Aantekeningen hoorcolleges Factor Aarde – Maas van Schagen
Hoorcollege 1 – Introduction to Factor Earth
Twee verhalen over Gannets (vogels) en hun vogelpoep (guano)
- Peru: ontdekt door Alexander van Humbodlt. zag hoe Gennets
vogelpoep (= guano) werd gebruikt voor bemesting handel guano
ontstaan leidde tot slavernij (veel chinezen) en achteruitgang van
deze vogel soort.
- Zuid-Afrika: Door internationale visserij is de gannet kolonie
verdwenen (geen voedsel meer voor de vogels)
- Gevolg: USA heeft veel op veel eilanden diersoorten beschermd
gemaakt.
Geografie is een brede discipline die de menselijke activiteit en relatie met
de omgeving onderzoekt, maar ook het erkennen van wederzijdse
afhankelijkheid tussen verschillende regio’s zonder de uniekheid van deze
te verliezen (Moseley)
De guano case goed voorbeeld want heeft veel impact op verschillende
delen van de wereld.
Drie types geografie
- Klassieke onderscheid is sociale geografie en fysische geografie
- De interactie tussen deze 2 zijn de kern van geografie
- De geografie die naar deze interactie kijkt = mens-milieu geografie
(Milieu = natuurlijke zoals berggebieden maar ook onnatuurlijke zoals
steden)
Hoe bestuderen we geografie
Klassieke methodes:
- Catography
- Geographical Information Systems
- Remote Sensing
Alternatieve methodes:
- Participatory mapping (je laat mensen een bepaald proces in kaart
brengen, zoals hun omgeving je leert hoe ze hun omgeving
gebruiken)
- Interviews
- Ethnographies (VB: waarbij je onderdeel wordt van bepaalde
gemeenschap)
3 verschillende approaches to ‘Environmental management’
- Exploitatie: gebruik maken van natuurlijke bronnen zonder na te
denken over de beschikbaarheid op langer termijn (VB: kaal kapping
zonder herplanting)
- Conservation: duurzaam gebruik van bronnen (binnen de
biologische grenzen)
, - Preservation: niet-gebruik van de hulpbronnen (In nationale parken
wandelen)
Conservation = conservation & preservation gebruikt op grotere schaal
Preservation gebruikt op kleinere schaal
Politics of scale gaat over wat de schaal van een milieuprobleem is is
namelijk altijd een politieke vraag
3 algemene uitdagingen van politics of scale
- Ignorance: failure to recognize important scale and level interactions
all together
- Mismatch: the persistence of mismatches between levels and scales
in human-environment systems
- Plurality: the failure to recognize heterogeneity in the way that
scales are perceived and valued by different actors
Voorbeeld ‘politics of scale’ NL discussie over voedselzekerheid
- Boerenburgerbeweging (BBB) vindt dat Nederlands moet
bijdragen aan voedselzekerheid op wereldschaal, dus intensieve
landbouw nodig
- Andere partijen nee, we produceren meer voor de
voedselzekerheid op nationale schaal, dus landbouw extensiveren
Schaal problemen de jurisdictie schaal (wie of wat is verantwoordelijk)
komt niet overeen met de schaal van het probleem
Voorbeeld ‘Issues of scale’: Locally unwanted land uses (LULUs)
- LULUs staan bekend om het uitlokken van felle (emotionele)
reacties, vaak gerelateerd aan het NIMBY (not in my backyard)
probleem.
- De milieueffecten van LULUs zijn:
o Zichtbaar
o Specifiek
o Lokaal
- Door deze factoren is het makkelijk voor mensen om zich politiek
tegen LULUs te mobiliseren hierdoor LULUs worden vaak
overgebracht naar regio's met minder (potentieel voor) weerstand,
zoals landen in het Mondiale Zuiden of minder dichtbevolkte
gebieden.
