Taal, tekst en beeld
Table of Contents
MULTIMODALITEIT: TAAL, TEKST, BEELD EN VERTALEN ................................... 3
TEKSTTYPES ........................................................................................... 3
SEMIOTIEK ............................................................................................. 3
MULTIMODALITEIT VS. SEMIOTIEK........................................................................4
BEELDTAAL ............................................................................................ 4
BEELDGELETTERDHEID (VISUAL LITERACY): VAARDIGHEDEN .......................................... 4
GSR-BEELDANALYSE .....................................................................................4
BELANGRIJKE GESTALTWETTEN ..........................................................................5
SEMIOTISCHE ANALYSE VAN STILSTAANDE BEELDEN ................................................... 5
MODEL VAN PEIRCE:.....................................................................................5
ANALYSE VAN FOTO’S ...................................................................................8
SEMIOTISCHE ANALYSE VAN STILSTAANDE BEELDEN .......................................................8
BEELD IN LITERATUUR: BOEKOMSLAGEN .................................................................9
SEMIOTISCHE VERTALINGEN .......................................................................... 10
VERTALING VOLGENS ROMAN JAKOBSON (1896-1982)................................................ 11
AUDIOVISUEEL VERTALEN ............................................................................ 11
AUDIOVISUEEL VERTALEN: MODALITEITEN .............................................................. 11
VISUELE COMPENSATIE................................................................................. 11
ANALYSE VAN BEWEGENDE BEELDEN ................................................................. 12
OPERATIEVE EN PERSUASIEVE TEKSTEN ...................................................... 12
RECLAME ............................................................................................. 12
OVERTUIGINGSKRACHT ........................................ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
ICONISCHE BEELDEN IN RECLAME ....................................................................... 14
METAFOREN .......................................................................................... 14
SUBLIMINALE BOODSCHAPPEN ........................................................................ 16
EVOLUTIE VAN RECLAME: DUURZAAM ONDERNEMEN ................................................. 17
INCLUSIEVE MARKETING ............................................................................... 17
TRANSCREATIE ....................................................................................... 19
(DIGITALE) JOURNALISTIEK EN SOCIAL MEDIA I ............................................. 21
INFORMATIE VS. VERHAAL (NARRATIVE) .............................................................. 21
VERHAAL (NARRATIVE) ................................................................................ 21
SELECTIE VAN NIEUWSBERICHTEN ...................................................................... 24
ALTERNATIEVE NIEUWSWAARDEN ...................................................................... 25
ALGEMEEN BELANG .................................................................................... 25
PROPAGANDAMODEL.................................................................................. 25
KRANTENKOPPEN ...................................................................................... 25
INHOUDSANALYSE (CLASSICAL CONTENT ANALYSIS) .................................................. 26
,CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS (CDA) ............................................................... 26
MULTIMODAL CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS (MCDA) ............................................... 27
CDA: HANDELINGEN WEERGEVEN: TRANSIVITEIT EN WERKWOORDSPROCESSEN ......................... 27
MCDA: VISUELE WEERGAVE VAN TRANSIVITEIT ........................................................ 27
ARGUMENTATIEANALYSE ............................................................................. 28
IDEOLOGIE ............................................................................................ 29
AN IDEOLOGICAL MAP OF 10 NEWS MEDIA SOURCES .................................................... 29
OBJECTIVITEIT, SUBJECTIVITEIT, BIAS ............................................................... 29
OBJECTIVITEIT ........................................................................................ 29
SUBJECTIVITEIT ................................................ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
BIAS ................................................................................................... 30
CITEREN: STEM EN PERSPECTIEF ..................................................................... 30
CONVERSATIEANALYSE (CA) ......................................................................... 31
RETORISCHE ANALYSE ................................................................................ 31
RETORISCHE ANALYSE: FASEN ......................................................................... 31
HET BELANG VAN BEELDANALYSE .................................................................... 31
HET ONDERSCHRIFT VAN EEN FOTO .................................................................... 31
JUXTAPOSITIE VAN BEELDMATERIAAL .................................................................. 32
IMAGOLOGIE .......................................................................................... 32
(DIGITALE) JOURNALISTIEK EN SOCIAL MEDIA II ............................................ 32
AGENDA SETTING ............................................... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
