2024 – 2025
1
,Inhoudsopgave
Defini&es en basisbegrippen traumatologie ................................................................................................................................................................................................ 5
Fasen van wondheling................................................................................................................................................................................................................................. 6
Fractuurheling: twee vormen ...................................................................................................................................................................................................................... 7
Het belang van bloedvoorziening ................................................................................................................................................................................................................ 8
Biomechanica en fractuurheling .................................................................................................................................................................................................................. 9
Methoden van fractuurheling ................................................................................................................................................................................................................... 10
Basisprincipes van opera&eve fractuurbehandeling .................................................................................................................................................................................. 11
Polytrauma - Basisprincipes van de opvang van de traumapa&ent ............................................................................................................................................................ 12
Inleiding ............................................................................................................................................................................................................................................................... 12
Opvang ................................................................................................................................................................................................................................................................ 12
Behandeling: early total care .............................................................................................................................................................................................................................. 12
Behandeling: damage control surgery ................................................................................................................................................................................................................ 13
Letsels van het bewegingsapparaat: Open fracturen ................................................................................................................................................................................. 14
Claviculafracturen ..................................................................................................................................................................................................................................... 15
Scapulafracturen ....................................................................................................................................................................................................................................... 17
2
,Proximale humerusfracturen..................................................................................................................................................................................................................... 18
HumerusschaQfracturen ........................................................................................................................................................................................................................... 20
Distale humerusfracturen ......................................................................................................................................................................................................................... 21
Olecranonfracturen ................................................................................................................................................................................................................................... 22
Radiuskopfracturen................................................................................................................................................................................................................................... 23
Distale bicepspeesruptuur ........................................................................................................................................................................................................................ 24
Fracturen van de radius-en/of de ulnaschaQ ............................................................................................................................................................................................. 25
Distale radiusfractuur................................................................................................................................................................................................................................ 26
Fracturen van de bekkenring ..................................................................................................................................................................................................................... 27
Fracturen van het acetabulum .................................................................................................................................................................................................................. 27
Heupfracturen .......................................................................................................................................................................................................................................... 28
FemurschaQfracturen ............................................................................................................................................................................................................................... 30
Distale femurfracturen .............................................................................................................................................................................................................................. 30
Quadricepspeesruptuur ............................................................................................................................................................................................................................ 31
Patellafracturen ........................................................................................................................................................................................................................................ 31
3
,Patellapeesruptuur ................................................................................................................................................................................................................................... 32
Proximale &biafracturen ........................................................................................................................................................................................................................... 32
TibiaschaQfracturen .................................................................................................................................................................................................................................. 33
Distale &biafracturen ................................................................................................................................................................................................................................ 33
Enkelfracturen .......................................................................................................................................................................................................................................... 34
Ruptuur van de syndesmosis &biofibularis ................................................................................................................................................................................................ 35
Achillespeesruptuur .................................................................................................................................................................................................................................. 35
Fracturen van de talus............................................................................................................................................................................................................................... 36
Fracturen van de calcaneus ....................................................................................................................................................................................................................... 36
Fracturen van de metatarsalen.................................................................................................................................................................................................................. 37
Fracturen van het groeiend skelet (kinderen) ............................................................................................................................................................................................ 38
Fraturen van osteoporo&sch skelet ........................................................................................................................................................................................................... 38
Pos\rauma&sche complica&es .................................................................................................................................................................................................................. 38
4
,Defini&es en basisbegrippen traumatologie
Wonde Een verstoring van con7nuïteit van weefsel, door externe factoren veroorzaakt, waarbij al of niet weefsel verloren is gegaan
Contusie Weke delen Een letsel van (onderhuidse) weegsel door inwerking van stomp geweld. Er ontstaat een bloeduitstor7ng en een ontstekingsreav7e
die de heling op gang brengt
Distorsie Gewricht Uitrekken van ligamenten en kapsel van een gewicht door een beweging die groter is dan de normale beweeglijkheid van dat
gewricht. Door uitrekken ontstaan er scheuren, die kunnen gaan van microscheuren (uitwendige structuur ligamenten bewaard maar
scheuren inwendig vezels) tot het volledig scheuren van de gewrichtsband.
Luxa7e Gewricht Ens7ge distor7e, waarbij het gewricht niet meer in de normale anatomische verhouding staat (het gewricht is uit de kom)
Spierscheur Spier/pees Een onderbreking in con7nuïteit van de spier.