- Voorbeeld LULU NL: windmolens veel weerstand, dus verplaats
naar zee negatief voor visserij omdat heel groot gedeelde niet
beschikbaar is
Economie van een ‘volle wereld’ onze huidig economie denken is
gebaseerd op wereld waarin weinig schaarse was van natuurlijke
hulpbronnen dat is niet meer zo we gaan uiteindelijk tegen de
grenzen van de economie aanlopen de ecologische schade zal groter
worden dan de economische winst leidt tot oneconomische groei
Temperatuur verschillen aarde
, - Land warmt en koelt snel op en af, behaald hoge en lage
temperaturen
- Water warmt en koelt langzaam op en af, behaald gematigde
temperaturen
Andere temperatuur factoren:
- Hoogte (BV: bergen)
- Urban heat island (verstedelijke plekken worden warmer dan andere
plekken)
Foctoren die de natuurlijke vegetatie bepalen:
- Klimaat (temperatuur & neerslag)
- Soort bodem
- Verstoringsregime (wat voor andere impact is er (VB: bosbranden)
De biomen (vegetatiezones) in de wereld:
Lage breedtegraden:
- Tropisch regenwoud
- Savannah
- Woestijn
Midden breedtegraden:
- Mediteraanse gebieden
- loofbossen
Hoge breedtegraden:
- Boreale gebieden
- Toendra’s
Kritische vragen:
- Waarom zijn conservatie (behoud) en preservatie (bewaring) een
valse tegenstelling?
- Waarom geloven "traditionele economen" nog steeds in de
voortdurende drang naar economische groei?
- Wat zijn drie veelvoorkomende uitdagingen op het gebied van
schaal?
Politiek van natuur (politics of nature)
De sociale constructie van natuur (en bronnen), en de gevolgen daarvan
voor beleid en praktijk.
Drie belangrijke perspectieven op de relatie tussen mens en omgeving:
1 Mens-omgeving geografie: Mensen veranderen hun omgeving en die
veranderingen beïnvloeden (maar bepalen niet volledig) de acties
van mensen.
2 Ecocentrisch (niet-menselijk) perspectief (inclusief 'post-humanisme'):
De natuur en niet-menselijke organismen worden gezien als actoren
die veranderingen veroorzaken, ook in menselijk handelen. Dit
perspectief kent twee kanten: ethiek en invloed van niet-menselijke
actoren.
, 3 Socionatuur perspectief: De natuur/omgevingen worden mentaal
geconstrueerd door mensen en worden daardoor beïnvloed door
culturele en politieke factoren.
Belangrijke theory: Framing theory legt uit hoe kwesties gepresenteerd
worden op de perceptie van mensen te beïnvloeden
3 dimensies
- Ontologisch: Hoe definiëren we de realiteit? Dit bepaalt welke
aspecten van de wereld we als belangrijk zien.
- Normatief: Wat is het probleem en waarom? Dit stelt vast welke
normen of standaarden het probleem relevant maken.
- Strategisch: Wat kan en moet er gedaan worden? Dit beschrijft
welke acties nodig zijn en wie ze moet ondernemen.
Hoorcollege 2 - Interactie mens – milieu: antropoceen
Binnen de relatie mens-milieu zijn er verschillende vormen:
Determinisme: Aarde bepaalt wat de mens doet en kan
- Reliëf heeft bijvoorbeeld7778 invloed op locatie steden, de
bevolkingsdichtheid en waar wellicht rampen plaatsvinden
(aardbevingen/ tsunami)
- Hulpbronnen invloed op economie van land (de hoeveelheid land
dat gecultiveerd kan worden), de omstandigheden van het klimaat
en geologie (kolen, energie)
Maakbare samenleving: (mens-over-nature approach): Hierin heeft de
mens controle over het milieu en het gebruikt voor eigen voordeel,
bijvoorbeeld door industrialisatie, planologie (wij bepalen hoe we een stad
inrichten) en hernieuwbare energie (wij bepalen waar we zonnepanelen/
windmolens zetten)
Wederkerige relaties: De mens beïnvloedt het milieu, en het milieu
beïnvloedt op zijn beurt de mens. Voorbeelden zijn klimaatverandering
(mens medeverantwoordelijk, wij moeten dealen met de gevolgen),
landbouw, visserij en energieproductie, zoals waterkrachtcentrales.
Welke relatie heeft ‘gelijk’? Alle 3, en meerdere antwoorden (het ligt
eraan hoe je ernaar kijkt en hoe je het uitlegt)
Antropoceen
Het antropoceen is een geologische periode gekenmerkt door menselijke
invloed op de aarde mondiaal, zoals een stijging van stralingsniveaus door
nucleaire testen (1950).
Andere menselijke factoren die het antropoceen hebben ingeleid:
Veranderingen in aardlagen door menselijke activiteit, een sterke stijging
van de CO2-concentratie, bevolkingsgroei en het uitsterven van
diersoorten. Deze periode markeert een versnelling van
milieuveranderingen door menselijk handelen.