FRAMING ............................................................................................ 33
CENSUUR ............................................................................................. 33
PROPAGANDA ......................................................................................... 33
DEFNITIE EN EVOLUTIE ................................................................................ 33
SOORTEN .............................................................................................. 34
1. ONDERSTEUNENDE PROPAGANDA ................................................................... 34
2. ONDERMIJNENDE PROPAGANDA ..................................................................... 34
VERGELIJKING MET ONDERSTEUNENDE PROPAGANDA: .................................................. 35
POPULISME ........................................................................................... 35
ACTIVISME (OF “WELDADIGE PROPAGANDA) EN SOCIAL MEDIA ....................................... 36
NEPNIEUWS ........................................................................................... 36
INTERNATIONAL FACT-CHECKING NETWORK .......................................................... 36
COMUNDOS ......................................................................................... 36
MEDIAWIJSHEID ................................................................................... 37
UITDAGING VAN DIGITALE GELETTERDHEID ........................................................... 37
DIGITAL STORYTELLING/ PODCASTING ....................................................... 37
CORONA............................................................................................. 38
HOE MENSEN VERHAAL LEREN MAKEN: ............................................................... 38
, CHEF HLN ONLINE JOERI VLEMINGS ........................................................... 39
DE REDACTIEWERKING ........................................................................... 39
TAALREGISTERS ...................................................................................... 40
JOURNALISTIEKE GENRES ............................................................................. 40
TRADITIONELE OPBOUW VAN EEN ARTIKEL ........................................................... 41
GOEDE KOP IS CRUCIAAL.............................................................................. 41
CLICKBAIT? ........................................................................................... 41
BEELDEN .............................................................................................. 41
SITE EN APP.......................................................................................... 42
VIDEOREDACTIE....................................................................................... 42
BEELDEN .............................................................................................. 42
A/B-TESTEN .......................................................................................... 42
FAKE NEWS ........................................................................................... 43
SEO .................................................................................................. 43
Multimodaliteit: taal, tekst, beeld en vertalen
Teksttypes
Reiss: Duitse onderzoekster: taxonomie rond tekst ontwikkeld, te kunnen toepassen op
vertalen
è
3 verschillende teksttypes:
- Informatieve teksten: logische taaldimensie, inhoudsgericht (bv. Een encyclopedie)
- Operatieve teksten: appellatief/ dialogisch, lokken gedragsreacties uit (bv.
Reclame)
- Expressieve teksten: esthetische taaldimensie (bv. Literatuur: een roman, poëzie,
etc.)
2 Aanvullende categorieën:
- Audio-mediale teksten: teksten die de drie andere functies aanvullen met visuele
beelden, muziek
- Hybride teksten: tekst tussen verschillende categorieën (in driehoek: bv. biografie)
Semiotiek
John Locke definieert semiotiek als de doctrine van tekens
, De Saussure verwees in zijn werk naar verhouding tussen betekenisdrager (significant)
en betekende (signifié)
Peirce voegt nog perspectief in taxonomie van de Saussure toe: belang van
interpretant en interpreter.
Interpretant: interne, mentale representatie die bemiddelt tussen object en zijn
teken.
Interpreter: mens die interpretant creëert.
Multimodaliteit vs. Semiotiek
Multimodaliteit= studie van hoe we betekenis maken door meerdere betekende
middelen of modi te combineren (bv. Beeld met schrijven, muziek met lichaamsbeweging,
etc.)
Redelijk nieuwe term (eind jaren 90)
Valt onder koepel “semiotiek”
Onderzoek rond multimodaliteit
→ sociaal-semiotische benadering: studie van multimodale cohesie, gedefinieerd als
“elk geval van impliciete of expliciete betekenisverhouding of -verband tussen twee of
meer tekens, uit dezelfde of verschillende modi, binnen een bepaalde tekst die de lezer
helpt een coherente tekstuele semantische eenheid te creëren”
Beeldtaal
Beeldtaal = integratie beeld en vormen tot één enkele communicatie-eenheid
Beeldgeletterdheid (Visual literacy): vaardigheden
- Onderwerp van beeld kunnen benoemen
- Betekenis beeld begrijpen in (culturele) context
- Grammatica, stijl, compositie analyseren
- Gebruikte technieken analyseren
- Esthetische kwaliteit evalueren
- Kwaliteit in termen van doel en publiek evalueren
- Beeldconventies herkennen
- Stereotypen herkennen die uiting zijn van vooroordelen over personen op
afbeelding
GSR-beeldanalyse
GSR-beeldanalyse: analysemodel dat drie theorieën rond beeld samenvoegt:
1. Gestalttheorie: verklaart perceptie van visuele communicatie
a. Vragen:
i. Wat zien we, welke vorm, structuur?
ii. Hoe komt het dat we zien en onderscheiden wat we zien?
iii. Hoe komt het dat we andere zaken niet goed onderscheiden?
iv. Wat zijn de onderdelen van het beeld?
v. Wat hoort bij elkaar en wat volgt op elkaar?
2. Semiotiek: verklaart dat je de betekenis ervan begrijpt
a. Vragen:
i. Wat betekent wat we zien?