Peesscheur Pees Een onderbreking in con7nuïteit van de pees. Dit kan zowel in de pees als ter hoogte van de enthese (plaats waar pees aan bot
vastzit) gelokaliseerd zijn.
Fractuur Bot Een onderbreking in de con7nuïteit van bot.
Fractuurluxa7e Gewricht Een combina7e van een luxatue en een fractuur die uitloopt in het gewricht.
Fracturen van lange pijpbeenderen kunnen worden ingedeeld naar mate en soort van de disloca7e
Ad axim: Hoekstand waarbij Ad latum Ad longitudinem Ad periferiam Cum distrac7one Cum implanta7one
• Antecurva7e Zijdelingse verplaatsing Verkor7ng (spiertonus) Rota7e: exo of endo Diastase Instuiking (inclava7e)
• Recurva7e (zwaartekracht,
• Varus plexusletsel)
• Valgus
5
,Fasen van wondheling
Hemostasefase Inflammatoire fase Prolifera7efase Remodelleringsfase
Seconden of minuten na het trauma 0-2 dagen 3-28 dagen 18 dagen tot 1 jaar
Coagula7e en vasocontstric7e zorgen Ontstekingscellen migreren naar de Celdeling en differen7a7e van cellen Oriënta7e en organisa7e van
voor hemostase wonde, vorming van voorlopige matrix Angiogenese collageenfibrillen
Collageensynthese en epitheelvorming Rijping van defini7eve matrix met
Vorming van defini7eve matrix toename van wondsterkte
Factoren voor vertraagde wondheling:
• De oorzaak: overdragen energie (hoogenerge7sch en laagenerge7sch)
Hoe erns7ger trauma à hoe uitgebreider weefselschade à hoe groter kans vertraagde
wondheling
• Contamina7e: bepaald infec7erisico
• Tijd: na bepaalde 7jd neemt aantal bacteriën in de wonde zo toe à slechtere wondheling
• Biologische (individu gebonden) factoren:
Lokale nega7eve factoren Systemische nega7eve factoren
Infec7e, inschemie, tumoren Malnutri7e, roken, ouderdom, diabetes,
geelzucht, nierfalen, chemotherapie,
immuundeficiën7e, …
6
,Fractuurheling: twee vormen
Directe (of primaire) fractuurheling Indirecte (of secundaire) fractuurheling
à Bij ABSOLUTE FIXATIE
• Twee fragmenten worden perfect anatomisch • Er bevindt zich een beperkte gap tussen fractuurfragmenten
gereduceerd • WEL CALLUSVORMING
• Er is geen gap tussen de fragmenten Fasen:
• Door compressie worden fragmenten op elkaar 1. Inflamma7e
geperst à geen beweging mogelijk! • Start direct na fractuur, tot fibrose/kraakbeen/botvorming begint
• Bot ondergaat normaal remodelleringsproces • Ontstaan hematoom + inflammatoir exsudaat
waarbij osteoclasten bot opruimen en • Necrose van botuiteinden
osteoblasten nieuw bot weerleggen • Cytokines uit trombocyten en weke delen à inflamma7ereac7e
• De cuingszones overbruggen de fractuurzones à Vasodilata7e en hyperemie
en de fractuur ‘verdwijnt’ (à daarom mag er ook à Migra7e/prolifera7e neutrofielen en macrofagen
geen gap zijn tussen fragmenten) à Granula7eweefsel vervangt fibrine/re7culine/collageenvezels
• Traag en langdurig proces à Osteoclasten ruimen necro7sch bot op
• GEEN CALLUSVORMING 2. Vorming van zachte callus
• Fragmenten stabiliseren, pijn/zwelling neemt af
• Callusgroei + osteoblastdifferen7a7e (periost/endost)
• Intramembreuze botgroei à periostale/endosteale cuff van geweven bot
• Capillaire groei in callus
• Mesenchymale cellen à fibroblasten/chondrocyten à matrixvorming à hematoomvervanging
7
, 3. Vorming van harde callus
• Zachte callus à harde callus, nieuwe botverbinding
• Endochondrale ossifica7e in fractuurgap
• Geweven botvorming, start buitenzijde
• Centrale strainreduc7e à volledige callusvorming van buiten naar binnen
4. Remodellering
• Geweven bot à lamellair bot (cuing cones)
• Duur: maanden, jaren, oorspronkelijke vorm + mergkanaal hersteld