Political ecology
Hoorcollege 1 – Introduction to Factor Earth
Twee verhalen over Gannets (vogels) en hun vogelpoep (guano)
- Peru: ontdekt door Alexander van Humbodlt. zag hoe Gennets
vogelpoep (= guano) werd gebruikt voor bemesting handel guano
ontstaan leidde tot slavernij (veel chinezen) en achteruitgang van
deze vogel soort.
- Zuid-Afrika: Door internationale visserij is de gannet kolonie
verdwenen (geen voedsel meer voor de vogels)
- Gevolg: USA heeft veel op veel eilanden diersoorten beschermd
gemaakt.
Geografie is een brede discipline die de menselijke activiteit en relatie met
de omgeving onderzoekt, maar ook het erkennen van wederzijdse
afhankelijkheid tussen verschillende regio’s zonder de uniekheid van deze
te verliezen (Moseley)
De guano case goed voorbeeld want heeft veel impact op verschillende
delen van de wereld.
Drie types geografie
- Klassieke onderscheid is sociale geografie en fysische geografie
- De interactie tussen deze 2 zijn de kern van geografie
- De geografie die naar deze interactie kijkt = mens-milieu geografie
(Milieu = natuurlijke zoals berggebieden maar ook onnatuurlijke zoals
steden)
Hoe bestuderen we geografie
Klassieke methodes:
- Catography
- Geographical Information Systems
- Remote Sensing
Alternatieve methodes:
- Participatory mapping (je laat mensen een bepaald proces in kaart
brengen, zoals hun omgeving je leert hoe ze hun omgeving
gebruiken)
- Interviews
- Ethnographies (VB: waarbij je onderdeel wordt van bepaalde
gemeenschap)
3 verschillende approaches to ‘Environmental management’
- Exploitatie: gebruik maken van natuurlijke bronnen zonder na te
denken over de beschikbaarheid op langer termijn (VB: kaal kapping
zonder herplanting)
- Conservation: duurzaam gebruik van bronnen (binnen de
biologische grenzen)
, - Preservation: niet-gebruik van de hulpbronnen (In nationale parken
wandelen)
Conservation = conservation & preservation gebruikt op grotere schaal
Preservation gebruikt op kleinere schaal
Politics of scale gaat over wat de schaal van een milieuprobleem is is
namelijk altijd een politieke vraag
3 algemene uitdagingen van politics of scale
- Ignorance: failure to recognize important scale and level interactions
all together
- Mismatch: the persistence of mismatches between levels and scales
in human-environment systems
- Plurality: the failure to recognize heterogeneity in the way that
scales are perceived and valued by different actors
Voorbeeld ‘politics of scale’ NL discussie over voedselzekerheid
- Boerenburgerbeweging (BBB) vindt dat Nederlands moet
bijdragen aan voedselzekerheid op wereldschaal, dus intensieve
landbouw nodig
- Andere partijen nee, we produceren meer voor de
voedselzekerheid op nationale schaal, dus landbouw extensiveren
Schaal problemen de jurisdictie schaal (wie of wat is verantwoordelijk)
komt niet overeen met de schaal van het probleem
Voorbeeld ‘Issues of scale’: Locally unwanted land uses (LULUs)
- LULUs staan bekend om het uitlokken van felle (emotionele)
reacties, vaak gerelateerd aan het NIMBY (not in my backyard)
probleem.
- De milieueffecten van LULUs zijn:
o Zichtbaar
o Specifiek
o Lokaal
- Door deze factoren is het makkelijk voor mensen om zich politiek
tegen LULUs te mobiliseren hierdoor LULUs worden vaak
overgebracht naar regio's met minder (potentieel voor) weerstand,
zoals landen in het Mondiale Zuiden of minder dichtbevolkte
gebieden.
