiteinden van perifere - GSC
- Chrommaffiene cellen van het en centrale neuronen - Endotheelcellen
bijniermerg - Pariëtale cellen maag
- Neuromusculaire junctie
- CZS ® ‘neuraal’ ® ‘cardiaal’ ® ’klier/gladde spier’
® excitatorisch ® inhibitorisch ® excitatorisch
ACTIVATIE CHOLINERGE TRANSMISSIE
- Toediening receptoragonist
- Inhibitie van de afbraak van endogeen acetylcholine dor cholinesterase inhibitoren ® stijging acetylcholine concentratie thv neuro-effectorjunctie
o Binding acetylcholine aan het enzym via anionische plaats
o Ach wordt gehydroxyleerd door de esteraseplaats en het enzym wordt geacetyleerd op de hydroxyl groep van serine
o Hydrolyse van het acetyl-enzym: gebeurt spontaan en heel snel
MUSCARINERECEPTORAGONISTEN
® acetylcholine, pilocarpine, carbbachol, betanechol
NICOTINE RECEPTOR AGONISTEN
® nicotine, varenicline
1
, DEEL 2: TRANSMISSIE IN HET PERIFEER EN AUTONOOM ZENUWSTELSEL
CHOLINESTERASEREMMERS
® neostigmine, pyridostigmine en fysostigmine
REVERSIEBELE CHOLINESTERASEREMMERS = (werken minuten-uren) IRREVERSIEBELE CHOLINESTERASEREMMERS = (werken dagen-weken)
Mechanisme ® organofosforverbindingen (pentavalent fosfor): enzym op esterplaats fosforyleren
- Sommige stoffen treden alleen in competitie door binding aan anionische plaats = irreversibel
- Andere stoffen binden thv anionische plaats en interageren thv esteraseplaats ® nieuw enzym moet aangemaakt worden: traag proces
® carbamylester wordt afgesplitst door esterase ® meerdere stoffen dringen door BBB
- Enzym gecarbamyleerd op de OH van seine
- Hydrolyse Insecticiden: parathion
Neurotoxische oorlogsgassen: sarin, soman, tabun
® fysostigmine: tertiair amine (door BBB) en bindt niet aan anionische site, bevat wel
carbamylester en werkt dus door carbamylering van de esterplaats (zoals neostigmine) Intoxicatie: verstikking
- Bronchospasme en bronchiale hypersecretie
Indicaties - Paralyse van de ademhalingsspieren
- Glaucoom - Depressie van het ademhalingscentrum
- Opheffen anesthesie van pachycurares
- Myasthenia gravis Behandeling intoxicatie
- Algemeen: cholinesterase remmers stopzetten, maagspoeling, huid wassen
- Specifiek: atropine & toedienen cholinesterasereactivatoren
Bijwerkingen: bronchoconstrictie, bradycardie en AV-geleidingsstoornissen
ANTAGONISTEN VAN MUSCARINE RECEPTOR = ANTIMUSCARINICA OF ANTICHOLINERGICA
® atropium, scopolamine: op competitieve wijze alle muscarinereceptoren blokkeren
® tiotropium: M3 specifieke blokkade
INDICATIES CONTRA INDICATIES
- Anesthesie - Cardiologie - Glaucoom - Obstipatie
- Oftalmologie - GI - Astma - Prostaathypertrofie
- Stomatologie - CZS - Hartfalen, trachycardie - Jonge kinderen
- Pneumologie - Urologie
INIHBITIE NEUROMUSCULAIRE TRANSMISSIE: NICOTINERECEPTOR BLOKKERS = CURARISANTIA
NIET-DEPOLARISERENDE BLOKKERS = PACHYCURARES DEPOLARISERENDE BLOKKERS = LEPTOCURARES INHIBITIE NEUROMUSCULAIRE TRANSMISSIE OOK DOOR:
® atracurium ® suxamethonium = succinylcholine - Inhibitie choline transport
= competitieve antagonisten van nicotinereceptor = continue depolarisatie van neuromusculaire junctie - Inhibitie vrijzetting Ach
® slappe spierparalyse ® spierverlamming
Opgeheven door cholinesterase inhibitoren NIET opgeheven maar verlengd door cholinesterase inhibitoren
2