Bij metafysair bot: geen significante externe callus, snelle heling via intramembraneuze ossifica7e dankzij
rijke bloedvoorziening
Het belang van bloedvoorziening
Factoren die invloed kunnen hebben op bloedvoorziening ter hoogte van de fractuur
• Letselmechanisme: groone, rich7ng en concentra7e van inwerkende krachten à fractuurtype en wekedeleschade
à Door verplaatsing fractuurfragmenten à endostale en periostale bloedvaten scheuren en periost kan van bot worden gestript
• Ini&ële pa&entenzorg: verplaatsen slachtoffer zonder spalken à bijkomende verplaatsing van fragmenten + vergroot schade
• Resuscita&e pa&ënt: hypovolemie, hypoxie en coagulopathie à verergeren schade aan bot en weke delen
• Chirurgische toegang: zal steeds bijkomende schade veroorzaken
• Type implantaat
• Aanwezigheid van dood bot (weefsel)
8
,Biomechanica en fractuurheling
Niet – opera7eve behandeling Opera7eve behandeling
à reduc7e behouden + mobiliteit fragmenten verminderen Absoluut stabiele fixa7e Rela7ef stabiele fixa7e
Heling gebeurd door callusvorming • Behoudt reduc7e • Behoudt reduc7e
Stabilisa7e door: • Herstelt s7jqeid fractuurzone • Herstelt s7jqeid over fractuurzone
1. Trac7e • Vermindert pijn die optreed door • Vermindert pijn die optreed door
Via huid beweging in fractuurzone beweging in fractuurzone
Via metalen pin, ingebracht distaal van de fractuur • Geen enkele beweging in fractuur bij • Verplaatsing bij belas7ng bij fractuur
Con7nue lengtetrac7euitoefenen à alligna7e bopragmenten + fysiologische belas7ng à elas7sch à na opheffen belas7ng
verminderen interfragmentaire beweging • Geen gap tussen de fragmenten keert fractuur terug in zijn
2. Uitwendige splinten/spalken • Fractuur geneest door directe heling en oorspronkelijke gefixeerde posi7e
Stabiliteit aqankelijk van vprm en lengte gipsverband zonder callusvorming • Microbeweging in de fractuur
à volledig circulaire splinten à stabieler • Gewrichtsfacturen op deze manier • Beperkte gap tussen de
Door tussenliggende weken delen zekere instabiliteit blijr behandeld fractuurfragmenten
Scharfractuur à gewricht proximaal en distaal immobiliseren Bv. Interfragmentaire compressieschroeven en • Scharfracturen worden op deze manier
Gewrichtsfracturen à schar proximaal en distaal immobiliseren compressieplaatosteosynthese behandeld
Bv. Fixateur externe, intramedullaire nagel
Wanneer fixa7e te rigide is of juist onvoldoende stabiel, kan dit leiden tot gestoorde fractuurheling of non-union
9
, Methoden van fractuurheling
Interne fixa7e Externe fixa7e
1. Percutane interne fixa&e à Kirschner-pinnen of schroeven, vaak bij kinderfracturen Immobiliserend materiaal ligt
2. Schroefosteosynthese à voor gewrichtsfracturen, interfragmentaire compressieschroeven buiten de pa7ënt
3. Intramedullaire nageling à bij femur-of 7biascharfracturen Veilig op vlak van risico infec7e
4. Plaatsosteosynthese à voor radius-en ulnascharfracturen Wordt gebruikt bij erns7ge
Hoekstabiele plaatosteosynthese (locking) gecompliceerde fracturen,
= interne fixator fracturen wekedelenletsel of
• Bij vastdraaien schroef in de plaat à schroef zet zich stevig vast in plaat ipv indien loop van
dat plaat tegen het bot wordt gedrukt à voorkomt periostschade fractuurbehandeling een infec7e
(bevloeiing)
• Worden ook gebruikt bij communi7eve fracturen à plaatosteosynthese
gebruikt om fractuur te overbruggen (bridging plate) à rela7eve stabiliteit en
indirecte botheling (hoekstabiele schroeven staan ver van de fractuur)
• Krachten worden verdeeld over volledige construc7e (plaatosteosynthese) en kan zo grotere krachten weerstaan
Niet-hoekstabiel
10