- Voorbeeld LULU NL: windmolens veel weerstand, dus verplaats
naar zee negatief voor visserij omdat heel groot gedeelde niet
beschikbaar is
Economie van een ‘volle wereld’ onze huidig economie denken is
gebaseerd op wereld waarin weinig schaarse was van natuurlijke
hulpbronnen dat is niet meer zo we gaan uiteindelijk tegen de
grenzen van de economie aanlopen de ecologische schade zal groter
worden dan de economische winst leidt tot oneconomische groei
Temperatuur verschillen aarde
, - Land warmt en koelt snel op en af, behaald hoge en lage
temperaturen
- Water warmt en koelt langzaam op en af, behaald gematigde
temperaturen
Andere temperatuur factoren:
- Hoogte (BV: bergen)
- Urban heat island (verstedelijke plekken worden warmer dan andere
plekken)
Foctoren die de natuurlijke vegetatie bepalen:
- Klimaat (temperatuur & neerslag)
- Soort bodem
- Verstoringsregime (wat voor andere impact is er (VB: bosbranden)
De biomen (vegetatiezones) in de wereld:
Lage breedtegraden:
- Tropisch regenwoud
- Savannah
- Woestijn
Midden breedtegraden:
- Mediteraanse gebieden
- loofbossen
Hoge breedtegraden:
- Boreale gebieden
- Toendra’s
Kritische vragen:
- Waarom zijn conservatie (behoud) en preservatie (bewaring) een
valse tegenstelling?
- Waarom geloven "traditionele economen" nog steeds in de
voortdurende drang naar economische groei?
- Wat zijn drie veelvoorkomende uitdagingen op het gebied van
schaal?
Politiek van natuur (politics of nature)
De sociale constructie van natuur (en bronnen), en de gevolgen daarvan
voor beleid en praktijk.
Drie belangrijke perspectieven op de relatie tussen mens en omgeving:
1 Mens-omgeving geografie: Mensen veranderen hun omgeving en die
veranderingen beïnvloeden (maar bepalen niet volledig) de acties
van mensen.
2 Ecocentrisch (niet-menselijk) perspectief (inclusief 'post-humanisme'):
De natuur en niet-menselijke organismen worden gezien als actoren
die veranderingen veroorzaken, ook in menselijk handelen. Dit
perspectief kent twee kanten: ethiek en invloed van niet-menselijke
actoren.
, 3 Socionatuur perspectief: De natuur/omgevingen worden mentaal
geconstrueerd door mensen en worden daardoor beïnvloed door
culturele en politieke factoren.
Belangrijke theory: Framing theory legt uit hoe kwesties gepresenteerd
worden op de perceptie van mensen te beïnvloeden
3 dimensies
- Ontologisch: Hoe definiëren we de realiteit? Dit bepaalt welke
aspecten van de wereld we als belangrijk zien.
- Normatief: Wat is het probleem en waarom? Dit stelt vast welke
normen of standaarden het probleem relevant maken.
- Strategisch: Wat kan en moet er gedaan worden? Dit beschrijft
welke acties nodig zijn en wie ze moet ondernemen.
Hoorcollege 2 - Interactie mens – milieu: antropoceen
Binnen de relatie mens-milieu zijn er verschillende vormen:
Determinisme: Aarde bepaalt wat de mens doet en kan
- Reliëf heeft bijvoorbeeld7778 invloed op locatie steden, de
bevolkingsdichtheid en waar wellicht rampen plaatsvinden
(aardbevingen/ tsunami)
- Hulpbronnen invloed op economie van land (de hoeveelheid land
dat gecultiveerd kan worden), de omstandigheden van het klimaat
en geologie (kolen, energie)
Maakbare samenleving: (mens-over-nature approach): Hierin heeft de
mens controle over het milieu en het gebruikt voor eigen voordeel,
bijvoorbeeld door industrialisatie, planologie (wij bepalen hoe we een stad
inrichten) en hernieuwbare energie (wij bepalen waar we zonnepanelen/
windmolens zetten)
Wederkerige relaties: De mens beïnvloedt het milieu, en het milieu
beïnvloedt op zijn beurt de mens. Voorbeelden zijn klimaatverandering
(mens medeverantwoordelijk, wij moeten dealen met de gevolgen),
landbouw, visserij en energieproductie, zoals waterkrachtcentrales.
Welke relatie heeft ‘gelijk’? Alle 3, en meerdere antwoorden (het ligt
eraan hoe je ernaar kijkt en hoe je het uitlegt)
Antropoceen
Het antropoceen is een geologische periode gekenmerkt door menselijke
invloed op de aarde mondiaal, zoals een stijging van stralingsniveaus door
nucleaire testen (1950).
Andere menselijke factoren die het antropoceen hebben ingeleid:
Veranderingen in aardlagen door menselijke activiteit, een sterke stijging
van de CO2-concentratie, bevolkingsgroei en het uitsterven van
diersoorten. Deze periode markeert een versnelling van
milieuveranderingen door menselijk handelen.
Political ecology