Table of Contents
MULTIMODALITEIT: TAAL, TEKST, BEELD EN VERTALEN ................................... 3
TEKSTTYPES ........................................................................................... 3
SEMIOTIEK ............................................................................................. 3
MULTIMODALITEIT VS. SEMIOTIEK........................................................................4
BEELDTAAL ............................................................................................ 4
BEELDGELETTERDHEID (VISUAL LITERACY): VAARDIGHEDEN .......................................... 4
GSR-BEELDANALYSE .....................................................................................4
BELANGRIJKE GESTALTWETTEN ..........................................................................5
SEMIOTISCHE ANALYSE VAN STILSTAANDE BEELDEN ................................................... 5
MODEL VAN PEIRCE:.....................................................................................5
ANALYSE VAN FOTO’S ...................................................................................8
SEMIOTISCHE ANALYSE VAN STILSTAANDE BEELDEN .......................................................8
BEELD IN LITERATUUR: BOEKOMSLAGEN .................................................................9
SEMIOTISCHE VERTALINGEN .......................................................................... 10
VERTALING VOLGENS ROMAN JAKOBSON (1896-1982)................................................ 11
AUDIOVISUEEL VERTALEN ............................................................................ 11
AUDIOVISUEEL VERTALEN: MODALITEITEN .............................................................. 11
VISUELE COMPENSATIE................................................................................. 11
ANALYSE VAN BEWEGENDE BEELDEN ................................................................. 12
OPERATIEVE EN PERSUASIEVE TEKSTEN ...................................................... 12
RECLAME ............................................................................................. 12
OVERTUIGINGSKRACHT ........................................ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
ICONISCHE BEELDEN IN RECLAME ....................................................................... 14
METAFOREN .......................................................................................... 14
SUBLIMINALE BOODSCHAPPEN ........................................................................ 16
EVOLUTIE VAN RECLAME: DUURZAAM ONDERNEMEN ................................................. 17
INCLUSIEVE MARKETING ............................................................................... 17
TRANSCREATIE ....................................................................................... 19
(DIGITALE) JOURNALISTIEK EN SOCIAL MEDIA I ............................................. 21
INFORMATIE VS. VERHAAL (NARRATIVE) .............................................................. 21
VERHAAL (NARRATIVE) ................................................................................ 21
SELECTIE VAN NIEUWSBERICHTEN ...................................................................... 24
ALTERNATIEVE NIEUWSWAARDEN ...................................................................... 25
ALGEMEEN BELANG .................................................................................... 25
PROPAGANDAMODEL.................................................................................. 25
KRANTENKOPPEN ...................................................................................... 25
INHOUDSANALYSE (CLASSICAL CONTENT ANALYSIS) .................................................. 26
,CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS (CDA) ............................................................... 26
MULTIMODAL CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS (MCDA) ............................................... 27
CDA: HANDELINGEN WEERGEVEN: TRANSIVITEIT EN WERKWOORDSPROCESSEN ......................... 27
MCDA: VISUELE WEERGAVE VAN TRANSIVITEIT ........................................................ 27
ARGUMENTATIEANALYSE ............................................................................. 28
IDEOLOGIE ............................................................................................ 29
AN IDEOLOGICAL MAP OF 10 NEWS MEDIA SOURCES .................................................... 29
OBJECTIVITEIT, SUBJECTIVITEIT, BIAS ............................................................... 29
OBJECTIVITEIT ........................................................................................ 29
SUBJECTIVITEIT ................................................ FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
BIAS ................................................................................................... 30
CITEREN: STEM EN PERSPECTIEF ..................................................................... 30
CONVERSATIEANALYSE (CA) ......................................................................... 31
RETORISCHE ANALYSE ................................................................................ 31
RETORISCHE ANALYSE: FASEN ......................................................................... 31
HET BELANG VAN BEELDANALYSE .................................................................... 31
HET ONDERSCHRIFT VAN EEN FOTO .................................................................... 31
JUXTAPOSITIE VAN BEELDMATERIAAL .................................................................. 32
IMAGOLOGIE .......................................................................................... 32
(DIGITALE) JOURNALISTIEK EN SOCIAL MEDIA II ............................................ 32
AGENDA SETTING ............................................... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.
FRAMING ............................................................................................ 33
CENSUUR ............................................................................................. 33
PROPAGANDA ......................................................................................... 33
DEFNITIE EN EVOLUTIE ................................................................................ 33
SOORTEN .............................................................................................. 34
1. ONDERSTEUNENDE PROPAGANDA ................................................................... 34
2. ONDERMIJNENDE PROPAGANDA ..................................................................... 34
VERGELIJKING MET ONDERSTEUNENDE PROPAGANDA: .................................................. 35
POPULISME ........................................................................................... 35
ACTIVISME (OF “WELDADIGE PROPAGANDA) EN SOCIAL MEDIA ....................................... 36
NEPNIEUWS ........................................................................................... 36
INTERNATIONAL FACT-CHECKING NETWORK .......................................................... 36
COMUNDOS ......................................................................................... 36
MEDIAWIJSHEID ................................................................................... 37
UITDAGING VAN DIGITALE GELETTERDHEID ........................................................... 37
DIGITAL STORYTELLING/ PODCASTING ....................................................... 37
CORONA............................................................................................. 38
HOE MENSEN VERHAAL LEREN MAKEN: ............................................................... 38
, CHEF HLN ONLINE JOERI VLEMINGS ........................................................... 39
DE REDACTIEWERKING ........................................................................... 39
TAALREGISTERS ...................................................................................... 40
JOURNALISTIEKE GENRES ............................................................................. 40
TRADITIONELE OPBOUW VAN EEN ARTIKEL ........................................................... 41
GOEDE KOP IS CRUCIAAL.............................................................................. 41
CLICKBAIT? ........................................................................................... 41
BEELDEN .............................................................................................. 41
SITE EN APP.......................................................................................... 42
VIDEOREDACTIE....................................................................................... 42
BEELDEN .............................................................................................. 42
A/B-TESTEN .......................................................................................... 42
FAKE NEWS ........................................................................................... 43
SEO .................................................................................................. 43
Multimodaliteit: taal, tekst, beeld en vertalen
Teksttypes
Reiss: Duitse onderzoekster: taxonomie rond tekst ontwikkeld, te kunnen toepassen op
vertalen
è
3 verschillende teksttypes:
- Informatieve teksten: logische taaldimensie, inhoudsgericht (bv. Een encyclopedie)
- Operatieve teksten: appellatief/ dialogisch, lokken gedragsreacties uit (bv.
Reclame)
- Expressieve teksten: esthetische taaldimensie (bv. Literatuur: een roman, poëzie,
etc.)
2 Aanvullende categorieën:
- Audio-mediale teksten: teksten die de drie andere functies aanvullen met visuele
beelden, muziek
- Hybride teksten: tekst tussen verschillende categorieën (in driehoek: bv. biografie)
Semiotiek
John Locke definieert semiotiek als de doctrine van tekens
, De Saussure verwees in zijn werk naar verhouding tussen betekenisdrager (significant)
en betekende (signifié)
Peirce voegt nog perspectief in taxonomie van de Saussure toe: belang van
interpretant en interpreter.
Interpretant: interne, mentale representatie die bemiddelt tussen object en zijn
teken.
Interpreter: mens die interpretant creëert.
Multimodaliteit vs. Semiotiek
Multimodaliteit= studie van hoe we betekenis maken door meerdere betekende
middelen of modi te combineren (bv. Beeld met schrijven, muziek met lichaamsbeweging,
etc.)
Redelijk nieuwe term (eind jaren 90)
Valt onder koepel “semiotiek”
Onderzoek rond multimodaliteit
→ sociaal-semiotische benadering: studie van multimodale cohesie, gedefinieerd als
“elk geval van impliciete of expliciete betekenisverhouding of -verband tussen twee of
meer tekens, uit dezelfde of verschillende modi, binnen een bepaalde tekst die de lezer
helpt een coherente tekstuele semantische eenheid te creëren”
Beeldtaal
Beeldtaal = integratie beeld en vormen tot één enkele communicatie-eenheid
Beeldgeletterdheid (Visual literacy): vaardigheden
- Onderwerp van beeld kunnen benoemen
- Betekenis beeld begrijpen in (culturele) context
- Grammatica, stijl, compositie analyseren
- Gebruikte technieken analyseren
- Esthetische kwaliteit evalueren
- Kwaliteit in termen van doel en publiek evalueren
- Beeldconventies herkennen
- Stereotypen herkennen die uiting zijn van vooroordelen over personen op
afbeelding
GSR-beeldanalyse
GSR-beeldanalyse: analysemodel dat drie theorieën rond beeld samenvoegt:
1. Gestalttheorie: verklaart perceptie van visuele communicatie
a. Vragen:
i. Wat zien we, welke vorm, structuur?
ii. Hoe komt het dat we zien en onderscheiden wat we zien?
iii. Hoe komt het dat we andere zaken niet goed onderscheiden?
iv. Wat zijn de onderdelen van het beeld?
v. Wat hoort bij elkaar en wat volgt op elkaar?
2. Semiotiek: verklaart dat je de betekenis ervan begrijpt
a. Vragen:
i. Wat betekent wat we zien?
